Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tiếp thêm động lực cho nghệ nhân vùng đồng bào DTTS

PV - 16:00, 04/04/2025

Ở nhiều địa phương, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), chế độ chính sách hiện chưa thỏa đáng so với những đóng góp của nghệ nhân với cộng đồng. Xây dựng trợ cấp mức sinh hoạt hằng tháng đối với nghệ nhân đã có danh hiệu là nguồn động viên để họ tiếp tục chăm lo, truyền dạy các giá trị văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ.

Nghệ nhân Ưu tú A Lễ (bản Kon Chênh, xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) ở lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian. (Ảnh: NGỌC LIÊN)
Nghệ nhân Ưu tú A Lễ (bản Kon Chênh, xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) ở lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian. (Ảnh: NGỌC LIÊN)

Năm 2019, ông A Lễ ở bản Kon Chênh (xã Măng Cành, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) vui mừng đón nhận danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú ở lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian. Vào thời điểm đó, ông được nhận khoảng 13 triệu đồng “tiền danh hiệu”. Tuy nhiên, về sau không còn nhận được bất kỳ khoản tiền thưởng hay trợ cấp nào khác.

Thu nhập của nghệ nhân A Lễ được khá ít ỏi từ công việc truyền dạy cồng chiêng hoặc tham gia biểu diễn văn nghệ. Là người Xơ Đăng nhánh Mơ Nâm, ông A Lễ rất am hiểu kỹ thuật cồng chiêng, thổi tà vẩu và đan lát. Trong đó, âm thanh phát ra từ sáo tà vẩu ngân vang, hòa nhịp cùng giai điệu cồng chiêng tạo nên sự lôi cuốn và sắc thái riêng trong những màn diễn xướng của người Mơ Nâm. Năm nay hơn 70 tuổi, nghệ nhân A Lễ vẫn tích cực dạy đánh cồng chiêng cho lớp trẻ.

Tương tự, già làng A Jring Đeng, dân tộc Ba Na (nhóm Jơ Lơng) ở làng Kon Brăp Ju (xã Tân Lập, huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum) được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực phi vật thể vào năm 2018. Là người giàu kinh nghiệm về kỹ thuật cồng chiêng, dưới mái nhà rông của làng, già vẫn tận tâm truyền dạy đánh chiêng cho thế hệ trẻ mà không đòi hỏi bất cứ khoản thù lao hay kinh phí nào.

Ở buôn Akô Dhông, phường Tân Lập, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, nghệ nhân Ama H’Loan năm nay đã gần 90 tuổi nhưng vẫn cần mẫn làm ra các nhạc cụ truyền thống của người Ê Đê, như: Đǐng buôt, Đǐng năm, Đǐng tăk ta. Là một trong những nghệ nhân chế tác nhạc cụ dân tộc còn lại của cả tỉnh Đắk Lắk, được phong tặng Nghệ nhân Ưu tú năm 2019, am hiểu cả sử thi, chỉnh âm cồng chiêng, nhưng giờ đây nhịp đánh cồng chiêng của ông không còn được vang lên trong không gian văn hóa truyền thống mà góp mặt cùng đội văn nghệ buôn để phục vụ du khách.

Tiền thù lao ít ỏi từ những đêm diễn không tương xứng với cống hiến, đóng góp của già Ama H’Loan trong công tác bảo tồn, gìn giữ các giá trị văn hóa phi vật thể.

Thực tế là ở địa bàn dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa, công tác bảo tồn văn hóa gặp nhiều khó khăn từ con người đến kinh phí. Nguồn tiền Nhà nước chỉ hỗ trợ một phần, còn công tác tự truyền dạy trong cộng đồng là chủ yếu. Nhiều địa phương chỉ mở được những lớp truyền dạy ngắn hạn trong khoảng hai tuần để học viên tiếp cận các kiến thức về văn hóa phi vật thể ở mức cơ bản.

Về lâu dài, chính nghệ nhân tiếp tục công việc sưu tầm, truyền dạy trong cộng đồng. Những nghệ nhân có danh hiệu hay được cộng đồng tôn vinh đều một lòng giảng dạy tri thức, kiến thức của văn hóa dân tộc mình. Dù mức tiền thưởng hạn chế, thậm chí không có thù lao, nhưng với tấm lòng trân quý di sản cha ông và lòng nhiệt tình, các nghệ nhân vẫn bền bỉ trao truyền.

Thêm nữa, những nghệ nhân trong cộng đồng thật sự là cuốn từ điển sống động về văn hóa lịch sử tộc người; là sợi dây kết nối quá khứ và hiện tại, gắn kết cộng đồng. Nhiều nghệ nhân là người có uy tín, là già làng được cộng đồng tin tưởng, quý trọng.

Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk Lại Đức Đại, bên cạnh kinh phí từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 và Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035, thời gian tới, tỉnh Đắk Lắk sẽ có thêm nguồn lực để mở các lớp học hát kể sử thi.

Trong đó, đội ngũ trực tiếp truyền dạy chính là các nghệ nhân đang nắm giữ di sản này. Tỉnh sẽ xây dựng cơ chế để nghệ nhân hát kể sử thi có lương, phần nào hỗ trợ đời sống và động viên họ gắn bó với công tác gìn giữ giá trị của sử thi.

Sau khi Luật Di sản văn hóa năm 2024 được thông qua vào cuối năm 2024, mới đây, đầu tháng 1/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định chính sách đối với nghệ nhân, chủ thể di sản văn hóa phi vật thể. Trong đó quy định mức trợ cấp sinh hoạt hằng tháng đối với Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú.

Ngoài ra, họ còn được hưởng trợ cấp 100% tiền đóng bảo hiểm y tế… phù hợp bối cảnh thực tế. Dự thảo này đang đón nhận sự quan tâm của nhiều nghệ nhân và các cơ quan quản lý văn hóa.

Trong bối cảnh các nghệ nhân, chủ nhân di sản ngày càng ít đi thì chính sách, chế độ đãi ngộ, hỗ trợ thỏa đáng sẽ là sự ghi nhận, tôn vinh xứng đáng với vai trò, tài năng của lực lượng nòng cốt này trong công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kết nối di sản Chăm: Ninh Thuận và Quảng Nam cùng kể chuyện văn hóa

Kết nối di sản Chăm: Ninh Thuận và Quảng Nam cùng kể chuyện văn hóa

Nằm trong chuỗi hoạt động của sự kiện “Những ngày Văn hóa, Thể thao và Du lịch - Quảng Nam 2025”, sáng 17/6, tại Tp. Tam Kỳ, Ban Quản lý Di tích và Bảo tàng Quảng Nam đã phối hợp cùng Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa Dân tộc và Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận tổ chức trưng bày chuyên đề: “Văn hóa Chăm Ninh Thuận - Quảng Nam” và “Bảo vật Quốc gia - Tinh hoa di sản xứ Quảng”.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.