Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghề nghiệp - Việc làm

Đồng bào Gia Rai phát huy nghề đan lát truyền thống

Ngọc Thu - 14:27, 28/03/2022

Dân tộc Gia Rai là một trong những cư dân sớm có mặt trên vùng đất Tây Nguyên. Người Gia Rai có nhiều nghề truyền thống độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa đặc trưng như thổ cẩm, nghề nấu rượu cần, hay như nghề đan lát truyền thống, tạo ra các sản phẩm sắc sảo, bền chắc như gùi, nia…, rất hữu ích trong cuộc sống hàng ngày.

Các nghệ nhân đan lát thường tập trung thành một nhóm phân chia công việc, người chuốt nan, người đan gùi
Các nghệ nhân đan lát thường tập trung thành một nhóm phân chia công việc, người chuốt nan, người đan gùi

Những ngày cuối tháng 3, chúng tôi tìm về làng Kép 1, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh (Gia Lai) để tìm hiểu về nghề đan lát truyền thống của người Gia Rai. May mắn, chúng tôi gặp ông Rơ Châm Hết, một trong những người đang có thu nhập khá từ nghề truyền thống này. 

Năm nay, ông Hết đã 72 tuổi nhưng đôi tay vẫn thoăn thoắt chuốt từng nan tre, khéo léo đan xếp, tạo thành những chiếc gùi, chiếc nia đẹp mắt, đủ mọi kích cỡ.

Chiếc gùi là “vật bất ly thân” của người Gia Rai trong quá trình lao động sản xuất
Chiếc gùi là “vật bất ly thân” của người Gia Rai trong quá trình lao động sản xuất

Ông Hết chia sẻ:  "Mình học đan từ bố mình. Nhà mình đàn ông ai cũng biết đan. Mình đan được nhiều gùi lắm, từ nhỏ đến giờ không biết bao nhiêu cái gùi đã theo mình lên rẫy đựng lúa, mang nước, cái nia theo mình từng bữa ăn. Thấy gùi của mình đẹp, bà con trong làng đều đến đặt mình làm nên những lúc nhàn rỗi, tranh thủ đan gùi để kiếm thêm thu nhập".

 Những nan tre được người Gia Rai chọn từ cây tre “vừa tuổi” rồi chuốt thật đều để đan gùi
Những nan tre được người Gia Rai chọn từ cây tre “vừa tuổi” rồi chuốt thật đều để đan gùi

Còn ở làng Jút 1, xã Ia Der, huyện Ia Grai, ai cũng biết đến ông Rơ Châm Nguich là người có tài đan những chiếc gùi đẹp. Để có vật liệu ưng ý làm ra những chiếc gùi tốt, ông Nguich phải vào rừng kiếm tre “vừa tuổi”, không non quá và cũng không già quá để uốn dẻo, chuốt thành sợi nan cho thật đều. Với những chiếc gùi có hoa văn, họa tiết, ông Nguich tính toán, sắp xếp hợp lý màu sắc, rồi đan, điểm xuyết khéo léo.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Nguich cho biết: "Mình biết đan gùi từ khi 10 tuổi. Mình mất bố từ sớm nên được các chú truyền nghề lại. Nhờ chăm chỉ học cùng với chút khéo léo nên mình đan rất nhanh, hoa văn cũng đặc sắc". Nói đoạn, ông Nguich mang ra một số vật dụng như: gùi, rổ, rá… mà ông tự đan để sử dụng trong sinh hoạt gia đình. Tuy nhiên, ông bảo, chiếc gùi là vật dụng được dùng chủ yếu, bởi đây là “vật bất ly thân” của người Gia Rai trong quá trình lao động sản xuất.

Ông Rơ Châm Nguich còn sử dụng các dây nhựa tái chế để đan gùi
Ông Rơ Châm Nguich còn sử dụng các dây nhựa tái chế để đan gùi

Để phù hợp với cuộc sống hiện đại, tùy thuộc vào nhu cầu của người sử dụng mà kích thước mỗi chiếc gùi to nhỏ khác nhau. Gùi dùng để đi làm rẫy thì to và đan thưa hơn. Các loại gùi kín, dày mất nhiều thời gian và tỉ mỉ dùng để đựng gạo, bắp, hạt giống... Đặc biệt, những chiếc gùi dùng để biểu diễn trong lễ hội, thì đan công phu hơn và không thể thiếu hoa văn truyền thống của người Gia Rai.

Tùy thuộc vào nhu cầu của người sử dụng mà kích thước mỗi chiếc gùi, nia có kích thước to nhỏ khác nhau
Tùy thuộc vào nhu cầu của người sử dụng mà kích thước mỗi chiếc gùi, nia có kích thước to nhỏ khác nhau

Chị H’Uyên Niê, thôn Ia Lok, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh chia sẻ, những chiếc gùi, nia đã trở thành nét văn hóa độc đáo của đồng bào Gia Rai. Vì vậy, chị đã đăng lên Facebook để giới thiệu, kiếm đầu ra cho các sản phẩm đan lát truyền thống của làng. Đồng thời, tiếp cận quán các cà phê, cá nhân có nhu cầu mua gùi, rổ, nia…, làm quà lưu niệm. Từ đây, cũng có thu nhập cho các nghệ nhân trong làng. 

"Vì được làm từ vật liệu thiên nhiên, lại được bảo quản trên gác bếp nên sản phẩm có độ bền cao. Tùy từng kích cỡ, mỗi chiếc gùi có giá 150-400 ngàn đồng, chiếc nia có giá 30-100 ngàn đồng. Trong một năm, mình đã bán được 200 gùi nhỏ và những chiếc rổ, nia nhỏ với số lượng gần 300 cái”, chị H’Uyên Niê cho biết

Ông Nguyễn Văn Hiệu, Chủ tịch UBND xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh, cho biết: Nghề đan lát ở xã Ia Mơ Nông đã có truyền thống từ lâu đời. Vì vậy, chính quyền xã đã tuyên truyền, hỗ trợ, giới thiệu sản phẩm của bà con thông qua buổi họp, lễ hội, hầu như các sản phẩm đều bán được và có giá trị rất là cao, mang lại thu nhập cho đồng bào DTTS nơi đây.

Nghề đan gùi vừa giúp có thêm thu nhập mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của người Gia Rai ở Gia Lai
Nghề đan gùi vừa giúp có thêm thu nhập mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của người Gia Rai ở Gia Lai

Không chỉ là đam mê với nghề đan lát truyền thống, những người như ông Hết, ông Nguich còn tuyên truyền bà con gìn giữ nghề truyền thống. Ai có nhu cầu học nghề đều được các ông hướng dẫn nhiệt tình, với mong muốn gìn giữ nghề do cha ông để lại. Đặc biệt, ông Nguich còn đan gùi bằng các vật liệu tái chế như dây nhựa để tạo ra các gùi, nia độc đáo, có độ chịu nặng cao.

Ông Siu Hnit, Phó Chủ tịch UBND xã Ia Dêr, huyện Ia Grai, nhận định: Nhờ sự tâm huyết, đam mê với nghề, các nghệ nhân đã góp phần bảo tồn nét văn hóa truyền thống của người Gia Rai. Cùng với đó, sự sáng tạo, tái chế vật liệu để đan gùi của các nghệ nhân đã góp phần bảo vệ môi trường, rất đáng để biểu dương, nhân rộng. Những sản phẩm làm ra không chỉ giúp các nghệ nhân đan lát có thêm thu nhập, mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc mình.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tuyển sinh GDNN và GDTX: Cần linh hoạt trong hình thức xét tuyển, phù hợp với từng đối tượng và từng vùng miền

Tuyển sinh GDNN và GDTX: Cần linh hoạt trong hình thức xét tuyển, phù hợp với từng đối tượng và từng vùng miền

Đó là nhận định của Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn, tại Hội nghị triển khai công tác tuyển sinh Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) và Giáo dục thường xuyên (GDTX), tổ chức ngày 16/5, tại Hà Nội.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Sáng 19/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kiểm tra tiến độ xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia tại huyện Đông Anh, TP. Hà Nội và có cuộc làm việc về chuẩn bị tổ chức tại đây Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh.
Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 2 giờ trước
Chiều ngày 10/5/2025, tại làng Chăm Bỉnh Nghĩa thuộc xã Bắc Sơn, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Ban Phong tục thôn tổ chức Lễ hội Rija Nưgar đón mừng năm mới theo Chăm lịch. Nét độc đáo của Bỉnh Nghĩa là trong nghi lễ Rija Nưgar có hai tiểu lễ ở các làng khác không có, đó là hát đối đáp nam nữ (Adaoh pasa) và múa phồn thực (Tamia klai kluk) do các vị chức sắc và người dân tham gia thực hiện. Nghi lễ múa phồn thực thể hiện tư duy cặp đôi, âm dương hòa hợp, khát vọng về sự sinh sôi nảy nở của vạn vật.
Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tin tức - Minh Nhật - 5 giờ trước
Theo thông tin từ Đài khí tượng thủy văn tỉnh Tuyên Quang, trong 24 giờ qua, trên địa bàn đã có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to, báo động mức độ thiên tai ở cấp rất nguy hiểm, đồng thời cảnh báo nguy cơ sạt lở cao trong 6 giờ tới.
Lào Cai tiếp tục triển khai, quán triệt thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị

Lào Cai tiếp tục triển khai, quán triệt thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị

Trang địa phương - Trọng Bảo - 6 giờ trước
Sáng 19/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị, về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Xã hội - Huy Trường - Thanh Huyền - 6 giờ trước
Dưới cái nắng tháng 5, chúng tôi trở lại vùng chồng lấn địa giới hành chính (ĐGHC) xã Trà Vinh (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) và xã Đăk Nên (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum). Hàng chục năm nay, người dân nơi đây bị cái nghèo đu bám do việc chồng lấn địa giới hành chính chưa được giải quyết.
Thúc đẩy quảng bá giá trị văn hóa Việt trên nền tảng số

Thúc đẩy quảng bá giá trị văn hóa Việt trên nền tảng số

Bản sắc và hội nhập - Minh Nhật - 6 giờ trước
Nhằm hợp tác thúc đẩy quảng bá văn hóa, thể thao và du lịch của Việt Nam trên môi trường số. Ngày 19/5, tại Hà Nội, Cục Hợp tác quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và TikTok Việt Nam đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác phối hợp quảng bá hoạt động của Nhà Triển lãm Việt Nam tại EXPO 2025 Osaka, Kansai, Nhật Bản - một trong những sự kiện toàn cầu lớn nhất trong năm 2025.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Media - Quỳnh Trâm - CTV - 6 giờ trước
Theo thống kê của thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn hiện có khoảng 60 trường hợp nuôi tôm tự phát, trái phép trên đất nông nghiệp, đất dự án. Dù chính quyền địa phương đã có những giải pháp xử lý vi phạm, thế nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm tình trạng này, gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến môi trường trên địa bàn, hiện UBND thị xã Nghi Sơn đang triển khai các giải pháp để giải quyết dứt điểm, tình trạng này.
Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 6 giờ trước
Trong những năm qua, được sự quan tâm hỗ trợ về vật chất, động viên tinh thần, bồi dưỡng kiến thức của các địa phương, đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS đã và đang phát huy mạnh mẽ vai trò trên nhiều lĩnh vực.
Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 6 giờ trước
Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), sáng 19/5, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định tổ chức Lễ dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành.
Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Thời sự - Hoàng Quý - 6 giờ trước
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường, để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.
Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Thời sự - Hoàng Quý - 6 giờ trước
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1.