Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Những vấn đề cấp bách của các dân tộc có khó khăn đặc thù: Gỡ rào cản phát triển dân số dân tộc Si La (Bài 8)

Cù Hương - Sỹ Hào - 16:32, 29/11/2023

Không những tỷ lệ nghèo cao mà tình hình phát triển dân số có dấu hiệu chững lại bởi nhiều rào cản cho sự gia tăng dân số tự nhiên. Đây là những vấn đề cấp bách cần được giải quyết để bảo vệ, phát triển dân tộc Si La – một trong 5 dân tộc có dân số dưới 1.000 người hiện nay và là một trong 14 dân tộc thiểu số có khó khăn đặc thù của cả nước.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Lò Văn Tiến kiểm tra thực tế đời sống đồng bào dân tộc Si La tại bản Nậm Sin, xã Chung Chải, huyện Mường Nhé ngày 28 – 29/4/2023.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Lò Văn Tiến kiểm tra thực tế đời sống đồng bào dân tộc Si La tại bản Nậm Sin, xã Chung Chải, huyện Mường Nhé ngày 28 – 29/4/2023.

Những rào cản phát triển dân số

Dân tộc Si La cư trú tập trung ở Lai Châu và Điện Biên, chỉ một vài nhân khẩu di cư sinh sống ở một số địa phương khác trên cả nước. Trong đó, ở Lai Châu, đồng bào sinh sống thành cộng đồng tại 02 bản: Seo Hai và Sì Thâu Chải của xã Kan Hồ, huyện Mường Tè; ở Điện Biên, đồng bào cư trú tại bản Nậm Sin, xã Chung Chải, huyện Mường Nhé.

Tại bản Nậm Sin, số liệu được UBND xã Chung Chải báo cáo với đoàn công tác tỉnh Điện Biên do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lò Văn Tiến làm Trưởng đoàn kiểm tra tiến độ triển khai Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội (KT – XH) dân tộc Si La trên địa bàn huyện Mường Nhé hồi tháng 4/2023 cho thấy, toàn bản có 52 hộ với 233 nhân khẩu đều là dân tộc Si La. Còn tại tỉnh Lai Châu, theo số liệu của UBND xã Kan Hồ, trên địa bàn xã hiện có hơn 112 hộ, với 550 nhân khẩu là người dân tộc Si La sống tập trung tại bản Seo Hai và bản Sì Thâu Chải.

Số liệu từ các địa phương nêu cho thấy một thực tế đáng lo ngại về sự chững lại, thậm chí có dấu hiệu suy giảm về số lượng dân số của dân tộc Si La. Nếu tính chung các bản: Nậm Sin, Seo Hai và Sì Thâu Chải (chưa tính một số ít nhân khẩu đang sinh sống ở các địa phương khác) thì dân tộc Si La hiện có hơn 152 hộ, với 783 nhân khẩu. 

Trong khi đó, theo kết quả điều tra thu thập thông tin KT – XH 53 DTTS do Ủy ban Dân tộc và Tổng cục Thống kê thực hiện tháng 4/2019 cho thấy, dân tộc Si La có 228 hộ, với 909 nhân khẩu. Trước đó, năm 2009, theo kết quả điều tra dân số của Tổng cục Thống kê, dân tộc Si La có 709 người.

Từ nhận thức rất tiến bộ nên hầu hết con em dân tộc Si La đều học hết cấp II, tỷ lệ bỏ học sớm ở các cấp rất thấp. (Trong ảnh: Lớp Mầm non bản Nậm Sin hiện có 19 học sinh dân tộc Si La
Từ nhận thức rất tiến bộ nên hầu hết con em dân tộc Si La đều học hết cấp II, tỷ lệ bỏ học sớm ở các cấp rất thấp. (Trong ảnh: Lớp Mầm non bản Nậm Sin hiện có 19 học sinh dân tộc Si La

Những rào cản về phát triển dân số của dân tộc Si La đã được khuyến nghị cách đây hơn 4 năm, từ kết quả điều tra thu thập thông tin KT – XH 53 DTTS. Theo đó, bên cạnh điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn, thì trong đời sống, bà con vẫn còn có những hủ tục đe dọa đến chất lượng dân số. Chính vì vậy, trong khi tuổi thọ của dân tộc Si La thấp hơn nhiều so với bình quân chung 53 DTTS (66,0/70,7 tuổi) thì tỷ lệ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi cao hơn gấp 2 lần (51,60/22,13 ‰); tỷ suất chết thô của dân tộc Si La cũng cao hơn nhiều bình quân chung 53 DTTS (11,0/7,65 ‰).

Một rào cản nữa trong nỗ lực phát triển dân số của đồng bào dân tộc Si La là tâm lý không muốn sinh thêm, dù được chính quyền các cấp khuyến khích, tuyên truyền, vận động. Số liệu điều tra thu thập thông tin KT – XH 53 DTTS cho thấy, trong khi bình quân mỗi hộ DTTS có 4,1 nhân khẩu thì với dân tộc Si La, tỷ lệ chỉ có 3,8 nhân khẩu/hộ; vị chi có rất nhiều hộ đồng bào Si La chỉ sinh một con.

Nghèo là rào cản lớn

Một trong những nguyên nhân khiến đồng bào dân tộc Si La không muốn sinh nhiều do do điều kiện kinh tế còn khó khăn. Đồng bào Si La vốn là những người rất chịu thương chịu khó và có tư tưởng tiến bộ. Ý thức được việc nuôi dạy một đứa trẻ cần nhiều điều kiện nên dù nhận được sự hỗ trợ của Nhà nước, đồng bào cũng không muốn sinh thêm.

Theo cái lý của người Si La, đẻ ít để lo cho con cái học hành. Từ nhận thức rất tiến bộ này nên hầu hết con em dân tộc Si La đều học hết cấp II, tỷ lệ bỏ học sớm ở các cấp rất thấp. Đặc biệt, tỷ lệ con em người Si La học lên trung cấp, cao đẳng, đại học rất cao. Cách đây hơn 4 năm, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ của người Si La đã đạt 17,0%; tỷ trọng lao động làm việc trong khu vực phi nông nghiệp là 16,0%; tỷ trọng lao động làm công việc quản lý hoặc chuyên môn kỹ thuật bậc cao và trung là 12,2%, cao hơn mức bình quân chung của 53 DTTS và cao hơn rất nhiều lần so với các dân tộc rất ít người.

Trở lại với “cái lý” của đồng bào Si La khi không muốn sinh thêm, là do còn khó khăn về kinh tế. Quả thực, thực trạng nghèo đã và đang là một rào cản lớn trong việc thực hiện mục tiêu phát triển dân số của dân tộc Si La bấy lâu nay. 

Hơn 4 năm trước, theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2016 – 2020, tỷ lệ hộ nghèo của dân tộc Si La đã chiếm 34,4%, cùng với đó là 13,4% hộ cận nghèo. Giai đoạn 2021 – 2025, áp dụng chuẩn nghèo đa chiều theo Nghị định số 07/NĐ-CP, tỷ lệ nghèo trong đồng bào dân tộc Si La tiếp tục tăng lên.

Đồng bào dân tộc Si La ở xã Kan Hồ, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu chủ yếu sản xuất trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp.
Đồng bào dân tộc Si La ở xã Kan Hồ, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu chủ yếu sản xuất trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp.

Cụ thể, tại huyện Mường Tè, theo Quyết định số 1141/QĐ-UBND ngày 7/6/2022 phê duyệt kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo thời điểm tháng 6/2022, trên địa bàn huyện có 74 hộ nghèo và 38 hộ cận nghèo là dân tộc Si La. Vị chi, đại đa số hộ dân tộc Si La trên địa bàn huyện Mường Tè (tập trung tại 2 bản: Seo Hai và Sì Thâu Chải) đều thuộc diện nghèo đa chiều. Còn tại bản Nậm Sin của huyện Mường Nhé, số liệu của UBND xã Chung Chải báo cáo với Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Lò Văn Tiến trong buổi làm việc ngày 29/4/2023 cho thấy, bản có 52 hộ dân tộc Si La thì tỷ lệ hộ nghèo chiếm 76,9%), hộ cận nghèo 5,7%.

Từ thực trạng này cho thấy, để phát triển dân số dân tộc Si La thì phải bắt đầu gỡ từ “cái lý” của đồng bào – đó là giải quyết tình trạng nghèo. Với nền tảng năng lực sản xuất hiện có cùng với tư duy tiến bộ của đồng bào dân tộc Si La, để hỗ trợ đồng bào thoát nghèo, vươn lên làm giàu không phải là bài toán quá khó giải; điều cần nhất là đầu tư, hỗ trợ đúng nhu cầu, trúng địa bàn. 

Đây là vấn đề cần được tỉnh Lai Châu và tỉnh Điện Biên lưu tâm trong thưc hiện Chương trình MTQG phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg, dài hơi hơn là Đề án Tổng thể phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 và Chiến lược Công tác dân tộc giai đoạn 2021 – 2030, định hướng đến năm 2045.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đi qua những bản làng của đồng bào dân tộc rất ít người ở Lai Châu: Tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách dân tộc (Bài cuối)

Đi qua những bản làng của đồng bào dân tộc rất ít người ở Lai Châu: Tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách dân tộc (Bài cuối)

Lai Châu hiện có 20 dân tộc sinh sống, với dân số khoảng trên 484.000 người, trong đó có 4 dân tộc Mảng, Cống, Lự, Si La là thuộc nhóm dân tộc có khó khăn đặc thù. Nhờ các chính sách đối với của Đảng, Nhà nước, bộ mặt các bản làng dân tộc rất ít người của tỉnh Lai Châu dần thay đổi. Đặc biệt, giai đoạn 2021-2025, Chương trình MTQG phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đã thiết kế tiểu dự án 1, Dự án 9 về đầu tư phát triển nhóm dân tộc thiểu số rất ít người và nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn nhằm giải quyết toàn diện những vấn đề cấp thiết của đồng bào.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.