Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Làm du lịch cộng đồng ở làng hương trăm tuổi của người Nùng

Vũ Mừng - 08:31, 20/04/2024

Với người Nùng tại thôn Phia Thắp, xã Phúc Sen, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng, nghề làm hương là niềm tự hào văn hóa đã in sâu trong tiềm thức của đồng bào, do vậy trải qua nhiều thế hệ đồng bào dân tộc nơi đây vẫn miệt mài nối tiếp nhau giữ gìn nghề truyền thống. Do vậy, Phia Thắp được lựa chọn là một trong 7 điểm du lịch cộng đồng của tỉnh được đầu tư, theo đó đã mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho người dân làng nghề này.

Thôn Phia Thắp, xã Phúc Sen, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng thơ mộng dưới chân núi Phà Hùng
Thôn Phia Thắp, xã Phúc Sen, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng thơ mộng dưới chân núi Phà Hùng

Bên hiên nhà sàn các cụ già trong làng kể lại, nghề làm hương đã có mặt tại Phia Thắp từ rất lâu rồi, thời gian cụ thể thì không còn nhớ rõ! Thế nhưng, chắc chắn một điều rằng, nghề làm hương đã song hành cùng với người Nùng An từ những ngày đầu tiên lập làng, dựng bản dưới chân núi Phà Hùng (Núi To). 

Người Nùng An quan niệm, khói hương là sợi dây gắn kết tinh thần, thể hiện sự ngưỡng vọng và biết ơn của người còn sống với tổ tiên khi đã về với đá núi. Cũng qua đó, tổ tiên biết được cuộc sống của con cháu người Nùng hôm nay ra sao, bản làng đã đổi thay và phát triển như thế nào...

Du khách có dịp tới đây thường gọi những bó hương nở xòe dưới nắng là “hoa” của núi Phà Hùng
Du khách có dịp tới đây thường gọi những bó hương nở xòe dưới nắng là “hoa” của núi Phà Hùng

Điều đặc biệt ở Phia Thắp là, 100% các hộ dân trong làng đều biết làm nghề và miệt mài giữ nghề. 53 hộ dân trong làng là 53 xưởng sản xuất nhỏ. Thế nên, ở thời điểm nào trong năm khi về thăm Phia Thắp người ta cũng thấy những bó hương được phơi trước sân, được đặt trên những bờ rào đá, rồi chen cả vào bậc thang dẫn lên nhưng ngôi nhà sàn cổ...

Nguyên liệu được đồng bào nơi đây sử dụng để làm hương là cây mai, vỏ cây gạo, mùn cưa, các loại cây tạo mùi như nghiến đỏ, cây thung... Nói về việc kiếm tìm nguyên liệu, anh Hoàng Văn Tuyên người dân trong làng cho hay, cây mai tốt mọc sâu trong rừng và chỉ có duy nhất mai ở huyện Trùng Khánh khi cháy mới có tàn cong. Bên cạnh đó, lá cây Bầu Hắt dùng để làm chất keo kết dính các nguyên liệu lại với nhau, cũng phải được đưa về từ những rặng núi cao, thì mới có được mùi hương thơm tự nhiên. Thế nên để có đủ nguyên liệu người làm nghề phải tìm kiếm rất vất vả.

Người Nùng An giữ gìn nghề truyền thống của mình
Người Nùng giữ gìn nghề truyền thống của mình

Có hơn 40 năm gắn bó với nghề, bà Nông Thị Tình (70 tuổi) người dân làng Phia Thắp chia sẻ: “Lá Bầu Hắt sau khi hái về sẽ được phơi khô, đem nghiền nhỏ và trộn với mùn cưa của những cât gỗ thân mềm để hương cháy tốt. Để gắn kết các nguyên liệu que hương được nhúng xuống nước làm ướt và người làm phải dùng tay để se hương. Một ngày thợ giàu kinh nghiệm sẽ làm được từ 3000 - 4000 que hương mỗi ngày”.

Tại Phia Thắp 100% số hộ dân đều biết làm nghề và theo nghề
Tại Phia Thắp 100% số hộ dân đều biết làm nghề và theo nghề

Tại nhiều làng nghề làm hương, thông thường que hương sẽ được nhuộm đỏ trước khi se nguyên liệu. Còn ở Phia Thắp công đoạn này thường được làm cuối cùng sau khi những que hương đã được se hết. Sắc đỏ của chân hương cũng không được tạo ra bởi phẩm màu mà được nhuộm từ nước của lá cây Chăm Che, thứ phẩm màu tự nhiên mà chỉ có người Nùng An nơi đây mới có thể pha chế được. 

Sau khi được nhuộm đỏ, nhuộm hồng người Nùng An tại Phia Thắp đem hương ra phơi, đây cũng chính là lúc quang cảnh cả một vùng núi rừng trở nên lung linh đến mê mẩn. Thế nên, du khách có dịp tới đây thường gọi những bó hương nở xòe dưới nắng là “hoa” của núi Phà Hùng. 

Mỗi bó hương sẽ có 20 que và được người dân đem đi bán ở khắp các nẻo đường hoặc cho các khách du lịch, nhưng chủ yếu vẫn là ở chợ phiên Quảng Hòa. Mỗi bó nhỏ giá bán dao động từ 10.000 - 20.000 đồng. 

Vì hương của Phia Thắp có mùi thơm tự nhiên, dễ cháy, khi cháy hết tạo ra được dáng đẹp và bảo quản được khá lâu, nên không chỉ các gia đình ở Cao Bằng mà các vùng lân cận như Bắc Kạn hay Hà Giang cũng có rất nhiều người ưa dùng.

Nhờ có hướng phát triển và bảo tồn đúng đắn nên Phia Thắp, là một trong những địa điểm du lịch có rất đông du khách nước ngoài tìm tới tại tỉnh Cao Bằng
Nhờ có hướng phát triển và bảo tồn đúng đắn, nên Phia Thắp là một trong những địa điểm du lịch tại tỉnh Cao Bằng thu hút đông du khách người nước ngoài tìm tới trải nghiệm

Tuy nhiên, do được làm hoàn toàn thủ công, đòi hỏi sự chăm chút tỉ mẩn cao độ và chịu sự cạnh tranh khốc liệt từ các loại hương công nghiệp xuất hiện trên thị trường nên đã có những thời điểm, nghề làm hương Phia Thắp đứng trước nguy cơ dần mai một. 

Trước thực tế này, để giữ gìn và quảng bá những nét văn hóa độc đáo của địa phương, từ năm 2016, Phia Thắp được lựa chọn là một trong 7 thôn bản của tỉnh Cao Bằng được đầu tư làm du lịch cộng đồng, trên cơ sở khai thác tài nguyên văn hóa của các dân tộc. Điều này không chỉ góp phần bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Nùng dưới chân núi Phà Hùng, mà còn giúp bà con thoát nghèo bền vững. 

Hiện nay, một số hộ dân đã làm dịch vụ lưu trú tại nhà cho khách du khách tham quan. Những công việc thường ngày như, thu hoạch hoa màu, xay thóc, giã gạo, đánh cá, thêu thùa, may vá, làm hương... đã được người dân xây dựng thành sản phẩm phục vụ khách du lịch. Du khách khi đến các điểm lưu trú tại nhà dân được đón tiếp nồng hậu, được hướng dẫn và trực tiếp tham gia trải nghiệm, hòa mình vào đời sống bản làng...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Độc đáo lễ cưới truyền thống của đồng bào Bru Vân Kiều

Độc đáo lễ cưới truyền thống của đồng bào Bru Vân Kiều

Cùng với sự phát triển vượt bậc về mọi mặt của đất nước, đời sống kinh tế, văn hóa của đồng bào các DTTScũng có những bước phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên với đồng bào Bru Vân Kiều sống ở dãy Trường Sơn, cưới hỏi vẫn là một nghi lễ đậm đà bản sắc dân tộc và được thực hiện theo nghi thức truyền thống.
Tin nổi bật trang chủ

"Vá" những lỗ hổng pháp lý của thương mại điện tử

Pháp luật - Hồng Phúc - 28 phút trước
Trong thời đại số, người tiêu dùng chỉ cần vài cú chạm tay là có thể đặt mua bất cứ thứ gì trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, từ mỹ phẩm, quần áo đến thực phẩm chức năng, thuốc Đông y... Nhưng đằng sau sự tiện lợi ấy, một “thị trường ảo” đầy cạm bẫy đã hình thành: hàng giả, hàng kém chất lượng, thuốc giả, thực phẩm chức năng quảng cáo sai sự thật… len lỏi qua các khe hở luật pháp, công nghệ.
Một gia đình người Tày được tuyên dương “Gia đình trẻ hạnh phúc”

Một gia đình người Tày được tuyên dương “Gia đình trẻ hạnh phúc”

Gương sáng - Trọng Bảo - 1 giờ trước
Mới đây, gia đình chị Vàng Thị Thông ở thôn Đội 3, xã Bản Liền, tỉnh Lào Cai đã được tuyên dương “Gia đình trẻ hạnh phúc” năm 2025.
Ông Nguyễn Hồ Hải tiếp tục giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Ông Nguyễn Hồ Hải tiếp tục giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Thời sự - Tào Đạt - 1 giờ trước
Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Cà Mau lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, đã công bố Quyết định của Bộ Chính trị về việc chỉ định ông Nguyễn Hồ Hải tiếp tục giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau.
Quảng Ngãi: Số hộ dân được sử dụng điện đạt tỷ lệ 99,96%

Quảng Ngãi: Số hộ dân được sử dụng điện đạt tỷ lệ 99,96%

Trang địa phương - Ngọc Chí - 1 giờ trước
Với những giải pháp đồng bộ, Công ty Điện lực Quảng Ngãi (PC Quảng Ngãi) đã triển khai thực hiện tốt các chỉ tiêu kế hoạch sản xuất kinh doanh 9 tháng năm 2025.
Thêm nhiệm vụ, trách nhiệm càng cao

Thêm nhiệm vụ, trách nhiệm càng cao

Gương sáng giữa cộng đồng - Bảo Long - 1 giờ trước
Đó là tâm sự của ông Hoàng Văn Díu, Trưởng thôn, Người có uy tín thôn Tòng Mòn, xã Cốc San, tỉnh Lào Cai.
Tuổi trẻ biên giới Gia Lai sẵn sàng lên đường nhập ngũ

Tuổi trẻ biên giới Gia Lai sẵn sàng lên đường nhập ngũ

Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và là quyền cao quý của công dân. Tiếp nối truyền thống yêu nước nồng nàn của dân tộc, tuổi trẻ vùng biên giới, vùng đồng bào DTTS tỉnh Gia Lai đã hăng hái viết đơn tình nguyện thực hiện nghĩa vụ thiêng liêng của tuổi trẻ với khát vọng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Hồi sinh những cánh rừng sau bão Yagi

Hồi sinh những cánh rừng sau bão Yagi

Kinh tế - Mỹ Dung - 2 giờ trước
Hơn một năm sau khi cơn bão số 3 (bão Yagi) quét qua, gây thiệt hại nghiêm trọng cho hơn 120.000ha rừng, những triền đồi trọc ở tỉnh Quảng Ninh đã dần được phủ xanh trở lại. Sự đồng lòng của người dân, chính sách hỗ trợ kịp thời từ chính quyền và nỗi lực của ngành lâm nghiệp đã giúp hồi sinh những cánh rừng xanh.
Bẻ thuốc cho dễ uống – thói quen nguy hiểm tiềm ẩn

Bẻ thuốc cho dễ uống – thói quen nguy hiểm tiềm ẩn

Sức khỏe - Minh Nhật - 3 giờ trước
Bẻ thuốc cho dễ uống là thói quen phổ biến nhưng cực kỳ nguy hiểm. Dược sĩ Bệnh viện Nhân dân 115 (TP Hồ Chí Minh) cảnh báo, có những loại thuốc khi bị nghiền nát sẽ mất tác dụng, tăng độc tính hoặc gây ngộ độc cấp.
Người giữ

Người giữ "hồn lửa" dân tộc Pà Thẻn

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 4 giờ trước
Người Pà Thẻn tỉnh Tuyên Quang tự hào khi có một kho tàng di sản văn hóa truyền thống phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Trong dòng chảy thời gian, những di sản này vẫn có sức sống mãnh liệt nhờ không ít công sức gìn giữ của Nghệ nhân Nhân dân Sìn Văn Phong tại thôn My Bắc, xã Tân Trịnh.
Các địa phương tích cực khôi phục sản xuất nông nghiệp sau mưa bão

Các địa phương tích cực khôi phục sản xuất nông nghiệp sau mưa bão

Kinh tế - Minh Thu - 4 giờ trước
Trong những ngày đầu tháng 10, một số tỉnh phía Bắc liên tiếp phải hứng chịu hai cơn bão lớn (bão số 10 và bão số 11). Bão và hoàn lưu sau bão đã gây mưa lũ, ngập lụt trên diện rộng, gây thiệt hại lớn đến sản xuất nông nghiệp. Ngay sau khi nước rút, ngành chức năng và Nhân dân các địa phương đã tích cực, chủ động khôi phục lại sản xuất.
Bí mật người Pháp giấu trên đỉnh đồi Hoàng Su Phì

Bí mật người Pháp giấu trên đỉnh đồi Hoàng Su Phì

Photo - Vũ Mừng - 5 giờ trước
Đứng ở trung tâm xã Hoàng Su Phì (tỉnh Tuyên Quang) nhìn về phía đông, ai cũng thấy những rừng thông xanh ngắt xếp lớp trên các triền đồi. Ít ai biết rằng, ẩn trong những tán thông ấy là một dấu tích đặc biệt của lịch sử, được người dân địa phương gọi là Bốt Pháp, hay Đồn Pố Lũng.