Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người Si La nơi thượng nguồn sông Đà

PV - 08:47, 12/03/2018

Đưa chúng tôi đến tìm hiểu cuộc sống của đồng bào dân tộc Si La ở khu tái định cư bản Sì Thâu Chải và bản Seo Hai, xã Can Hồ, anh Vũ Văn Thống, Trưởng Phòng Dân tộc huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu chia sẻ: Nếu các bạn đã đến vùng đồng bào dân tộc Si La ở thượng nguồn sông Đà từ thời điểm trước khi có dự án tái định cư và lần này trở lại thì mới cảm nhận rõ sự đổi thay về mọi mặt đời sống của đồng bào. Tại nơi ở mới, đồng bào Si La hòa nhập rất nhanh và luôn có ý thức cao trong việc bảo tồn những nét đẹp văn hóa dân tộc mình.

“Áo mới”của bản

Bản Sì Thâu Chải hôm chúng tôi vào thăm vắng hoe người. Đi một vòng xung quanh bản chỉ thấy vài hộ có người già và trẻ em ở nhà. Em Hù Cố Chối, người Si La, cán bộ văn hóa xã Can Hồ đi cùng đoàn xuống bản giải thích: “Thời điểm này đang là mùa măng nên bà con lên rừng hái măng đến tối mới về. Người Si La chịu khó lao động lắm! Nếu các anh chị vào bản mà không báo trước thì khó gặp đấy, vì ban ngày bà con đều đi rừng, đi nương cả”.

Đội văn nghệ bản Sì Thâu Chải gìn giữ nhiều làn điệu dân ca truyền thống. Đội văn nghệ bản Sì Thâu Chải gìn giữ nhiều làn điệu dân ca truyền thống.

Tuy nhiên, nhân vật chúng tôi “quan tâm” nhất là ông Trưởng bản Hù Chà Hù thì may sao lại có ở nhà. Ông Hù vừa đi kiểm tra lại đường ống dẫn nước bị vỡ sau trận mưa đêm trước, khiến hơn một nửa số hộ trong bản bị mất nước. Nói về cuộc sống của người Si La hôm nay, Trưởng bản Hù thừa nhận, so với thời điểm ở bản cũ bên kia sông Đà (từ năm 2013 về trước), cuộc sống của người Si La đã đổi thay nhiều lắm.

Ông Hù bảo, bản Sì Thâu Chải bây giờ đã có đường cho xe ô tô vào tận ngõ. Trường học, trạm y tế, nhà văn hóa, Trụ sở UBND xã đều nằm sát bên “hông”. Mỗi khi có họp hành, trưởng bản chỉ đi bộ 5 phút là tới trụ sở xã. Không như thời còn ở bản cũ, mỗi khi ra xã họp, ông phải đi bè, mảng qua sông rồi cuốc bộ mất vài tiếng đồng hồ mới tới xã.

Đường vào bản Seo Hai rộng rãi, khang trang, sạch đẹp. Đường vào bản Seo Hai rộng rãi, khang trang, sạch đẹp.

Bản Sì Thâu Chải hiện có 75 hộ dân với 292 nhân khẩu, trong đó người Si La 67 hộ, 219 nhân khẩu. So với thời điểm ở bản cũ thì số khẩu dân tộc Si La không tăng lên, thậm chí còn giảm đi 13 người (năm 2013, bản cũ có 234 khẩu). Lý giải về sự tụt giảm nhân khẩu trong bản, Trưởng bản Hù Chà Hù giải thích: “Một số con em người Si La trong bản đi học ngành, hoặc đi làm ăn ở xa, lập gia đình nơi khác nên đã chuyển khẩu ra khỏi xã. Vài năm trở lại đây, người Si La được Đảng và Nhà nước khuyến khích đẻ thêm con để tăng dân số, nhưng các gia đình trẻ không thích đẻ nhiều đâu. Mỗi nhà chỉ sinh 2 đứa thôi!”.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa

Nói về vấn đề bảo tồn bản sắc văn hóa Si La, Bí thư Đảng ủy xã Can Hồ-Đặng Thế Hùng giải thích, nếu tính mốc thời gian từ khoảng 15 năm trở về trước thì đúng là chính quyền xã Can Hồ đã rất lo lắng khi tộc người này ngày càng bị suy kiệt giống nòi, bản sắc văn hóa bị mai một. Trước kia, người Si La chỉ có khoảng trên 500 nhân khẩu, cư trú ở địa bàn bên kia sông Đà, đi lại khó khăn nên hầu như bà con bị tách biệt với thế giới bên ngoài. Tình trạng hôn nhân cận huyết thống, thiếu đói lương thực, ốm đau, bệnh tật… dẫn tới nhiều hệ lụy đáng buồn. Lo ngại nhất là tình trạng suy thoái nòi giống và mai một bản sắc văn hóa.

Tuy nhiên, từ khi có dự án “Hỗ trợ phát triển dân tộc Si La-giai đoạn 2005-2010” của Chính phủ và Dự án Di dân tái định cư Thủy điện Lai Châu ở xã Can Hồ (năm 2013), hơn 500 nhân khẩu Si La ở hai bản Seo Hai và Sì Thâu Chải được Nhà nước hỗ trợ di chuyển đến nơi ở mới thì việc bảo tồn bản sắc văn hóa đã được chính quyền và người dân lưu tâm.

Hiện nay, đồng bào Si La vẫn giao tiếp hằng ngày bằng tiếng mẹ đẻ. Mỗi năm hai lần, tại nhà trưởng họ, con cháu người Si La tập hợp lại để tổ chức Tết năm mới và cúng cơm mới với các lễ vật dâng cúng được mang về từ sông suối, núi rừng. Ngoài ra, đồng bào Si La vẫn bảo tồn các nghi lễ cúng tổ tiên tại bếp thiêng; cúng hồn lúa với các nghi thức đưa rước hồn lúa từ nương về bản, về nhà rồi cất trên bồ thóc. Nghi lễ này 7 năm mới diễn ra một lần.

Bản Seo Hai và Sì Thâu Chải hôm nay đều có đội văn nghệ của bản với 20 thành viên tham gia. Đội văn nghệ bản Seo Hai do nghệ nhân Hù Cố Xuân đứng ra truyền dạy các làn điệu dân ca, dân vũ Si La. Còn đội văn nghệ bản Sì Thâu Chải do 2 em Hù Cố Chối và Pờ Cố Dừn, Chi Hội trưởng Phụ nữ đứng ra dạy múa, hát. Nhiều năm nay, đội văn nghệ của hai bản Si La đã giành được nhiều giải cao trong các hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng do Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch hoặc tỉnh Lai Châu tổ chức.

Năm 2015, đồng bào Si La ở bản Seo Hai đã được Ban Quản lý Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam mời về Hà Nội để tái hiện một số nghi lễ trong đám cưới, lễ cúng bản và giới thiệu các làn điệu dân ca, dân vũ. Điều đặc biệt là mấy năm nay, người Si La đã có thêm nhiều bộ trang phục dân tộc rất đẹp do chính bàn tay chị Pờ Hồng Vân (nguyên là Đại biểu Quốc hội khóa XIII) thiết kế, bảo tồn. Chị Pờ Hồng Vân là người con ưu tú của bản Seo Hai, hiện là Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mường Tè.

NGỌC ÁNH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.