Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nơi lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc Lự

PV - 11:27, 27/08/2020

Với 561 hộ, 2.747 nhân khẩu, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, Lai Châu) có 2 dân tộc sinh sống, trong đó dân tộc Lự chiếm 89,83%. Trải qua nhiều năm tháng, đồng bào dân tộc Lự nơi đây vẫn lưu giữ được bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.
Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.

Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc Lự, anh Lò Văn Lả - Phó Chủ tịch UBND xã Bản Hon cho biết: “Từ bao đời nay, người Lự xã Bản Hon gắn liền với sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Những lúc nông nhàn, phụ nữ Lự thường quây quần thêu thùa, may áo, váy. Thiếu nữ Lự trước khi lấy chồng phải thành thạo việc dệt vải, thêu khăn, gối cho từng thành viên trong gia đình. Sản phẩm dệt của người Lự khá phong phú như: khăn đội đầu, váy, áo, thắt lưng, túi…”.

Đúng như lời anh Lả nói, hầu hết gia đình người dân tộc Lự xã Bản Hon đều có dụng cụ se sợi, quay sợi và khung cửi dệt vải. Đây là một trong những nét đặc sắc văn hoá truyền thống dân tộc Lự. Từ đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ dân tộc Lự thêu, dệt thủ công những họa tiết hoa văn độc đáo. Đối với trang phục áo của người phụ nữ Lự được thiết kế khá tỷ mỷ, công phu như: nhuộm chàm, xẻ ngực, vạt trái đè lên vạt phải và được buộc thắt bởi những dây tua sặc sỡ. Ngày thường, phụ nữ Lự mặc váy chàm với họa tiết thêu đơn giản để thuận lợi trong công việc đồng áng, bếp núc. Dịp lễ, tết hoặc gia đình có khách quý, phụ nữ Lự mặc váy 2 lớp với hoa văn 3 tầng trang trí đẹp mắt, phần trên được dệt với những họa tiết hình quả trám, phần dưới vải chàm đen, phần gấu váy có điểm thêm màu vàng, đỏ, đẹp mắt.

Song song với trang phục, phụ nữ Lự xã Bản Hon đeo vòng cổ, vòng tay bằng bạc, nhôm hoặc đồng. Vòng vía được làm bằng sợi chỉ chàm đeo tay người Lự có ý nghĩa tránh gió, tránh những điều không may. Phụ nữ Lự đeo hoa tai dạng ống, có sợi chỉ xiên qua để treo các chùm hoa sặc sỡ. Trang phục của phụ nữ dân tộc Lự được kết hợp cùng trang sức, khăn đầu làm tăng thêm vẻ đẹp mặn mà, đằm thắm. Chị Lò Thị Đăm, dân tộc Lự ở bản Thẳm (xã Bản Hon) tâm sự: “Tôi được mẹ dạy cho cách cuốn khăn nghiêng về phía trái, để lộ gương mặt trước những đường viền khăn thêu hoa văn màu trắng, kẻ sọc. Tôi tự tay thêu, dệt cho mình vài chiếc túi thổ cẩm với đủ màu sắc rực rỡ đeo ngang sườn mỗi khi xuống chợ. Đây là sản phẩm có giá trị cả về thẩm mỹ và giá trị truyền thống dân tộc Lự mà tôi rất yêu thích”.

Thực tế, trang phục nam dân tộc Lự xã Bản Hon đơn giản với quần, áo được nhuộm chàm đen. Áo cánh nam dân tộc Lự xẻ ngực, cài cúc tết dây vải, có hai túi ở hai vạt. Trước đây, nam dân tộc Lự đội khăn đen gấp nếp cuốn nhiều vòng nhưng giờ đây họ ít khi đội khăn. Người Lự trước đây chủ yếu sản xuất theo hình thức tự cung, tự cấp. Đàn ông dân tộc Lự phải thực hiện từ dựng nhà, đến làm trang thiết bị, vật dụng thiết yếu phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt của gia đình. Giờ đây, nam giới dân tộc Lự lưu giữ nghề thủ công như: mộc, đan lát và thợ rèn. Theo một số phụ nữ dân tộc Lự ở bản Hon (xã Bản Hon) thì trước đây, trẻ em gái từ 13 - 14 tuổi trở lên đều phải nhuộm răng đen từ loại cây gỗ được gọi là “mạy chum cài” hay “mạy tỉu” cho răng chắc và thể hiện nét đẹp của người con gái Lự. Người con gái Lự nào không nhuộm răng đen sẽ kém duyên, chàng trai Lự không lấy làm vợ. Hiện nay, con gái Lự không còn nhuộm răng đen, chỉ còn ít phụ nữ lớn tuổi vẫn còn giữ thói quen này.

Thêm một nét độc đáo nữa của dân tộc Lự xã Bản Hon phải kể đến là 7 đội văn nghệ thường xuyên luyện tập những làn điệu dân ca phong phú gắn liền với đời sống, lao động sản xuất. Dân ca dân tộc Lự được chia thành nhiều thể loại, phù hợp với đời sống thường nhật của bà con như: hát trong đám cưới, hát mừng nhà mới, hát ru con và hát đối đáp. Làn điệu dân ca dân tộc Lự là động lực, sức mạnh, thúc đẩy sự phấn khởi, thi đua lao động sản xuất và vui chơi, giải trí. Nhạc cụ truyền thống dân tộc Lự gồm: trống, chiêng, sáo. Hiện nay, nhạc cụ dân tộc Lự đang dần bị mai một, cả nghệ nhân chế tác đến người sử dụng cũng ít đi. Vừa qua, Vụ Văn hóa dân tộc, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) phối hợp với Sở VHTT&DL, UBND huyện Tam Đường tổ chức Hội nghị tập huấn; xây dựng Câu lạc bộ Văn hóa, văn nghệ dân gian nhằm bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa, nghệ thuật dân gian truyền thống tốt đẹp của dân tộc Lự trước nguy cơ dần bị mai một. Tại Hội nghị, nghệ nhân Lò Thị Sọn truyền dạy các làn điệu dân ca dân tộc Lự; nghệ nhân Tao Văn Ngân truyền dạy cách thổi sáo và chế tác sáo; nghệ nhân Lò Thị Khằm truyền dạy một số điệu múa dân tộc Lự. Từ đó, các nghệ nhân giao lưu, học hỏi lẫn nhau trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống thông qua lớp tập huấn, truyền dạy.

Ngoài ra, dân tộc Lự xã Bản Hon còn lưu giữ tín ngưỡng lễ cúng rừng (còn gọi là Căm Lung) được tổ chức vào ngày mồng 3 tháng 3 và ngày mồng 6 tháng 6 âm lịch hàng năm để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, muôn dân khỏe mạnh. Với nhiều bản sắc văn hoá truyền thống đặc sắc, dân tộc Lự xã Bản Hon bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo, góp phần xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Hơn 20 năm kiên trì giữ nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer, không chỉ giúp gia đình ông Lý Được ở tại ấp Phước Thuận, xã Thuận Hòa, Thành phố Cần Thơ có thu nhập trang trải cuộc sống, mà còn góp phần bảo tồn một nét đẹp văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer.
Tin nổi bật trang chủ
Người trẻ sống đẹp ở Cao nguyên

Người trẻ sống đẹp ở Cao nguyên

Lấy di sản cha ông làm nền tảng phát triển, những người trẻ vùng cao đang góp phần giữ gìn và quảng bá văn hóa dân tộc bằng phương thức hiện đại. Tiêu biểu là H Zu Ni Niê ở buôn cổ Ako Dhong, tỉnh Đắk Lắk - một trong 27 gương mặt tiêu biểu được Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tặng Bằng khen tại Lễ Tuyên dương gương thanh niên tiêu biểu, có uy tín, tấm gương khởi nghiệp thành công ở vùng đồng bào DTTS miền núi năm 2025.
Tuyên dương học sinh, sinh viên tiêu biểu và trao nhiều học bổng hỗ trợ con em vùng khó

Tuyên dương học sinh, sinh viên tiêu biểu và trao nhiều học bổng hỗ trợ con em vùng khó

Giáo dục - Lê Hường - 2 giờ trước
Chiều 15/11, Tỉnh đoàn và Hội Sinh viên Việt Nam tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ tuyên dương “Học sinh 3 tốt”, “Học sinh 3 rèn luyện”, “Sinh viên 5 tốt” cấp tỉnh năm học 2024 - 2025 và trao học bổng “Thắp sáng ước mơ”, “Vững Tương lai”, “Vừ A Dính” dành cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.
Đà Nẵng: Khẩn trương tìm kiếm 3 người mất tích sau trận sạt lở đất kinh hoàng

Đà Nẵng: Khẩn trương tìm kiếm 3 người mất tích sau trận sạt lở đất kinh hoàng

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 4 giờ trước
Lực lượng chức năng TP. Đà Nẵng đang khẩn trương tìm kiếm 3 người mất tích nghi bị vùi lấp sau trận sạt lở đất kinh hoàng ở xã miền núi Hùng Sơn.
Nghệ An: Một cách bảo tồn và lan tỏa nét đẹp bản sắc văn hóa dân tộc hiệu quả nơi học đường

Nghệ An: Một cách bảo tồn và lan tỏa nét đẹp bản sắc văn hóa dân tộc hiệu quả nơi học đường

Giáo dục dân tộc - Lữ Phú - 6 giờ trước
Giữa núi rừng miền Tây Nghệ An, một ngôi trường đã đưa các hoạt động trải nghiệm văn hóa dân tộc vào học đường, giúp học sinh trân trọng văn hóa, yêu quê hương và gắn bó với bản làng.
Hướng đi bền vững cho du lịch mạo hiểm

Hướng đi bền vững cho du lịch mạo hiểm

Kinh tế - Hồng Phúc - 6 giờ trước
Từ những chuyến leo núi tuyết ở Nepal, nhảy dù ở Thái Lan đến lặn biển ở New Zealand, du lịch mạo hiểm đã trở thành loại hình “đặc sản” của nhiều quốc gia. Việt Nam, với cảnh quan thiên nhiên đa dạng và văn hóa bản địa phong phú, chính là cơ hội vàng để bứt phá, trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch mạo hiểm trên toàn cầu.
Triển khai Dự án 6 ở Gia Lai: Hiệu quả khi văn hoá dân tộc được quan tâm

Triển khai Dự án 6 ở Gia Lai: Hiệu quả khi văn hoá dân tộc được quan tâm

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 6 giờ trước
Những năm qua, tỉnh Gia Lai tích cực triển khai hiệu quả Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số (DTTS) gắn với phát triển du lịch”. Qua đó, các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của đồng bào được bảo tồn và phát huy, đồng thời cũng mang lại hiệu quả kinh tế cho người dân nhờ gắn với phát triển du lịch.
Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xây dựng một nền hành chính phục vụ, minh bạch và hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách thủ tục hành chính. Tại tỉnh Lạng Sơn, xã Tuấn Sơn đã cụ thể hóa mục tiêu này bằng việc thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, theo Nghị quyết của HĐND xã từ ngày 1/7/2025.
Tổng Bí thư Tô Lâm: Ưu tiên giới thiệu những người có tư duy đổi mới, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm

Tổng Bí thư Tô Lâm: Ưu tiên giới thiệu những người có tư duy đổi mới, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm

Thời sự - PV - 7 giờ trước
Tổng Bí thư nhấn mạnh: "Nhiệm kỳ 2026-2031 là giai đoạn then chốt để hiện thực hóa hai mục tiêu chiến lược 100 năm của đất nước với yêu cầu đặt ra rất cao, vì vậy cần ưu tiên giới thiệu những người có tư duy đổi mới, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm".
Thủ tướng: Năm 2026, dành khoảng 95 nghìn tỷ đồng ngân sách cho khoa học - công nghệ

Thủ tướng: Năm 2026, dành khoảng 95 nghìn tỷ đồng ngân sách cho khoa học - công nghệ

Thời sự - PV - 8 giờ trước
Kết luận phiên họp thứ 5 Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết dành khoảng 95 nghìn tỷ đồng ngân sách năm 2026 cho nhiệm vụ này và nhấn mạnh yêu cầu phát triển nhanh, mạnh nhưng phải bền vững, phát triển sâu rộng nhưng phải an ninh an toàn; đẩy mạnh chuyển đổi trạng thái từ thụ động tiếp nhận thủ tục của người dân sang chủ động kiến tạo phát triển, phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Quảng Ngãi: Lửa thiêu rụi 2 căn nhà của đồng bào Xơ Đăng xã Ngọc Linh

Quảng Ngãi: Lửa thiêu rụi 2 căn nhà của đồng bào Xơ Đăng xã Ngọc Linh

Trang địa phương - Ngọc Chí - 8 giờ trước
Ông Đinh Xuân Hòa - Chủ tịch UBND xã Ngọc Linh, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, trên địa bàn xã vừa xảy ra một vụ cháy làm thiêu rụi 2 căn nhà của 2 hộ đồng bào Xơ Đăng. Rất may vụ cháy không gây thiệt hại về người.
Phú Thọ: Nâng cao chất lượng các dịch vụ xã hội cơ bản hỗ trợ hộ nghèo vươn lên

Phú Thọ: Nâng cao chất lượng các dịch vụ xã hội cơ bản hỗ trợ hộ nghèo vươn lên

Tin tức - Vân Khánh - 8 giờ trước
Năm 2025, công tác giảm nghèo đa chiều trên địa bàn tỉnh Phú Thọ tiếp tục đạt được nhiều kết quả tích cực, khẳng định quyết tâm của cấp ủy, chính quyền và Nhân dân trong tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.
Quảng Ngãi: Sụt lún nghiêm trọng trên quốc lộ 24

Quảng Ngãi: Sụt lún nghiêm trọng trên quốc lộ 24

Trang địa phương - Ngọc Chí - 10 giờ trước
Sáng 15/11, ông Nguyễn Phúc Nhân - Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, Đoàn công tác của Sở đã trực tiếp lên kiểm tra hiện trường sụt lún trên Quốc lộ 24, đoạn qua xã Măng Đen.