Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nơi lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc Lự

PV - 11:27, 27/08/2020

Với 561 hộ, 2.747 nhân khẩu, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, Lai Châu) có 2 dân tộc sinh sống, trong đó dân tộc Lự chiếm 89,83%. Trải qua nhiều năm tháng, đồng bào dân tộc Lự nơi đây vẫn lưu giữ được bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.
Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.

Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc Lự, anh Lò Văn Lả - Phó Chủ tịch UBND xã Bản Hon cho biết: “Từ bao đời nay, người Lự xã Bản Hon gắn liền với sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Những lúc nông nhàn, phụ nữ Lự thường quây quần thêu thùa, may áo, váy. Thiếu nữ Lự trước khi lấy chồng phải thành thạo việc dệt vải, thêu khăn, gối cho từng thành viên trong gia đình. Sản phẩm dệt của người Lự khá phong phú như: khăn đội đầu, váy, áo, thắt lưng, túi…”.

Đúng như lời anh Lả nói, hầu hết gia đình người dân tộc Lự xã Bản Hon đều có dụng cụ se sợi, quay sợi và khung cửi dệt vải. Đây là một trong những nét đặc sắc văn hoá truyền thống dân tộc Lự. Từ đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ dân tộc Lự thêu, dệt thủ công những họa tiết hoa văn độc đáo. Đối với trang phục áo của người phụ nữ Lự được thiết kế khá tỷ mỷ, công phu như: nhuộm chàm, xẻ ngực, vạt trái đè lên vạt phải và được buộc thắt bởi những dây tua sặc sỡ. Ngày thường, phụ nữ Lự mặc váy chàm với họa tiết thêu đơn giản để thuận lợi trong công việc đồng áng, bếp núc. Dịp lễ, tết hoặc gia đình có khách quý, phụ nữ Lự mặc váy 2 lớp với hoa văn 3 tầng trang trí đẹp mắt, phần trên được dệt với những họa tiết hình quả trám, phần dưới vải chàm đen, phần gấu váy có điểm thêm màu vàng, đỏ, đẹp mắt.

Song song với trang phục, phụ nữ Lự xã Bản Hon đeo vòng cổ, vòng tay bằng bạc, nhôm hoặc đồng. Vòng vía được làm bằng sợi chỉ chàm đeo tay người Lự có ý nghĩa tránh gió, tránh những điều không may. Phụ nữ Lự đeo hoa tai dạng ống, có sợi chỉ xiên qua để treo các chùm hoa sặc sỡ. Trang phục của phụ nữ dân tộc Lự được kết hợp cùng trang sức, khăn đầu làm tăng thêm vẻ đẹp mặn mà, đằm thắm. Chị Lò Thị Đăm, dân tộc Lự ở bản Thẳm (xã Bản Hon) tâm sự: “Tôi được mẹ dạy cho cách cuốn khăn nghiêng về phía trái, để lộ gương mặt trước những đường viền khăn thêu hoa văn màu trắng, kẻ sọc. Tôi tự tay thêu, dệt cho mình vài chiếc túi thổ cẩm với đủ màu sắc rực rỡ đeo ngang sườn mỗi khi xuống chợ. Đây là sản phẩm có giá trị cả về thẩm mỹ và giá trị truyền thống dân tộc Lự mà tôi rất yêu thích”.

Thực tế, trang phục nam dân tộc Lự xã Bản Hon đơn giản với quần, áo được nhuộm chàm đen. Áo cánh nam dân tộc Lự xẻ ngực, cài cúc tết dây vải, có hai túi ở hai vạt. Trước đây, nam dân tộc Lự đội khăn đen gấp nếp cuốn nhiều vòng nhưng giờ đây họ ít khi đội khăn. Người Lự trước đây chủ yếu sản xuất theo hình thức tự cung, tự cấp. Đàn ông dân tộc Lự phải thực hiện từ dựng nhà, đến làm trang thiết bị, vật dụng thiết yếu phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt của gia đình. Giờ đây, nam giới dân tộc Lự lưu giữ nghề thủ công như: mộc, đan lát và thợ rèn. Theo một số phụ nữ dân tộc Lự ở bản Hon (xã Bản Hon) thì trước đây, trẻ em gái từ 13 - 14 tuổi trở lên đều phải nhuộm răng đen từ loại cây gỗ được gọi là “mạy chum cài” hay “mạy tỉu” cho răng chắc và thể hiện nét đẹp của người con gái Lự. Người con gái Lự nào không nhuộm răng đen sẽ kém duyên, chàng trai Lự không lấy làm vợ. Hiện nay, con gái Lự không còn nhuộm răng đen, chỉ còn ít phụ nữ lớn tuổi vẫn còn giữ thói quen này.

Thêm một nét độc đáo nữa của dân tộc Lự xã Bản Hon phải kể đến là 7 đội văn nghệ thường xuyên luyện tập những làn điệu dân ca phong phú gắn liền với đời sống, lao động sản xuất. Dân ca dân tộc Lự được chia thành nhiều thể loại, phù hợp với đời sống thường nhật của bà con như: hát trong đám cưới, hát mừng nhà mới, hát ru con và hát đối đáp. Làn điệu dân ca dân tộc Lự là động lực, sức mạnh, thúc đẩy sự phấn khởi, thi đua lao động sản xuất và vui chơi, giải trí. Nhạc cụ truyền thống dân tộc Lự gồm: trống, chiêng, sáo. Hiện nay, nhạc cụ dân tộc Lự đang dần bị mai một, cả nghệ nhân chế tác đến người sử dụng cũng ít đi. Vừa qua, Vụ Văn hóa dân tộc, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) phối hợp với Sở VHTT&DL, UBND huyện Tam Đường tổ chức Hội nghị tập huấn; xây dựng Câu lạc bộ Văn hóa, văn nghệ dân gian nhằm bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa, nghệ thuật dân gian truyền thống tốt đẹp của dân tộc Lự trước nguy cơ dần bị mai một. Tại Hội nghị, nghệ nhân Lò Thị Sọn truyền dạy các làn điệu dân ca dân tộc Lự; nghệ nhân Tao Văn Ngân truyền dạy cách thổi sáo và chế tác sáo; nghệ nhân Lò Thị Khằm truyền dạy một số điệu múa dân tộc Lự. Từ đó, các nghệ nhân giao lưu, học hỏi lẫn nhau trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống thông qua lớp tập huấn, truyền dạy.

Ngoài ra, dân tộc Lự xã Bản Hon còn lưu giữ tín ngưỡng lễ cúng rừng (còn gọi là Căm Lung) được tổ chức vào ngày mồng 3 tháng 3 và ngày mồng 6 tháng 6 âm lịch hàng năm để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, muôn dân khỏe mạnh. Với nhiều bản sắc văn hoá truyền thống đặc sắc, dân tộc Lự xã Bản Hon bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo, góp phần xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ngay 30/9, thừa ủy quyền của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, ông Nguyễn Văn Xinh - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đã trao Quyết định ghi danh Lễ hội truyền thống Nghinh Ông Thắng Tam vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lãnh đạo UBND Tp. Vũng Tàu và Ban Quản lý Di tích Đình thần Thắng Tam
Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh làm việc với Đoàn các doanh nghiệp Hàn Quốc

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh làm việc với Đoàn các doanh nghiệp Hàn Quốc

Trang địa phương - Mỹ Dung - 22:47, 30/09/2023
Ngày 30/9, tại Tp. Hạ Long, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Bùi Văn Khắng tiếp và làm việc với Đoàn các doanh nghiệp Hàn Quốc do ông Hong Sun - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (Kocham) đã đến thăm, khảo sát và tìm hiểu môi trường đầu tư tại tỉnh.
Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Du lịch - Lê Vũ - Bảo Trần - 22:42, 30/09/2023
Ngay 30/9, thừa ủy quyền của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, ông Nguyễn Văn Xinh - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đã trao Quyết định ghi danh Lễ hội truyền thống Nghinh Ông Thắng Tam vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho lãnh đạo UBND Tp. Vũng Tàu và Ban Quản lý Di tích Đình thần Thắng Tam
Đắk Lắk: Phát hiện hơn 100 chiếc xe điện không rõ nguồn gốc

Đắk Lắk: Phát hiện hơn 100 chiếc xe điện không rõ nguồn gốc

Pháp luật - Lê Hường - 22:38, 30/09/2023
Ngày 30/9, Trung tá Thái Khắc Chính - Trưởng Công an huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk cho biết, đơn vị đang tiếp tục xác minh, củng cố hồ sơ để xử lý 4 cửa hàng kinh doanh hơn 100 chiếc xe đạp, xe máy điện không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Lục Ngạn (Bắc Giang): Khởi tố bị can, bắt tạm giam đối tượng hủy hoại rừng

Lục Ngạn (Bắc Giang): Khởi tố bị can, bắt tạm giam đối tượng hủy hoại rừng

Pháp luật - Thiên An - 22:35, 30/09/2023
Ngày 30/9, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang tống đạt quyết định khởi tố bị can, thi hành Lệnh bắt bị can để tạm giam đối tượng Vi Văn Huấn (SN 1985), trú tại thôn Suối Chạc, xã Phong Vân, huyện Lục Ngạn về hành vi “Hủy hoại rừng” quy định tại Điều 243 Bộ luật Hình sự.
Quảng Ninh: Trạm Kiểm soát Biên phòng Tuần Châu trao trả tài sản cho du khách

Quảng Ninh: Trạm Kiểm soát Biên phòng Tuần Châu trao trả tài sản cho du khách

Tin tức - Thiên An - 22:32, 30/09/2023
Ngày 30/9, Trạm Kiểm soát Biên phòng Tuần Châu (Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Hòn Gai) đã tiến hành trao trả chiếc túi xách có chứa tiền và các loại giấy tờ quan trọng cho người đánh rơi.
Nghệ thuật múa Xòe - Vũ điệu của tình đoàn kết

Nghệ thuật múa Xòe - Vũ điệu của tình đoàn kết

Múa Xòe là loại hình múa truyền thống đặc sắc, gắn liền với đời sống của đồng bào Thái vùng Tây Bắc trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Trung tâm của những điệu múa Xòe phải kể đến là Mường Lò (Yên Bái), Mường So (Lai Châu), Mường Lay và TP Điện Biên Phủ (Điện Biên). Với ý nghĩa và sức sống của điệu Xòe, ngày 15/12/2021, UNESCO đã vinh danh nghệ thuật Xòe Thái là Di sản phi vật thể đại diện của nhân loại.
Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9 năm 2023

Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9 năm 2023

Thời sự - Hoàng Quý - 22:31, 30/09/2023
Chiều 30/9, tại Hà Nội, Văn phòng Chính phủ tổ chức họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023 để thông tin về tình hình kinh tế - xã hội (KT-XH) tháng 9 và 9 tháng năm 2023, cùng một số vấn đề dư luận xã hội quan tâm. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn - Người phát ngôn của Chính phủ chủ trì họp báo.
Trải nghiệm Đồng Văn

Trải nghiệm Đồng Văn

Media - Hồng Phúc - Hoàng Quý - 20:59, 30/09/2023
Đồng Văn (Hà Giang) cùng với vẻ đẹp nguyên sơ và cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ đã trở thành niềm khao khát chinh phục của biết bao tâm hồn đam mê xê dịch. Đồng Văn mùa nào cũng đẹp đến nao lòng, mùa nào cũng có những điểm nhấn rất riêng, tạo nên sự khác biệt của vùng lõi Công viên địa chất toàn cầu.
Truy tố 2 cựu Bộ trưởng và các bị can trong vụ án Công ty Việt Á

Truy tố 2 cựu Bộ trưởng và các bị can trong vụ án Công ty Việt Á

Pháp luật - PV - 19:55, 30/09/2023
Viện Kiểm sát nhân dân tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố 2 cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long và Chu Ngọc Anh cùng 36 bị can trong vụ án Công ty Việt Á nâng khống giá kit xét nghiệm Covid-19.
Khai mạc Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Yên Bái năm 2023

Khai mạc Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Yên Bái năm 2023

Media - Thúy Hồng - Tào Đạt - 19:35, 30/09/2023
Sáng 30/9, tại quảng trường Bông Lúa (thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái) đã diễn ra Lễ khai mạc "Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Yên Bái năm 2023" gắn với “Không gian xúc tiến, kết nối đầu tư, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, du lịch Hà Nội”.
Vấn đề - Sự kiện (Tuần 38): “Vòi bạch tuộc” tội phạm công nghệ cao vươn dài tới vùng DTTS

Vấn đề - Sự kiện (Tuần 38): “Vòi bạch tuộc” tội phạm công nghệ cao vươn dài tới vùng DTTS

Media - BDT - 17:00, 30/09/2023
Không chỉ dừng lại ở việc dựng màn kịch để lừa đảo, chiếm đoạt số tiền "khủng" của người dân tại các đô thị lớn, thời gian gần đây lừa đảo trực tuyến đã mở rộng địa bàn, tấn công vào vùng DTTS và miền núi. Vấn đề không mới, nhưng nơi người dân còn hạn chế trong tiếp cận công nghệ thông tin và loại tội phạm này lại liên tục thay đổi thủ đoạn, hoạt động ngày càng tinh vi, khiến nhiều người dân đã bị sập bẫy. Chuyên mục Vấn đề sự kiện tuần này của Báo Dân tộc và Phát triển sẽ bàn về vấn đề “Vòi bạch tuộc” tội phạm công nghệ cao vươn dài tới vùng DTTS.