Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phục dựng Lễ Pơ Jrao - bảo tồn nét đẹp văn hóa dân tộc Gia Rai

Ngọc Thu - 13:34, 12/10/2022

Huyện Chư Păh (Gia Lai) có tỷ lệ DTTS chiếm 52% dân số. Trong đó, chủ yếu là đồng bào Gia Rai với những di sản văn hóa phi vật thể như: Lễ Pơ Thi (bỏ mả), Pơ Jrao, cúng nhà rông, mừng chiến thắng, cúng giọt nước (bến nước)… Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào Gia Rai, mới đây, Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San đã phối hợp với Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao huyện phục dựng lễ Pơ Jrao tại làng Mrông Yố 1 (xã Ia Ka).


Đội cồng chiêng của làng Mrông Yố 1 (xã Ia Ka, huyện Chư Păh) đánh chiêng, múa xoang rộn ràng đón khách đến dự lễ
Đội cồng chiêng của làng Mrông Yố 1 (xã Ia Ka, huyện Chư Păh) đánh chiêng, múa xoang rộn ràng đón khách đến dự lễ

Đây là lễ cúng sau khi chủ nhà làm cỏ tại các cánh đồng và chờ lúa trổ bông, nhằm cầu mong thần linh phù hộ cho mùa màng được bội thu. Lễ Pơ Jrao còn là dịp để những thành viên trong cộng đồng sum họp, gắn kết. Nét văn hóa truyền thống này hiện vẫn được bà con Gia Rai nơi đây gìn giữ, bảo tồn.

Ngay từ sáng sớm, trong bộ trang phục truyền thống, dân làng Mrông Yố 1 đã nhanh chóng tập trung ở khoảnh sân rộng, dưới ngôi nhà sàn của gia đình ông Rơ Châm Phăn - chủ nhà tổ chức lễ cúng. Đám thanh niên trai tráng chuẩn bị cồng chiêng để biểu diễn, đám con gái chuẩn bị ghè rượu ngon… Mỗi người một việc, dân làng tự phân công nhau để cùng giúp gia chủ hoàn thành lễ cúng.

Trên thửa ruộng của gia đình, ông và vợ là bà H’Sur, đã mang lễ vật ra để cúng Yàng. Lễ vật gồm: 1 cây nêu nhỏ, 1 con heo, 1 con gà trống, 1 rượu ghè nhỏ và lá cây Hla Ngal (một loại lá rừng).

Tại đây, ông Phăn cắm cây nêu xuống bìa ruộng. Đây chính là biểu tượng của sự thông linh, qua đó gửi đến Yàng những lời khấn cầu. Sau đó, vợ chồng ông bà gùi lễ vật đi một vòng quanh thửa ruộng rộng 9 sào để mời Yàng chứng giám lòng thành.

Vợ chồng ông Rơ Châm Phăn mang lễ vật ra ruộng cúng Yàng
Vợ chồng ông Rơ Châm Phăn mang lễ vật ra ruộng cúng Yàng

Khi về lại vị trí của cây nêu, ông Phăn làm thịt 2 con vật được hiến tế rồi lấy đầu gà, gan gà và gan heo cúng Yàng. Chuẩn bị xong lễ vật, ông lầm rầm khấn vái bằng tiếng Gia Rai. Giữa không gian đồng lúa mênh mông bên núi rừng bát ngát, ông Phăn đọc vang lời khấn: “Ơ…Yàng! Hỡi Thần lúa, Thần sông, Thần núi, hôm nay gia đình chúng tôi tổ chức lễ Pơ Jrao báo cho các Yàng về đây cùng ăn, cùng chung vui với gia đình chúng tôi, về ăn gan gà, gan heo, uống rượu ghè phù hộ cho gia đình chúng tôi năm nay được mùa màng tươi tốt. Chim, sóc không phá hoại mùa màng, lúa năm nay nhiều hơn năm trước. Mọi người trong gia đình được khỏe mạnh không đau ốm, gia đình luôn bình an…Ơ Yàng…”.

Ông Phăn đọc vang lời khấn cầu đến Yàng phù hộ cho mùa màng tươi tốt
Ông Phăn đọc vang lời khấn cầu đến Yàng phù hộ cho mùa màng tươi tốt

Hoàn thành lễ cúng tại ruộng, vợ chồng ông Phăn, bà H’Sur về lại ngôi nhà sàn để tiếp tục làm lễ cúng tại nhà. Tại đây, gia chủ tiếp tục bày lễ vật và khấn lại bài khấn cũ.

Nghi lễ kết thúc sau khi chủ nhà mời già làng Rơ Châm Nha uống một cang rượu để chứng kiến. Dàn cồng chiêng của làng cùng tấu lên những bài chiêng rộn rã để mừng ngày lễ trọng của gia đình. Tiếp đó, cả làng cùng cán bộ xã tham gia một bữa tiệc nhỏ chia vui cùng gia chủ. 

Già làng Rơ Châm Nha cho biết: “Xung quanh cuộc sống của con người, có rất nhiều vị thần như thần sông, thần núi, thần lửa…, luôn dõi theo, bảo vệ, phù trợ cho con người. Vì vậy, Lễ Pơ Jrao là dịp để dân làng báo với thần linh về quá trình lao động, sản xuất lúa nước của bà con đã làm cỏ sạch, mong các thần phù hộ lúa trổ bông tươi tốt. Không có con chim, con chuột đến ăn phá hoại cây lúa, bảo vệ mùa màng. Đồng thời, phù hộ cho cả làng có một vụ mùa tươi tốt, bội thu lúa thóc đầy nhà, ấm no, sung túc hơn”.

Già làng, dân làng cùng đến chứng kiến, chung vui trong ngày lễ trọng đại của gia đình
Già làng, dân làng cùng đến chứng kiến, chung vui trong ngày lễ trọng đại của gia đình

Trên địa bàn tỉnh Gia Lai hiện có khoảng 2.000 làng đồng bào Gia Rai và Ba Na, nhưng số làng giữ gìn, tổ chức các nghi lễ cúng đều đặn hàng năm không còn nhiều. Nguyên nhân do sự chuyển đổi cơ cấu cây trồng, người dân không còn gắn bó với cây lúa, mà chuyển sang trồng các loại cây công nghiệp, sự tác động của cuộc sống hiện đại… nên việc thực hiện nghi lễ truyền thống dần bị lãng quên.

Vì vậy, việc gìn giữ và phục dựng nghi lễ Pơ Jrao ở làng Mrông Yố 1 không chỉ là một sinh hoạt văn hóa dân gian quan trọng của người Gia Rai, mà còn có ý nghĩa thực tiễn, đem lại cho đồng bào một không khí lễ hội tưng bừng, vui chơi, múa hát sau chuỗi ngày lao động vất vả. Đặc biệt, giúp cho lớp trẻ có ý thức hơn về việc bảo tồn lễ hội truyền thống của cộng đồng, của dân tộc.

Dân làng cùng đội cồng chiêng tập trung tại nhà sàn cùng tấu lên những bài chiêng rộn rã mừng Lễ Pơ Jrao
Dân làng cùng đội cồng chiêng tập trung tại nhà sàn cùng tấu lên những bài chiêng rộn rã mừng Lễ Pơ Jrao

Ông Nguyễn Ngọc Long, Giám đốc Nhà hát ca múa nhạc tổng hợp Đam San cho biết: Buổi lễ được diễn ra trang nghiêm, nguyên bản theo nghi thức nghi lễ truyền thống của đồng bào Gia Rai tại xã Ia Ka. Thông qua việc phục dựng các nghi lễ của đồng bào DTTS tại địa phương, chúng tôi mong muốn chung tay bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa truyền thống. Qua đó, nhằm góp phần tuyên truyền, quảng bá, bảo tồn Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên cùng những văn hóa đặc sắc của đồng bào Gia Rai nói riêng, đồng bào DTTS tỉnh Gia Lai nói chung với du khách trong và ngoài nước.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đền tháp Po Klong Garai: Biểu tượng vững bền của văn hóa Chăm

Đền tháp Po Klong Garai: Biểu tượng vững bền của văn hóa Chăm

Đền tháp Po Klong Garai là một trong những công trình kiến trúc và điêu khắc tiêu biểu và nổi bật của người Chăm được bảo tồn khá nguyên vẹn. Tháp tọa lạc trên đồi Lá trầu (Mbuen Hala), thuộc phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Văn khắc bằng chữ Chăm cổ trên đá sa thạch cung cấp những thông tin về văn hóa, lịch sử quý giá như công lao và thần tích của vua Po Klong Garai, các hoạt động tế lễ, cúng bái và tổ chức xã hội của người Chăm.
Tin nổi bật trang chủ
Định vị thương hiệu

Định vị thương hiệu "Đệ Nhất danh Trà" và định hướng phát triển du lịch bền vững

Sản phẩm - Thị trường - Minh Nhật - 20:16, 20/05/2025
Nhân kỷ niệm 5 năm Ngày Trà thế giới (21/5/2020 - 21/5/2025) và định hướng phát triển bền vững cho ngành Chè Việt Nam, ngày 20/5, tại Không gian Văn hóa Trà của Hợp tác xã Chè Hảo Đạt (xã Tân Cương, TP. Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên), Viện Nghiên cứu các vấn đề xã hội (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam), phối hợp với Hội Chè Thái Nguyên tổ chức diễn đàn “Thái Nguyên - Trăm năm Đệ Nhất danh Trà”.
Yên Bái: Khơi dậy tình yêu sách và văn hóa đọc trong các gia đình DTTS và miền núi

Yên Bái: Khơi dậy tình yêu sách và văn hóa đọc trong các gia đình DTTS và miền núi

Trang địa phương - Minh Nhật - 19:26, 20/05/2025
Ngày 20/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái đã tổ chức tổng kết và trao giải cuộc thi “Đại sứ Văn hóa đọc”; cuộc thi “Gia đình đọc sách - Phát triển tủ sách gia đình kết nối yêu thương” tỉnh Yên Bái năm 2025.
Cuộc sống mới ở thôn Bác Hồ

Cuộc sống mới ở thôn Bác Hồ

Phóng sự - T.Nhân-H.Trường - 17:25, 20/05/2025
Thôn A Xây, xã Khánh Nam, huyện Khánh Vĩnh (Khánh Hòa) còn có tên gọi trang trọng khác là thôn Bác Hồ. Trong kháng chiến, thôn A Xây là căn cứ cách mạng, người dân một lòng đi theo Đảng, theo Bác Hồ. Trong thời bình, người dân đoàn kết vượt qua khó khăn, học hỏi tiếp cận cách làm kinh tế mới để cùng nhau xây dựng quê hương thêm giàu đẹp.
Huế tiếp nhận hai áo dài của Hoàng Thái hậu Từ Cung

Huế tiếp nhận hai áo dài của Hoàng Thái hậu Từ Cung

Tìm trong di sản - Anh Trúc - 16:59, 20/05/2025
Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế vừa tổ chức tiếp nhận hai chiếc áo dài của bà Đức Từ Cung - thân mẫu của vua Bảo Đại, vị vua cuối cùng của triều Nguyễn. Các hiện vật được chuyển từ Mỹ về Việt Nam.
Khánh Hòa: Phấn đấu đến năm 2030 có hơn 90% lao động nông thôn qua đào tạo

Khánh Hòa: Phấn đấu đến năm 2030 có hơn 90% lao động nông thôn qua đào tạo

Nghề nghiệp - Việc làm - T.Nhân - H.Trường - 16:59, 20/05/2025
UBND tỉnh Khánh Hòa vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Kế hoạch số 252-KH/TU ngày 21/01/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Khánh Hòa về thực hiện Chỉ thị số 37-CT/TW ngày 10/7/2024 của Ban Bí thư về đổi mới công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.
Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”

Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 19/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ bay đại kỳ Tổ quốc kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhà thờ Hàm Long Hà Nội. Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Chủ động chuẩn bị sẵn sàng điều trị ca bệnh Covid-19

Chủ động chuẩn bị sẵn sàng điều trị ca bệnh Covid-19

Sức khỏe - Minh Nhật - 16:55, 20/05/2025
Bộ Y tế đề nghị các bệnh viện chủ động chuẩn bị đầy đủ về cơ sở hạ tầng, khu vực cách ly, trang thiết bị và vật tư y tế, nhằm bảo đảm việc tiếp nhận, cách ly, chẩn đoán, điều trị bệnh nhân, cũng như tăng cường công tác kiểm soát nhiễm khuẩn.
Khánh Hòa: Phấn đấu mức giảm tỷ lệ nghèo đa chiều năm 2025 đạt từ 1 - 1,5%/năm

Khánh Hòa: Phấn đấu mức giảm tỷ lệ nghèo đa chiều năm 2025 đạt từ 1 - 1,5%/năm

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 16:54, 20/05/2025
UBND tỉnh Khánh Hòa vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và chính sách giảm nghèo, an sinh xã hội năm 2025.
Phú Yên: Tiêu hủy 1 tấn thực phẩm chay không có nguồn gốc xuất xứ

Phú Yên: Tiêu hủy 1 tấn thực phẩm chay không có nguồn gốc xuất xứ

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 16:53, 20/05/2025
Cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên vừa phát hiện 1.000kg thực phẩm là chả chay, không có nguồn gốc xuất xứ, đang được vận chuyển trên xe ô tô tải, nên đã tiến hành thu giữ, xử phạt hành chính và tiêu hủy toàn bộ lô hàng.
Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”

Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”

Media - BDT - 16:40, 20/05/2025
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 19/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ bay đại kỳ Tổ quốc kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhà thờ Hàm Long Hà Nội. Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố, bắt tạm giam

Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố, bắt tạm giam

Pháp luật - Anh Trúc - 16:04, 20/05/2025
Ngày 19/5, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an đã khởi tố 5 bị can liên quan vụ Quang Linh Vlogs. Trong đó Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố, bắt tạm giam về tội "Lừa dối khách hàng".