Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Người thầy giáo không lương” vì sự phát triển văn hóa dân tộc Dao

Thùy Như - Hải Yến - 16:38, 15/11/2023

Nhiều năm qua, ông Bàn Văn Đức, sinh năm 1967, dân tộc Dao ở tiểu khu Sao Đỏ 1, xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ (Sơn La) đã miệt mài lưu giữ, truyền dạy chữ nôm Dao và các phong tục tập quán văn hóa dân tộc Dao, chỉ với mong muốn giữ gìn di sản văn hóa quý báu của dân tộc mình.

Ông Bàn Văn Đức mở các lớp truyền dạy chữ Nôm Dao cho đồng bào Dao ở xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ (Sơn La).
Ông Bàn Văn Đức mở các lớp truyền dạy chữ Nôm Dao cho đồng bào Dao ở xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ (Sơn La).

Đến thăm lớp học chữ nôm Dao của ông Bàn Văn Đức vào một ngày cuối thu, lớp học được tổ chức tại nhà bảo tồn văn hóa dân tộc Dao ở xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Bên trong lớp học, hiện ra trước mắt chúng tôi là những tấm tranh chữ có nội dung về các nghi lễ truyền thống của người Dao, như: Văn tự, lễ cấp sắc, quy ước và một số dụng cụ gắn liền với đời sống của đồng bào dân tộc Dao.

Lớp học này gồm có 20 học viên, độ tuổi từ 15 - 70, có cả những người là thầy giáo, bí thư chi bộ, trưởng bản, cán bộ... Lớp học được dạy vào ngày mồng 1 và 15 hằng tháng, mỗi lớp học thường kéo dài 3 năm. Lớp học hiện tại đã mở được 2 năm, dự kiến cuối năm 2023 kết thúc, đa số học viên đã đọc thông, viết thạo.

Ông Bàn Văn Liềm, 60 tuổi, bản Suối Lìn, xã Vân Hồ, cho biết: Tôi tuổi cao rồi chắc chắn học sẽ không bằng lớp trẻ, nhưng với trách nhiệm nhiều năm là Bí thư Chi bộ bản Suối Lìn, tôi cố gắng đi học để làm gương cho lớp trẻ noi theo. Rất may có thầy Đức tâm huyết với nghề, truyền dạy chữ nôm Dao cho chúng tôi. Vì vậy, tôi rất nỗ lực trong học tập để không phụ tấm lòng của thầy Đức, sau gần hai năm học nay tôi đã đọc thông, viết thạo, tự soạn được bài hát páo dung của dân tộc mình để truyền dạy hát cho các cháu.

Lớp học chữ Nôm Dao của ông Bàn Văn Đức ngày càng thu hút được nhiều người tham gia
Lớp học chữ Nôm Dao của ông Bàn Văn Đức ngày càng thu hút được nhiều người tham gia

Trò chuyện với chúng tôi ông Đức chia sẻ, tôi bắt đầu học chữ Dao từ năm 16 tuổi. Sau 6 năm học tôi mới thành thạo chữ viết. Ngoài ra, còn học hỏi, giao lưu với bà con các tỉnh khác. Với mong muốn, đồng bào mình ai cũng biết chữ Dao và phát huy truyền thống văn hóa của dân tộc, sau khi tích lũy được kiến thức tôi bắt đầu mở lớp dạy chữ nôm Dao. Nếu trước đây, chữ Nôm Dao được lưu giữ bằng cách truyền dạy trong gia đình, thì hiện nay hầu như không còn. Đời sống phát triển, thanh thiếu niên có điều kiện tiếp cận, giao lưu với nhiều nguồn văn hóa khác nên họ cũng dần lãng quên, không mặn mà với con chữ mang bản sắc của dân tộc mình nữa. Trong khi, người già biết chữ ngày một thưa dần khiến chữ Nôm Dao đứng trước nguy cơ chẳng còn ai biết đến. Điều đó khiến tôi vô cùng trăn trở.

Theo tìm hiểu, chữ nôm Dao là hệ thống ký tự chữ Hán được phiên âm ra tiếng Dao. Chữ nôm Dao trước đây được sử dụng trong mọi văn tự của người Dao, từ sách vở đến ghi chép ngày, tháng, thơ, văn, di chúc, tục lệ... Chữ nôm Dao gắn liền với đời sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc Dao. Qua thời gian, do ảnh hưởng hội nhập văn hóa nên ít người còn biết đọc, biết viết chữ nôm Dao. Ông Đức đã sưu tầm và biên soạn được 9 quyển sách để đưa vào giáo án có tên: Thưởng Cổ, Xơ Khai, Khai Thiên Tỉ, Khai Thiên Lập Địa, Nhân Chi Xơ, Thiên Tử Trống Hiền Hào, Thiên Tử, Tử Tòng, Tăng Quảng Hiền Văn.

Để mở được lớp học chữ nôm Dao này, ông Đức đã dày công sưu tầm, biên soạn những cuốn giáo án với những nội dung nói về cội nguồn của người Dao, văn hóa sinh hoạt người Dao, dạy đạo đức, siêng học, siêng làm, cách đối nhân xử thế, đoàn kết gắn bó giúp đỡ lẫn nhau
Để mở được lớp học chữ nôm Dao này, ông Đức đã dày công sưu tầm, biên soạn những cuốn giáo án với những nội dung nói về cội nguồn của người Dao, văn hóa sinh hoạt người Dao, dạy đạo đức, siêng học, siêng làm, cách đối nhân xử thế, đoàn kết gắn bó giúp đỡ lẫn nhau

Để mở được lớp học chữ nôm Dao này, ông Đức đã dày công sưu tầm, biên soạn những cuốn giáo án với những nội dung nói về cội nguồn của người Dao, văn hóa sinh hoạt người Dao, dạy đạo đức, siêng học, siêng làm, cách đối nhân xử thế, đoàn kết gắn bó giúp đỡ lẫn nhau... Không chỉ dạy chữ, ông Đức còn dạy những nghi lễ truyền thống, như: Lễ cấp sắc, lễ cầu mùa... và những bài hát, điệu múa của dân tộc mình. Chữ nôm Dao là loại chữ cổ trừu tượng, giúp người học dễ tiếp thu, ông cho học viên tham dự những nghi lễ tổ chức trong bản để học hỏi thêm.

Anh Triệu Văn Quân, sinh năm 1992, tiểu khu Sao Đỏ 1, xã Vân Hồ, là học viên nhỏ tuổi nhất lớp chữ Dao, cho biết: Tôi tham gia lớp học của thầy Đức từ tháng 9/2021. Tôi cố gắng sắp xếp công việc để tham gia đầy đủ các buổi học. Đến nay, tôi hiểu và biết được rất nhiều về phong tục tập quán, nghi thức, lễ nghi truyền thống của dân tộc mình mà cha ông để lại, đặc biệt là tôi đã nhận thức được những giá trị về cội nguồn, về tính nhân văn, những điều hay cần phải giữ gìn và lưu truyền cho các thế hệ sau này.

Năm 2019, ông Bàn Văn Đức được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Năm 2019, ông Bàn Văn Đức được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Trước nguy cơ chữ viết của một số dân tộc dần mai một, những người thầy dạy chữ nôm Dao như ông Bàn Văn Đức thật đáng trân trọng, góp phần bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa của dân tộc Dao. Với tâm huyết, miệt mài truyền dạy chữ, phong tục văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc Dao, năm 2019, ông Bàn Văn Đức được trao tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Liên Sơn ngày mới

Liên Sơn ngày mới

Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719) được triển khai tại tỉnh Ninh Thuận đã tạo diện mạo mới cho vùng đồng bào dân tộc Raglay ở thôn Liên Sơn 2, xã Phước Vinh, huyện Ninh Phước. Cấp ủy đảng, chính quyền và các tổ chức đoàn thể đặc biệt quan tâm đồng hành cùng người dân sử dụng hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ của Chính phủ, tạo sinh kế, nâng cao đời sống cho đồng bào vùng khó khăn.
Tin nổi bật trang chủ
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Sắc màu 54 - Minh Anh - 9 giờ trước
Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Vấn đề - Sự kiện - Đức Việt - 23:56, 18/05/2025
Với lòng tôn kính và biết ơn, suốt hàng chục năm qua, hàng trăm gia đình người đồng bào dân tộc Vân Kiều ở xã Linh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, đã lập bàn thờ Bác Hồ một cách trang trọng. Vào mỗi dịp Tết, lễ kỷ niệm của quê hương, đất nước, hay những sự kiện quan trọng trong gia đình, người dân nơi đây luôn chăm sóc, thắp hương trên bàn thờ Bác với tấm lòng thành kính.
Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Sức khỏe - Minh Nhật - 23:30, 18/05/2025
Việc tiến hành nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế và triển khai các mô hình kết hợp trong thực tiễn, xây dựng bộ tiêu chí chuẩn hóa năng lực bác sĩ y học cổ truyền là các bước quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế tại Việt Nam.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 18:46, 18/05/2025
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 18:43, 18/05/2025
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:39, 18/05/2025
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 18:37, 18/05/2025
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.
Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 18:33, 18/05/2025
Theo thông tin từ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, sau chùa Tam Chúc (Hà Nam), dự kiến Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - Bảo vật quốc gia của Ấn Độ, sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (huyện Tân Yên, Bắc Giang) trong 2 ngày (20, 21/5).
Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Xã hội - Văn Hoa - 18:29, 18/05/2025
Sáng 18/5, tại Công viên Biên Hùng Tp. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Tỉnh đoàn Đồng Nai phối hợp cùng Công ty TNHH TCP Việt Nam (Nhãn hàng Red Bull) và các đơn vị tổ chức Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực” năm 2025.
Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Tin tức - Minh Nhật - 18:26, 18/05/2025
Theo thống kê từ Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tỉnh Bắc Kạn, đã có 4 người thiệt mạng do lũ quét và sạt lở đất do mưa lũ xảy ra đêm 17 và sáng 18/5.