Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lễ hội Rija Nagar - Không gian lan tỏa các giá trị văn hóa Chăm

Bá Minh Truyền - 21:27, 16/05/2023

Rija Nagar là di sản lễ hội được diễn ra đầu tiên vào tháng Giêng theo lịch Chăm (vào khoảng tháng 4 dương lịch), có sự tham gia, hưởng ứng của cộng đồng. Lễ hội Rija Nagar được cả cộng đồng người Chăm Bàni và Chăm Bàlamôn tổ chức. Đây là nét độc đáo trong sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của người Chăm.

Ông Ka - ing hóa thân Nữ thần Po Nai múa dâng hoa quả
Ông Ka - ing hóa thân Nữ thần Po Nai múa dâng hoa quả

Không gian lan tỏa văn hóa Chăm

Người Chăm theo tín ngưỡng thờ đa thần, trong một năm, người Chăm tổ chức nhiều lễ hội khác nhau. Những người có công lao to lớn đối với làng, khi mất, họ được dân gian phong thần (Yang) và lập đền thờ để thờ cúng. Qua đó, cầu mong thần linh ban cho những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Mỗi làng Chăm đều có đền thờ những vị tiền hiền có công mở mang, khai khẩn đất đai, tạo dựng làng, tổ chức sản xuất và ổn định đời sống người dân. Họ được thờ phụng trong đền làng như tục thờ thần hoàng của người Việt. Điều này thấy rõ qua các đền thờ mang tên các vị thần như Po Nai, Po Riyak, Po Klaong Kasait, Po Patao Bin Thuer và Po Ina Nagar ở các làng Chăm. Đền thờ làng là nơi diễn ra Lễ hội Rija Nagar, quy tụ người dân, chức sắc và các nghệ nhân dân gian tham gia lễ hội khiến cho không khí ngày hội thêm vui tươi, nhộn nhịp.

Lễ hội Rija Nagar thu hút đông đảo bà con người Chăm tham gia
Lễ hội Rija Nagar thu hút đông đảo bà con người Chăm tham gia

Để chuẩn bị đón Lễ hội Rija Nagar, người Chăm tổ chức vệ sinh môi trường làng, không gian đền thờ - nơi diễn ra các hoạt động lễ hội văn hóa. Đặc biệt, đồng bào chuẩn bị những lễ vật được chế biến từ những sản vật địa phương để dâng lên thần linh và tổ tiên nhằm mục đích tạ ơn, thể hiện triết lý sống nhân văn “Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây” khắc sâu vào tâm trí của cộng đồng người Chăm.

Nhà lễ (Kajang) dùng làm không gian múa lễ được rào kín 3 mặt ở phía Tây, Nam, Bắc bằng tấm liếp đan tre, chỉ mở một lối ra vào ở phía Đông, mái nhà được lợp tranh tạo bóng mát. Lễ Rija Nagar diễn ra 2 ngày, có các hoạt động dâng lễ vật, múa mừng và trình diễn âm nhạc dân gian.

Chức sắc hành lễ là ông Maduen, sử dụng nhạc cụ trống Baranâng vừa vỗ tạo nhịp vừa hát các bài thánh ca thỉnh mời các vị thần linh đến chứng giám, nhận lễ vật. Song hành với ông Maduen là ông Ka-ing có nhiệm vụ múa lễ. Để đánh nhạc cho ông Ka-ing múa, ngoài trống Baranâng của ông Maduen, còn có nhạc cụ trống Ginang, kèn Saranai và chiêng. Các nhạc cụ được hòa tấu với nhau, tạo thành những giai điệu, tiết tấu vui nhộn. Mỗi vị thần, các nghệ nhân đánh những bản nhạc khác nhau, sự réo rắt, thánh thót của kèn Saranai, nhịp vang mạnh mẽ của trống Ginang kết hợp thanh âm trầm bổng của trống Baranâng mang đến một không gian âm nhạc linh thiêng.

Ông Ka-ing múa trong Lễ hội Rija Nagar
Ông Ka-ing múa trong Lễ hội Rija Nagar

Trong Lễ hội Rija Nagar có rất nhiều thần linh được thỉnh mời đến nhận lễ. Do đó, ông Ka-ing cải trang, hóa thân vào nhiều nhân vật khác nhau. Khi vào vai nữ thần Po Nai, ông Ka-ing thay trang phục nữ nhịp bước chân, các động tác múa nhẹ nhàng, sâu lắng và khoan thai. Tuy nhiên, khi hóa thân vào các nhân vật nam thần, ông Ka-ing thay đổi diện mạo. Vào vai thuỷ thủ Po Tang Ahaok, ông Ka-ing dùng cây mía làm mái chèo biểu diễn động tác chèo thuyền, vượt biển khơi, chiến thắng trước biển cả mênh mông. Nhập vai Po Haniim Par, Po Cei Tathun, ông Ka-ing cầm cây roi mây làm động phi ngựa như đang xông pha vào chiến trường, rồi nhảy vào đống lửa đang cháy để dập tắt. Chiến thắng của ông Ka-ing trước ngọn lửa mang biểu tượng cái nắng nóng, oi bức thất bại với cơn mưa đầu mùa. Đó là những lời ước nguyện, mong muốn của người dân để vụ mùa mới được bội thu. 

Không gian lễ hội Rija Nagar phơi bày, lan tỏa các nét bản sắc đặc trưng của văn hóa Chăm như âm nhạc, vũ điệu, trang phục, ẩm thực, văn khấn và những lời chúc tụng nhau trong một không gian đầy ấp tình cảm cộng đồng.

Trong lễ hội Rija Nagar, đồng bào Chăm đều mặc trang phục truyền thống. Đàn ông mang chăn trắng, đeo dây thắt lưng dệt từ tấm thổ cẩm với nhiều màu sắc, hoa văn, áo quạ, đầu quấn khăn trắng. Phụ nữ mặc váy, áo dài qua đầu gối, đầu quấn khăn, tạo nên sự duyên dáng của phụ nữ Chăm.

Lễ vật dâng cúng thần linh chủ yếu là các sản vật địa phương, các món ăn được chế biến đơn giản như món chè, xôi, bánh ngọt, trái cây, thịt gà luộc, thịt dê luộc, rượu, trứng và trầu cau. Nhưng qua lễ hội, mọi người quây quần bên nhau cùng thưởng thức ẩm thực truyền thống, tạo sự đoàn kết, gắn bó thân thiết. Xây dựng niềm tin say mê lao động, hứa hẹn một vụ mùa mới lại bắt đầu trên cánh đồng.

Gắn kết lễ hội với phát triển du lịch cộng đồng

Trong dịp Lễ hội Rija Nagar, không chỉ riêng cộng đồng người Chăm đến tham gia cúng lễ mà còn có các du khách tìm đến thưởng thức không gian lễ hội. Vì vậy, để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, cần gắn kết Lễ hội Rija Nagar với các hoạt động du lịch, xây dựng tuyến, tour, điểm đến du lịch vào thời điểm người Chăm tổ chức Rija Nagar. Du khách có thể trải nghiệm dâng lễ vật, thưởng thức ẩm thực và không gian trình diễn nghệ thuật ca múa nhạc dân gian Chăm.

Ông Ka-ing đang rót rượu khấn mời thần linh
Ông Ka-ing đang rót rượu khấn mời thần linh

Hoạt động du lịch phát triển, góp phần bảo tồn và phát huy các di sản lễ hội văn hóa. Ngày nay, với xu hướng khai thác di sản để phát triển du lịch được khuyến khích nhằm tôn vinh, trân trọng di sản. Đồng thời, mang đến nguồn sinh kế cho các nghệ nhân, những người đang thực hành và trao truyền di sản có được cuộc sống ổn định. Việc gắn kết Lễ hội Rija Nagar với các hoạt động du lịch là hướng đi mang tính bền vững, phát huy được bản sắc văn hóa dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.