Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tục cúng đất của người Chăm Bình Thuận

Mai Quang Chiêu - 11:09, 05/10/2023

Bước vào năm mới theo Chăm lịch, người Chăm ở tỉnh Bình Thuận nói chung và người Chăm ở xã Phan Hoà, huyện Bắc Bình nói riêng đều tổ chức lễ cúng đất (Éw Tanâh). Lễ cúng đất được tổ chức vào ngày thứ ba, thứ tư và thứ bảy trong tuần của tháng Giêng tính theo Chăm lịch (nhằm vào tháng 4 lịch chung).

Ông Sà đang cúng đất. Ảnh: Uranam Campa
Ông Sà đang cúng đất. Ảnh: Uranam Campa

Xã Phan Hoà có đông người Chăm theo đạo Bà Ni, sinh sống tập trung ở 3 thôn: Bình Thắng, Bình Minh và Bình Hoà. Đạo Bà Ni du nhập từ đạo Hồi (Islam), sau đó được người Chăm bản địa hoá nhằm phù hợp với văn hoá tín ngưỡng của người Chăm. Trên địa bàn xã có 3 nơi sinh hoạt tôn giáo, người Chăm gọi là Sang Magik. Ngoài niềm tin thờ Đấng Tạo hoá (Po Lingik), người Chăm còn thờ các vị thần thiên nhiên, các vị vua có công với đất nước, thờ tổ tiên… Người Chăm gìn giữ nguyên vẹn các nghi lễ truyền thống như Rija Nagar, Rija Dayep, Ramawan, Mbeng Mukkei, Éw Tanâh (cúng đất)…

Vào dịp đầu năm Chăm lịch, các làng Chăm ở Bình Thuận nếu có điều kiện về kinh tế, họ sẽ tiến hành tổ chức lễ Rija Nagar với phạm vi thôn làng (palei). Sau khi tổ chức Rija Nagar, các gia đình tổ chức nghi thức cúng đất (Éw Tanâh), diễn ra trong phạm vi của mỗi gia đình.

5 mâm lễ cúng đất

Nghi thức cúng đất tên tiếng Chăm là "Éw Tanâh" (cúng đất). Đây là lễ cúng mà các gia đình người Chăm bày tỏ lòng thành của mình đối với thần đất, các vị thần bản địa, các vong linh đã khuất trên mảnh đất mà người Chăm đang sinh sống.

Gia đình bà Đặng Thị Hạnh ở xã Phan Hòa tổ chức cúng đất chuẩn bị 5 mâm cơm: 1 mâm cơm đặt trên mâm cao, 3 mâm cơm đặt trên chiếc mâm thấp và 1 phần đặt trên chiếu. Lễ vật dâng cúng gồm: 1 cặp gà luộc, 1 nải chuối, 2 trứng vịt, 1 đĩa trầu cau, xôi chè, cơm canh, cá kho, cá nướng, rượu…

Lễ vật trong cúng đất. Ảnh: Uranam Campa
Lễ vật trong cúng đất. Ảnh: Uranam Campa

Sau đó, gia đình mời một vị cao niên chuyên phụ trách các lễ tục bản địa (Éw Yang) mà người Chăm ở cùng xã hay gọi là “Ông Sà” để thực hiện nghi lễ cúng đất.

Ông Sà ngồi hướng mặt về phía đông, trải chiếu, sau đó đặt các món lễ vật các mâm để cúng. Ông Sà khấn bằng tiếng Chăm mời lần lượt các vị thần của người Chăm như Po Inâ Nagar, Po Klaong Garai, Po Romé, Po Klaong Kasait về dự lễ, cuối cùng là mời các vong linh mất trên mảnh đất gia chủ đang sinh sống về dự lễ cùng. Văn khấn của ông bằng tiếng Chăm, dịch ra tiếng phổ thông như sau: “Hôm nay, đầu năm ngày lành tháng tốt, gia đình có tổ chức lễ cúng đất, tôi xin đại diện gia chủ cung kính các ngài về hưởng mâm lễ, phù hộ độ trì cho gia chủ được bình an, làm ăn phát đạt”.

Ông Đặng Văn Cư ở thôn Bình Minh, xã Phan Hòa cho biết: “Đầu năm Chăm lịch, người dân quê tôi thường tổ chức nghi lễ cúng đất. Những ngày có thể tổ chức nghi lễ cúng đất là vào thứ Ba, thứ Tư và thứ Bảy. Những người làm ông Sà mặc áo trắng như tôi có nhiệm vụ đi giúp bà con thực hiện nghi lễ này”.

Giữ gìn lễ tục cúng đất

Ông Sà thực hiện nghi lễ cúng đất tại một hộ gia đình. Ảnh: Uranam Campa
Ông Sà thực hiện nghi lễ cúng đất tại một hộ gia đình. Ảnh: Uranam Campa

Là một xã thuần người Chăm theo đạo Bani sinh sống, ngoài các nghi lễ của đạo, người Chăm nơi đây vẫn còn gìn giữ nguyên lễ tục cúng đất. Từ lúc cất nhà năm ngoái, gia đình bà Đặng Thị Hạnh ở thôn Bình Thắng, xã Phan Hòa đều không quên tổ chức nghi lễ cúng đất. Bà Đặng Thị Hạnh chia sẻ: “Hai năm gần đây, gia đình tôi đều tổ chức cúng đất để khấn mời thần đất và các vị thần khác hãy đến thụ hưởng các lễ vật và ban cho gia đình tôi có sức khỏe, chở che cho con tránh tai ương, bệnh tật, để con cháu được học hành tới nơi tới chốn”. Sau mỗi đợt tổ chức lễ cúng đất, gia đình bà Hạnh chăm chỉ làm ăn với niềm tin được ơn trên phù hộ, gia đình chăm lo cho con cái học hành chu đáo, ngoan giỏi.

Ở xã Phan Hòa, không chỉ gia đình bà Hạnh mà còn có rất nhiều các gia đình khác cũng tổ chức nghi lễ cúng đất vào dịp đầu năm mới với mong muốn cầu những điều tốt lành đến với gia đình. Họ tin vào các vị thần bản địa sẽ trấn giữ đất đai, phù hộ cho con cháu, tránh những tai ương, bệnh tật, mang lại cuộc sống ấm no cho người dân.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Những năm qua, việc triển khai Dự án 6, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719), công tác bảo tồn, phát huy hiệu quả các nét đẹp văn hóa của đồng bào DTTS ở Cần Thơ đã tạo ra động lực quan trọng, ngày càng lan tỏa và đi vào thực chất.
Tin nổi bật trang chủ
Hai nữ du khách đuối nước tử vong khi chèo thuyền sup tắm biển tại xã đảo Tiên Hải

Hai nữ du khách đuối nước tử vong khi chèo thuyền sup tắm biển tại xã đảo Tiên Hải

Trang địa phương - Tào Đạt - 1 giờ trước
Ngày 17/8, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh An Giang cho biết, 2 du khách đi tham quan, chèo sup tại bãi tắm thuộc xã Tiên Hải bị sóng đánh lật phương tiện và tử vong.
Niềm vui đầu năm học ở Ha Cá

Niềm vui đầu năm học ở Ha Cá

Nhịp cầu nhân ái - Vũ Mừng - 4 giờ trước
Ngày 16/8, Đảng uỷ, UBND xã Khâu Vai, tỉnh Tuyên Quang đã phối hợp với Nhóm Cộng đồng từ thiện Sân Đình tổ chức Lễ cắt băng khánh thành công trình nhà lớp học Điểm trường Mầm non và Tiểu học thôn Ha Cá, xã Khâu Vai.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và đón nhận Huân chương Sao Vàng lần thứ 5

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và đón nhận Huân chương Sao Vàng lần thứ 5

Thời sự - PV - 6 giờ trước
Sáng 17/8, tại Hà Nội, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Đảng ủy Công an Trung ương - Bộ Công an tổ chức trọng thể lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân (19/8/1945 - 19/8/2025), 20 năm Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (19/8/2005-19/8/2025) và trao tặng Huân chương Sao Vàng lần thứ 5 cho lực lượng Công an nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và đọc diễn văn kỷ niệm.
Thanh Hóa tiêu hủy hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc

Thanh Hóa tiêu hủy hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc

Pháp luật - Quỳnh Trâm - 8 giờ trước
Lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa vừa phát hiện và xử lý một cơ sở kinh doanh tàng trữ gần 1,2 tấn thực phẩm đã bốc mùi hôi, không rõ nguồn gốc.
Công an tỉnh Phú Thọ phá đường dây kinh doanh đa cấp đang lôi kéo 200 người dự

Công an tỉnh Phú Thọ phá đường dây kinh doanh đa cấp đang lôi kéo 200 người dự "hội thảo"

Pháp luật - Minh Nhật - 9 giờ trước
Một đường dây kinh doanh đa cấp qua website https://tcis.ai và đồng tiền kỹ thuật số TCIS vừa bị công an triệt phá.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Ngân hàng Nhà nước cảnh báo trang website giả mạo có thể chiếm đoạt tài khoản ngân hàng

Ngân hàng Nhà nước cảnh báo trang website giả mạo có thể chiếm đoạt tài khoản ngân hàng

Tin tức - Minh Nhật - 9 giờ trước
Cục Công nghệ thông tin thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam(SBV) vừa phát đi cảnh báo về việc xuất hiện ít nhất hai trang web giả mạo cổng thông tin điện tử của cơ quan này, phát tán mã độc dưới dạng tệp tin APK, có nguy cơ chiếm đoạt tài khoản ngân hàng của người dùng.
Đội tuyển nữ Việt Nam dừng bước tại bán kết AFF Cup nữ 2025 sau trận thua U23 Australia

Đội tuyển nữ Việt Nam dừng bước tại bán kết AFF Cup nữ 2025 sau trận thua U23 Australia

Thể thao - Giải trí - Hoàng Quý - 13 giờ trước
Đội tuyển nữ Việt Nam vừa để thua U23 Australia với tỉ số 1-2 tại bán kết Giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 (AFF Cup nữ 2025), qua đó lỡ hẹn với trận chung kết và sẽ bước vào trận tranh hạng Ba cùng tuyển nữ Thái Lan.
Hạ gục Thái Lan, Myanmar góp mặt ở chung kết AFF Cup nữ sau 10 năm chờ đợi

Hạ gục Thái Lan, Myanmar góp mặt ở chung kết AFF Cup nữ sau 10 năm chờ đợi

Thể thao - Giải trí - Hoàng Quý - 13 giờ trước
Tại bán kết 1 giải bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 (AFF Cup nữ 2025), đội tuyển nữ Myanmar đã tạo nên bất ngờ lớn khi đánh bại Thái Lan với tỷ số 2-1. Chiến thắng này không chỉ đưa Myanmar vào chung kết sau 10 năm chờ đợi, mà còn đánh dấu bước tiến mới của bóng đá nữ quốc gia này trên đấu trường khu vực.
Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử

Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử

Tin tức - Thuý Hồng - 21:16, 16/08/2025
Sáng 16/8, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương Lạng Sơn tổ chức Chương trình Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử tỉnh Lạng Sơn năm 2025.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số trong tình hình mới

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số trong tình hình mới

Văn bản chính sách mới - Minh Anh - 20:40, 16/08/2025
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long vừa ký Quyết định số 1745/QĐ-TTg ngày 15/8/2025 ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới.