Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người Ê Đê duy trì nét đẹp văn hoá của Lễ cúng trưởng thành

Ngọc Thu - 06:52, 18/11/2023

Đối với người đàn ông Ê Đê, từ khi sinh ra đến lúc trở thành một chàng trai biết gánh vác mọi công việc của gia đình, của buôn làng thì đều phải trải qua Lễ cúng trưởng thành (tiếng Ê Đê là Mpú Tôh - Kông).

Chàng trai Ê Đê được thầy cúng đeo chiếc vòng đồng đánh dấu sự trưởng thành
Chàng trai Ê Đê được thầy cúng đeo chiếc vòng đồng đánh dấu sự trưởng thành

Mới đây, trong khuôn khổ của Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Gia Lai 2023, đoàn nghệ nhân Ê Đê tỉnh Đắk Lắk đã tái hiện Lễ cúng trưởng thành, một trong những nghi lễ quan trọng của đời người, nét văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc Ê Đê.

Sau khi đã chọn được ngày lành, tháng tốt, chàng thanh niên được làm lễ trưởng thành tự hào khoác lên mình bộ trang phục truyền thống Ê Đê mới nhất. Sau đó, ra bến nước đầu buôn rửa mặt, gội đầu trước sự chứng kiến của Yang. Lúc này, toàn bộ lễ vật cần thiết đã được chuẩn bị sẵn sàng gồm cơm trắng, xôi nếp, thịt lợn, thịt gà, cá, rượu cần...

Lễ được tổ chức to hay nhỏ tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế của mỗi gia đình. Theo đó, nghi lễ được tiến hành qua 2 phần. Phần thứ nhất, là cúng báo công với ông bà tổ tiên và phần thứ hai là nghi lễ cúng trưởng thành.

Chủ lễ, già làng Y Wơn Nie Kđăm (làng Bôn Weo, thị trấn Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk) kể: “Lễ vật cúng tổ tiên gồm con 1 gà, 1 ghè rượu nhằm kêu gọi những người đã khuất của dòng họ cùng nhau về bảo vệ cho con, cháu trai. Lễ cúng trưởng thành có 1 con heo, 3 ghè rượu để kêu gọi tất cả các Yàng xuống chứng kiến. Lúc này chàng trai là người sẽ kế nghiệp cha mẹ trông coi nương rẫy, gánh vác những công việc trong nhà thay cha mẹ ”.

Chàng trai múa khiên, kiếm chứng tỏ sức mạnh trong Lễ cúng trưởng thành
Chàng trai múa khiên, kiếm chứng tỏ sức mạnh trong Lễ cúng trưởng thành

Trong nghi lễ trưởng thành, già làng thay mặt buôn làng, họ tộc chàng trai làm lễ cúng Yàng và trao chiếc vòng đeo tay cho chàng trai. Có nghĩa là buôn làng đã chứng kiến và  trao cho sức mạnh cho chàng trai. Sau khi được trao vòng tay, chàng trai cầm kiếm sắc chém đứt hai cây đã được trồng sẵn, tượng trưng cho hình ảnh hạ gục kẻ thù rồi đến cúi đầu ngồi đối diện với thầy cúng.

Từng tiếng chiêng theo nhịp vang lên, thầy cúng khấn tế để các thần, tổ tiên ban cho gia đình, chàng trai sức khoẻ, may mắn, an lành. Thay mặt thần linh, thầy cúng trao cho chàng trai thanh kiếm và chiếc khiên.

Lúc này, các sơn nữ Ê Đê vừa reo mừng vừa té nước vào chàng trai, thay cho những lời chúc phúc tốt đẹp và bắt đầu những điệu xoang uyển chuyển. Mọi người cùng ngồi vào mâm cỗ vừa nghe tiếng chiêng rộn ràng vừa uống rượu cần, đắm chìm trong tiếng chiêng trống, cùng nhau hoan ca, say với đất trời. Từ đây, chàng trai đã chính thức được gia đình, buôn làng công nhận là người trưởng thành. Mọi lời nói, hành động của chàng trai sẽ có “giá trị” với dân làng.

Chàng trai Y Sô Rian Kbuôr (làng Bôn Weo, thị trấn Krông Năng, huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk) năm nay đã 18 tuổi vừa gia đình đã tổ chức làm Lễ cúng trưởng thành.  Anh Y Sô Rian Kbuôr chia sẻ: “Hôm nay là một ngày quan trọng trong cuộc đời mình, mình rất tự hào, phấn khởi. Bởi từ đây, mình có thể lo cho cha mẹ và người thân trong gia đình. Mình nói đúng thì mọi người sẽ tin và làm theo”.

Lễ cúng trưởng thành của người Ê Đê có ý nghĩa rất lớn trong đời sống tinh thần của mỗi cá nhân và cộng đồng, nghi lễ này đã tồn tại hàng trăm năm qua, và là một trong những nghi lễ truyền thống tiêu biểu của người Ê Đê sinh sống trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Việc phục dựng Lễ cúng trưởng thành ngoài nâng cao trách nhiệm của chàng trai Ê Đê còn là cách “truyền lửa” cho thế hệ trẻ thêm yêu và gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc
Việc phục dựng Lễ cúng trưởng thành ngoài nâng cao trách nhiệm của chàng trai Ê Đê còn là cách “truyền lửa” cho thế hệ trẻ thêm yêu và gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc

Đặc biệt, Lễ cúng trưởng thành của người Ê Đê được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, vì vậy, đồng bào Ê Đê luôn tự hào và ý thức gìn giữ văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.

Già làng Y Wơn Nie Kđăm bảo rằng: "Mpú Tôh - kông được cộng đồng Ê Đê ta còn gìn giữ mãi. Nó không chỉ thể hiện ý nghĩa nhân văn đối với mỗi cá nhân mà còn là sự hiện diện của tình cộng cư, gắn bó keo sơn giữa các thành viên trong gia đình, giữa gia đình với cộng đồng dân cư. Chúng tôi đã vận động người dân cùng gìn giữ nghi lễ truyền thống tốt đẹp này. Đây cũng chính là tính nhân văn của nghi lễ truyền thống mà mỗi gia đình Ê Đê cần phải giữ gìn cho muôn đời sau”.

Ngày nay, Lễ cúng trưởng thành của người Ê Đê, ngoài ý nghĩa nâng cao trách nhiệm của đàn ông trước gia đình, buôn làng thì đây còn là cách “truyền lửa” cho thế hệ trẻ thêm yêu và gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Bên cạnh đó, thực hiện cuộc vận động xây dựng nếp sống mới và xây dựng nông thôn mới, những tập tục lạc hậu, những nghi thức rườm rà của tộc người Ê Đê nơi đây dần dần được đơn giản hóa hoặc xóa bỏ. Những phong tục tập quán truyền thống tốt đẹp, trong đó có nghi lễ cúng trưởng thành vẫn được người Ê Đê cùng nhau duy trì. 

Việc triển khai thực hiện phục dựng lễ cúng trưởng thành đang góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Ê Đê nói riêng, các DTTS nói chung gắn với phát triển du lịch của cộng đồng các dân tộc trên vùng Trường Sơn - Tây Nguyên.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Liên Sơn ngày mới

Liên Sơn ngày mới

Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719) được triển khai tại tỉnh Ninh Thuận đã tạo diện mạo mới cho vùng đồng bào dân tộc Raglay ở thôn Liên Sơn 2, xã Phước Vinh, huyện Ninh Phước. Cấp ủy đảng, chính quyền và các tổ chức đoàn thể đặc biệt quan tâm đồng hành cùng người dân sử dụng hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ của Chính phủ, tạo sinh kế, nâng cao đời sống cho đồng bào vùng khó khăn.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.