Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lễ hạ thủy thuyền độc mộc của đồng bào Mnông ở huyện Lắk

Lê Hường - 18:05, 17/04/2023

Từ xa xưa đồng bào Mnông ở huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk sống bằng nghề đánh bắt thủy sản bằng thuyền độc mộc. Theo phong tục, trước đi xuống sông, hồ đánh bắt, người Mnông thường tổ chức cúng thần sông (còn gọi là lễ cúng hạ thủy thuyền) cầu mong sự may mắn, an toàn.

Các chủ thuyền tập trung về bến Biệt điện Bảo Đại chuẩn bị cúng hạ thủy
Các chủ thuyền tập trung về bến Biệt điện Bảo Đại chuẩn bị cho lễ cúng hạ thủy

Đối với người Mnông sinh sống ven hồ Lắk, chiếc thuyền độc mộc không chỉ là phương tiện lao động quan trọng, mà còn là tài sản khẳng định vị thế xã hội trong cộng đồng bon, buôn. Gia đình có điều kiện về nhân lực, của cải vật chất thì mới có từ 2 thuyền trở lên. Ngược lại, với những gia đình khó khăn thì làm được 1 cái hoặc không có.

Những chiếc thuyền độc mộc gắn bó lâu đời với đồng bào M’Nông huyện Lắk
Những chiếc thuyền độc mộc gắn bó lâu đời với đồng bào Mnông huyện Lắk

Hiện nay, thuyền độc mộc còn được dùng là phương tiện phục vụ khách du lịch lướt quanh hồ Lắk thơ mộng, ngắm phong cảnh hữu tình với thảm thực vật phong phú của đại ngàn. Hình ảnh chiếc thuyền độc mộc mảnh mai trên mặt hồ trở thành nét đẹp đặc trưng của Tây Nguyên nói chung và huyện Lắk nói riêng.

Các lễ vật trong lễ cúng hạ thủy thuyền
Các vật phẩm trong lễ cúng hạ thủy thuyền

Ông  Y Sớ Ênuôl ở buôn Jun, thị trấn Liên Sơn, huyện Lắk làm nghề thầy cúng nhiều năm nay chia sẻ: Để làm một chiếc thuyền độc mộc đẹp, là cả một quá trình chuẩn bị và thực hiện tỷ mỉ, công phu, như phải vào rừng tìm gỗ sao, thân to và thẳng. Trước khi chặt cây, phải cúng Yang, xin phép thần rừng rồi mới đốn hạ. Để làm xong một chiếc thuyền phải mất cả tháng, thậm chí đến vài tháng…

Do vậy, với mong muốn có sự may mắn, an toàn cho gia chủ và chiếc thuyền, nên trước khi hạ thủy, đồng bào thường tổ chức cúng thần sông (còn gọi là lễ cúng hạ thủy thuyền).

Người dân chuẩn bị các ché rượu cần để cúng các vị thần
Người dân chuẩn bị các ché rượu cần để cúng các vị thần

Nhằm lưu giữ nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS, vừa qua UBND huyện Lắk tổ chức phục dựng Lễ cúng hạ thủy thuyền tại bến thuyền Biệt điện Bảo Đại, Hồ Lắk, thị trấn Liên Sơn, huyện Lắk. Lễ hạ thủy lần này đã cúng cho 19 chiếc thuyền của 19 gia đình tại buôn Lê và buôn Jun, thị trấn Liên Sơn.

Đội chiêng buôn Jun diễn tấu bài chiêng Gông mời Yang về chứng giám
Đội chiêng buôn Jun diễn tấu bài chiêng Gông mời Yang về chứng giám

Trước khi thầy cúng tiến hành làm lễ, đội cồng chiêng diễn tấu bài chiêng Gông gọi Yang về chứng giám, đồng thời mời bà con buôn làng đến cùng chứng kiến, chung vui. Sau đó, thầy cúng sẽ khấn gọi “Yang sông, Yang núi, Yang rừng, Yang thuyền, mong các Yang phù hộ, che chở cho chủ thuyền may mắn, đánh bắt được nhiều tôm cá. Cảm tạ thần rừng đã sản sinh, nuôi nấng ra cây gỗ to lớn, chắc khỏe để làm nên chiếc thuyền như bây giờ”.

Khấn xong, thầy cúng mang bát tiết heo trộn rượu cần, quét tiết lên từng đầu con thuyền, mong muốn các vị thần chứng giám, nhận các lễ vật mà chủ lễ dâng, phù hộ cho chủ thuyền sức khỏe, may mắn, đánh bắt được nhiều tôm, cá. Rồi thầy cúng mời lần lượt từng chủ thuyền lên uống rượu cần, với ý nghĩa nhận một phần lễ vật mà Yang ban cho

Thầy cúng quét tiết lợn, rượu cần lên đầu mỗi chiếc thuyền
Thầy cúng quét tiết lợn, rượu cần lên đầu mỗi chiếc thuyền

Ông Nguyễn Anh Tú - Phó Chủ tịch UBND huyện Lắk cho biết: Thuyền độc mộc là một loại thuyền truyền thống có lịch sử từ lâu đời của đồng bào Tây Nguyên. Thuyền độc mộc được chế tác từ thân gỗ sao, có tuổi thọ hàng trăm năm. Trong các buôn đồng bào dân tộc Mnông sống ven hồ Lắk, vẫn còn lưu giữ những chiếc thuyền độc mộc nhiều năm tuổi.

Các chủ thuyền được mời lên uống rượu cần nhận lễ cảm tạ các vị thần
Các chủ thuyền được mời lên uống rượu cần nhận lễ cảm tạ các vị thần

Mỗi con thuyền cũng chính là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn sáng tạo cá nhân của người chế tác gắn với chiếc thuyền độc mộc. Ngoài tri thức dân gian được tích lũy để chọn lựa gỗ, quy trình chế tác, cách thức sử dụng, các cộng đồng bản địa Tây Nguyên nói chung và người Mnông huyện Lắk nói riêng còn có những nghi lễ, phong tục tập quán... mang đậm bản sắc dân tộc, thể hiện cách ứng xử giữa con người với tự nhiên, rừng và sông nước.

Khi thầy cúng khấn cũng là lúc đội chiêng diễn tấu bài chiêng Gông mời Yang về chứng giám
Khi thầy cúng khấn cũng là lúc đội chiêng diễn tấu bài chiêng Gông mời Yang về chứng giám

Lễ hạ thủy thuyền gắn với Hội đua thuyền độc mộc huyện Lắk được tổ chức định kỳ 2 năm 1 lần. Chủ trương tổ chức phục dựng nghi lễ cúng hạ thủy thuyền, góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa truyền thống của đồng bào Mnông trên địa bàn.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Chiều ngày 10/5/2025, tại làng Chăm Bỉnh Nghĩa thuộc xã Bắc Sơn, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Ban Phong tục thôn tổ chức Lễ hội Rija Nưgar đón mừng năm mới theo Chăm lịch. Nét độc đáo của Bỉnh Nghĩa là trong nghi lễ Rija Nưgar có hai tiểu lễ ở các làng khác không có, đó là hát đối đáp nam nữ (Adaoh pasa) và múa phồn thực (Tamia klai kluk) do các vị chức sắc và người dân tham gia thực hiện. Nghi lễ múa phồn thực thể hiện tư duy cặp đôi, âm dương hòa hợp, khát vọng về sự sinh sôi nảy nở của vạn vật.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Sáng 19/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kiểm tra tiến độ xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia tại huyện Đông Anh, TP. Hà Nội và có cuộc làm việc về chuẩn bị tổ chức tại đây Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh.
Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 20:25, 19/05/2025
Chiều ngày 10/5/2025, tại làng Chăm Bỉnh Nghĩa thuộc xã Bắc Sơn, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Ban Phong tục thôn tổ chức Lễ hội Rija Nưgar đón mừng năm mới theo Chăm lịch. Nét độc đáo của Bỉnh Nghĩa là trong nghi lễ Rija Nưgar có hai tiểu lễ ở các làng khác không có, đó là hát đối đáp nam nữ (Adaoh pasa) và múa phồn thực (Tamia klai kluk) do các vị chức sắc và người dân tham gia thực hiện. Nghi lễ múa phồn thực thể hiện tư duy cặp đôi, âm dương hòa hợp, khát vọng về sự sinh sôi nảy nở của vạn vật.
Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tin tức - Minh Nhật - 17:50, 19/05/2025
Theo thông tin từ Đài khí tượng thủy văn tỉnh Tuyên Quang, trong 24 giờ qua, trên địa bàn đã có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to, báo động mức độ thiên tai ở cấp rất nguy hiểm, đồng thời cảnh báo nguy cơ sạt lở cao trong 6 giờ tới.
Lào Cai tiếp tục triển khai, quán triệt thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị

Lào Cai tiếp tục triển khai, quán triệt thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị

Trang địa phương - Trọng Bảo - 16:29, 19/05/2025
Sáng 19/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị, về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Xã hội - Huy Trường - Thanh Huyền - 16:22, 19/05/2025
Dưới cái nắng tháng 5, chúng tôi trở lại vùng chồng lấn địa giới hành chính (ĐGHC) xã Trà Vinh (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) và xã Đăk Nên (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum). Hàng chục năm nay, người dân nơi đây bị cái nghèo đu bám do việc chồng lấn địa giới hành chính chưa được giải quyết.
Thúc đẩy quảng bá giá trị văn hóa Việt trên nền tảng số

Thúc đẩy quảng bá giá trị văn hóa Việt trên nền tảng số

Bản sắc và hội nhập - Minh Nhật - 16:18, 19/05/2025
Nhằm hợp tác thúc đẩy quảng bá văn hóa, thể thao và du lịch của Việt Nam trên môi trường số. Ngày 19/5, tại Hà Nội, Cục Hợp tác quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và TikTok Việt Nam đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác phối hợp quảng bá hoạt động của Nhà Triển lãm Việt Nam tại EXPO 2025 Osaka, Kansai, Nhật Bản - một trong những sự kiện toàn cầu lớn nhất trong năm 2025.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Media - Quỳnh Trâm - CTV - 16:15, 19/05/2025
Theo thống kê của thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn hiện có khoảng 60 trường hợp nuôi tôm tự phát, trái phép trên đất nông nghiệp, đất dự án. Dù chính quyền địa phương đã có những giải pháp xử lý vi phạm, thế nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm tình trạng này, gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến môi trường trên địa bàn, hiện UBND thị xã Nghi Sơn đang triển khai các giải pháp để giải quyết dứt điểm, tình trạng này.
Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 16:12, 19/05/2025
Trong những năm qua, được sự quan tâm hỗ trợ về vật chất, động viên tinh thần, bồi dưỡng kiến thức của các địa phương, đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS đã và đang phát huy mạnh mẽ vai trò trên nhiều lĩnh vực.
Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 16:08, 19/05/2025
Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), sáng 19/5, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định tổ chức Lễ dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành.
Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Thời sự - Hoàng Quý - 16:07, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường, để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.
Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Thời sự - Hoàng Quý - 16:06, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1.