Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

A Biu - Người đã dành hơn nửa thế kỷ để bảo tồn văn hóa dân tộc

Ngọc Chí - 07:24, 22/04/2025

Trong cộng đồng người Xơ Đăng ở làng Kei Joi, xã Đăk Xú, huyện Ngọc Hồi (Kon Tum), ông A Biu, già làng, Người có uy tín được dân làng xem là bậc thầy trong việc gìn giữ các nghề truyền thống và cồng chiêng. Bởi ông đã dành hơn nửa thế kỷ để bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Bên mái hiên căn nhà nhỏ đơn sơ, đôi bàn tay sần sùi với nhiều nếp nhăn theo thời gian, nghệ nhân A Biu vẫn đang miệt mài chẻ từng nan lạt, vuốt bóng bẩy và đều nhau, rồi đem hong khô, nhuộm màu để tạo các hoa văn trên thân gùi. Các công đoạn khác như cài nan, tạo hoa văn, làm vành, dây ràng, quai và đế đều được ông làm rất mượt mà bằng đôi tay tài hoa, sự khéo léo và tỉ mẩn.

Nghệ nhân A Biu vẫn đang miệt mài chẻ từng nan lạt, vuốt bóng bẩy và đều nhau để đan những chiếc gùi truyền thống của người Xơ Đăng
Nghệ nhân A Biu vẫn đang miệt mài chẻ từng nan lạt, vuốt bóng bẩy và đều nhau để đan những chiếc gùi truyền thống của người Xơ Đăng

Nghệ nhân A Biu chia sẻ: Nghề đan lát từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người Xơ Đăng. Nghề đan lát được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và trường tồn đến ngày hôm nay. Ông được học nghề từ cha mình và sớm thành thạo các kỹ thuật đan gùi, rổ, rá, nong nia, đơm cá, cùng nhiều vật dụng truyền thống khác.

Theo nghệ nhân A Biu, để có được những sản phẩm đẹp và bền cần chú trọng đến việc chọn nguyên liệu. Những cây lồ ô, nứa, tre phải có độ già vừa phải, được xử lý kỹ lưỡng qua các công đoạn như ngâm nước, phơi khô, chẻ lạt, nhuộm màu từ lá và rễ cây rừng. Nhờ vậy, các sản phẩm đan lát mới có tính thẩm mỹ cao và bền chắc theo thời gian.

Một trong những sản phẩm đan lát nổi tiếng của nghệ nhân A Biu là gùi. Gùi của nghệ nhân A Biu nổi tiếng bền đẹp và đầy đủ các nét truyền thống của người Xơ Đăng, luôn có các hoa văn tôn vinh thêm vẻ đẹp người phụ nữ và khí phách người đàn ông khi mang.

Chiếc gùi do nghệ nhân A Biu làm ra nổi tiếng bền đẹp và đầy đủ các nét văn hóa truyền thống của người Xơ Đăng
Chiếc gùi do nghệ nhân A Biu làm ra nổi tiếng bền đẹp và đầy đủ các nét văn hóa truyền thống của người Xơ Đăng

“Xưa cha tôi là người đan gùi có tiếng trong làng và tôi được truyền nghề từ ông. Công việc đan lát được mặc định là việc dành cho những người đàn ông, đan ra những vật dụng được sử dụng hằng ngày, vật dụng này cũng dùng để trao đổi, buôn bán với những người có nhu cầu trong làng hoặc cũng có thể dùng làm quà tặng cho bạn bè, người thân. Tôi thấy mình có trách nhiệm giữ và truyền nghề cho thế hệ sau để không bị mai một”, nghệ nhân A Biu chia sẻ.

Không chỉ giỏi đan lát, nghệ nhân A Biu còn nổi tiếng với khả năng tạc tượng gỗ. Đam mê nghệ thuật tạc tượng từ khi còn nhỏ và được cha quan tâm chỉ bảo, nghệ nhân A Biu được chỉ dạy kỹ thuật tạc tượng, đến năm 20 tuổi đã thành thạo các bước trong quá trình tạc tượng, có thể làm ra những bức tượng gỗ để tại nhà rông và tạc tượng gỗ cho các gia đình có nhu cầu trong làng.

Trải qua nhiều năm kinh nghiệm, những bức tượng của nghệ nhân A Biu ngày càng có độ sắc sảo cao, được các địa phương tìm đến để mua hay đặt hàng. Tượng gỗ của nghệ nhân A Biu mang đậm dấu ấn văn hóa của người Xơ Đăng, với những hình ảnh quen thuộc như phụ nữ giã gạo, đàn ông săn bắn, già làng uống rượu cần hay cảnh sinh hoạt đời thường. Những bức tượng được tạc bằng những công cụ thô sơ nhưng lại chứa đựng tâm hồn, câu chuyện và nỗi niềm riêng của những nghệ nhân làm ra nó.

Với nghệ nhân A Biu, được truyền nghề đan lát cho mọi người dân trong làng là niềm vui và hạnh phúc nhất
Với nghệ nhân A Biu, được truyền nghề đan lát cho mọi người dân trong làng là niềm vui và hạnh phúc nhất

Nghệ nhân A Biu chia sẻ: Tạc tượng gỗ là niềm đam mê của tôi từ những ngày tôi còn nhỏ. Bất cứ khúc gỗ nào với đủ hình dáng, kích thước đều được tôi tận dụng để đẽo, tạc theo những sở thích riêng. Nhà không ai theo nghề tạc tượng nhưng mình nhìn thấy thích quá nên vẫn đi theo người già, nghệ nhân trong làng để học. Cái hay nhất ở tạc tượng gỗ là, qua đó có thể hình dung đời sống sinh hoạt hằng ngày cũng như nội tâm của người chế tác tượng gửi gắm trong linh hồn của tượng.

Bên cạnh đan lát và tạc tượng, nghệ nhân A Biu còn là người duy nhất dạy đánh cồng chiêng ở làng Ke Joi, giúp bảo tồn loại hình nghệ thuật độc đáo này trong đời sống cộng đồng. Ông đã truyền dạy cho nhiều thế hệ thanh niên trong làng biết thực hành nghề đan lát, tạc tượng gỗ dân gian và đánh cồng chiêng.

Anh Si Mon, Thôn trưởng làng Ke Joi, xã Đăk Xú, huyện Ngọc Hồi chia sẻ: Già làng, Người có uy tín A Biu là một bậc thầy am hiểu về văn hóa truyền thống của người Xơ Đăng. Hiện nay, bằng uy tín, kinh nghiệm của mình, ông đang nỗ lực truyền dạy lại các nghề truyền thống và cồng chiêng cho nhiều thế hệ trẻ trong làng. Nhờ sự đóng góp của già A Biu mà làng đã thành lập được 2 đội cồng chiêng, múa xoang và nhiều người biết nghề đan lát, tạc tượng.

75 tuổi đời, hơn 50 năm gắn bó với nghề thủ công truyền thống, A Biu không chỉ là một nghệ nhân tài hoa, mà còn có công lớn trong việc bảo tồn di sản văn hóa của người Xơ Đăng ở vùng đất biên giới Ngọc Hồi đầy nắng và gió. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đồng bào vùng cao Quảng Nam làm du lịch cộng đồng

Đồng bào vùng cao Quảng Nam làm du lịch cộng đồng

Những năm gần đây, huyện Bắc Trà My (tỉnh Quảng Nam) đã có bước chuyển mình tích cực trong phát triển du lịch cộng đồng, đặc biệt ở các xã có đông đồng bào DTTS sinh sống. Thông qua việc ban hành Nghị quyết chuyên đề về phát triển du lịch, tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng và xúc tiến du lịch địa phương, Bắc Trà My đã tạo điều kiện cho đồng bào Co, Ca Dong, Mường từng bước tiếp cận mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống và phát triển kinh tế bền vững.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: 63 tỉnh thành hay 34 tỉnh thành cũng là đất nước, là quê hương

Thủ tướng: 63 tỉnh thành hay 34 tỉnh thành cũng là đất nước, là quê hương

Phát biểu bế mạc Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị ở cấp xã, ngày 15/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, 63 tỉnh thành, hay 34 tỉnh thành cũng là đất nước, là quê hương, phải thay đổi tư duy, xóa bỏ định kiến để tất cả vì sự phát triển chung, đồng thời điều quan trọng nhất của cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy là chuyển đổi trạng thái sang kiến tạo, chủ động phục vụ, giải quyết các công việc, vấn đề của người dân và doanh nghiệp, gần dân, sát dân, bám dân, bám cơ sở.
Người có uy tín Trà Văn Có: Xây dựng tộc họ khuyến học

Người có uy tín Trà Văn Có: Xây dựng tộc họ khuyến học

Gương sáng giữa cộng đồng - Thái Sơn Ngọc - 17:35, 15/06/2025
Tại thôn Trà Nô, xã Phước Hà, huyện Thuận Nam, ông Trà Văn Có là Người có uy tín chăm lo xây dựng tộc họ khuyến học, khuyến tài tiêu biểu của địa phương, được Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Ninh Thuận biểu dương, khen thưởng. Đây là tộc họ điển hình về tinh thần hiếu học, nhiều người tốt nghiệp đại học tham gia công tác địa phương. Với vai trò là Người có uy tín, ông Có tích cực tham gia xây dựng bản làng no ấm, thanh bình.
Người “vác tù và” ở buôn Trum

Người “vác tù và” ở buôn Trum

Gương sáng giữa cộng đồng - Lê Hường - 17:32, 15/06/2025
Ông Y Taih Priêng (SN 1962), Trưởng buôn Trum, xã Tâm Thắng, huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông được người dân gọi bằng cái tên trìu mến “người vác tù và” của buôn. Ông chia sẻ với dân cách làm kinh tế, hòa giải, gắn kết các mối quan hệ, động viên người dân cùng nhau bảo vệ an ninh, bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống.
Chung kết cuộc thi Miss & Mister Fitness Super Model World mùa 3 tại Quy Nhơn

Chung kết cuộc thi Miss & Mister Fitness Super Model World mùa 3 tại Quy Nhơn

Thể thao - Giải trí - T.Nhân-H.Trường - 17:10, 15/06/2025
Tối 14/6, tại Quảng trường Nguyễn Tất Thành, Tp. Quy Nhơn (Bình Định) diễn ra đêm chung kết cuộc thi Hoa hậu và Nam vương siêu mẫu thể hình thế giới mùa 3 năm 2025 (Miss & Mister Fitness Super Model World 2025) với sự góp mặt của 33 thí sinh đến từ nhiều quốc gia trên thế giới. Đây là lần đầu tiên tỉnh Bình Định đăng cai tổ chức sự kiện này.
Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới)

Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới)

Tin tức - Minh Nhật - 15:05, 15/06/2025
Trong 2 ngày (14 và15/6), Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới).
Báo chí Cách mạng Việt Nam - Nhịp cầu nối hiệu quả giữa Quốc hội với Nhân dân

Báo chí Cách mạng Việt Nam - Nhịp cầu nối hiệu quả giữa Quốc hội với Nhân dân

Thời sự - Minh Nhật - 13:42, 15/06/2025
Sáng 15/6, tại Nhà Quốc hội diễn ra cuộc gặp mặt thân tình với lãnh đạo các cơ quan báo chí, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn gửi lời tri ân sâu sắc tới đội ngũ những người làm báo cả nước, đồng thời nhấn mạnh vai trò to lớn của báo chí trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay ngày 11/6, có những thông tin đáng chú ý sau: Ruộng bậc thang Y Tý mùa đổ ải. Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh . Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Sáp nhập Khánh Hòa - Ninh Thuận: “Cơ hội vàng” để vùng đồng bào DTTS phát triển

Sáp nhập Khánh Hòa - Ninh Thuận: “Cơ hội vàng” để vùng đồng bào DTTS phát triển

Vấn đề - Sự kiện - Ngọc Ánh - 13:40, 15/06/2025
Ngày 12/6 vừa qua, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025. Theo đó, hai tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa sẽ sáp nhập thành tỉnh Khánh Hòa (mới) có diện tích tự nhiên 8.555km2, quy mô hơn 2,2 triệu dân và 65 đơn vị hành chính trực thuộc (48 xã, 16 phường, 1 đặc khu). Việc sáp nhập hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận đang mở ra nhiều cơ hội thúc đẩy vùng đồng bào DTTS phát triển.
Cà Mau: Giai đoạn 2026 – 2030 thêm 815 tỉ đồng cho người nghèo và các đối tượng chính sách vay vốn

Cà Mau: Giai đoạn 2026 – 2030 thêm 815 tỉ đồng cho người nghèo và các đối tượng chính sách vay vốn

Xã hội - Như Tâm - 13:27, 15/06/2025
Ông Nguyễn Minh Luân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh vừa ký ban hành Quyết định số: 1122/QĐ-UBND về việc Ban hành Đề án Kế hoạch vốn ngân sách tỉnh Cà Mau ủy thác sang Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2026 – 2030.
Thuận Châu (Sơn La): Hỗ trợ 2,5 tỷ đồng thực hiện gói chính sách chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em

Thuận Châu (Sơn La): Hỗ trợ 2,5 tỷ đồng thực hiện gói chính sách chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em

Tin tức - Minh Anh - 12:22, 15/06/2025
Thuận Châu (tỉnh Sơn La) là huyện miền núi, với trên 90% dân số là đồng bào DTTS; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều chiếm 18,16%, giao thông đi lại còn khó khăn; một số hủ tục, tập quán lạc hậu còn tồn tại; trình độ nhận thức của người dân còn hạn chế. Trong những năm gần đây, số lượng phụ nữ được tiếp cận, sử dụng dịch vụ y tế chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ, trẻ em DTTS ngày càng tăng.
Tâm là gốc của phước lành

Tâm là gốc của phước lành

Dân tộc - Tôn giáo - Việt Hà - 12:14, 15/06/2025
Không cần nhiều tài sản, người nghèo vẫn có thể tạo nên phước báu lớn nếu biết thực hành bố thí bằng tâm thanh tịnh, đúng như lời dạy của Đức Phật.
Bão số 1 ở miền Trung khiến 7 người chết, mất tích

Bão số 1 ở miền Trung khiến 7 người chết, mất tích

Tin tức - Minh Nhật - 21:02, 14/06/2025
Mưa lũ phức tạp do bão số 1 đã khiến 7 người chết, mất tích, hàng nghìn ngôi nhà, hàng chục ha hoa màu bị ngập, nhiều tuyến đường giao thông bị hư hỏng nghiêm trọng.