Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lưu giữ ché quý cho thế hệ mai sau

PV - 17:03, 25/05/2022

Ché (ghè) là vật dụng gắn liền với đời sống sinh hoạt của người Gia Rai, Ba Na. Ý thức được các giá trị văn hóa dân tộc, nhiều gia đình đã tích cực lưu giữ những chiếc ché quý, góp phần trao truyền cho thế hệ mai sau.

Gia đình chị Siu H’Vân (làng Plei Kual, xã Ia Yeng, huyện Phú Thiện) hiện có 8 chiếc ché cổ. Ảnh: R’Ô HOK
Gia đình chị Siu H’Vân (làng Plei Kual, xã Ia Yeng, huyện Phú Thiện) hiện có 8 chiếc ché cổ. Ảnh: R’Ô HOK

 Dưới cái nắng tháng 5, chúng tôi đến thăm nhà bà Siu H’Bro (làng Kte lớn A, xã Ia Yeng, huyện Phú Thiện). Trong căn nhà sàn rộng rãi, những chiếc ché được bà H’Bro sắp xếp ngay ngắn, thẳng hàng ở phía góc nhà. Theo bà H’Bro kể: Ngày trước, nhà nào cũng có ché. Trải qua nhiều đời người cất giữ, gia đình bà sở hữu 11 chiếc ché cổ. Những chiếc ché này có từ thời ông bà cố. Ngày xưa, để mua được nó phải đổi bằng rất nhiều con trâu.

Bà H’Bro cho biết thêm, ché của người Gia Rai có nhiều loại và kiểu dáng, mỗi loại lại có ý nghĩa và tên gọi khác nhau. Người thông thạo, hiểu biết chỉ cần quan sát các họa tiết được trang trí bề ngoài là biết tên của từng loại. Khác với ché thường, ché cổ có kích thước lớn hơn và có màu sẫm đất nung. Ngoài ra, ở những chiếc ché cổ thường có cách điêu khắc nổi, trang trí hoa văn tinh xảo, nhiều tai (quai) và có hình muông thú khá độc đáo. Trong số này, phải kể đến các loại ché như: Slam Hla, Wanh, Htôk Long Hong, Rbia, Rbia Pôm, Jú, Jơ Bô... Đặc biệt, các loại ché này chỉ được sử dụng khi gia đình có việc đại sự, không được đem ra ngoài. Rượu ủ trong các loại ché này mang lại hương vị thơm ngon hơn so với rượu được ủ trong ché thường. Sau khi sử dụng, các loại ché cổ lại được gia chủ đem bảo quản, cất giữ cẩn thận và bịt kín miệng ché bằng nắp hoặc túi ni lông nhằm phòng tránh chuột, côn trùng, bụi bặm xâm hại.

Thông thường, khi mua ché mới hoặc được người khác tặng, cho, gia đình đó bắt buộc phải làm lễ Pôk Miang để đón ché vào nhà. Già làng là người chủ trì việc cúng. Lễ vật gồm 1 con heo, 1 ché rượu. Mục đích của lễ này là mong muốn thần linh bảo vệ, cai quản để ché được bền chắc, tránh rơi vỡ, mất mát và giúp ủ rượu thơm ngon hơn. Chị Siu H’Năp-con gái bà H’Bro cho biết: Ngoài 11 chiếc ché cổ, gia đình chị còn sở hữu 1 chiếc trống da trâu với đường kính hơn 1 m và 3 bộ chiêng. Trong đó, 1 bộ chiêng Tơnah, 1 bộ chiêng Arap và 1 bộ chiêng cải tiến với tổng cộng 62 chiếc. “Là con gái út trong gia đình nên mình quản lý, gìn giữ bảo vệ tài sản này rất cẩn thận. Từ các hiện vật này con cháu sẽ thấy được bản sắc văn hóa của dân tộc mình”, chị H’Năp chia sẻ.

Ông Nay Bang, Trưởng thôn Kte lớn A-thông tin: Hiện nay, các bộ cồng chiêng, việc dệt thổ cẩm, đan lát... vẫn được bà con lưu giữ và phát huy giá trị. Trong các buổi họp dân, hệ thống chính trị thường xuyên tuyên truyền, nhắc nhở bà con bảo quản, gìn giữ các loại ché cổ. Nhờ đó, bà con nâng cao ý thức, cất giữ cẩn thận. “Hiện trong làng có hơn 30% hộ dân có ché cổ, các loại ché này được lưu giữ từ nhiều thế hệ. Trước kia, nhiều nhà sưu tầm đến hỏi mua với giá rất cao nhưng bà con nhất quyết không bán”, ông Bang bày tỏ.
Ở làng Brò (xã An Trung, huyện Kông Chro), gia đình ông Đinh Êch (SN 1957) sở hữu nhiều ché cổ nhất. “Ngoài các bộ ché được bố mẹ để lại, mình đã dành rất nhiều thời gian, công sức, tiền bạc để sưu tầm các bộ ché của người Ba Na. Bây giờ, mình đã sở hữu 80 ché cổ rất giá trị”-ông Êch bộc bạch. Ngoài gìn giữ những bộ ché quý, ông Êch còn chế biến rượu cần và chủ trì thực hiện các nghi lễ cúng của dân làng.

Trao đổi với phóng viên, ông Đinh Văn Long, Phó Chủ tịch UBND xã An Trung-cho biết: “Trên địa bàn xã, gia đình ông Đinh Êch còn lưu giữ rất nhiều đồ truyền thống có giá trị. Chính quyền địa phương thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con gìn giữ, bảo vệ không được bán chiêng, ché cổ, đồ có giá trị nhằm góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc tại địa phương”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.