Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Hướng đi mới cho nghệ thuật chế tác tượng gỗ ở Tây Nguyên: Đưa tượng gỗ nhà mồ đến với cộng đồng (Bài 2)

Lê Hường - 09:16, 07/04/2022

Đồng bào DTTS ở Tây Nguyên xưa quan niệm rằng, tượng gỗ phải gắn liền với nhà mồ. Tuy nhiên, trong dòng chảy văn hóa hiện đại, sự độc đáo từ nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ mà giờ đây đồng bào các DTTS Tây Nguyên không chỉ coi tượng gỗ là biểu tượng tâm linh, mà còn dùng tượng vào việc trưng bày, trang trí. Cũng vì thế, nghệ thuật điêu khắc gỗ dân gian này đang xuất hiện ngày càng nhiều trong đời sống cộng đồng.

Tượng gỗ dân gian được trưng bày trong các quán cà phê, homestay, khu du lịch
Tượng gỗ dân gian được trưng bày trong các quán cà phê, homestay, khu du lịch

Từ nhà mồ ra cộng đồng

Cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại, tượng nhà mồ không còn bó hẹp trong không gian nhà mồ nữa, mà bước ra ngoài đời sống cộng đồng. Những năm gần đây, nhiều nhà hàng, quán ăn mang bản sắc văn hóa Tây Nguyên đã sử dụng tượng gỗ để trang trí, thông qua đó giới thiệu và quảng bá tới du khách gần xa về một nét văn hóa đặc biệt của người Tây Nguyên.

Tận dụng những lợi thế, năm 2016 nghệ nhân tạc tượng nức tiếng Ksor Hnao dân tộc Jrai ở làng Kép, phường Đống Đa, TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai mở quán ẩm thực Tây Nguyên mang tên mình.

Ông biến quán ẩm thực của mình thành Tây Nguyên thu nhỏ, với đặc trưng văn hóa như cây nêu, nhà sàn và đặc biệt là vườn tượng gỗ. Không chỉ vậy, ông còn có 100 bức tượng được trưng bày tại khu du lịch Đồng Mô (Hà Nội) và khu du lịch sinh thái Bản Đôn (Đắk Lắk).

Nhiều bức tượng nhà mồ được trưng bày tại khu du lịch
Nhiều bức tượng nhà mồ được trưng bày tại khu du lịch

Nghệ nhân Ksor Hnao chia sẻ, ông mang tượng nhà mồ ra cộng đồng nhằm mục đích quảng bá, giới thiệu văn hóa Tây Nguyên. Điều rất may, du khách đến đây ai cũng hiếu kỳ và thích thú với những bức tượng gỗ mộc mạc này, nhiều người đặt chúng tôi tạc tượng để đưa về làm kỷ niệm.

 Một bức tượng gỗ đẹp là phải có hồn, người nghệ nhân phải biết thổi hồn vào tượng, biến những bức tượng đơn sơ, hoang dã trở nên sống động, thấm đẫm tâm hồn.

Nhiều bức tượng nhà mồ cũng đang được trưng bày tại Khu du lịch sinh thái buôn Ko Tam, phường Tân Hòa, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Hay tại Homestay Hnoh Ea Kao tại buôn Tơng Jú, xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột và nhiều điểm du lịch khác cũng có hàng chục bức tượng gỗ dân gian.

Bà H’Yam Bkrông, chủ nhân của Homestay Hnoh Ea Kao cho biết: ở đây tôi cũng trưng bày nhiều bức tượng gỗ dân gian, rất nhiều du khách đến tham quan tỏ vẻ yêu thích. Bởi tượng gỗ dân gian có những điều đặc biệt mang tính tâm linh càng tìm hiểu càng thú vị.

“Bây giờ lễ bỏ mả người ta cũng không còn làm nhiều, hoặc có làm cũng không làm lớn như ngày xưa và người đẽo tượng cũng ngày càng ít đi. Nếu không quảng bá rộng rãi cho nhiều người biết đến, e rằng nét văn hóa độc đáo này sẽ mất đi”, bà H’Yam Bkrông chia sẻ.

Homestay Hnoh Ea Kao lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê trong đó có tượng dân gian
Homestay Hnoh Ea Kao lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê trong đó có tượng dân gian

Tích cực bảo tồn nghệ thuật tạc tượng gỗ

Những năm gần đây, các tỉnh Tây Nguyên nỗ lực tìm giải pháp bảo tồn những nét văn hóa độc đáo của đồng bào DTTS, trong đó có nghệ thuật tạc tượng nhà mồ. Đặc biệt, là sự phối hợp giữa các tỉnh, tổ chức liên hoan văn hóa và các cuộc thi tạc tượng gỗ dân gian.

Ông Y Thái Êban, buôn Kmrơng Prông B, xã Ea Tu, là nghệ nhân hiếm hoi của TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk còn giữ ngọn lửa đam mê với nghề tạc tượng. Ông được nhiều người dân, doanh nghiệp du lịch, kinh doanh dịch vụ đặt hàng và luôn được tỉnh chọn làm đại diện đi thi tạc tượng ở các tỉnh khác.

Hàng ngày, ông vẫn rong ruổi đi khắp buôn làng để làm tượng cho khách. Công việc tạc tượng không chỉ giúp ông thỏa niềm đam mê, mà còn mang đến nguồn thu nhập khá. Đặc biệt, ông cố gắng truyền cảm hứng bảo tồn, truyền nghề cho thế hệ trẻ. Đến nay, hai người con trai của ông mới độ tuổi thiếu niên, nhưng đã bộc lộ năng khiếu đục đẽo tạo những tác phẩm tượng gỗ đơn giản. Ngoài ra, ông còn truyền nghề cho 6 người khác trên địa bàn thành phố.

“Tôi vừa hướng dẫn họ tạc tượng, vừa để họ phụ việc cho mình rồi trả tiền công để họ có thu nhập, có động lực. Chỉ cần có đam mê, sự kiên nhẫn, ai đến học tôi cũng dạy. Tôi dự định sẽ tổ chức một lớp truyền nghề cho các bạn trẻ”, nghệ nhân Y Thái Êban nói.

Nghệ nhân Y Ser Bkrông tạc nhiều tượng gỗ cho khách trưng bày khu du lịch
Nghệ nhân Y Ser Bkrông tạc nhiều tượng gỗ cho khách trưng bày khu du lịch

Cũng mong muốn giữ gìn, phát huy giá trị truyền thống của dân tộc để làm du lịch, nghệ nhân trẻ Y Ser Bkrông (SN 1985) ở buôn Tơng Jú, xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, đã tạc tượng cho nhiều khu du lịch, khu sinh thái tại TP. Buôn Ma Thuột, huyện Buôn Đôn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk để phục vụ phát triển du lịch. Đặc biệt, nghệ nhân Y Ser Bkrông đang nhiệt tình chỉ dạy cho nhiều bạn trẻ trong gia đình, dòng tộc, buôn làng những kỹ thuật cơ bản tạc tượng.

Nghệ nhân Y Ser Bkrông chia sẻ: Tạc tượng không chỉ giúp Y Ser có thêm thu nhập trang trải cho cuộc sống gia đình, mà còn góp phần quan trọng trong việc phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. “Nhiều du khách đến Đắk Lắk rất thích thú tìm hiểu về ý nghĩa của tượng gỗ dân gian. Thậm chí, nhiều người còn đặt nghệ nhân tạc tượng để mang về trang trí, trưng bày trong nhà”.

Bà Hoàng Thanh Hương, Phó Giám đốc Trung tâm thông tin công tác Tuyên giáo, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Gia Lai, người đã dày công nghiên cứu đề tài bảo tồn và phát huy giá trị tượng gỗ dân gian các tộc người Ba Na, Gia Rai trên địa bàn tỉnh Gia Lai bộc bạch: Muốn tượng gỗ tồn tại trong đời sống đương đại, trước tiên ta phải giữ gìn, xây dựng được lực lượng nghệ nhân dân gian nòng cốt. Họ chính là báu vật của dân làng, là người truyền nghề cho lớp lớp thế hệ trẻ. 

Đồng thời, các cấp, ngành liên quan cần có sự phối hợp chặt chẽ để đưa sản phẩm văn hóa này ra không gian sinh hoạt cộng đồng nhiều hơn. Có như vậy, bản sắc văn hóa dân tộc mới được lưu giữ và phát huy.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.