Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Hợp tác xã Ván Chi - Nơi lưu truyền nghề dệt thổ cẩm của người Pà Thẻn

Kim Anh - 11:14, 24/08/2022

“Nghề dệt thổ cẩm là một đặc trưng văn hóa của dân tộc Pà Thẻn. Nếu mình không cố gắng, chủ động tìm tòi, lưu giữ những kiến thức để bảo tồn và truyền dạy cho thế hệ trẻ sau này, thì văn hóa truyền thống ấy có nguy cơ bị mai một”, nghệ nhân Ván Thị Chi - Giám đốc Hợp tác xã Dệt thổ cẩm Pà Thẻn Ván Chi chia sẻ.

Nghệ nhân Ván Thị Chi giới thiệu sản phẩm thổ cẩm khi tham gia dự án "Chúng tôi có thể - Hướng tới Mức sống và Giáo dục tốt hơn"
Nghệ nhân Ván Thị Chi giới thiệu sản phẩm thổ cẩm khi tham gia dự án "Chúng tôi có thể - Hướng tới Mức sống và Giáo dục tốt hơn"

Trân trọng trang phục truyền thống

Một ngày mùa Thu tháng 8, chúng tôi tìm đến nhà nghệ nhân Ván Thị Chi - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Dệt thổ cẩm Pà Thẻn Ván Chi ở Thôn Mác Thượng , xã Tân Trịnh, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang. Trong căn nhà nhỏ truyền thống, người phụ nữ dân tộc Pà Thẻn ở độ tuổi trung niên, với gương mặt phúc hậu đang miệt mài những đường kim mũi chỉ cho công đoạn cuối cùng của bộ trang phục dân tộc truyền thống Pà Thẻn.

Bên chiếc khung cửi và chồng vải với sắc màu đỏ nổi bật, nghệ nhân Ván Chi ân cần kể cho chúng tôi, nghề dệt thổ cẩm là một đặc trưng văn hóa phản ánh đậm nét đời sống tinh thần của dân tộc Pà Thẻn. Ở tuổi 12, 13 bà được mẹ chỉ dạy nhận biết thế nào là khung cửi, cách thêu hoa, tạo hình hoa văn trên thổ cẩm truyền thống… Năm 16 tuổi, bà đã dệt thành thạo các loại hoa văn khó như: Hình con chó, hình thập ngoặc hay hình quả trám… Từ đó, bà có thể tự tay thêu, dệt được những bộ trang phục dân tộc truyền thống với khăn đội, váy, áo, chăn, gối trước khi lập gia đình.

Nghệ nhân Ván Thị Chi (bên trái) chụp ảnh lưu niệm trong ngày Lễ ra mắt HTX thổ cẩm Pà Thẻn thôn Mác Thượng
Nghệ nhân Ván Thị Chi (bên trái) chụp ảnh lưu niệm trong ngày Lễ ra mắt HTX thổ cẩm Pà Thẻn thôn Mác Thượng

“Càng làm tôi càng thấy yêu và đam mê với những hoa văn trên những bộ trang phục của dân tộc mình. Trước đây, những cô gái trẻ người Pà Thẻn đều biết các kỹ năng thêu, dệt và chắp vá hoa văn trước khi đi làm dâu. Nhưng hiện nay, các em học sinh được đi học đầy đủ thì lại không biết đến nghề dệt thổ cẩm của đồng bào mình. Nhận thấy nguy cơ mai một nghề truyền thống của ông cha ta, tôi muốn mở lớp và truyền dạy cho thế hệ trẻ ngày nay”, bà Chi tâm sự.

Năm 2020, được sự hỗ trợ từ nguồn vốn Nhà nước, bà đã mạnh dạn vận động, tập hợp một nhóm với hơn chục chị em có tay nghề dệt thổ cẩm trong thôn, thành lập HTX Dệt thổ cẩm Pà Thẻn Ván Chi tại xã Tân Trịnh, vừa truyền dạy nghề dệt cho chị em trong thôn, vừa tạo sản phẩm bán ra thị trường.

“Thời gian đầu, để vận hành được HTX, tôi phải đầu tư mua thêm vải, chỉ với số lượng lớn để chị em trong thôn cùng làm. Kinh phí sản xuất không có nhiều, nên làm đến đâu, thiếu vật liệu gì thì tôi lại bổ sung đến đó”, nghệ nhân Ván Chi cho biết.

“Tôi dạy các em về nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình, về dân ca âm nhạc, những điệu hát giao duyên để các em có thể phần nào hiểu hơn về những giá trị truyền thống của cha ông để lại”.

Nghệ nhân Ván Thị Chi

Đến nay, sau hơn 2 năm HTX được thành lập, các sản phẩm của HTX ngày càng đa dạng phong phú, với khăn đội, trang phục dân tộc, mặt gối. Giá trung bình của mỗi bộ trang phục dân tộc Pà Thẻn từ 2 - 4 triệu đồng.

Việc thành lập HTX, vừa bảo đảm công việc ổn định cho nhiều chị em và còn truyền, dạy nghề dệt thổ cẩm cho con em trong thôn. Nhờ đó, bà đã gìn giữ, bảo tồn và phát huy được nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc Pà Thẻn nơi đây.

Lưu giữ cho mai sau

Để làm ra một bộ trang phục truyền thống của dân tộc Pà Thẻn phải mất hàng tháng, từ dệt vải, nhuộm, khâu tay, sau đó thêu trang trí họa tiết... Những thành phần cơ bản của bộ trang phục gồm váy, áo, khăn đội đầu xếp nhiều lớp, thắt lưng. Màu sắc chủ đạo của trang phục là đỏ, đen và trắng. Hiện nay, trang phục truyền thống của dân tộc Pà Thẻn chủ yếu được mặc trong ngày cưới, ngày Tết hay dịp lễ, hội quan trọng.

Vừa qua, nghệ nhân Ván Chi đã tham gia dạy lớp dạy nghề dệt thổ cẩm và văn hóa dân tộc Pà Thẻn cho các em học sinh xã Tân Trịnh. “Tôi dạy các em về nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình, về dân ca âm nhạc, những điệu hát giao duyên để các em có thể phần nào hiểu hơn về những giá trị truyền thống của cha ông để lại”, nghệ nhân Ván Chi chia sẻ.

HTX Pà Thẻn Ván Chi luôn tích cực học tập, trau dồi kinh nghiệm để truyền lại cho thế hệ trẻ ngày nay
Các thành viên trong HTX Pà Thẻn Ván Chi luôn tích cực học tập, trau dồi kinh nghiệm để truyền lại cho thế hệ trẻ ngày nay

Không chỉ dừng lại ở những tiết học trên nhà trường, điều mà người nghệ nhân dân tộc Pà Thẻn mong muốn hơn đó là có thể mở một lớp ở trong thôn bản để duy trì văn hóa dân tộc. Nghệ nhân Ván Chi cho biết: Những người già trong bản hiểu biết về văn hóa truyền thống của dân tộc Pà Thẻn giờ không còn nhiều, mình phải cố gắng tìm tòi, lưu giữ được càng nhiều kiến thức thì mới bảo tồn, gìn giữ và truyền dạy cho con cháu đời sau được; mình sẽ cố gắng không để truyền thống văn hóa dân tộc Pà Thẻn bị mai một.

Nói về những trăn trở và khó khăn với các sản phẩm may dệt của mình, Nghệ nhân Ván Chi trầm ngâm nói, khâu đầu ra là một trong những khó khắn lớn nhất hiện nay. Các sản phẩm chủ yếu cung cấp cho thị trường trong tỉnh, chưa cung ứng ra các tỉnh lân cận.

“Khâu đầu ra cũng là một bài toán khó với HTX chúng tôi trong thời gian tới. Vì vậy, tôi hy vọng trong tương lai Quang Bình sẽ ngày càng phát triển hơn nữa để văn hóa và du lịch đồng hành song song, nhiều du khách khi đến đây có thể biết đến trang phục truyền thống của dân tộc Pà Thẻn hơn”, nghệ nhân Ván Chi chia sẻ.

Bà Hoàng Thị Thúy, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tân Trịnh, huyện Quang Bình cho biết: Với tình yêu, niềm đam mê văn hóa, Nghệ nhân Ván Thị Chi tích cực bảo tồn, phát huy nghề dệt thổ cẩm và những nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Pà Thẻn. Bà là tấm gương sáng điển hình để chị em phụ nữ trong thôn, xã học tập và noi theo phong trào giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Tin nổi bật trang chủ
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Sắc màu 54 - Minh Anh - 1 giờ trước
Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Vấn đề - Sự kiện - Đức Việt - 23:56, 18/05/2025
Với lòng tôn kính và biết ơn, suốt hàng chục năm qua, hàng trăm gia đình người đồng bào dân tộc Vân Kiều ở xã Linh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, đã lập bàn thờ Bác Hồ một cách trang trọng. Vào mỗi dịp Tết, lễ kỷ niệm của quê hương, đất nước, hay những sự kiện quan trọng trong gia đình, người dân nơi đây luôn chăm sóc, thắp hương trên bàn thờ Bác với tấm lòng thành kính.
Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Sức khỏe - Minh Nhật - 23:30, 18/05/2025
Việc tiến hành nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế và triển khai các mô hình kết hợp trong thực tiễn, xây dựng bộ tiêu chí chuẩn hóa năng lực bác sĩ y học cổ truyền là các bước quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế tại Việt Nam.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 18:46, 18/05/2025
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 18:43, 18/05/2025
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:39, 18/05/2025
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 18:37, 18/05/2025
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.
Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 18:33, 18/05/2025
Theo thông tin từ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, sau chùa Tam Chúc (Hà Nam), dự kiến Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - Bảo vật quốc gia của Ấn Độ, sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (huyện Tân Yên, Bắc Giang) trong 2 ngày (20, 21/5).
Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Xã hội - Văn Hoa - 18:29, 18/05/2025
Sáng 18/5, tại Công viên Biên Hùng Tp. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Tỉnh đoàn Đồng Nai phối hợp cùng Công ty TNHH TCP Việt Nam (Nhãn hàng Red Bull) và các đơn vị tổ chức Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực” năm 2025.
Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Tin tức - Minh Nhật - 18:26, 18/05/2025
Theo thống kê từ Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tỉnh Bắc Kạn, đã có 4 người thiệt mạng do lũ quét và sạt lở đất do mưa lũ xảy ra đêm 17 và sáng 18/5.