Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nơi lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc Lự

PV - 11:27, 27/08/2020

Với 561 hộ, 2.747 nhân khẩu, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, Lai Châu) có 2 dân tộc sinh sống, trong đó dân tộc Lự chiếm 89,83%. Trải qua nhiều năm tháng, đồng bào dân tộc Lự nơi đây vẫn lưu giữ được bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.
Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.

Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc Lự, anh Lò Văn Lả - Phó Chủ tịch UBND xã Bản Hon cho biết: “Từ bao đời nay, người Lự xã Bản Hon gắn liền với sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Những lúc nông nhàn, phụ nữ Lự thường quây quần thêu thùa, may áo, váy. Thiếu nữ Lự trước khi lấy chồng phải thành thạo việc dệt vải, thêu khăn, gối cho từng thành viên trong gia đình. Sản phẩm dệt của người Lự khá phong phú như: khăn đội đầu, váy, áo, thắt lưng, túi…”.

Đúng như lời anh Lả nói, hầu hết gia đình người dân tộc Lự xã Bản Hon đều có dụng cụ se sợi, quay sợi và khung cửi dệt vải. Đây là một trong những nét đặc sắc văn hoá truyền thống dân tộc Lự. Từ đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ dân tộc Lự thêu, dệt thủ công những họa tiết hoa văn độc đáo. Đối với trang phục áo của người phụ nữ Lự được thiết kế khá tỷ mỷ, công phu như: nhuộm chàm, xẻ ngực, vạt trái đè lên vạt phải và được buộc thắt bởi những dây tua sặc sỡ. Ngày thường, phụ nữ Lự mặc váy chàm với họa tiết thêu đơn giản để thuận lợi trong công việc đồng áng, bếp núc. Dịp lễ, tết hoặc gia đình có khách quý, phụ nữ Lự mặc váy 2 lớp với hoa văn 3 tầng trang trí đẹp mắt, phần trên được dệt với những họa tiết hình quả trám, phần dưới vải chàm đen, phần gấu váy có điểm thêm màu vàng, đỏ, đẹp mắt.

Song song với trang phục, phụ nữ Lự xã Bản Hon đeo vòng cổ, vòng tay bằng bạc, nhôm hoặc đồng. Vòng vía được làm bằng sợi chỉ chàm đeo tay người Lự có ý nghĩa tránh gió, tránh những điều không may. Phụ nữ Lự đeo hoa tai dạng ống, có sợi chỉ xiên qua để treo các chùm hoa sặc sỡ. Trang phục của phụ nữ dân tộc Lự được kết hợp cùng trang sức, khăn đầu làm tăng thêm vẻ đẹp mặn mà, đằm thắm. Chị Lò Thị Đăm, dân tộc Lự ở bản Thẳm (xã Bản Hon) tâm sự: “Tôi được mẹ dạy cho cách cuốn khăn nghiêng về phía trái, để lộ gương mặt trước những đường viền khăn thêu hoa văn màu trắng, kẻ sọc. Tôi tự tay thêu, dệt cho mình vài chiếc túi thổ cẩm với đủ màu sắc rực rỡ đeo ngang sườn mỗi khi xuống chợ. Đây là sản phẩm có giá trị cả về thẩm mỹ và giá trị truyền thống dân tộc Lự mà tôi rất yêu thích”.

Thực tế, trang phục nam dân tộc Lự xã Bản Hon đơn giản với quần, áo được nhuộm chàm đen. Áo cánh nam dân tộc Lự xẻ ngực, cài cúc tết dây vải, có hai túi ở hai vạt. Trước đây, nam dân tộc Lự đội khăn đen gấp nếp cuốn nhiều vòng nhưng giờ đây họ ít khi đội khăn. Người Lự trước đây chủ yếu sản xuất theo hình thức tự cung, tự cấp. Đàn ông dân tộc Lự phải thực hiện từ dựng nhà, đến làm trang thiết bị, vật dụng thiết yếu phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt của gia đình. Giờ đây, nam giới dân tộc Lự lưu giữ nghề thủ công như: mộc, đan lát và thợ rèn. Theo một số phụ nữ dân tộc Lự ở bản Hon (xã Bản Hon) thì trước đây, trẻ em gái từ 13 - 14 tuổi trở lên đều phải nhuộm răng đen từ loại cây gỗ được gọi là “mạy chum cài” hay “mạy tỉu” cho răng chắc và thể hiện nét đẹp của người con gái Lự. Người con gái Lự nào không nhuộm răng đen sẽ kém duyên, chàng trai Lự không lấy làm vợ. Hiện nay, con gái Lự không còn nhuộm răng đen, chỉ còn ít phụ nữ lớn tuổi vẫn còn giữ thói quen này.

Thêm một nét độc đáo nữa của dân tộc Lự xã Bản Hon phải kể đến là 7 đội văn nghệ thường xuyên luyện tập những làn điệu dân ca phong phú gắn liền với đời sống, lao động sản xuất. Dân ca dân tộc Lự được chia thành nhiều thể loại, phù hợp với đời sống thường nhật của bà con như: hát trong đám cưới, hát mừng nhà mới, hát ru con và hát đối đáp. Làn điệu dân ca dân tộc Lự là động lực, sức mạnh, thúc đẩy sự phấn khởi, thi đua lao động sản xuất và vui chơi, giải trí. Nhạc cụ truyền thống dân tộc Lự gồm: trống, chiêng, sáo. Hiện nay, nhạc cụ dân tộc Lự đang dần bị mai một, cả nghệ nhân chế tác đến người sử dụng cũng ít đi. Vừa qua, Vụ Văn hóa dân tộc, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) phối hợp với Sở VHTT&DL, UBND huyện Tam Đường tổ chức Hội nghị tập huấn; xây dựng Câu lạc bộ Văn hóa, văn nghệ dân gian nhằm bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa, nghệ thuật dân gian truyền thống tốt đẹp của dân tộc Lự trước nguy cơ dần bị mai một. Tại Hội nghị, nghệ nhân Lò Thị Sọn truyền dạy các làn điệu dân ca dân tộc Lự; nghệ nhân Tao Văn Ngân truyền dạy cách thổi sáo và chế tác sáo; nghệ nhân Lò Thị Khằm truyền dạy một số điệu múa dân tộc Lự. Từ đó, các nghệ nhân giao lưu, học hỏi lẫn nhau trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống thông qua lớp tập huấn, truyền dạy.

Ngoài ra, dân tộc Lự xã Bản Hon còn lưu giữ tín ngưỡng lễ cúng rừng (còn gọi là Căm Lung) được tổ chức vào ngày mồng 3 tháng 3 và ngày mồng 6 tháng 6 âm lịch hàng năm để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, muôn dân khỏe mạnh. Với nhiều bản sắc văn hoá truyền thống đặc sắc, dân tộc Lự xã Bản Hon bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo, góp phần xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Hơn 20 năm kiên trì giữ nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer, không chỉ giúp gia đình ông Lý Được ở tại ấp Phước Thuận, xã Thuận Hòa, Thành phố Cần Thơ có thu nhập trang trải cuộc sống, mà còn góp phần bảo tồn một nét đẹp văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer.
Tin nổi bật trang chủ

"Truyền lửa" cho tân sinh viên người Dao

Tin tức - Ngọc Ánh - 3 giờ trước
Những lời tâm sự còn rụt rè nhưng đầy quyết tâm của các tân sinh viên người Dao khi vừa xuống Thủ đô nhập học; những chia sẻ kinh nghiệm, lời động viên của các anh chị khóa trước và cả sự gửi gắm, mong đợi từ những người đang dẫn dắt và truyền lửa cho nhóm “Người Dao Việt Nam - Gắn kết từ bản sắc”... tất cả đã tạo nên dấu ấn đặc biệt tại Chương trình “Chào tân sinh viên dân tộc Dao lần thứ V” năm học 2025-2026 diễn ra sáng nay (16/11) tại Bảo tàng Hà Nội.
Hiệu quả mô hình

Hiệu quả mô hình "Trở về đức tin, giữ bình yên thôn, làng"

Tin tức - Ngọc Thu - 6 giờ trước
Sau hơn 1 năm triển khai thực hiện mô hình vận động “Trở về đức tin, giữ bình yên thôn, làng” và Nghị quyết số 10 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng các cấp đối với công tác quản lý, giáo dục đối tượng FULRO tại cộng đồng, tỉnh Gia Lai đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.
Đà Nẵng khởi công đồng loạt 5 trường phổ thông nội trú tại các xã biên giới

Đà Nẵng khởi công đồng loạt 5 trường phổ thông nội trú tại các xã biên giới

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 6 giờ trước
Ngày 16/11, tại các xã biên giới Đắc Pring, La Êê, A Vương, La Dêê và Hùng Sơn, TP. Đà Nẵng đã đồng loạt tổ chức lễ khởi công các dự án Trường phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở.
Lạng Sơn: Tạo động lực để các địa bàn đặc biệt khó khăn bứt phá

Lạng Sơn: Tạo động lực để các địa bàn đặc biệt khó khăn bứt phá

Công tác Dân tộc - Minh Anh - 8 giờ trước
"Trong nhiệm kỳ 2021 - 2025 tỉnh Lạng Sơn có 47/88 xã và 315/644 thôn thoát khỏi diện đặc biệt khó khăn, đạt mục tiêu Trung ương giao". Những thành tựu là nền tảng vững chắc, tạo động lực mạnh mẽ để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Lạng Sơn tiếp tục vượt qua khó khăn, thách thức, phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh để tạo ra những bước đột phá trên chặng đường mới.
Xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp - ươm mầm tương lai vùng biên cương Gia Lai

Xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp - ươm mầm tương lai vùng biên cương Gia Lai

Thời sự - Ngọc Thu - 8 giờ trước
Lễ khởi công Dự án Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học và Trung học cơ sở tại 7 xã biên giới ỏ Gia Lai đã diễn ra sáng nay, ngày 16/11. tại trường Phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS tại xã Ia Nan. Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng tham dự và phát biểu tại sự kiện ý nghĩa này.
Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xây dựng một nền hành chính phục vụ, minh bạch và hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách thủ tục hành chính. Tại tỉnh Lạng Sơn, xã Tuấn Sơn đã cụ thể hóa mục tiêu này bằng việc thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, theo Nghị quyết của HĐND xã từ ngày 1/7/2025.
Quảng Ngãi: Khởi công xây dựng 4 Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở tại các xã biên giới

Quảng Ngãi: Khởi công xây dựng 4 Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở tại các xã biên giới

Thời sự - Ngọc Chí - 9 giờ trước
Sáng 16/11, UBND tỉnh Quảng Ngãi đồng loạt tổ chức Lễ khởi công xây dựng 4 Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở tại các xã biên giới. Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình dự lễ tại Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở xã Dục Nông.
Miền Trung lại bước vào đợt mưa lớn kéo dài, lượng mưa cục bộ vượt 800 mm

Miền Trung lại bước vào đợt mưa lớn kéo dài, lượng mưa cục bộ vượt 800 mm

Tin tức - Minh Nhật - 10 giờ trước
Từ sáng sớm 16/11 đến sáng sớm 18/11, khu vực từ Quảng Trị đến Tp. Đà Nẵng, phía Đông các tỉnh Quảng Ngãi và Gia Lai có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến từ 200-400mm, cục bộ có nơi trên 550mm.
Thủ tướng Phạm Minh Chính lên đường thăm chính thức Kuwait và Algeria, dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Nam Phi

Thủ tướng Phạm Minh Chính lên đường thăm chính thức Kuwait và Algeria, dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Nam Phi

Thời sự - PV - 11 giờ trước
Ngày 16/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam lên đường thăm chính thức Kuwait và Algeria, tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 và hoạt động song phương tại Nam Phi, theo lời mời của Thủ tướng Nhà nước Kuwait Sheikh Ahmad Abdullah Al-Ahmad Al Sabah, Thủ tướng Cộng hòa Algeria Dân chủ Nhân dân Sifi Ghrieb, Tổng thống Cộng hòa Nam Phi, Chủ tịch G20 năm 2025 Matamela Cyril Ramaphosa.
Thủ tướng: Đầu tư cho con người là đầu tư quan trọng nhất

Thủ tướng: Đầu tư cho con người là đầu tư quan trọng nhất

Thời sự - PV - 22:01, 15/11/2025
Gặp mặt đại diện các nhà giáo tiêu biểu nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, "con người quyết định tất cả, đầu tư cho con người là đầu tư cho phát triển, đầu tư cho con người là đầu tư quan trọng nhất"; cần tập trung ưu tiên mọi nguồn lực, tạo ra mọi cơ chế, chính sách, để đột phá phát triển giáo dục đào tạo thực sự là nền tảng quan trọng nhất cho phát triển đất nước.
Tuyên dương học sinh, sinh viên tiêu biểu và trao nhiều học bổng hỗ trợ con em vùng khó

Tuyên dương học sinh, sinh viên tiêu biểu và trao nhiều học bổng hỗ trợ con em vùng khó

Giáo dục - Lê Hường - 18:18, 15/11/2025
Chiều 15/11, Tỉnh đoàn và Hội Sinh viên Việt Nam tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ tuyên dương “Học sinh 3 tốt”, “Học sinh 3 rèn luyện”, “Sinh viên 5 tốt” cấp tỉnh năm học 2024 - 2025 và trao học bổng “Thắp sáng ước mơ”, “Vững Tương lai”, “Vừ A Dính” dành cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.