Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tiếp thêm động lực cho nghệ nhân vùng đồng bào DTTS

PV - 16:00, 04/04/2025

Ở nhiều địa phương, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), chế độ chính sách hiện chưa thỏa đáng so với những đóng góp của nghệ nhân với cộng đồng. Xây dựng trợ cấp mức sinh hoạt hằng tháng đối với nghệ nhân đã có danh hiệu là nguồn động viên để họ tiếp tục chăm lo, truyền dạy các giá trị văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ.

Nghệ nhân Ưu tú A Lễ (bản Kon Chênh, xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) ở lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian. (Ảnh: NGỌC LIÊN)
Nghệ nhân Ưu tú A Lễ (bản Kon Chênh, xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) ở lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian. (Ảnh: NGỌC LIÊN)

Năm 2019, ông A Lễ ở bản Kon Chênh (xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) vui mừng đón nhận danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú ở lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian. Vào thời điểm đó, ông được nhận khoảng 13 triệu đồng “tiền danh hiệu”. Tuy nhiên, về sau không còn nhận được bất kỳ khoản tiền thưởng hay trợ cấp nào khác.

Thu nhập của nghệ nhân A Lễ được khá ít ỏi từ công việc truyền dạy cồng chiêng hoặc tham gia biểu diễn văn nghệ. Là người Xơ Đăng nhánh Mơ Nâm, ông A Lễ rất am hiểu kỹ thuật cồng chiêng, thổi tà vẩu và đan lát. Trong đó, âm thanh phát ra từ sáo tà vẩu ngân vang, hòa nhịp cùng giai điệu cồng chiêng tạo nên sự lôi cuốn và sắc thái riêng trong những màn diễn xướng của người Mơ Nâm. Năm nay hơn 70 tuổi, nghệ nhân A Lễ vẫn tích cực dạy đánh cồng chiêng cho lớp trẻ.

Tương tự, già làng A Jring Đeng, dân tộc Ba Na (nhóm Jơ Lơng) ở làng Kon Brăp Ju (xã Tân Lập, huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum) được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực phi vật thể vào năm 2018. Là người giàu kinh nghiệm về kỹ thuật cồng chiêng, dưới mái nhà rông của làng, già vẫn tận tâm truyền dạy đánh chiêng cho thế hệ trẻ mà không đòi hỏi bất cứ khoản thù lao hay kinh phí nào.

Ở buôn Akô Dhông, phường Tân Lập, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, nghệ nhân Ama H’Loan năm nay đã gần 90 tuổi nhưng vẫn cần mẫn làm ra các nhạc cụ truyền thống của người Ê Đê, như: Đǐng buôt, Đǐng năm, Đǐng tăk ta. Là một trong những nghệ nhân chế tác nhạc cụ dân tộc còn lại của cả tỉnh Đắk Lắk, được phong tặng Nghệ nhân Ưu tú năm 2019, am hiểu cả sử thi, chỉnh âm cồng chiêng, nhưng giờ đây nhịp đánh cồng chiêng của ông không còn được vang lên trong không gian văn hóa truyền thống mà góp mặt cùng đội văn nghệ buôn để phục vụ du khách.

Tiền thù lao ít ỏi từ những đêm diễn không tương xứng với cống hiến, đóng góp của già Ama H’Loan trong công tác bảo tồn, gìn giữ các giá trị văn hóa phi vật thể.

Thực tế là ở địa bàn dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa, công tác bảo tồn văn hóa gặp nhiều khó khăn từ con người đến kinh phí. Nguồn tiền Nhà nước chỉ hỗ trợ một phần, còn công tác tự truyền dạy trong cộng đồng là chủ yếu. Nhiều địa phương chỉ mở được những lớp truyền dạy ngắn hạn trong khoảng hai tuần để học viên tiếp cận các kiến thức về văn hóa phi vật thể ở mức cơ bản.

Về lâu dài, chính nghệ nhân tiếp tục công việc sưu tầm, truyền dạy trong cộng đồng. Những nghệ nhân có danh hiệu hay được cộng đồng tôn vinh đều một lòng giảng dạy tri thức, kiến thức của văn hóa dân tộc mình. Dù mức tiền thưởng hạn chế, thậm chí không có thù lao, nhưng với tấm lòng trân quý di sản cha ông và lòng nhiệt tình, các nghệ nhân vẫn bền bỉ trao truyền.

Thêm nữa, những nghệ nhân trong cộng đồng thật sự là cuốn từ điển sống động về văn hóa lịch sử tộc người; là sợi dây kết nối quá khứ và hiện tại, gắn kết cộng đồng. Nhiều nghệ nhân là người có uy tín, là già làng được cộng đồng tin tưởng, quý trọng.

Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk Lại Đức Đại, bên cạnh kinh phí từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 và Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035, thời gian tới, tỉnh Đắk Lắk sẽ có thêm nguồn lực để mở các lớp học hát kể sử thi.

Trong đó, đội ngũ trực tiếp truyền dạy chính là các nghệ nhân đang nắm giữ di sản này. Tỉnh sẽ xây dựng cơ chế để nghệ nhân hát kể sử thi có lương, phần nào hỗ trợ đời sống và động viên họ gắn bó với công tác gìn giữ giá trị của sử thi.

Sau khi Luật Di sản văn hóa năm 2024 được thông qua vào cuối năm 2024, mới đây, đầu tháng 1/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định chính sách đối với nghệ nhân, chủ thể di sản văn hóa phi vật thể. Trong đó quy định mức trợ cấp sinh hoạt hằng tháng đối với Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú.

Ngoài ra, họ còn được hưởng trợ cấp 100% tiền đóng bảo hiểm y tế… phù hợp bối cảnh thực tế. Dự thảo này đang đón nhận sự quan tâm của nhiều nghệ nhân và các cơ quan quản lý văn hóa.

Trong bối cảnh các nghệ nhân, chủ nhân di sản ngày càng ít đi thì chính sách, chế độ đãi ngộ, hỗ trợ thỏa đáng sẽ là sự ghi nhận, tôn vinh xứng đáng với vai trò, tài năng của lực lượng nòng cốt này trong công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Phát động cuộc thi “Bản Sắc” - Sân chơi văn hóa trên nền tảng số

Phát động cuộc thi “Bản Sắc” - Sân chơi văn hóa trên nền tảng số

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2025) và 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chính thức phát động Cuộc thi “Bản Sắc” - sân chơi sáng tạo, ứng dụng nền tảng số và trí tuệ nhân tạo nhằm lan tỏa giá trị văn hóa Việt.
Quảng Ngãi - Cội nguồn cách mạng, vững bước tương lai

Quảng Ngãi - Cội nguồn cách mạng, vững bước tương lai

Sắc màu 54 - Ngọc Chí - 3 giờ trước
Ngày 23/8, bà Bạch Thị Mân, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi cho biết, đến nay, không gian trưng bày của tỉnh Quảng Ngãi tại Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc đã xây dựng cơ bản hoàn thành, sẵn sàng cho khâu tổng duyệt, chờ đón người dân đến tham quan.
Chia sẻ tầm nhìn chiến lược, gỡ nút thắt phát triển du lịch Thanh Hóa

Chia sẻ tầm nhìn chiến lược, gỡ nút thắt phát triển du lịch Thanh Hóa

Sắc màu 54 - Quỳnh Trâm - 3 giờ trước
Nhằm tìm hướng đi mới, tạo dấu ấn riêng cho du lịch địa phương, tối 22/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa tổ chức Tọa đàm “Hương sắc bốn mùa”. Tại đây, các đại biểu đã cùng chia sẻ ý tưởng, tháo gỡ khó khăn và đề xuất giải pháp hoàn thiện sản phẩm du lịch tỉnh.
Khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm thành tựu đất nước

Khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm thành tựu đất nước

Thời sự - L.Minh - 17:49, 22/08/2025
Chiều 22/8, tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (xã Đông Anh, TP. Hà Nội), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm và Họp báo về Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”.
Xã cực Bắc Tổ quốc lan tỏa phong trào thi đua yêu nước

Xã cực Bắc Tổ quốc lan tỏa phong trào thi đua yêu nước

Xã hội - Dương Ngọc Đức - 17:31, 22/08/2025
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, hướng tới chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, xã Lũng Cú (tỉnh Tuyên Quang) đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, lan tỏa tinh thần yêu nước, thi đua lập thành tích, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026

Thời sự - PV - 17:31, 22/08/2025
Chiều 22/8, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025 và triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026. Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; đại diện lãnh đạo các ban, bộ ngành, cơ quan Trung ương. Hội nghị được truyền trực tuyến đến các tỉnh, thành phố trên cả nước.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Xã Tân Thành (Thái Nguyên): Chính quyền 2 cấp nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính

Xã Tân Thành (Thái Nguyên): Chính quyền 2 cấp nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính

Xã hội - Vân Khánh - 16:45, 22/08/2025
Từ khi chính thức đưa Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tân Thành vào hoạt động, công tác tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) tại địa phương đã có nhiều chuyển biến tích cực. Sự đổi mới trong mô hình quản lý nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả đã giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí, đồng thời nâng cao niềm tin vào chính quyền cơ sở.
Gia Lai phấn đấu tăng trưởng GRDP đạt hai con số trong nhiệm kỳ 2025-2030

Gia Lai phấn đấu tăng trưởng GRDP đạt hai con số trong nhiệm kỳ 2025-2030

Thời sự - T.Nhân-H.Trường - 16:33, 22/08/2025
Sau hợp nhất, tỉnh Gia Lai đang từng bước ổn định tổ chức bộ máy, nhanh chóng triển khai các định hướng chiến lược phát triển kinh tế-xã hội. Ngày 22/8, Đảng bộ UBND tỉnh Gia Lai tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, với khát vọng vươn lên của một địa phương đang chuyển mình trong kỷ nguyên số.
Có cơ chế khuyến khích người dân, doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh

Có cơ chế khuyến khích người dân, doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh

Thời sự - PV - 16:23, 22/08/2025
Sáng 22/8, tại Hà Tĩnh, Phó Thủ tướng Chính Phủ Nguyễn Chí Dũng đã có buổi làm việc với các tỉnh: Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị để đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.
Xã Trung Thành (Thanh Hóa) đoàn kết, vững bước phát triển

Xã Trung Thành (Thanh Hóa) đoàn kết, vững bước phát triển

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 16:22, 22/08/2025
Ngày 22/8, Đảng bộ xã Trung Thành (tỉnh Thanh Hóa) tổ chức thành công Đại hội đại biểu nhiệm kỳ 2020 - 2025. Đại hội là sự kiện chính trị quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới của Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc xã Trung Thành.
Vùng áp thấp đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, di chuyển nhanh

Vùng áp thấp đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, di chuyển nhanh

Tin tức - Anh Trúc - 11:21, 22/08/2025
Các chuyên gia khí tượng nhấn mạnh, đây là hệ thống xoáy thuận nhiệt đới có tốc độ di chuyển nhanh, cường độ tăng mạnh trong thời gian ngắn và quỹ đạo phức tạp, phạm vi ảnh hưởng rất rộng.