Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lưu giữ ché quý cho thế hệ mai sau

PV - 17:03, 25/05/2022

Ché (ghè) là vật dụng gắn liền với đời sống sinh hoạt của người Gia Rai, Ba Na. Ý thức được các giá trị văn hóa dân tộc, nhiều gia đình đã tích cực lưu giữ những chiếc ché quý, góp phần trao truyền cho thế hệ mai sau.

Gia đình chị Siu H’Vân (làng Plei Kual, xã Ia Yeng, huyện Phú Thiện) hiện có 8 chiếc ché cổ. Ảnh: R’Ô HOK
Gia đình chị Siu H’Vân (làng Plei Kual, xã Ia Yeng, huyện Phú Thiện) hiện có 8 chiếc ché cổ. Ảnh: R’Ô HOK

 Dưới cái nắng tháng 5, chúng tôi đến thăm nhà bà Siu H’Bro (làng Kte lớn A, xã Ia Yeng, huyện Phú Thiện). Trong căn nhà sàn rộng rãi, những chiếc ché được bà H’Bro sắp xếp ngay ngắn, thẳng hàng ở phía góc nhà. Theo bà H’Bro kể: Ngày trước, nhà nào cũng có ché. Trải qua nhiều đời người cất giữ, gia đình bà sở hữu 11 chiếc ché cổ. Những chiếc ché này có từ thời ông bà cố. Ngày xưa, để mua được nó phải đổi bằng rất nhiều con trâu.

Bà H’Bro cho biết thêm, ché của người Gia Rai có nhiều loại và kiểu dáng, mỗi loại lại có ý nghĩa và tên gọi khác nhau. Người thông thạo, hiểu biết chỉ cần quan sát các họa tiết được trang trí bề ngoài là biết tên của từng loại. Khác với ché thường, ché cổ có kích thước lớn hơn và có màu sẫm đất nung. Ngoài ra, ở những chiếc ché cổ thường có cách điêu khắc nổi, trang trí hoa văn tinh xảo, nhiều tai (quai) và có hình muông thú khá độc đáo. Trong số này, phải kể đến các loại ché như: Slam Hla, Wanh, Htôk Long Hong, Rbia, Rbia Pôm, Jú, Jơ Bô... Đặc biệt, các loại ché này chỉ được sử dụng khi gia đình có việc đại sự, không được đem ra ngoài. Rượu ủ trong các loại ché này mang lại hương vị thơm ngon hơn so với rượu được ủ trong ché thường. Sau khi sử dụng, các loại ché cổ lại được gia chủ đem bảo quản, cất giữ cẩn thận và bịt kín miệng ché bằng nắp hoặc túi ni lông nhằm phòng tránh chuột, côn trùng, bụi bặm xâm hại.

Thông thường, khi mua ché mới hoặc được người khác tặng, cho, gia đình đó bắt buộc phải làm lễ Pôk Miang để đón ché vào nhà. Già làng là người chủ trì việc cúng. Lễ vật gồm 1 con heo, 1 ché rượu. Mục đích của lễ này là mong muốn thần linh bảo vệ, cai quản để ché được bền chắc, tránh rơi vỡ, mất mát và giúp ủ rượu thơm ngon hơn. Chị Siu H’Năp-con gái bà H’Bro cho biết: Ngoài 11 chiếc ché cổ, gia đình chị còn sở hữu 1 chiếc trống da trâu với đường kính hơn 1 m và 3 bộ chiêng. Trong đó, 1 bộ chiêng Tơnah, 1 bộ chiêng Arap và 1 bộ chiêng cải tiến với tổng cộng 62 chiếc. “Là con gái út trong gia đình nên mình quản lý, gìn giữ bảo vệ tài sản này rất cẩn thận. Từ các hiện vật này con cháu sẽ thấy được bản sắc văn hóa của dân tộc mình”, chị H’Năp chia sẻ.

Ông Nay Bang, Trưởng thôn Kte lớn A-thông tin: Hiện nay, các bộ cồng chiêng, việc dệt thổ cẩm, đan lát... vẫn được bà con lưu giữ và phát huy giá trị. Trong các buổi họp dân, hệ thống chính trị thường xuyên tuyên truyền, nhắc nhở bà con bảo quản, gìn giữ các loại ché cổ. Nhờ đó, bà con nâng cao ý thức, cất giữ cẩn thận. “Hiện trong làng có hơn 30% hộ dân có ché cổ, các loại ché này được lưu giữ từ nhiều thế hệ. Trước kia, nhiều nhà sưu tầm đến hỏi mua với giá rất cao nhưng bà con nhất quyết không bán”, ông Bang bày tỏ.
Ở làng Brò (xã An Trung, huyện Kông Chro), gia đình ông Đinh Êch (SN 1957) sở hữu nhiều ché cổ nhất. “Ngoài các bộ ché được bố mẹ để lại, mình đã dành rất nhiều thời gian, công sức, tiền bạc để sưu tầm các bộ ché của người Ba Na. Bây giờ, mình đã sở hữu 80 ché cổ rất giá trị”-ông Êch bộc bạch. Ngoài gìn giữ những bộ ché quý, ông Êch còn chế biến rượu cần và chủ trì thực hiện các nghi lễ cúng của dân làng.

Trao đổi với phóng viên, ông Đinh Văn Long, Phó Chủ tịch UBND xã An Trung-cho biết: “Trên địa bàn xã, gia đình ông Đinh Êch còn lưu giữ rất nhiều đồ truyền thống có giá trị. Chính quyền địa phương thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con gìn giữ, bảo vệ không được bán chiêng, ché cổ, đồ có giá trị nhằm góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc tại địa phương”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 11 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 11 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 11 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 11 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 11 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 11 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 12 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 12 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 12 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 12 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.