Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Hướng đi mới cho nghệ thuật chế tác tượng gỗ ở Tây Nguyên: Đưa tượng gỗ nhà mồ đến với cộng đồng (Bài 2)

Lê Hường - 09:16, 07/04/2022

Đồng bào DTTS ở Tây Nguyên xưa quan niệm rằng, tượng gỗ phải gắn liền với nhà mồ. Tuy nhiên, trong dòng chảy văn hóa hiện đại, sự độc đáo từ nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ mà giờ đây đồng bào các DTTS Tây Nguyên không chỉ coi tượng gỗ là biểu tượng tâm linh, mà còn dùng tượng vào việc trưng bày, trang trí. Cũng vì thế, nghệ thuật điêu khắc gỗ dân gian này đang xuất hiện ngày càng nhiều trong đời sống cộng đồng.

Tượng gỗ dân gian được trưng bày trong các quán cà phê, homestay, khu du lịch
Tượng gỗ dân gian được trưng bày trong các quán cà phê, homestay, khu du lịch

Từ nhà mồ ra cộng đồng

Cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại, tượng nhà mồ không còn bó hẹp trong không gian nhà mồ nữa, mà bước ra ngoài đời sống cộng đồng. Những năm gần đây, nhiều nhà hàng, quán ăn mang bản sắc văn hóa Tây Nguyên đã sử dụng tượng gỗ để trang trí, thông qua đó giới thiệu và quảng bá tới du khách gần xa về một nét văn hóa đặc biệt của người Tây Nguyên.

Tận dụng những lợi thế, năm 2016 nghệ nhân tạc tượng nức tiếng Ksor Hnao dân tộc Jrai ở làng Kép, phường Đống Đa, TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai mở quán ẩm thực Tây Nguyên mang tên mình.

Ông biến quán ẩm thực của mình thành Tây Nguyên thu nhỏ, với đặc trưng văn hóa như cây nêu, nhà sàn và đặc biệt là vườn tượng gỗ. Không chỉ vậy, ông còn có 100 bức tượng được trưng bày tại khu du lịch Đồng Mô (Hà Nội) và khu du lịch sinh thái Bản Đôn (Đắk Lắk).

Nhiều bức tượng nhà mồ được trưng bày tại khu du lịch
Nhiều bức tượng nhà mồ được trưng bày tại khu du lịch

Nghệ nhân Ksor Hnao chia sẻ, ông mang tượng nhà mồ ra cộng đồng nhằm mục đích quảng bá, giới thiệu văn hóa Tây Nguyên. Điều rất may, du khách đến đây ai cũng hiếu kỳ và thích thú với những bức tượng gỗ mộc mạc này, nhiều người đặt chúng tôi tạc tượng để đưa về làm kỷ niệm.

 Một bức tượng gỗ đẹp là phải có hồn, người nghệ nhân phải biết thổi hồn vào tượng, biến những bức tượng đơn sơ, hoang dã trở nên sống động, thấm đẫm tâm hồn.

Nhiều bức tượng nhà mồ cũng đang được trưng bày tại Khu du lịch sinh thái buôn Ko Tam, phường Tân Hòa, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Hay tại Homestay Hnoh Ea Kao tại buôn Tơng Jú, xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột và nhiều điểm du lịch khác cũng có hàng chục bức tượng gỗ dân gian.

Bà H’Yam Bkrông, chủ nhân của Homestay Hnoh Ea Kao cho biết: ở đây tôi cũng trưng bày nhiều bức tượng gỗ dân gian, rất nhiều du khách đến tham quan tỏ vẻ yêu thích. Bởi tượng gỗ dân gian có những điều đặc biệt mang tính tâm linh càng tìm hiểu càng thú vị.

“Bây giờ lễ bỏ mả người ta cũng không còn làm nhiều, hoặc có làm cũng không làm lớn như ngày xưa và người đẽo tượng cũng ngày càng ít đi. Nếu không quảng bá rộng rãi cho nhiều người biết đến, e rằng nét văn hóa độc đáo này sẽ mất đi”, bà H’Yam Bkrông chia sẻ.

Homestay Hnoh Ea Kao lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê trong đó có tượng dân gian
Homestay Hnoh Ea Kao lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê trong đó có tượng dân gian

Tích cực bảo tồn nghệ thuật tạc tượng gỗ

Những năm gần đây, các tỉnh Tây Nguyên nỗ lực tìm giải pháp bảo tồn những nét văn hóa độc đáo của đồng bào DTTS, trong đó có nghệ thuật tạc tượng nhà mồ. Đặc biệt, là sự phối hợp giữa các tỉnh, tổ chức liên hoan văn hóa và các cuộc thi tạc tượng gỗ dân gian.

Ông Y Thái Êban, buôn Kmrơng Prông B, xã Ea Tu, là nghệ nhân hiếm hoi của TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk còn giữ ngọn lửa đam mê với nghề tạc tượng. Ông được nhiều người dân, doanh nghiệp du lịch, kinh doanh dịch vụ đặt hàng và luôn được tỉnh chọn làm đại diện đi thi tạc tượng ở các tỉnh khác.

Hàng ngày, ông vẫn rong ruổi đi khắp buôn làng để làm tượng cho khách. Công việc tạc tượng không chỉ giúp ông thỏa niềm đam mê, mà còn mang đến nguồn thu nhập khá. Đặc biệt, ông cố gắng truyền cảm hứng bảo tồn, truyền nghề cho thế hệ trẻ. Đến nay, hai người con trai của ông mới độ tuổi thiếu niên, nhưng đã bộc lộ năng khiếu đục đẽo tạo những tác phẩm tượng gỗ đơn giản. Ngoài ra, ông còn truyền nghề cho 6 người khác trên địa bàn thành phố.

“Tôi vừa hướng dẫn họ tạc tượng, vừa để họ phụ việc cho mình rồi trả tiền công để họ có thu nhập, có động lực. Chỉ cần có đam mê, sự kiên nhẫn, ai đến học tôi cũng dạy. Tôi dự định sẽ tổ chức một lớp truyền nghề cho các bạn trẻ”, nghệ nhân Y Thái Êban nói.

Nghệ nhân Y Ser Bkrông tạc nhiều tượng gỗ cho khách trưng bày khu du lịch
Nghệ nhân Y Ser Bkrông tạc nhiều tượng gỗ cho khách trưng bày khu du lịch

Cũng mong muốn giữ gìn, phát huy giá trị truyền thống của dân tộc để làm du lịch, nghệ nhân trẻ Y Ser Bkrông (SN 1985) ở buôn Tơng Jú, xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, đã tạc tượng cho nhiều khu du lịch, khu sinh thái tại TP. Buôn Ma Thuột, huyện Buôn Đôn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk để phục vụ phát triển du lịch. Đặc biệt, nghệ nhân Y Ser Bkrông đang nhiệt tình chỉ dạy cho nhiều bạn trẻ trong gia đình, dòng tộc, buôn làng những kỹ thuật cơ bản tạc tượng.

Nghệ nhân Y Ser Bkrông chia sẻ: Tạc tượng không chỉ giúp Y Ser có thêm thu nhập trang trải cho cuộc sống gia đình, mà còn góp phần quan trọng trong việc phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. “Nhiều du khách đến Đắk Lắk rất thích thú tìm hiểu về ý nghĩa của tượng gỗ dân gian. Thậm chí, nhiều người còn đặt nghệ nhân tạc tượng để mang về trang trí, trưng bày trong nhà”.

Bà Hoàng Thanh Hương, Phó Giám đốc Trung tâm thông tin công tác Tuyên giáo, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Gia Lai, người đã dày công nghiên cứu đề tài bảo tồn và phát huy giá trị tượng gỗ dân gian các tộc người Ba Na, Gia Rai trên địa bàn tỉnh Gia Lai bộc bạch: Muốn tượng gỗ tồn tại trong đời sống đương đại, trước tiên ta phải giữ gìn, xây dựng được lực lượng nghệ nhân dân gian nòng cốt. Họ chính là báu vật của dân làng, là người truyền nghề cho lớp lớp thế hệ trẻ. 

Đồng thời, các cấp, ngành liên quan cần có sự phối hợp chặt chẽ để đưa sản phẩm văn hóa này ra không gian sinh hoạt cộng đồng nhiều hơn. Có như vậy, bản sắc văn hóa dân tộc mới được lưu giữ và phát huy.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc-Nam

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc-Nam

Sáng 5/10, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành, cơ quan liên quan để thảo luận, cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam và triển khai các dự án đường sắt kết nối với Trung Quốc.
Cách điều trị cảm lạnh từ thảo dược

Cách điều trị cảm lạnh từ thảo dược

Vườn thuốc quanh ta - Như Ý - 2 phút trước
Cảm lạnh là bệnh viêm đường hô hấp trên phổ biến, thường xảy ra vào thời điểm giao mùa, từ tháng 9 đến tháng 4 năm sau. Trẻ nhỏ, người già và những người có sức đề kháng kém là những đối tượng dễ mắc cảm lạnh nhất. Để điều trị căn bệnh này bạn có thể dùng những loại thảo dược vườn nhà để hỗ trợ điều trị một cách hiệu quả, an toàn nhất.
Rà soát những vấn đề cấp thiết với phụ nữ, trẻ em vùng DTTS và miền núi

Rà soát những vấn đề cấp thiết với phụ nữ, trẻ em vùng DTTS và miền núi

Chính sách dân tộc - Thúy Hồng - 3 phút trước
Ngày 4/10, tại Hà Nội, Học viện Phụ nữ Việt Nam tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc gia khu vực miền Bắc, với chủ đề "Rà soát, xác định vấn đề xã hội cấp thiết với phụ nữ, trẻ em vùng DTTS và miền núi; khuyến nghị, đề xuất nội dung, giải pháp vận động, hỗ trợ phụ nữ DTTS giai đoạn tiếp theo".
Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr tiếp xúc cử tri tại huyện Krông Bông

Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr tiếp xúc cử tri tại huyện Krông Bông

Tin tức - Lê Hường - 5 phút trước
Chiều 4/10, Tổ công tác số 1 của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk do Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr làm Tổ tưởng, cùng các đại biểu đã tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV tại xã Hòa Sơn, huyện Krông Bông. Dự Hội nghị tiếp xúc cử tri còn có: Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Tuấn Hà, lãnh đạo các sở, ngành và cử tri của 4 xã, thị trấn trên địa bàn huyện.
Mường Tè, Lai Châu: Đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình MTQG 1719

Mường Tè, Lai Châu: Đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình MTQG 1719

Chính sách dân tộc - Phương Ly - 9 phút trước
Trong những năm qua, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu đã có nhiều nỗ lực triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG 1719); đồng thời, tập trung tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ, thực hiện có hiệu quả Chương trình.
Hội thi cồng chiêng, xoang các DTTS Tp. Kon Tum lần thứ II

Hội thi cồng chiêng, xoang các DTTS Tp. Kon Tum lần thứ II

Sắc màu 54 - Ngọc Chí - 9 phút trước
Tối 4/10, UBND Tp. Kon Tum (Kon Tum) tổ chức Khai mạc Hội thi cồng chiêng, xoang các DTTS lần thứ II, năm 2024.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh đối thoại với Đoàn thanh niên UBDT

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh đối thoại với Đoàn thanh niên UBDT

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 3/10, có những thông tin đáng chú ý sau: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh đối thoại với Đoàn thanh niên Ủy ban Dân tộc. Kỳ vĩ, nguyên sơ hang động Khó Chua La ở Điện Biên. Người phụ nữ Pa Kô nhân hậu, đảm đang. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tham dự Khai mạc Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19 tại Pháp

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tham dự Khai mạc Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19 tại Pháp

Thời sự - PV - 5 giờ trước
Chiều 4/10 (theo giờ địa phương), tại Lâu đài Villers-Cotterêts, Pháp, đã diễn ra phiên khai mạc trọng thể Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19 với chủ đề “Sáng tạo, Đổi mới và Khởi nghiệp bằng tiếng Pháp” với sự tham dự của gần 100 nước thành viên Cộng đồng Pháp ngữ, các thể chế Pháp ngữ, tổ chức quốc tế và khu vực, trong đó gần 40 quốc gia tham dự ở cấp người đứng đầu Nhà nước và Chính phủ. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19.
Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại Diễn đàn Doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo Pháp ngữ Franco Tech

Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại Diễn đàn Doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo Pháp ngữ Franco Tech

Thời sự - BDT - 17:45, 04/10/2024
Trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19, sáng 4/10, tại Thủ đô Paris, Cộng hòa Pháp, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm có bài phát biểu tại Diễn đàn Doanh nghiệp Pháp ngữ về đổi mới, sáng tạo Franco Tech. Báo Dân tộc và Phát triển trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm: Việt Nam đang tạo ra một môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, nhiều chính sách ưu đãi hấp dẫn

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm: Việt Nam đang tạo ra một môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, nhiều chính sách ưu đãi hấp dẫn

Thời sự - PV - 16:35, 04/10/2024
Dự và phát biểu tại Diễn đàn Doanh nghiệp Pháp ngữ về đổi mới, sáng tạo - FrancoTech, sáng 4/10, nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19 và thăm chính thức Cộng hòa Pháp, sáng ngày 4/10 tại Paris, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định, Việt Nam đang tạo ra một môi trường đầu tư kinh doanh ngày càng thuận lợi, với nhiều chính sách ưu đãi hấp dẫn và có vị thế và vị trí rất thuận lợi để giúp các doanh nghiệp tiếp tục vươn xa phát triển thành các tập đoàn, doanh nghiệp lớn mang tầm vóc quốc tế.
Thủ tướng tiếp các nhà khoa học và kỹ sư nữ khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Thủ tướng tiếp các nhà khoa học và kỹ sư nữ khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Thời sự - PV - 13:35, 04/10/2024
Sáng ngày 4/10, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp mặt các đại biểu Hội nghị Mạng lưới các nhà khoa học và kỹ sư nữ khu vực châu Á - Thái Bình Dương và lãnh đạo Hội Nữ trí thức Việt Nam thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.
Cử tri huyện Lắk kiến nghị đẩy nhanh tiến độ hỗ trợ nhà ở cho đồng bào DTTS

Cử tri huyện Lắk kiến nghị đẩy nhanh tiến độ hỗ trợ nhà ở cho đồng bào DTTS

Tin tức - Lê Hường - 12:15, 04/10/2024
Sáng 4/10, Tổ công tác số 1 của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk do Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr làm Tổ tưởng, cùng các đại biểu, đã tiếp xúc cử tri trước Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV tại huyện Lắk. Dự Hội nghị tiếp xúc cử tri còn có các đại biểu: Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Tuấn Hà; lãnh đạo các sở, ngành và cử tri của 11 xã, thị trấn trên địa bàn huyện.