Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Di sản văn hóa các DTTS với ngành công nghiệp không khói: Kiến trúc nhà ở truyền thống - Điểm đến khó cưỡng của du khách (Bài 2)

Văn Hoa - 23:08, 07/11/2021

Trong các di sản văn hóa truyền thống, kiến trúc nhà truyền thống các dân tộc thiểu số (DTTS) cũng là một sản phẩm văn hóa có sức hấp dẫn đối với khách du lịch. Những năm gần đây, nhiều hộ dân, thôn, bản đã tích cực gìn giữ, bảo tồn kiến trúc nhà truyền thống để gắn với phát triển du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn, tạo thêm nguồn thu nhập, thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội địa phương và góp phần đáng kể vào tốc độ tăng trưởng của ngành du lịch.

Kiến trúc nhà sàn của đồng bào Tày ở Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn (Bắc Sơn, Lạng Sơn) luôn hấp dẫn khách du lịch khám phá, trải nghiệm. (Ảnh tư liệu)
Kiến trúc nhà sàn của đồng bào Tày ở Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn (Bắc Sơn, Lạng Sơn) luôn hấp dẫn khách du lịch khám phá, trải nghiệm. (Ảnh tư liệu)

Kiến trúc nhà ở - Bản sắc riêng của từng dân tộc

Nằm sát Cột cờ Lũng Cú, nơi địa đầu Tổ quốc, thôn Lô Lô Chải, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn (Hà Giang) là nơi sinh sống của 140 hộ dân tộc Lô Lô. Với bản sắc văn hóa đặc trưng từ kiến trúc nhà trình tường, với mái ngói âm dương độc đáo, trang phục đẹp mắt và nghệ thuật ẩm thực đặc sắc; kết hợp với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ… tất cả khiến Lô Lô Chải trở thành điểm đến yêu thích của đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Trưởng thôn Lô Lô Chải, anh Sình Dỉ Gai cho biết, Lô Lô Chải có 22 hộ mạnh dạn dùng căn nhà của gia đình cải tạo, nâng cấp để kinh doanh dịch vụ Homestay. Mỗi căn nhà Homestay đều được bố trí theo phong cách truyền thống, hệ thống nhà vệ sinh, bàn uống nước, không gian sinh hoạt chung được bố trí rộng rãi, hợp vệ sinh. Các hiện vật cổ của người Lô Lô cũng được trưng bày tại nhà.

“Người dân trong thôn luôn có ý thức gìn giữ nếp nhà truyền thống của dân tộc. Đặc biệt từ khi phát triển du lịch, nhiều hộ đã làm giàu từ kinh doanh dịch vụ Homestay. Ở trong thôn, có những ngôi nhà truyền thống đã hàng trăm năm tuổi, ngôi nhà cổ nhất thôn đã hơn 200 năm tuổi, chính là quán Café Cực Bắc và cũng là địa điểm ấn tượng đối với mỗi du khách khi đến Lô Lô Chải”, anh Gai nhấn mạnh.

Giao lưu văn nghệ với khách du lịch tại nếp nhà sàn truyền thống. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)
Các buổi giao lưu văn nghệ với khách du lịch được tổ chức ngay tại nếp nhà sàn truyền thống. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)

Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, xã Bắc Quỳnh, huyện Bắc Sơn (Lạng Sơn) có 99% là người dân tộc Tày với 446 hộ. Hiện nay, toàn bộ người dân vẫn sinh sống trong nhà sàn truyền thống.

Ông Dương Công Chài, 1 trong 10 hộ dân kinh doanh dịch vụ Homestay cho biết, gia đình ông bắt đầu đón khách từ năm 2010 (thời điểm đó cả làng chỉ có 5 hộ làm Homestay). Theo ông Chài, vào những năm 2017, 2018 và 2019, gia đình ông đón trên 1.000 lượt khách, cho thu nhập từ dịch vụ nghỉ khoảng 80 - 90 triệu đồng, nếu tính cả dịch vụ ăn uống thì cho thu nhập khoảng 200 triệu đồng/năm.

“Khách du lịch yêu thích Quỳnh Sơn bởi ngoài khung cảnh thiên nhiên đẹp, còn bởi nơi đây giữ được những nếp nhà sàn truyền thống. Trong làng, ai cũng ý thức bảo tồn nhà sàn, riêng ngôi nhà sàn gia đình ông, đã có gần 100 năm tuổi, từ những năm 1939. Nhà sàn có nhiều đặc tính ưu điểm, mùa Hè cứ hết nắng thì mát và mùa Đông khi đóng cửa kín vào thì ấm. Và đặc biệt, chỉ cần cải tạo nhà sàn một chút, là có thể đón được khách du lịch, giúp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống”, ông Chài nhấn mạnh.

Anh Lê Quang Quyền, hướng dẫn viên du lịch chuyên tuyến Đông - Tây Bắc cho biết, những năm gần đây, khách du lịch có xu hướng tìm về các thôn, bản có sự độc đáo về bản sắc văn hóa, đặc biệt là các địa điểm giữ được kiến trúc nhà truyền thống khách sẵn sàng lưu lại.

"Khi có khách du lịch, đồng nghĩa với việc người dân có thêm nguồn thu từ chính ngôi nhà mà gia đình hằng ngày vẫn sử dụng; ngoài ra, khách du lịch còn có nhu cầu ăn uống, thưởng thức những tiết mục văn nghệ truyền thống, mua quà lưu niệm và các sản vật địa phương…", anh Quyền chia sẻ.

Bảo tồn và phát triển

Có thể dễ dàng nhận thấy, ở các điểm du lịch cộng đồng nổi tiếng thu hút được khách du lịch, đời sống kinh tế - văn hóa - xã hội của người dân được nâng lên rõ rệt. Những nơi này có một điểm chung là bảo tồn rất tốt kiến trúc nhà truyền thống. Điển hình như: Nghĩa Lộ (Yên Bái), bản Lác (Mai Châu), bản Mển (Điện Biên)… gắn liền với những nhà sàn người Thái; Bắc Sơn (Lạng Sơn), Ba Bể (Bắc Kạn)… gắn liền với nhà sàn người Tày; Làng văn hóa du lịch dân tộc Mông tại xã Pả Vi, gắn liền với nhà trình tường của người Mông (Mèo Vạc, Hà Giang)

Nhiều trải nghiệm thú vị dưới nếp nhà truyền thống người Mông ở Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông tại Mèo Vạc (Hà Giang)
Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông tại Mèo Vạc (Hà Giang), là địa điểm thu hút rất đông khách du lịch đến tham quan, nhờ những nếp nhà truyền thống và tổ chức được những trải nghiệm cho khách tham gia

Thực tế cũng đã chứng minh, nhiều lợi ích kinh tế thu về từ những địa phương có nhiều sản phẩm văn hóa phục vụ du lịch, nhất là bảo tồn được kiến trúc nhà truyền thống. Minh chứng như ở Mai Châu (Hòa Bình).

Là một huyện vùng cao, hàng chục năm nay Mai Châu nổi tiếng với khung cảnh núi rừng thơ mộng và những nếp nhà sàn truyền thống độc đáo. Ngoài một số khách sạn, nhà nghỉ hiện đại, thì 103 nhà nghỉ cộng đồng tại các bản làng gắn với kiến trúc nhà sàn người Thái đang là điểm nhấn quan trọng về du lịch, giúp cho Mai Châu đón được lượng khách du lịch lớn hằng năm đến và lưu trú lại địa phương.

Năm 2019 (thời điểm chưa bị ảnh hưởng của đại dịch Covid-19), huyện đón 379.500 lượt, trong đó khách quốc tế là 166.500 lượt, khách nội địa là 213.000 lượt; tổng doanh thu từ hoạt động du lịch đạt 263 tỷ đồng. Năm 2020, huyện đón 145.200 lượt khách, trong đó, khách quốc tế là 12.396 lượt, khách nội địa là 132.804 lượt; tổng doanh thu từ hoạt động du lịch đạt 105,9 tỷ đồng.

Trong 6 tháng đầu năm 2021, số lượng khách đến huyện Mai Châu ước tính đạt 267.301 lượt khách, trong đó, khách quốc tế là 623 lượt, khách nội địa là 266.678 lượt; tổng doanh thu từ hoạt động du lịch đến nay đạt 222 tỷ đồng.

Các nguyên liệu làm nhà sàn bằng gỗ ngày càng khan hiếm, nhiều hộ dân đã sử dụng các vật liệu như bê tông, cốt thép, mái tôn… để thay thế, nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc của nhà truyền thống. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)
Du khách bên một ngôi nhà sàn được xây dựng theo kiến trúc truyền thống bằng vật liệu mới

Mặc dù qua thời gian, nhiều ngôi nhà truyền thống dần bị xuống cấp do nắng, mưa, mối mọt… các nguyên liệu làm nhà bằng gỗ lại càng khan hiếm, nhiều hộ đã sử dụng các vật liệu như bê tông, cốt thép, mái tôn… để thay thế. Song, không vì thế mà cấu trúc những ngôi nhà truyền thống bị mất đi, mà nó thể hiện sự sáng tạo của đồng bào các DTTS để bắt nhịp với điều kiện cuộc sống mới.

Để nâng cao hiệu quả của việc bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống gắn liền với phát triển kinh tế từ du lịch,  Nhà nước đã có nhiều chương trình, dự án hỗ trợ đầu tư,  trong đó có bảo tồn nhà truyền thống. Theo đó, các địa phương, ngành Văn hóa đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ như: Hỗ trợ bằng tiền cho các hộ gia đình sửa chữa nhà truyền thống để kinh doanh điểm lưu trú cho khách du lịch, tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ du lịch cho các hộ, làng bản…

Như, ở tỉnh Yên Bái, mỗi hộ đăng ký kinh doanh điểm lưu trú cho khách du lịch được hỗ trợ 20 triệu đồng/hộ để xây dựng nhà sàn truyền thống. Tại xã Quỳnh Sơn, huyện Bắc Sơn  (Lạng Sơn), những hộ gia đình kinh doanh điểm lưu trú được hỗ trợ 9 triệu đồng.

Có thể nói rằng, kiến trúc nhà truyền thống chính là biểu tượng văn hóa của mỗi dân tộc. Để nâng cao đời sống văn hóa, vật chất, thích ứng với xu thế phát triển của xã hội, đồng bào đã  biến những ngôi nhà truyền thống, trở thành một thế mạnh để phát triển kinh tế là hướng đi đầy triển vọng .

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.