Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Hợp tác xã Ván Chi - Nơi lưu truyền nghề dệt thổ cẩm của người Pà Thẻn

Kim Anh - 11:14, 24/08/2022

“Nghề dệt thổ cẩm là một đặc trưng văn hóa của dân tộc Pà Thẻn. Nếu mình không cố gắng, chủ động tìm tòi, lưu giữ những kiến thức để bảo tồn và truyền dạy cho thế hệ trẻ sau này, thì văn hóa truyền thống ấy có nguy cơ bị mai một”, nghệ nhân Ván Thị Chi - Giám đốc Hợp tác xã Dệt thổ cẩm Pà Thẻn Ván Chi chia sẻ.

Nghệ nhân Ván Thị Chi giới thiệu sản phẩm thổ cẩm khi tham gia dự án "Chúng tôi có thể - Hướng tới Mức sống và Giáo dục tốt hơn"
Nghệ nhân Ván Thị Chi giới thiệu sản phẩm thổ cẩm khi tham gia dự án "Chúng tôi có thể - Hướng tới Mức sống và Giáo dục tốt hơn"

Trân trọng trang phục truyền thống

Một ngày mùa Thu tháng 8, chúng tôi tìm đến nhà nghệ nhân Ván Thị Chi - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Dệt thổ cẩm Pà Thẻn Ván Chi ở Thôn Mác Thượng , xã Tân Trịnh, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang. Trong căn nhà nhỏ truyền thống, người phụ nữ dân tộc Pà Thẻn ở độ tuổi trung niên, với gương mặt phúc hậu đang miệt mài những đường kim mũi chỉ cho công đoạn cuối cùng của bộ trang phục dân tộc truyền thống Pà Thẻn.

Bên chiếc khung cửi và chồng vải với sắc màu đỏ nổi bật, nghệ nhân Ván Chi ân cần kể cho chúng tôi, nghề dệt thổ cẩm là một đặc trưng văn hóa phản ánh đậm nét đời sống tinh thần của dân tộc Pà Thẻn. Ở tuổi 12, 13 bà được mẹ chỉ dạy nhận biết thế nào là khung cửi, cách thêu hoa, tạo hình hoa văn trên thổ cẩm truyền thống… Năm 16 tuổi, bà đã dệt thành thạo các loại hoa văn khó như: Hình con chó, hình thập ngoặc hay hình quả trám… Từ đó, bà có thể tự tay thêu, dệt được những bộ trang phục dân tộc truyền thống với khăn đội, váy, áo, chăn, gối trước khi lập gia đình.

Nghệ nhân Ván Thị Chi (bên trái) chụp ảnh lưu niệm trong ngày Lễ ra mắt HTX thổ cẩm Pà Thẻn thôn Mác Thượng
Nghệ nhân Ván Thị Chi (bên trái) chụp ảnh lưu niệm trong ngày Lễ ra mắt HTX thổ cẩm Pà Thẻn thôn Mác Thượng

“Càng làm tôi càng thấy yêu và đam mê với những hoa văn trên những bộ trang phục của dân tộc mình. Trước đây, những cô gái trẻ người Pà Thẻn đều biết các kỹ năng thêu, dệt và chắp vá hoa văn trước khi đi làm dâu. Nhưng hiện nay, các em học sinh được đi học đầy đủ thì lại không biết đến nghề dệt thổ cẩm của đồng bào mình. Nhận thấy nguy cơ mai một nghề truyền thống của ông cha ta, tôi muốn mở lớp và truyền dạy cho thế hệ trẻ ngày nay”, bà Chi tâm sự.

Năm 2020, được sự hỗ trợ từ nguồn vốn Nhà nước, bà đã mạnh dạn vận động, tập hợp một nhóm với hơn chục chị em có tay nghề dệt thổ cẩm trong thôn, thành lập HTX Dệt thổ cẩm Pà Thẻn Ván Chi tại xã Tân Trịnh, vừa truyền dạy nghề dệt cho chị em trong thôn, vừa tạo sản phẩm bán ra thị trường.

“Thời gian đầu, để vận hành được HTX, tôi phải đầu tư mua thêm vải, chỉ với số lượng lớn để chị em trong thôn cùng làm. Kinh phí sản xuất không có nhiều, nên làm đến đâu, thiếu vật liệu gì thì tôi lại bổ sung đến đó”, nghệ nhân Ván Chi cho biết.

“Tôi dạy các em về nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình, về dân ca âm nhạc, những điệu hát giao duyên để các em có thể phần nào hiểu hơn về những giá trị truyền thống của cha ông để lại”.

Nghệ nhân Ván Thị Chi

Đến nay, sau hơn 2 năm HTX được thành lập, các sản phẩm của HTX ngày càng đa dạng phong phú, với khăn đội, trang phục dân tộc, mặt gối. Giá trung bình của mỗi bộ trang phục dân tộc Pà Thẻn từ 2 - 4 triệu đồng.

Việc thành lập HTX, vừa bảo đảm công việc ổn định cho nhiều chị em và còn truyền, dạy nghề dệt thổ cẩm cho con em trong thôn. Nhờ đó, bà đã gìn giữ, bảo tồn và phát huy được nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc Pà Thẻn nơi đây.

Lưu giữ cho mai sau

Để làm ra một bộ trang phục truyền thống của dân tộc Pà Thẻn phải mất hàng tháng, từ dệt vải, nhuộm, khâu tay, sau đó thêu trang trí họa tiết... Những thành phần cơ bản của bộ trang phục gồm váy, áo, khăn đội đầu xếp nhiều lớp, thắt lưng. Màu sắc chủ đạo của trang phục là đỏ, đen và trắng. Hiện nay, trang phục truyền thống của dân tộc Pà Thẻn chủ yếu được mặc trong ngày cưới, ngày Tết hay dịp lễ, hội quan trọng.

Vừa qua, nghệ nhân Ván Chi đã tham gia dạy lớp dạy nghề dệt thổ cẩm và văn hóa dân tộc Pà Thẻn cho các em học sinh xã Tân Trịnh. “Tôi dạy các em về nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình, về dân ca âm nhạc, những điệu hát giao duyên để các em có thể phần nào hiểu hơn về những giá trị truyền thống của cha ông để lại”, nghệ nhân Ván Chi chia sẻ.

HTX Pà Thẻn Ván Chi luôn tích cực học tập, trau dồi kinh nghiệm để truyền lại cho thế hệ trẻ ngày nay
Các thành viên trong HTX Pà Thẻn Ván Chi luôn tích cực học tập, trau dồi kinh nghiệm để truyền lại cho thế hệ trẻ ngày nay

Không chỉ dừng lại ở những tiết học trên nhà trường, điều mà người nghệ nhân dân tộc Pà Thẻn mong muốn hơn đó là có thể mở một lớp ở trong thôn bản để duy trì văn hóa dân tộc. Nghệ nhân Ván Chi cho biết: Những người già trong bản hiểu biết về văn hóa truyền thống của dân tộc Pà Thẻn giờ không còn nhiều, mình phải cố gắng tìm tòi, lưu giữ được càng nhiều kiến thức thì mới bảo tồn, gìn giữ và truyền dạy cho con cháu đời sau được; mình sẽ cố gắng không để truyền thống văn hóa dân tộc Pà Thẻn bị mai một.

Nói về những trăn trở và khó khăn với các sản phẩm may dệt của mình, Nghệ nhân Ván Chi trầm ngâm nói, khâu đầu ra là một trong những khó khắn lớn nhất hiện nay. Các sản phẩm chủ yếu cung cấp cho thị trường trong tỉnh, chưa cung ứng ra các tỉnh lân cận.

“Khâu đầu ra cũng là một bài toán khó với HTX chúng tôi trong thời gian tới. Vì vậy, tôi hy vọng trong tương lai Quang Bình sẽ ngày càng phát triển hơn nữa để văn hóa và du lịch đồng hành song song, nhiều du khách khi đến đây có thể biết đến trang phục truyền thống của dân tộc Pà Thẻn hơn”, nghệ nhân Ván Chi chia sẻ.

Bà Hoàng Thị Thúy, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tân Trịnh, huyện Quang Bình cho biết: Với tình yêu, niềm đam mê văn hóa, Nghệ nhân Ván Thị Chi tích cực bảo tồn, phát huy nghề dệt thổ cẩm và những nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Pà Thẻn. Bà là tấm gương sáng điển hình để chị em phụ nữ trong thôn, xã học tập và noi theo phong trào giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Từ gameshow đến bản làng: Khi người Tày tự tin làm chủ con đường phát triển

Từ gameshow đến bản làng: Khi người Tày tự tin làm chủ con đường phát triển

Sự mộc mạc, chân thật trong chương trình thực tế “Gia đình Haha” không chỉ chinh phục khán giả mà còn đưa hình ảnh người Tày ở Bản Liền, tỉnh Lào Cai lan tỏa mạnh mẽ. Tiếng cười, nhịp sống và sự hồn hậu từ bản làng nhỏ nơi miền sơn cước ấy đang trở thành nguồn cảm hứng, gieo mầm niềm tin rằng: Đồng bào dân tộc thiểu số hoàn toàn có thể tự tin làm chủ con đường phát triển của chính mình.
Tin nổi bật trang chủ
Di tích chiến thắng Kon Braih - Nơi ghi dấu lịch sử và khát vọng vươn lên

Di tích chiến thắng Kon Braih - Nơi ghi dấu lịch sử và khát vọng vươn lên

Di tích lịch sử cách mạng Chiến thắng Kon Braih, xã Kon Braih, tỉnh Quảng Ngãi là ghi dấu một trong những chiến thắng quan trọng của quân và dân ta trong Chiến dịch Bắc Tây Nguyên, Đông - Xuân 1953 - 1954. Trở lại nơi đây, đọc những trang sử liệu càng hiểu thêm sự hy sinh to lớn của thế hệ cha ông cho đất nước và chứng kiến tinh thần đoàn kết, đồng lòng xây dựng quê hương đổi mới của Nhân dân các dân tộc ở vùng đất giàu truyền thống cách mạng này.
Mưa lũ cô lập hàng nghìn hộ dân ở Thanh Hóa

Mưa lũ cô lập hàng nghìn hộ dân ở Thanh Hóa

Thời sự - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Hàng nghìn hộ dân ở các xã miền núi Thanh Hóa đang bị cô lập do nước lũ dâng cao, bao vây nhiều khu dân cư.
Nâng cao hiệu quả chính sách với giáo dục-đào tạo vùng đồng bào DTTS và miền núi

Nâng cao hiệu quả chính sách với giáo dục-đào tạo vùng đồng bào DTTS và miền núi

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Ngày 26/8, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Bộ GD&ĐT, Bộ Dân tộc và Tôn giáo phối hợp tổ chức hội thảo quốc gia “Đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi: thực trạng, thách thức và giải pháp”.
Triển lãm “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” có gì?

Triển lãm “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” có gì?

Tin tức - Anh Trúc - 1 giờ trước
Triển lãm với diện tích 900.000 m2, trưng bày các hiện vật quy mô lớn, gắn với cột mốc lịch sử quốc gia, tạo nhiều trải nghiệm tương tác, miễn phí cho du khách suốt 9 ngày, từ 28/8 đến 5/9.
Xúc động hình ảnh Trưởng thôn chạy xe máy phát loa tuyên truyền phòng chống dịch tả lợn châu Phi

Xúc động hình ảnh Trưởng thôn chạy xe máy phát loa tuyên truyền phòng chống dịch tả lợn châu Phi

Thời sự - Nguyễn Trang - 1 giờ trước
Suốt 1 tháng kể từ ngày xảy ra bệnh dịch tả lợn châu Phi, bà con ở nhiều khu vực trong xã Trà Giang, tỉnh Quảng Ngãi xúc động với hình ảnh ông Võ Năm, Trưởng thôn 1, hằng ngày tự nguyện rong ruổi chạy xe máy phát loa tuyên truyền cảnh báo đến bà con về dịch tả lợn Châu phi và cách phòng chống dịch.
Đắk Tuôr – Vùng đất lửa thành buôn làng no ấm

Đắk Tuôr – Vùng đất lửa thành buôn làng no ấm

Phóng sự - Lê Hường - 1 giờ trước
Ẩn mình dưới chân dãy Chư Yang Sin hùng vĩ, buôn Đắk Tuôr, xã Cư Pui, tỉnh Đắk Lắk từng là căn cứ trọng yếu trong kháng chiến chống Mỹ, cũng là chiến trường ác liệt, nơi thấm đẫm máu xương của quân và dân các dân tộc tỉnh Đắk Lắk. Nửa thế kỷ đã trôi qua, vùng đất bom đạn ngày nào giờ đây đã hồi sinh mạnh mẽ, khoác lên mình tấm áo mới của hòa bình, hạnh phúc và no ấm.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Từ gameshow đến bản làng: Khi người Tày tự tin làm chủ con đường phát triển

Từ gameshow đến bản làng: Khi người Tày tự tin làm chủ con đường phát triển

Sắc màu 54 - Lý Lợi - 1 giờ trước
Sự mộc mạc, chân thật trong chương trình thực tế “Gia đình Haha” không chỉ chinh phục khán giả mà còn đưa hình ảnh người Tày ở Bản Liền, tỉnh Lào Cai lan tỏa mạnh mẽ. Tiếng cười, nhịp sống và sự hồn hậu từ bản làng nhỏ nơi miền sơn cước ấy đang trở thành nguồn cảm hứng, gieo mầm niềm tin rằng: Đồng bào dân tộc thiểu số hoàn toàn có thể tự tin làm chủ con đường phát triển của chính mình.
Vì sao phim

Vì sao phim "Mưa đỏ" chạm đến trái tim người xem!

Giải trí - Hồng Phúc - 1 giờ trước
81 ngày đêm Thành cổ Quảng Trị hiện về trong phim Mưa đỏ như một khúc tráng ca, nơi tuổi trẻ Việt Nam hòa máu mình vào đất nước. Sức nặng của bộ phim không chỉ nằm ở sự bi hùng ấy, mà còn ở chỗ khơi dậy lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc, để thế hệ hôm nay cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của hòa bình và trách nhiệm của chính mình với Tổ quốc.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo nhanh chóng khắc phục hậu quả bão số 5, khôi phục sản xuất, kinh doanh, ổn định cuộc sống Nhân dân

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo nhanh chóng khắc phục hậu quả bão số 5, khôi phục sản xuất, kinh doanh, ổn định cuộc sống Nhân dân

Thời sự - Minh Thu - 1 giờ trước
Ngày 26/8/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 148/CĐ-TTg về việc tập trung khắc phục hậu quả bão số 5 và mưa lũ.
Chương trình MTQG 1719 nuôi hy vọng nơi vùng sâu Cư Pui

Chương trình MTQG 1719 nuôi hy vọng nơi vùng sâu Cư Pui

Dân tộc - Tôn giáo - Lê Hường - 1 giờ trước
Vùng đất từng nghèo khó, heo hút Cư Pui (Đắk Lắk) nay đã khoác lên mình diện mạo mới. Đường bê tông thẳng tắp đến từng buôn, ra khu sản xuất; những mái nhà kiên cố khang trang thay thế cho nhà tạm; những rẫy cà phê xanh mướt, nương dứa trải dài trên các triền đồi. Đó là dấu ấn rõ nét từ Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) đầu tư hỗ trợ ở Cư Pui.
Lai Châu: Đề cao bài học ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai

Lai Châu: Đề cao bài học ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai

Thời sự - Trọng Bảo - 1 giờ trước
Những năm gần đây, Lai Châu là một trong những địa phương thường xuyên chịu ảnh hưởng do thiên tai gây ra. Để giảm thiểu thiệt hại do mưa lũ, sạt lở đất gây ra, các địa phương trong tỉnh đã có nhiều giải pháp để chủ động ứng phó.