Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ngọt ngào điệu lượn slương

Minh Thu - 07:07, 15/02/2021

“Từ thuở còn trẻ, tôi đã được mẹ và các cụ trong bản dạy hát lượn slương. Điệu lượn ngọt ngào, yêu thương đó đã đi theo tôi suốt những năm tháng cuộc đời cho đến tận bây giờ…”, nghệ nhân Đinh Thị Đà, ở xóm Nà Pá, xã Đức Xuân, huyện Thạch An (Cao Bằng), mở đầu câu chuyện với chúng tôi về điệu lượn slương của dân tộc Tày.

Biểu diễn lượn slương trong ngày Tết ở xã Đức Xuân, huyện Thạch An.
Biểu diễn lượn slương trong ngày Tết ở xã Đức Xuân, huyện Thạch An.

Say theo ân tình câu hát lượn

Nghệ nhân Đinh Thị Đà, sống ở xóm Nà Pá, xã Đức Xuân, huyện Thạch An. Năm nay bà bước sang tuổi 78, bà là một trong những người cao tuổi, vẫn đang miệt mài, trăn trở giữ gìn, phát huy điệu slương của đồng bào Tày trên địa bàn huyện Thạch An.

Theo nghệ nhân Đinh Thị Đà, lượn slương (nghĩa là lượn Thương) là bộc bạch niềm thương nhớ, thể hiện tình cảm của người hát, tâm tình trong câu hát. Có thể là lời bà, mẹ ru con nằm nôi, có thể là tình cảm trai gái, là nỗi nhớ quê hương…

Để ví dụ, nghệ nhân Đinh Thị Đà cất lời hát: “Nhị va phong sơn cảnh sắc đào/Bioóc phông mèng bửa hộn lao xao/Pia dú chang vằng mong nặm mâứ/Cần thẻ hăn căn đảy tuộng chào” (Có nghĩa là “Nhị hoa gió núi cảnh sắc đào/Hoa nở ong bướm nhộn lao xao/Cá giữa vực sâu mong nước mới/Người thể gặp nhau được hỏi chào”).

Nghệ nhân Đinh Thị Hà còn kể, năm 1985, bà bắt đầu sưu tầm và ghi chép lại các bài lượn. Bà đã đi hết các xóm trong, bản ngoài…, tìm gặp những người cao tuổi để trao đổi, sưu tầm các bài lượn. Được sự quan tâm của ngành Văn hóa, bà thành lập nhóm lượn slương xóm Nà Pá, với 8 thành viên là những người cao tuổi. Nhóm hát lượn slương thường xuyên tham gia biểu diễn tại các hội diễn ở thôn, bản, các chương trình văn nghệ cấp huyện, cấp tỉnh trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.

Lượn slương điệu hát yêu thương, là nét văn hóa độc đáo của đồng bào Tày.
Lượn slương điệu hát yêu thương, là nét văn hóa độc đáo của đồng bào Tày.

Mai này ai nhớ lượn slương?

Là một trong những người trẻ tuổi đam mê lượn slương từ khi mới 18 tuổi, anh Nông Văn Cấp, ở xã Đức Xuân, huyện Thạch An chia sẻ: Tôi yêu lượn slương bởi giai điệu ngọt ngào, sâu lắng, tràn đầy tình cảm. Giữ được lượn slương cũng là giữ được pho di sản văn hóa quý báu của đồng bào Tày.

Đây cũng là lý do, anh Cấp đã dành nhiều thời gian đi đến các xã khác trong huyện Thạch An sưu tầm, ghi chép các bài lượn của các cụ cao tuổi còn lưu giữ được. Cùng với đó, anh đang cố gắng truyền dạy cho một số bạn trẻ yêu các làn điệu dân ca để phát huy được những giá trị của lượn slương…

Nghệ nhân Đinh Thị Đà chia sẻ về ca từ trong điệu lượn slương mà bà sưu tầm được.
Nghệ nhân Đinh Thị Đà chia sẻ về ca từ trong điệu lượn slương mà bà sưu tầm được.

Là những người yêu văn hóa truyền thống, cả anh Nông Văn Cấp và bà Đinh Thị Đà đều trăn trở: “Nếu mai này không còn người hát được lượn slương thì những giai điệu ngọt ngào, nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Tày sẽ không còn”.

Thông tin về giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị của lượn slương, ông Vũ Tuấn Nghĩa, Phó Trưởng phòng Văn hóa Thể thao huyện Thạch An cho biết: Để bảo tồn, phát huy giá trị điệu lượn slương, thời gian qua, huyện đã mở một số lớp giảng dạy điệu lượn slương, bước đầu thu hút một số bạn trẻ tham gia. Huyện đang xây dựng kế hoạch đưa dân ca Tày vào giảng dạy trong học đường, tạo điều kiện cho thế hệ trẻ tiếp cận với văn hóa truyền thống của dân tộc, kết hợp với các ngành chức năng phục dựng lại các điệu dân ca đang có nguy cơ mai một để bảo tồn.

Đặc biệt, vừa qua (tháng 10/2020), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng đã phối hợp cùng Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam thành lập Câu lạc bộ lượn slương xã Đức Xuân. Theo đó, tham mưu đề xuất với các cấp chính quyền có kế hoạch hỗ trợ bảo tồn, phát huy giá trị lượn slương gắn với phát triển du lịch.

Theo truyền thuyết: Nùng Trí Cao (1025 - 1055) là một lãnh tụ người Tày, Nùng ở châu Quảng Nguyên (nay là Cao Bằng), là con của thủ lĩnh địa phương Nùng Tồn Phúc và bà A Nùng.

Mùa Xuân năm 1041, sau khi cùng mẹ tập hợp lực lượng nổi dậy lấy châu Thảng Do (gần châu Quảng Nguyên), Nùng Trí Cao vào triều yết kiến, được vua Lý Thái Tông phong tước Thái Bảo, cho thêm 4 động và 1 châu để cùng mẹ tiếp tục cai quản. Trong niềm vui thắng giặc, cộng thêm được vua ban chức tước, Nùng Trí Cao mở tiệc mời thanh niên nam nữ trong vùng đến vui hát mừng. Tri ân tấm lòng của vua Thái Tông, tinh thần đoàn kết đánh giặc và cuộc sống của người dân, Nùng Trí Cao đặt tên cho cuộc hát thâu đêm suốt sáng đó là lượn slương (hát yêu thương - hát mừng sự yêu thương).

Đồng bào Tày, Nùng đã xem Nùng Trí Cao như một anh hùng và dựng miếu thờ. Ngày 3 tháng 3 hằng năm - kỷ niệm về Nùng Trí Cao là ngày hội chính của dân tộc Tày, Nùng để tưởng nhở về ông. Hiện ở Cao Bằng còn di tích thành Nà Lữ, nơi ông đóng quân, ở gần TP. Cao Bằng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.