Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tục cúng đất của người Chăm Bình Thuận

Mai Quang Chiêu - 11:09, 05/10/2023

Bước vào năm mới theo Chăm lịch, người Chăm ở tỉnh Bình Thuận nói chung và người Chăm ở xã Phan Hoà, huyện Bắc Bình nói riêng đều tổ chức lễ cúng đất (Éw Tanâh). Lễ cúng đất được tổ chức vào ngày thứ ba, thứ tư và thứ bảy trong tuần của tháng Giêng tính theo Chăm lịch (nhằm vào tháng 4 lịch chung).

Ông Sà đang cúng đất. Ảnh: Uranam Campa
Ông Sà đang cúng đất. Ảnh: Uranam Campa

Xã Phan Hoà có đông người Chăm theo đạo Bà Ni, sinh sống tập trung ở 3 thôn: Bình Thắng, Bình Minh và Bình Hoà. Đạo Bà Ni du nhập từ đạo Hồi (Islam), sau đó được người Chăm bản địa hoá nhằm phù hợp với văn hoá tín ngưỡng của người Chăm. Trên địa bàn xã có 3 nơi sinh hoạt tôn giáo, người Chăm gọi là Sang Magik. Ngoài niềm tin thờ Đấng Tạo hoá (Po Lingik), người Chăm còn thờ các vị thần thiên nhiên, các vị vua có công với đất nước, thờ tổ tiên… Người Chăm gìn giữ nguyên vẹn các nghi lễ truyền thống như Rija Nagar, Rija Dayep, Ramawan, Mbeng Mukkei, Éw Tanâh (cúng đất)…

Vào dịp đầu năm Chăm lịch, các làng Chăm ở Bình Thuận nếu có điều kiện về kinh tế, họ sẽ tiến hành tổ chức lễ Rija Nagar với phạm vi thôn làng (palei). Sau khi tổ chức Rija Nagar, các gia đình tổ chức nghi thức cúng đất (Éw Tanâh), diễn ra trong phạm vi của mỗi gia đình.

5 mâm lễ cúng đất

Nghi thức cúng đất tên tiếng Chăm là "Éw Tanâh" (cúng đất). Đây là lễ cúng mà các gia đình người Chăm bày tỏ lòng thành của mình đối với thần đất, các vị thần bản địa, các vong linh đã khuất trên mảnh đất mà người Chăm đang sinh sống.

Gia đình bà Đặng Thị Hạnh ở xã Phan Hòa tổ chức cúng đất chuẩn bị 5 mâm cơm: 1 mâm cơm đặt trên mâm cao, 3 mâm cơm đặt trên chiếc mâm thấp và 1 phần đặt trên chiếu. Lễ vật dâng cúng gồm: 1 cặp gà luộc, 1 nải chuối, 2 trứng vịt, 1 đĩa trầu cau, xôi chè, cơm canh, cá kho, cá nướng, rượu…

Lễ vật trong cúng đất. Ảnh: Uranam Campa
Lễ vật trong cúng đất. Ảnh: Uranam Campa

Sau đó, gia đình mời một vị cao niên chuyên phụ trách các lễ tục bản địa (Éw Yang) mà người Chăm ở cùng xã hay gọi là “Ông Sà” để thực hiện nghi lễ cúng đất.

Ông Sà ngồi hướng mặt về phía đông, trải chiếu, sau đó đặt các món lễ vật các mâm để cúng. Ông Sà khấn bằng tiếng Chăm mời lần lượt các vị thần của người Chăm như Po Inâ Nagar, Po Klaong Garai, Po Romé, Po Klaong Kasait về dự lễ, cuối cùng là mời các vong linh mất trên mảnh đất gia chủ đang sinh sống về dự lễ cùng. Văn khấn của ông bằng tiếng Chăm, dịch ra tiếng phổ thông như sau: “Hôm nay, đầu năm ngày lành tháng tốt, gia đình có tổ chức lễ cúng đất, tôi xin đại diện gia chủ cung kính các ngài về hưởng mâm lễ, phù hộ độ trì cho gia chủ được bình an, làm ăn phát đạt”.

Ông Đặng Văn Cư ở thôn Bình Minh, xã Phan Hòa cho biết: “Đầu năm Chăm lịch, người dân quê tôi thường tổ chức nghi lễ cúng đất. Những ngày có thể tổ chức nghi lễ cúng đất là vào thứ Ba, thứ Tư và thứ Bảy. Những người làm ông Sà mặc áo trắng như tôi có nhiệm vụ đi giúp bà con thực hiện nghi lễ này”.

Giữ gìn lễ tục cúng đất

Ông Sà thực hiện nghi lễ cúng đất tại một hộ gia đình. Ảnh: Uranam Campa
Ông Sà thực hiện nghi lễ cúng đất tại một hộ gia đình. Ảnh: Uranam Campa

Là một xã thuần người Chăm theo đạo Bani sinh sống, ngoài các nghi lễ của đạo, người Chăm nơi đây vẫn còn gìn giữ nguyên lễ tục cúng đất. Từ lúc cất nhà năm ngoái, gia đình bà Đặng Thị Hạnh ở thôn Bình Thắng, xã Phan Hòa đều không quên tổ chức nghi lễ cúng đất. Bà Đặng Thị Hạnh chia sẻ: “Hai năm gần đây, gia đình tôi đều tổ chức cúng đất để khấn mời thần đất và các vị thần khác hãy đến thụ hưởng các lễ vật và ban cho gia đình tôi có sức khỏe, chở che cho con tránh tai ương, bệnh tật, để con cháu được học hành tới nơi tới chốn”. Sau mỗi đợt tổ chức lễ cúng đất, gia đình bà Hạnh chăm chỉ làm ăn với niềm tin được ơn trên phù hộ, gia đình chăm lo cho con cái học hành chu đáo, ngoan giỏi.

Ở xã Phan Hòa, không chỉ gia đình bà Hạnh mà còn có rất nhiều các gia đình khác cũng tổ chức nghi lễ cúng đất vào dịp đầu năm mới với mong muốn cầu những điều tốt lành đến với gia đình. Họ tin vào các vị thần bản địa sẽ trấn giữ đất đai, phù hộ cho con cháu, tránh những tai ương, bệnh tật, mang lại cuộc sống ấm no cho người dân.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.