Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Làng gốm cổ Yang Tao và cơ hội hồi sinh

Nhật Minh - 05:54, 14/11/2023

Qua bao biến động của thời gian, cộng đồng người M'nông tại xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk vẫn duy trì nghề làm gốm cổ. Từng đứng trước nguy cơ lụi tàn vì sản phẩm làm ra không tiêu thụ được, đến nay, làng gốm cổ này đang từng bước phát triển với hướng kết hợp du lịch và bảo tồn làng nghề truyền thống.

Các nghệ nhân buôn Dơng Bắk tạo hoa văn cho gốm ở làng gốm cổ Yang Tao
Các nghệ nhân buôn Dơng Bắk tạo hoa văn cho gốm ở làng gốm cổ Yang Tao

Làng gốm cổ trước nguy cơ lụi tàn…

Khi đến buôn Dơng Bắk, xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk để tìm hiểu về nghề làm gốm, nhiều người dân cho biết, nơi đây là nguồn gốc của nghề làm gốm cổ, nhưng hiện nay chỉ còn rất ít người "kiên trì" với nghề, có thể đếm trên đầu ngón tay. Bà H’Lưm Uông (sinh năm 1961) là một trong số những người hiếm hoi tại buôn vẫn giữ kỹ thuật làm gốm và được coi là nghệ nhân của nghề này. Bà H’Lưm Uông chia sẻ rằng, trước đây, không chỉ người M'nông ở xã Yang Tao sử dụng sản phẩm gốm, mà nhiều gia đình người Ê Đê ở các vùng khác cũng thường xuyên sử dụng chén, bát, chảo, ấm, nồi niêu và ché rượu làm từ gốm trong đời sống hằng ngày.

Trong ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào M’nông, nghệ nhân H’Lưm Uông bê ra những sản phẩm bằng gốm đen bóng cho chúng tôi xem với ánh mắt sáng ngời. Bà H’Lưm Uông chia sẻ, khi bà mới mười tám, đôi mươi, nghề làm gốm rất thịnh hành, ai cũng biết làm, sản phẩm làm ra không chỉ để phục vụ cho nhu cầu trong gia đình mà còn mang đến các buôn khác để trao đổi lấy gạo, lúa, gà hay heo... Những nghệ nhân giỏi họ còn làm các con vật như trâu bò, hổ, voi.

Nhưng rồi, giọng bà trùng xuống: “Hầu như sản phẩm gốm ở đây được sử dụng phục vụ sinh hoạt nên bây giờ xã hội phát triển, hầu hết các gia đình đều sử dụng sản phẩm gia dụng được làm từ nhôm, nhựa, sứ… với độ bền cao, giá thành thấp, mẫu mã đẹp nên chẳng còn mấy ai quan tâm đến sản phẩm gốm làm bằng tay nữa”. Bà H’Lưm Uông cho biết, ngoài các yếu tố chủ quan, thì nguồn nguyên liệu để làm gốm cũng khó khăn. Để có đất phù hợp, nghệ nhân phải di chuyển đến các buôn làng khác để tìm kiếm và thu mua. Hiện nay, thế hệ trẻ không mê mẩn nghề này vì đòi hỏi thời gian lâu để tạo ra sản phẩm chất lượng, trong khi thu nhập lại không phản ánh xứng đáng, do đó việc bỏ nghề để làm công việc khác cũng là điều dễ hiểu.

Theo chia sẻ của một số nghệ nhân, giờ nghề này chỉ duy nhất buôn Dơng Bắk còn chế tác gốm với quy trình sản xuất hoàn toàn thủ công và cách nung gốm lộ thiên. Những nghệ nhân tranh thủ lúc nông nhàn làm vài món đồ. Hàng làm ra chỉ bán được cho khách tham quan, các đoàn nghiên cứu. Nguồn thu nhập chính của bà con xã Yang Tao vẫn chủ yếu dựa vào việc trồng lúa, mía và chăn nuôi trâu, bò.

Nặn gốm là nghề truyền đời của cộng đồng người M'nông tại xã Yang Tao
Nặn gốm là nghề truyền đời của cộng đồng người M'nông tại xã Yang Tao

Quy trình sản xuất gốm tại đây dựa vào đôi bàn tay khéo léo, không sử dụng các công cụ hỗ trợ như bàn xoay; sử dụng đất sét nguyên chất không pha trộn; chỉ sử dụng que tre để tạo họa tiết hoa văn; nung chín bằng củi và đặc biệt là sử dụng phương pháp tạo men thông qua việc cháy đen vỏ trấu sau khi gốm đã nung chín. Nhờ vào đặc điểm này, sản phẩm gốm từ buôn Dơng Bắk mang đến sự độc đáo và được nhiều người ưa chuộng. Tuy nhiên, ngày nay, nghề này đã ít người tiếp tục thực hiện. Khi có đoàn du khách ghé thăm buôn, họ thường mua sản phẩm làm quà lưu niệm và bà H’Lưm chỉ làm khi có đơn đặt hàng hoặc để giữ lại kỷ niệm về nghề.

Mong muốn hồi sinh làng gốm cổ

Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngày nay, chỉ còn khoảng 5 - 6 nghệ nhân tại làng gốm cổ Yang Tao đang tích cực duy trì và giữ gìn nghề truyền thống này. Để bảo tồn và phát triển gốm cổ cũng như kích thích ngành Du lịch, nhiều cơ quan chức năng của tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức nhiều chương trình, hoạt động nhằm bảo tồn nét văn hóa đặc sắc của buôn làng Dơng Bắk.

Nhiều năm trước, Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk đã từng phối hợp với chính quyền địa phương mở lớp dạy làm gốm cho thanh, thiếu niên và giới thiệu sản phẩm gốm Yang Tao với các đơn vị du lịch. Từ đó, có những đoàn khách du lịch ghé thăm làng gốm để trải nghiệm, mua gốm làm quà lưu niệm. Gốm Yang Tao cũng được tạo điều kiện tham gia trưng bày tại các kỳ Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột và Festival gốm Thanh Hà - Hội An. Gần đây, Sở Văn hóa Thể Thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk tiếp tục tổ chức khóa học làm gốm kéo dài hơn hai tuần với mục tiêu "truyền lửa" cho thế hệ trẻ, khuyến khích họ duy trì và phát huy nghề truyền thống.

Học viên thực hành làm nghề gốm cổ Yang Tao
Học viên thực hành làm nghề gốm cổ Yang Tao

Lớp học đã thu hút hơn 20 học viên, chủ yếu là phụ nữ tại địa phương, những người đang ở trong vai trò nội trợ và đối mặt với những khó khăn về mặt kinh tế. Dù đến từ các lứa tuổi khác nhau, những học viên này đều có mục tiêu chung là giữ gìn và phát triển văn hóa truyền thống của cộng đồng M’nông. Lớp học được tổ chức từ nguồn kinh phí thực hiện Dự án bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch (Dự án 6) thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030. Đây là một bước quan trọng để "hồi sinh" làng nghề truyền thống, đồng thời giúp tạo ra một nguồn nhân lực mới năng động cho ngành làm gốm cổ trong tương lai.

Là một trong những nghệ nhân tích cực phục hồi nghề truyền thống của cha ông, đến nay, các nghệ nhân của Dơng Bắk như H’Lưm Uông, H’Phiết Uông vẫn miệt mài với gốm. Mặc dù nghề gốm chưa mang lại thu nhập để cải thiện cuộc sống tốt hơn, nhưng đó là niềm vui, niềm tự hào của người M'nông. Bà H’Lưm tâm sự: Chúng tôi làm gốm không chỉ vì đam mê mà bằng cả trách nhiệm bảo tồn giá trị truyền thống. Tôi luôn hy vọng sự nỗ lực giữ nghề truyền thống của các thế hệ đi trước sẽ giúp thế hệ trẻ nhận ra giá trị văn hóa của nghề để có ý thức bảo tồn, phát huy.

Theo Phó Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk Trần Quang Năm, Dự án 6 được xem như một biện pháp hiệu quả trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống độc đáo của cộng đồng địa phương. Đây được coi là cơ hội quan trọng để nghề làm gốm của người M’nông R'lăm tại Yang Tao phát triển. Việc tổ chức lớp học truyền nghề không chỉ hỗ trợ công tác tuyên truyền mà còn góp phần quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ nâng cao nhận thức về việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy nghề thủ công truyền thống của dân tộc.

Ngoài ra, việc dạy nghề làm gốm cũng đóng góp quan trọng trong việc phát triển ngành nghề truyền thống kết hợp với du lịch, từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh của ngành. Đặc biệt, Dự án 6 giúp cải thiện thu nhập và giải quyết vấn đề việc làm cho cộng đồng, từ đó đóng góp vào mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Liên Sơn ngày mới

Liên Sơn ngày mới

Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719) được triển khai tại tỉnh Ninh Thuận đã tạo diện mạo mới cho vùng đồng bào dân tộc Raglay ở thôn Liên Sơn 2, xã Phước Vinh, huyện Ninh Phước. Cấp ủy đảng, chính quyền và các tổ chức đoàn thể đặc biệt quan tâm đồng hành cùng người dân sử dụng hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ của Chính phủ, tạo sinh kế, nâng cao đời sống cho đồng bào vùng khó khăn.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.