Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Dấu gạch nối thời gian ở thung lũng Bùi Hui

Tiêu Dao - 16:32, 07/04/2022

Qua tiếng chiêng ba, qua hồn thổ cẩm, cùng gạo nương và những vũ điệu say nồng bên ché rượu cần chàng trai Hrê, Đinh Văn Sây - người được mệnh danh là "Y Moan của núi rừng Ba Tơ" say sưa, tự hào kể về duyên nợ của mình với văn hóa dân tộc; về những việc anh đã làm để giữ gìn và lan toả bản sắc văn hoá Hrê đến với cộng đồng.

Mắt núi Bùi Hui

Anh Đinh Văn Sây bên chiếc chiêng ba
Anh Đinh Văn Sây bên chiếc chiêng Ba

Ghìm nhẹ cổ tay cho thanh âm chiếc chiêng ba dịu lại, anh Đinh Văn Sây (40 tuổi, trưởng làng Teng, xã Ba Thành, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi) ngước mắt lên nhìn về xứ Bùi Hui- thung lũng đã từng chứng kiến những thăng trầm lịch sử của đồng bào Hrê. Mái tóc buộc gọn nhưng vẫn lất phất những lọn tóc dài phủ xuống gương mặt với nước da nâu giòn, đôi mắt tinh anh rực sáng như vì sao đêm xứ núi, khuôn miệng mím lại theo mỗi nhịp chiêng ba, nhìn Sây như phiêu lãng với bản hòa tấu chiêng của người Hrê.

Sây bảo, lâu rồi không nhớ nữa, từ những ngày chập chững biết đi, cái tay biết sờ vào dàn chiêng, cái tai biết lắng nghe nhịp chiêng, thì những làn điệu ta lêu, ca choi, những nhịp chiêng như ngấm vào máu thịt của Sây rồi. Từ ngày còn rất nhỏ, Sây đã theo cha chống chếnh với những nhịp chiêng, với những điệu múa của trai gái Hrê ở thung lũng Bùi Hui miền núi Ba Tơ này. “Ba mẹ mình và những người lớn tuổi trong làng rất say mê ta lêu, ca choi. Chính vì thế ngay từ nhỏ, những giai điệu quyến rũ và cũng là tiếng lòng của người Hrê như đã ngấm vào trong máu mình”, Sây thổ lộ.

Bây giờ, Sây là một trong số ít những người trẻ của làng Teng, của xã Ba Thành luôn say mê, sử dụng thành thạo nhạc cụ, hát các làn điệu dân ca của dân tộc mình; góp sức trẻ vào việc giới thiệu, truyền bá nét văn hóa độc đáo của dân tộc mình trên truyền hình, qua internet, trên mạng xã hội, và cả với những du khách trong và ngoài nước khi đến du lịch, tham quan tại Ba Tơ.

Không chỉ là một trưởng thôn năng nổ gương mẫu, Đinh Văn Sây (thứ 2 từ trái qua) còn là người giới thiệu, truyền bá văn hóa Hrê tới du khách đến từ khắp nơi.
Không chỉ là một trưởng thôn năng nổ gương mẫu, Đinh Văn Sây (thứ 2 từ trái qua) còn là người giới thiệu, truyền bá văn hóa Hrê tới du khách đến từ khắp nơi.

Phiêu lãng với chiếc chiêng ba trong tay, Sây bảo chiêng ba của người Hrê mới được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia vào giữa năm 2021. Đó không chỉ là sự công nhận về nét độc đáo của văn hóa Hrê, mà còn là động lực để những người gìn giữ chiêng ba có thêm niềm tin vào văn hóa dân tộc. Chỉ từng chiếc, Sây say mê giải thích, chiêng ba là nhạc khí phổ biến nhất của người Hrê và mang tính đặc trưng tiêu biểu của của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ. Đa số chiêng của người Hrê là dàn chiêng ba chiếc. Ba chiếc chiêng (chinh) có kích cỡ không bằng nhau. Chiếc lớn có tên là chinh vông hay chinh cha, chiếc nhỏ hơn là chinh tum hay chinh mẹ, chiếc nhỏ nhất là chinh túc hay là chinh con. Người Hrê huyện Ba Tơ rất coi trọng bộ chiêng được cất giữ trong gia đình, trong đó quý nhất là chiêng ba. Hiện trên địa bàn huyện có 890 hộ gia đình có chiêng, với trên 900 bộ chiêng ba và 740 người biết sử dụng chiêng.

Dấu gạch nối của thời gian

Với nhiều người, nỗi lo lắng về sự mai một của văn hóa dân tộc là điều có thật. Nhưng có lẽ, với người Hrê ở thung lũng Bùi Hui này, thì Sây chính là gạch nối của thời gian, người níu giữ những hồn cốt Hrê của cha ông và thổi sức sống ấy vào lớp người trẻ tuổi. Bởi Sây nhận thấy rằng: “Thế hệ trẻ trong làng rất ít người tìm hiểu về văn hóa truyền thống. Sợ các giá trị văn hóa bị mai một, tôi quyết định đứng lên kêu gọi thanh, thiếu niên trong làng tập đánh chiêng” Sây chia sẻ.

(Bài CTV theo KH) Đinh Văn Sây – “Y Moan của núi rừng Ba Tơ” 2

Được sự ủng hộ, động viên của các già làng, Sây bắt đầu đi vận động thanh, thiếu niên trong làng học đánh chiêng cổ, học hát dân ca. Sây còn chủ động đưa thanh niên trong làng đi xem các hội diễn, hội thi để khơi dậy tình yêu văn hóa trong mỗi người. Khi làng Teng phát triển du lịch văn hóa cộng đồng, Đội chiêng làng được thành lập với những thành viên đều là nam nữ thanh niên, dần dần thu hút được nhiều người tham gia vừa tập luyện, vừa biểu diễn tại các đêm hội trong làng trong xã, hay tham dự các đêm diễn của huyện, của tỉnh và các khu vực.

Làm trưởng làng ở tuổi 40, với Sây đó không chỉ là một chức danh, mà đó là sự tin tưởng của người làng, của các cấp, ngành chức năng. Và cứ thế, ngày lại ngày ngoài đảm nhiệm công việc của một trưởng làng, Sây lại dành nhiều thời gian xây dựng phong trào văn nghệ ở làng xã, huyện. Người làng khi thì thấy anh lặn lội khắp làng trên, xóm dưới vận động tuyên truyền Nhân dân về các đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, nhưng tối đến lại “hóa thân” thành nghệ sĩ biểu diễn những làn điệu ta lêu, ca choi, hay đắm mình với nhịp chiêng ba rung rinh cả núi rừng.

Ước mơ ở tuổi 40 của vị trưởng thôn ấy chẳng có gì nhiều, như cách anh cười hiền và xoay nhẹ chiếc chiêng ba trong tay mình, anh bảo chỉ mong có nhiều dịp được mang những làn điệu ta lêu, ca choi, múa cồng chiêng của người Hrê đi biểu diễn ở khắp nơi. Có nhiều dịp được cùng những “đồng nghiệp” của mình quảng bá những nét đẹp âm nhạc, ẩm thực, văn hóa của người Hrê. Những chuyến biểu diễn này giúp anh cũng như  nhiều đồng nghiệp, nhiều nghệ nhân của các dân tộc khác có cơ hội trau dồi, học hỏi từ bạn bè phương xa. Từ đó sẽ nảy ra nhiều sáng kiến nhằm thu hút người trẻ trở lại với âm nhạc của cha ông.

Đội văn nghệ, cồng chiêng của làng Teng trình diễn, Đinh Văn Sây là hạt nhân không thể thiếu của đội cồng chiêng này (ảnh Đinh Trọng Hùng)..
Đội văn nghệ, cồng chiêng của làng Teng trình diễn, Đinh Văn Sây là hạt nhân không thể thiếu của đội cồng chiêng này (ảnh Đinh Trọng Hùng).

Ông Phạm Văn Thước, Phó chủ tịch UBND xã Ba Thành cho biết: “Đinh Văn Sây không chỉ là trưởng thôn gương mẫu, nhiệt tình và có trách nhiệm trong công tác. Anh còn là một tấm gương tiêu biểu trong hoạt động gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc như thành lập, truyền dạy và duy trì các đội cồng chiêng thanh, thiếu niên tại địa phương”.

Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Ba Tơ - Trần Thị Thanh Thuý chia sẻ: "Những người trẻ nhưng rất mặn mà với nghệ thuật dân tộc như anh Đinh Văn Sây là tín hiệu rất đáng mừng. Bởi, những hạt nhân văn hóa, nghệ thuật như anh Sây không chỉ góp phần gìn giữ mà còn là người truyền dạy, quảng bá nghệ thuật dân tộc của người Hrê".

Ở xã Ba Thành này, tìm được một trưởng thôn, trưởng làng ở độ tuổi 40, am hiểu về văn hóa dân tộc mình, miệt mài với những nhịp chiêng, say sưa với từng điệu múa Hrê, thổn thức với từng lời dân ca, cặm cụi với từng món ăn dân tộc, hay tỉ mẩn ngồi ngắm những đường dệt thổ cẩm, có lẽ chẳng có mấy người được như Sây. 

Đinh Văn Sây kể, lần gần đây nhất đội văn nghệ do anh dẫn dắt đã được Huy Chương Vàng toàn quốc trong chương trình Đàn - Hát dân ca ba miền năm 2021 với tiết mục hoà tấu chiêng "Sức mạnh trai làng Hrê”. “Mong một ngày nào đó những làn điệu ta lêu, ca choi, tiếng cồng chiêng trầm hùng của người Hrê không chỉ vang vọng khắp núi rừng Ba Tơ, mà còn vươn tới những miền đất khác trong cả nước, thậm chí nước ngoài". Sây cười và nói với chúng tôi bên bếp lửa nhà sàn vào một buổi chiều khi những ngôi nhà đang lên khói lam ở thung lũng Bùi Hui.

Đinh Văn Sây
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lớp học "đặc biệt" ở Triêm Đông

Lớp học "đặc biệt" ở Triêm Đông

Mặc dù đã về hưu sau 40 năm đứng lớp, nhưng bằng tình yêu thương dành cho các học trò nghèo nơi vùng quê xứ Quảng, thầy Nguyễn Văn Lại và vợ là cô Võ Thị Yến (ngụ khối phố Triêm Đông, phường Điện Phương, thị xã Điện Bàn, Quảng Nam) vẫn ngày ngày tận tụy "gieo mầm" tri thức ở lớp học tình thương do chính thầy Lại mở.
Tin nổi bật trang chủ
Mong muốn tiếp tục nhận được những ý kiến đóng góp tâm huyết của các đồng chí cán bộ cấp cao qua các thời kỳ

Mong muốn tiếp tục nhận được những ý kiến đóng góp tâm huyết của các đồng chí cán bộ cấp cao qua các thời kỳ

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, những người đang đảm nhiệm trọng trách hiện nay luôn ý thức rằng, được kế thừa thành quả của các đồng chí vừa là niềm vinh dự, vừa là trách nhiệm lớn lao; nguyện sẽ giữ gìn, phát huy và phát triển những giá trị mà các đồng chí đã dày công vun đắp, đồng thời tiếp tục đổi mới sáng tạo để đáp ứng yêu cầu của thời đại.
Lịch tựu trường năm học 2025 - 2026 các địa phương

Lịch tựu trường năm học 2025 - 2026 các địa phương

Giáo dục - Minh Nhật - 4 giờ trước
Đa số học sinh trên cả nước sẽ tựu trường vào cuối tháng 8 để chuẩn bị cho năm học mới 2025 - 2026. Một số khối lớp đặc biệt như lớp 1, lớp 9 và lớp 12 sẽ có lịch sớm hơn nhằm củng cố kiến thức và làm quen với môi trường học tập.
Vinamilk được xếp hạng thương hiệu AAA+: Khẳng định vị thế Việt Nam trong ngành sữa thế giới

Vinamilk được xếp hạng thương hiệu AAA+: Khẳng định vị thế Việt Nam trong ngành sữa thế giới

Kinh tế - PV - 4 giờ trước
Vượt qua nhiều ông lớn quốc tế, Vinamilk được Brand Finance vinh danh là thương hiệu sữa tiềm năng nhất thế giới, với chỉ số sức mạnh thương hiệu ở mức xếp hạng cao nhất – xuất sắc vượt trội. Điều gì đã giúp thương hiệu này tạo nên kỳ tích?
Phá thành công chuyên án đường dây lừa bán 16 người sang các đặc khu tam giác vàng

Phá thành công chuyên án đường dây lừa bán 16 người sang các đặc khu tam giác vàng

Pháp luật - Minh Nhật - 5 giờ trước
Ngày 17/8/2025, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Nghệ An cho biết, đã khởi tố vụ án, khởi tố đối tượng Lý Văn Sang (SN 1998, trú tại xã Cam Phục, tỉnh Nghệ An) về tội "Mua bán người".
4 nhóm hành vi là nguyên nhân gây ra nhiều vụ TNGT nghiêm trọng

4 nhóm hành vi là nguyên nhân gây ra nhiều vụ TNGT nghiêm trọng

Pháp luật - Minh Thu - 5 giờ trước
Theo báo cáo của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia (ATGTQG), trong những tháng đầu năm, tình hình tai nạn giao thông (TNGT) trên toàn quốc tuy đã giảm, nhưng vẫn tiềm ẩn rất nhiều hành vi gây mất trật tự, an toàn giao thông (ATGT). Do vậy, đại diện Ủy ban ATGT cho rằng, cần cần kiểm soát chặt để ngăn ngừa nguy cơ cao gây tai nạn nghiêm trọng, đặc biệt là trên các tuyến cao tốc.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Khu rừng ở Đắk Lắk ghi nhận nhiều điểm có gà lôi trắng

Khu rừng ở Đắk Lắk ghi nhận nhiều điểm có gà lôi trắng

Môi trường sống - Hoàng Thùy - 5 giờ trước
Phối hợp cùng các đơn vị đặt bẫy ảnh, Vườn Quốc gia Chư Yang Sin đã ghi nhận gà lôi trắng xuất hiện ở 17 điểm khác nhau trong lâm phần do đơn vị quản lý.
Ngày 19/8, đồng loạt khởi công 250 công trình: Tạo bứt phá tăng trưởng từ kết cấu hạ tầng

Ngày 19/8, đồng loạt khởi công 250 công trình: Tạo bứt phá tăng trưởng từ kết cấu hạ tầng

Thời sự - Minh Thu - 5 giờ trước
Ngày 19/8, đúng dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025), hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2025) cả nước sẽ chứng kiến một sự kiện lịch sử trong phát triển hạ tầng của đất nước, khi 250 công trình được đồng loạt khởi công tại 34 tỉnh, thành phố.
Miễn phí vé tham quan Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam dịp Quốc khánh 2/9

Miễn phí vé tham quan Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam dịp Quốc khánh 2/9

Tin tức - Thúy Hồng - 6 giờ trước
Chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), từ ngày 30/8 đến 2/9, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội) sẽ tổ chức chuỗi hoạt động đặc sắc mang chủ đề "Vui Tết Độc lập".
“Lá chắn mềm” trong cuộc chiến phòng, chống ma túy ở Quảng Ninh

“Lá chắn mềm” trong cuộc chiến phòng, chống ma túy ở Quảng Ninh

Pháp luật - Mỹ Dung - 6 giờ trước
Trong nỗ lực xây dựng các địa bàn “không ma túy”, tỉnh Quảng Ninh đang triển khai nhiều giải pháp hiệu quả, trong đó nổi bật là việc phát huy vai trò đặc biệt của đội ngũ Người có uy tín. Họ không chỉ là cầu nối giữa chính quyền và Nhân dân mà còn trở thành “tai mắt” đắc lực, góp phần giữ bình yên cho từng bản làng, khu phố.
Hướng dẫn các tuyến xe buýt để đến khu vực diễn ra lễ diễu binh, diễu hành ngày 2/9

Hướng dẫn các tuyến xe buýt để đến khu vực diễn ra lễ diễu binh, diễu hành ngày 2/9

Xã hội - Minh Nhật - 6 giờ trước
Người dân được khuyến khích sử dụng xe buýt khi tham gia sự kiện tại Quảng trường Ba Đình để giảm áp lực giao thông.