Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Hướng đi mới cho nghệ thuật chế tác tượng gỗ ở Tây Nguyên: Đưa tượng gỗ nhà mồ đến với cộng đồng (Bài 2)

Lê Hường - 09:16, 07/04/2022

Đồng bào DTTS ở Tây Nguyên xưa quan niệm rằng, tượng gỗ phải gắn liền với nhà mồ. Tuy nhiên, trong dòng chảy văn hóa hiện đại, sự độc đáo từ nghệ thuật điêu khắc tượng nhà mồ mà giờ đây đồng bào các DTTS Tây Nguyên không chỉ coi tượng gỗ là biểu tượng tâm linh, mà còn dùng tượng vào việc trưng bày, trang trí. Cũng vì thế, nghệ thuật điêu khắc gỗ dân gian này đang xuất hiện ngày càng nhiều trong đời sống cộng đồng.

Tượng gỗ dân gian được trưng bày trong các quán cà phê, homestay, khu du lịch
Tượng gỗ dân gian được trưng bày trong các quán cà phê, homestay, khu du lịch

Từ nhà mồ ra cộng đồng

Cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại, tượng nhà mồ không còn bó hẹp trong không gian nhà mồ nữa, mà bước ra ngoài đời sống cộng đồng. Những năm gần đây, nhiều nhà hàng, quán ăn mang bản sắc văn hóa Tây Nguyên đã sử dụng tượng gỗ để trang trí, thông qua đó giới thiệu và quảng bá tới du khách gần xa về một nét văn hóa đặc biệt của người Tây Nguyên.

Tận dụng những lợi thế, năm 2016 nghệ nhân tạc tượng nức tiếng Ksor Hnao dân tộc Jrai ở làng Kép, phường Đống Đa, TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai mở quán ẩm thực Tây Nguyên mang tên mình.

Ông biến quán ẩm thực của mình thành Tây Nguyên thu nhỏ, với đặc trưng văn hóa như cây nêu, nhà sàn và đặc biệt là vườn tượng gỗ. Không chỉ vậy, ông còn có 100 bức tượng được trưng bày tại khu du lịch Đồng Mô (Hà Nội) và khu du lịch sinh thái Bản Đôn (Đắk Lắk).

Nhiều bức tượng nhà mồ được trưng bày tại khu du lịch
Nhiều bức tượng nhà mồ được trưng bày tại khu du lịch

Nghệ nhân Ksor Hnao chia sẻ, ông mang tượng nhà mồ ra cộng đồng nhằm mục đích quảng bá, giới thiệu văn hóa Tây Nguyên. Điều rất may, du khách đến đây ai cũng hiếu kỳ và thích thú với những bức tượng gỗ mộc mạc này, nhiều người đặt chúng tôi tạc tượng để đưa về làm kỷ niệm.

 Một bức tượng gỗ đẹp là phải có hồn, người nghệ nhân phải biết thổi hồn vào tượng, biến những bức tượng đơn sơ, hoang dã trở nên sống động, thấm đẫm tâm hồn.

Nhiều bức tượng nhà mồ cũng đang được trưng bày tại Khu du lịch sinh thái buôn Ko Tam, phường Tân Hòa, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Hay tại Homestay Hnoh Ea Kao tại buôn Tơng Jú, xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột và nhiều điểm du lịch khác cũng có hàng chục bức tượng gỗ dân gian.

Bà H’Yam Bkrông, chủ nhân của Homestay Hnoh Ea Kao cho biết: ở đây tôi cũng trưng bày nhiều bức tượng gỗ dân gian, rất nhiều du khách đến tham quan tỏ vẻ yêu thích. Bởi tượng gỗ dân gian có những điều đặc biệt mang tính tâm linh càng tìm hiểu càng thú vị.

“Bây giờ lễ bỏ mả người ta cũng không còn làm nhiều, hoặc có làm cũng không làm lớn như ngày xưa và người đẽo tượng cũng ngày càng ít đi. Nếu không quảng bá rộng rãi cho nhiều người biết đến, e rằng nét văn hóa độc đáo này sẽ mất đi”, bà H’Yam Bkrông chia sẻ.

Homestay Hnoh Ea Kao lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê trong đó có tượng dân gian
Homestay Hnoh Ea Kao lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê trong đó có tượng dân gian

Tích cực bảo tồn nghệ thuật tạc tượng gỗ

Những năm gần đây, các tỉnh Tây Nguyên nỗ lực tìm giải pháp bảo tồn những nét văn hóa độc đáo của đồng bào DTTS, trong đó có nghệ thuật tạc tượng nhà mồ. Đặc biệt, là sự phối hợp giữa các tỉnh, tổ chức liên hoan văn hóa và các cuộc thi tạc tượng gỗ dân gian.

Ông Y Thái Êban, buôn Kmrơng Prông B, xã Ea Tu, là nghệ nhân hiếm hoi của TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk còn giữ ngọn lửa đam mê với nghề tạc tượng. Ông được nhiều người dân, doanh nghiệp du lịch, kinh doanh dịch vụ đặt hàng và luôn được tỉnh chọn làm đại diện đi thi tạc tượng ở các tỉnh khác.

Hàng ngày, ông vẫn rong ruổi đi khắp buôn làng để làm tượng cho khách. Công việc tạc tượng không chỉ giúp ông thỏa niềm đam mê, mà còn mang đến nguồn thu nhập khá. Đặc biệt, ông cố gắng truyền cảm hứng bảo tồn, truyền nghề cho thế hệ trẻ. Đến nay, hai người con trai của ông mới độ tuổi thiếu niên, nhưng đã bộc lộ năng khiếu đục đẽo tạo những tác phẩm tượng gỗ đơn giản. Ngoài ra, ông còn truyền nghề cho 6 người khác trên địa bàn thành phố.

“Tôi vừa hướng dẫn họ tạc tượng, vừa để họ phụ việc cho mình rồi trả tiền công để họ có thu nhập, có động lực. Chỉ cần có đam mê, sự kiên nhẫn, ai đến học tôi cũng dạy. Tôi dự định sẽ tổ chức một lớp truyền nghề cho các bạn trẻ”, nghệ nhân Y Thái Êban nói.

Nghệ nhân Y Ser Bkrông tạc nhiều tượng gỗ cho khách trưng bày khu du lịch
Nghệ nhân Y Ser Bkrông tạc nhiều tượng gỗ cho khách trưng bày khu du lịch

Cũng mong muốn giữ gìn, phát huy giá trị truyền thống của dân tộc để làm du lịch, nghệ nhân trẻ Y Ser Bkrông (SN 1985) ở buôn Tơng Jú, xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, đã tạc tượng cho nhiều khu du lịch, khu sinh thái tại TP. Buôn Ma Thuột, huyện Buôn Đôn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk để phục vụ phát triển du lịch. Đặc biệt, nghệ nhân Y Ser Bkrông đang nhiệt tình chỉ dạy cho nhiều bạn trẻ trong gia đình, dòng tộc, buôn làng những kỹ thuật cơ bản tạc tượng.

Nghệ nhân Y Ser Bkrông chia sẻ: Tạc tượng không chỉ giúp Y Ser có thêm thu nhập trang trải cho cuộc sống gia đình, mà còn góp phần quan trọng trong việc phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. “Nhiều du khách đến Đắk Lắk rất thích thú tìm hiểu về ý nghĩa của tượng gỗ dân gian. Thậm chí, nhiều người còn đặt nghệ nhân tạc tượng để mang về trang trí, trưng bày trong nhà”.

Bà Hoàng Thanh Hương, Phó Giám đốc Trung tâm thông tin công tác Tuyên giáo, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Gia Lai, người đã dày công nghiên cứu đề tài bảo tồn và phát huy giá trị tượng gỗ dân gian các tộc người Ba Na, Gia Rai trên địa bàn tỉnh Gia Lai bộc bạch: Muốn tượng gỗ tồn tại trong đời sống đương đại, trước tiên ta phải giữ gìn, xây dựng được lực lượng nghệ nhân dân gian nòng cốt. Họ chính là báu vật của dân làng, là người truyền nghề cho lớp lớp thế hệ trẻ. 

Đồng thời, các cấp, ngành liên quan cần có sự phối hợp chặt chẽ để đưa sản phẩm văn hóa này ra không gian sinh hoạt cộng đồng nhiều hơn. Có như vậy, bản sắc văn hóa dân tộc mới được lưu giữ và phát huy.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglay”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglay huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở ngành và đông đảo người dân địa phương.
Tin nổi bật trang chủ
Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Sáng nay (18/5), đã diễn ra Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Tổng Bí thư Tô Lâm có phát biểu quan trọng chỉ đạo Hội nghị. Báo Dân tộc và Phát triển trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Dân tộc - Tôn giáo - Thúy Hồng - 7 giờ trước
Với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả, giúp cho chị em có điều kiện khởi nghiệp, Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025” trên địa bàn Lạng Sơn đang tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp phụ nữ khởi nghiệp và kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Kinh tế - An Yên - 7 giờ trước
Thoái hóa đầu bông, gié, không kết hạt, lép lửng, lép xanh… đang là những hiện tượng xảy ra ở nhiều địa phương trên toàn tỉnh Nghệ An, gây ảnh hưởng đến hàng ngàn ha lúa Xuân 2025. Ngành Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An đang “mổ xẻ” nguyên nhân để có giải pháp khắc phục.
Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Tin tức - Lê Hường - 7 giờ trước
Tối 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình thời trang thổ cẩm Việt Nam - Đắk Lắk 2025 với chủ đề “Sắc vóc non cao”. Chương trình nhằm tôn vinh và bảo tồn những giá trị của “Di sản thổ cẩm” các dân tộc thiểu số và Chào mừng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/05/1890 - 19/05/2025).
Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Thể thao - Minh Nhật - 8 giờ trước
Diễn ra trong hai ngày 21 và 22/6, tại Thái Nguyên, Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025 quy tụ các tay ná kỳ cựu từ khắp các tỉnh thành trên cả nước tham dự.
Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Xã hội - Trọng Bảo - 9 giờ trước
Cách đây tròn 67 năm (24/9/1958), Nhà máy điện Lào Cai được đón Bác Hồ tới thăm, đây là dấu son lịch sử thiêng liêng, trở thành động lực để các thế hệ cán bộ công nhân viên (CBCNV) Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) không ngừng phấn đấu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm thành hành động cụ thể trong sản xuất, kinh doanh và trong phục vụ Nhân dân.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thời sự - PV - 19:56, 17/05/2025
Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.
Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 17:21, 17/05/2025
Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglay”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglay huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở ngành và đông đảo người dân địa phương.
Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Thời sự - Hoàng Quý - 17:19, 17/05/2025
Ngày 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Lê Minh Hoan, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.