Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nơi lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc Lự

PV - 11:27, 27/08/2020

Với 561 hộ, 2.747 nhân khẩu, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, Lai Châu) có 2 dân tộc sinh sống, trong đó dân tộc Lự chiếm 89,83%. Trải qua nhiều năm tháng, đồng bào dân tộc Lự nơi đây vẫn lưu giữ được bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.
Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.

Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc Lự, anh Lò Văn Lả - Phó Chủ tịch UBND xã Bản Hon cho biết: “Từ bao đời nay, người Lự xã Bản Hon gắn liền với sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Những lúc nông nhàn, phụ nữ Lự thường quây quần thêu thùa, may áo, váy. Thiếu nữ Lự trước khi lấy chồng phải thành thạo việc dệt vải, thêu khăn, gối cho từng thành viên trong gia đình. Sản phẩm dệt của người Lự khá phong phú như: khăn đội đầu, váy, áo, thắt lưng, túi…”.

Đúng như lời anh Lả nói, hầu hết gia đình người dân tộc Lự xã Bản Hon đều có dụng cụ se sợi, quay sợi và khung cửi dệt vải. Đây là một trong những nét đặc sắc văn hoá truyền thống dân tộc Lự. Từ đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ dân tộc Lự thêu, dệt thủ công những họa tiết hoa văn độc đáo. Đối với trang phục áo của người phụ nữ Lự được thiết kế khá tỷ mỷ, công phu như: nhuộm chàm, xẻ ngực, vạt trái đè lên vạt phải và được buộc thắt bởi những dây tua sặc sỡ. Ngày thường, phụ nữ Lự mặc váy chàm với họa tiết thêu đơn giản để thuận lợi trong công việc đồng áng, bếp núc. Dịp lễ, tết hoặc gia đình có khách quý, phụ nữ Lự mặc váy 2 lớp với hoa văn 3 tầng trang trí đẹp mắt, phần trên được dệt với những họa tiết hình quả trám, phần dưới vải chàm đen, phần gấu váy có điểm thêm màu vàng, đỏ, đẹp mắt.

Song song với trang phục, phụ nữ Lự xã Bản Hon đeo vòng cổ, vòng tay bằng bạc, nhôm hoặc đồng. Vòng vía được làm bằng sợi chỉ chàm đeo tay người Lự có ý nghĩa tránh gió, tránh những điều không may. Phụ nữ Lự đeo hoa tai dạng ống, có sợi chỉ xiên qua để treo các chùm hoa sặc sỡ. Trang phục của phụ nữ dân tộc Lự được kết hợp cùng trang sức, khăn đầu làm tăng thêm vẻ đẹp mặn mà, đằm thắm. Chị Lò Thị Đăm, dân tộc Lự ở bản Thẳm (xã Bản Hon) tâm sự: “Tôi được mẹ dạy cho cách cuốn khăn nghiêng về phía trái, để lộ gương mặt trước những đường viền khăn thêu hoa văn màu trắng, kẻ sọc. Tôi tự tay thêu, dệt cho mình vài chiếc túi thổ cẩm với đủ màu sắc rực rỡ đeo ngang sườn mỗi khi xuống chợ. Đây là sản phẩm có giá trị cả về thẩm mỹ và giá trị truyền thống dân tộc Lự mà tôi rất yêu thích”.

Thực tế, trang phục nam dân tộc Lự xã Bản Hon đơn giản với quần, áo được nhuộm chàm đen. Áo cánh nam dân tộc Lự xẻ ngực, cài cúc tết dây vải, có hai túi ở hai vạt. Trước đây, nam dân tộc Lự đội khăn đen gấp nếp cuốn nhiều vòng nhưng giờ đây họ ít khi đội khăn. Người Lự trước đây chủ yếu sản xuất theo hình thức tự cung, tự cấp. Đàn ông dân tộc Lự phải thực hiện từ dựng nhà, đến làm trang thiết bị, vật dụng thiết yếu phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt của gia đình. Giờ đây, nam giới dân tộc Lự lưu giữ nghề thủ công như: mộc, đan lát và thợ rèn. Theo một số phụ nữ dân tộc Lự ở bản Hon (xã Bản Hon) thì trước đây, trẻ em gái từ 13 - 14 tuổi trở lên đều phải nhuộm răng đen từ loại cây gỗ được gọi là “mạy chum cài” hay “mạy tỉu” cho răng chắc và thể hiện nét đẹp của người con gái Lự. Người con gái Lự nào không nhuộm răng đen sẽ kém duyên, chàng trai Lự không lấy làm vợ. Hiện nay, con gái Lự không còn nhuộm răng đen, chỉ còn ít phụ nữ lớn tuổi vẫn còn giữ thói quen này.

Thêm một nét độc đáo nữa của dân tộc Lự xã Bản Hon phải kể đến là 7 đội văn nghệ thường xuyên luyện tập những làn điệu dân ca phong phú gắn liền với đời sống, lao động sản xuất. Dân ca dân tộc Lự được chia thành nhiều thể loại, phù hợp với đời sống thường nhật của bà con như: hát trong đám cưới, hát mừng nhà mới, hát ru con và hát đối đáp. Làn điệu dân ca dân tộc Lự là động lực, sức mạnh, thúc đẩy sự phấn khởi, thi đua lao động sản xuất và vui chơi, giải trí. Nhạc cụ truyền thống dân tộc Lự gồm: trống, chiêng, sáo. Hiện nay, nhạc cụ dân tộc Lự đang dần bị mai một, cả nghệ nhân chế tác đến người sử dụng cũng ít đi. Vừa qua, Vụ Văn hóa dân tộc, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) phối hợp với Sở VHTT&DL, UBND huyện Tam Đường tổ chức Hội nghị tập huấn; xây dựng Câu lạc bộ Văn hóa, văn nghệ dân gian nhằm bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa, nghệ thuật dân gian truyền thống tốt đẹp của dân tộc Lự trước nguy cơ dần bị mai một. Tại Hội nghị, nghệ nhân Lò Thị Sọn truyền dạy các làn điệu dân ca dân tộc Lự; nghệ nhân Tao Văn Ngân truyền dạy cách thổi sáo và chế tác sáo; nghệ nhân Lò Thị Khằm truyền dạy một số điệu múa dân tộc Lự. Từ đó, các nghệ nhân giao lưu, học hỏi lẫn nhau trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống thông qua lớp tập huấn, truyền dạy.

Ngoài ra, dân tộc Lự xã Bản Hon còn lưu giữ tín ngưỡng lễ cúng rừng (còn gọi là Căm Lung) được tổ chức vào ngày mồng 3 tháng 3 và ngày mồng 6 tháng 6 âm lịch hàng năm để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, muôn dân khỏe mạnh. Với nhiều bản sắc văn hoá truyền thống đặc sắc, dân tộc Lự xã Bản Hon bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo, góp phần xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Nghệ thuật trình diễn trống đôi, một nét văn hóa rất riêng của người Chăm Hroi

Nghệ thuật trình diễn trống đôi, một nét văn hóa rất riêng của người Chăm Hroi

Với người Chăm Hroi (nhánh địa phương của dân tộc Chăm) sinh sống ở xã Vân Canh (Gia Lai), múa trống đôi là di sản văn hóa độc đáo. Mỗi khi tiếng trống đôi vang lên là báo hiệu làng sắp có hội. Ở đó, nghệ thuật trình diễn trống đôi đầy cuốn hút sẽ là tâm điểm, giúp không khí lễ hội thêm phần náo nhiệt và gắn kết cộng đồng.
Lễ hội hoa Dã quỳ - Núi lửa Chư Đang Ya năm 2025- Hứa hẹn trải nghiệm ấn tượng

Lễ hội hoa Dã quỳ - Núi lửa Chư Đang Ya năm 2025- Hứa hẹn trải nghiệm ấn tượng

Tin tức - Ngọc Thu - 15 phút trước
Từ ngày 14 - 16/11, tại khu vực núi lửa Chư Đang Ya, Lễ hội Hoa Dã quỳ - Núi lửa Chư Đang Ya năm 2025 diễn ra với chuỗi hoạt động đặc sắc, hấp dẫn; hứa hẹn sẽ mang đến những trải nghiệm ấn tượng cho du khách.
Quảng Trị: Đã chuyển sang trạng thái sẵn sàng ứng phó bão số 13

Quảng Trị: Đã chuyển sang trạng thái sẵn sàng ứng phó bão số 13

Xã hội - Phạm Tiến - 25 phút trước
Trước diễn biến phức tạp của bão số 13, UBND tỉnh Quảng Trị đã yêu cầu tất cả các sở, ban, ngành và các xã, phường tập trung cao độ, chuyển toàn bộ lực lượng sang trạng thái sẵn sàng ứng phó với bão.
Quảng Ninh sẽ đầu tư 5 trường nội trú liên cấp ở vùng biên

Quảng Ninh sẽ đầu tư 5 trường nội trú liên cấp ở vùng biên

Giáo dục dân tộc - Mỹ Dung - 30 phút trước
UBND tỉnh Quảng Ninh vừa thống nhất chủ trương đầu tư 5 trường phổ thông nội trú liên cấp tại 5/6 xã biên giới đất liền trên địa bàn. Các dự án được triển khai trong giai đoạn 2025 - 2026, hướng tới hoàn thiện đồng bộ cơ sở giáo dục vùng biên.
Xuất khẩu vượt 58 tỷ USD - Nông nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường thế giới

Xuất khẩu vượt 58 tỷ USD - Nông nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường thế giới

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Quý - 1 giờ trước
Trong 10 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản của Việt Nam đạt 58,13 tỷ USD, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là kết quả ấn tượng, khẳng định sự phục hồi mạnh mẽ và bứt phá của ngành Nông nghiệp Việt Nam trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.
Hiệu quả từ các mô hình thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” ở Nghệ An

Hiệu quả từ các mô hình thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” ở Nghệ An

Dân tộc - Tôn giáo - An Yên - 1 giờ trước
Trọng tâm của Dự án 8, Chương trình MTGQ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, chính là triển khai các mô hình thay đổi “nếp nghĩ, cách làm”. Nhờ vậy, các định kiến và khuôn mẫu giới trong gia đình và cộng đồng đang từng bước thay đổi; tiếng nói và sự tham gia thực chất của phụ nữ trong các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của cộng đồng ngày càng được khẳng định.
Đảm bảo các mục tiêu bình đẳng giới trong kỷ nguyên mới

Đảm bảo các mục tiêu bình đẳng giới trong kỷ nguyên mới

Ở những bản làng vùng sâu, vùng xa - nơi cuộc sống còn nhiều thiếu thốn và định kiến giới vẫn âm ỉ tồn tại - hành trình bình đẳng giới chưa bao giờ là dễ dàng. Từ năm 2021, Dự án 8 Thực hiện Bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em” được triển khai, những mô hình gần gũi và hiệu quả như “Tổ truyền thông cộng đồng”, “Địa chỉ tin cậy”, hay “Thủ lĩnh của sự thay đổi” đã thổi luồng sinh khí mới vào đời sống, từng bước làm thay đổi nhận thức và hành động của người dân, mở ra cơ hội để phụ nữ và trẻ em DTTS vươn lên khẳng định vai trò của mình trong cộng đồng.
Chung sức vì mục tiêu “tốt đời, đẹp đạo” ở Tuyên Quang

Chung sức vì mục tiêu “tốt đời, đẹp đạo” ở Tuyên Quang

Dân tộc - Tôn giáo - Vũ Mừng - 1 giờ trước
Sáng 5/11, tại Trụ sở UBND tỉnh Tuyên Quang, Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang Phan Huy Ngọc đã tiếp xã giao Đoàn Thường trực Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh do Hòa thượng Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Trưởng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh làm Trưởng đoàn.
Bộ đội ở xã biên giới giúp dân thu hoạch lúa trước bão số 13

Bộ đội ở xã biên giới giúp dân thu hoạch lúa trước bão số 13

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 1 giờ trước
Trước tình hình cơn bão số 13 đang đến gần, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng La Êê (TP. Đà Nẵng) đã kịp thời cử lực lượng hỗ trợ nhân dân thu hoạch lúa góp phần giảm thiệt hại cho bà con trước khi cơn bão đến.
Thanh Hóa lên phương án chuyển 9 cá thể hổ ra Hà Nội

Thanh Hóa lên phương án chuyển 9 cá thể hổ ra Hà Nội

Xã hội - Quỳnh Trâm - 2 giờ trước
Kiệt quệ kinh tế sau nhiều năm nuôi hổ trái phép, chủ trang trại ở xã Xuân Tín (Thanh Hóa) đã đồng ý chuyển giao toàn bộ cho Vườn thú Hà Nội chăm sóc.
Làm rõ trách nhiệm pháp lý khi trí tuệ nhân tạo vi phạm quyền sở hữu trí tuệ

Làm rõ trách nhiệm pháp lý khi trí tuệ nhân tạo vi phạm quyền sở hữu trí tuệ

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Liên quan đến vấn đề bản quyền, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ lo ngại về tình trạng xâm phạm bản quyền tác giả trên các nền tảng số và trí tuệ nhân tạo đang diễn ra phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của văn nghệ sĩ.
Gia Lai: Kêu gọi tàu thuyền khẩn trương ra khỏi vùng nguy hiểm của bão Kalmaegi

Gia Lai: Kêu gọi tàu thuyền khẩn trương ra khỏi vùng nguy hiểm của bão Kalmaegi

Tin tức - Ngọc Thu - 2 giờ trước
Ngày 5/11, Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự tỉnh Gia Lai vừa có văn bản khẩn trương kêu gọi 83 tàu thuyền đang hoạt động di chuyển ra khỏi vùng nguy hiểm của bão số Kalmaegi (bão số 13).