Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giữ gìn ngôn ngữ Tày, Nùng - Cách làm hay ở Lạng Sơn

Mỹ Dung - 08:07, 22/03/2024

Với gần 80% dân số là người Tày, Nùng, xác định ngôn ngữ là một trong những thành tố quan trọng, cơ bản nhất của văn hóa dân tộc và cũng là tiêu chí để xác định thành phần DTTS, tỉnh Lạng Sơn đã có nhiều giải pháp hay, cụ thể để bảo tồn ngôn ngữ Tày, Nùng trên địa bàn.

Truyền dạy hát bài hát Then - đàn tính tại CLB cẩu Pung huyện Tràng Định cũng là một trong những hoạt động nhằm bảo tồn ngôn ngữ dân tộc
Truyền dạy hát Then - đàn tính tại CLB cẩu Pung huyện Tràng Định cũng là một trong những hoạt động nhằm bảo tồn ngôn ngữ dân tộc

Ở tỉnh Lạng Sơn, cả hai dân tộc Tày và Nùng đều có ngôn ngữ riêng thuộc ngữ hệ Tày – Thái. Tại các làng bản có đông người dân Tày, Nùng sinh sống, đồng bào vẫn sử dụng ngôn ngữ dân tộc để giao tiếp hằng ngày. Cũng giống như nhiều dân tộc khác, ngôn ngữ của người Tày, Nùng ở Lạng Sơn tồn tại dưới hai dạng: chữ viết và tiếng nói.

Về tiếng nói, người Tày, Nùng Lạng Sơn có sự tiếp xúc lâu đời với người Kinh. Người Tày học chữ Hán theo âm Hán – Việt nên tiếng Tày chịu ảnh hưởng của tiếng Kinh nhiều hơn và gần tiếng Kinh hơn. Người Nùng trước kia thường học chữ Hán theo âm Hán nên tiếng nói gần với tiếng Hán hơn. Do đó, người Tày và người Nùng có thể hiểu nhau trong giao tiếp nhưng có sự phân biệt tinh tế giữa tiếng Tày và tiếng Nùng về thanh điệu.

Đồng bào thường sử dụng ngôn ngữ của mình ở mọi lúc mọi nơi, trong cuộc sống hằng ngày khi nói chuyện với nhau. Chẳng thế mà, ở khắp các phiên chợ Kỳ Lừa, đa số đồng bào đi chợ sử dụng tiếng Tày, Nùng làm phương tiện giao tiếp chính để trao đổi, mua bán hàng hóa và hát Sli, Lượn giao duyên với nhau.

Chị Vi Thị Tình, một người dân của huyện Lộc Bình hào hứng chia sẻ: “Bất cứ đâu, nhất là trong các hoạt động cộng đồng, ngoài tiếng Kinh, thì chúng tôi vẫn sử dụng tiếng Tày để giao tiếp với nhau. Thấy gần gũi hơn nhiều lắm chứ. Dù ở đâu, đông đến mấy, chưa cần nói đến trang phục nhưng qua nói chuyện đã biết là người Tày rồi”.

"Tày, Nùng là hai dân tộc cùng có nhiều đặc điểm gần gũi nhau về dân tộc học, nơi cư trú, văn hoá, đặc biệt là ngôn ngữ. Có thể nói, ngôn ngữ Tày, Nùng cả về tiếng nói và chữ viết là thành tố quan trọng tạo nên bản sắc văn hóa Lạng Sơn”

Ông Hoàng Văn Páo Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa tỉnh Lạng Sơn
Ông Hoàng Văn Páo

Về ngôn ngữ viết, hiện nay, dân tộc Tày, Nùng không còn duy trì chữ viết riêng, chỉ còn một phần nhỏ trong hệ thống sách cúng, sách Then. Ông Hoàng Văn Páo, Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa tỉnh Lạng Sơn cho biết: “Tày, Nùng là hai dân tộc cùng có nhiều đặc điểm gần gũi nhau về dân tộc học, nơi cư trú, văn hoá, đặc biệt là ngôn ngữ. Có thể nói, ngôn ngữ Tày, Nùng cả về tiếng nói và chữ viết là thành tố quan trọng tạo nên bản sắc văn hóa Lạng Sơn”.

Trao đổi với lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Lạng Sơn được biết, thời gian qua Sở đã chỉ đạo các phòng chuyên môn, đơn vị trực thuộc tăng cường sưu tầm các tài liệu, hiện vật chữ viết, thu âm ghi hình các phong tục, tập quán, dân ca có sử dụng ngôn ngữ Tày, Nùng; biên dịch các tác phẩm, trích đoạn then cổ, quan làng, cỏ lẩu, sli xuất bản thành sách để lưu trữ, phục vụ công tác tìm hiểu của Nhân dân...

“Đặc biệt, Sở hướng dẫn các huyện, thành phố đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích người dân sử dụng ngôn ngữ dân tộc trong cuộc sống hằng ngày, động viên thế hệ lớn tuổi truyền dạy lại cho thế hệ trẻ; đẩy mạnh việc thành lập các câu lạc bộ dân ca, đây là môi trường lý tưởng để ngôn ngữ được duy trì và phát huy hiệu quả”, ông Phan Văn Hòa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn nhấn mạnh.

Nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn thực hiện giảng dạy hát Then đàn tính trong các tiết học ngoại khóa
Nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn thực hiện giảng dạy hát Then đàn tính trong các tiết học ngoại khóa

Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị khác trên địa bàn tỉnh cũng rất quan tâm đến công tác bảo tồn ngôn ngữ dân tộc: mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng chứng chỉ tiếng Tày, Nùng (thực hiện từ năm 2011), trong đó chủ yếu là tiếng Tày cho cán bộ, công chức và các đối tượng dự tuyển thi công chức theo quy định, các lớp bồi dưỡng này đều do Sở Giáo dục và Đào tạo phê duyệt danh sách; phát sóng phát thanh các bản tin, các chư­ơng trình thời sự và chương trình văn nghệ bằng tiếng Tày – Nùng; đăng tải các tác phẩm văn học nghệ thuật bằng tiếng Tày, Nùng....

Đáng chú ý, công tác bảo tồn ngôn ngữ dân tộc thông qua các hoạt động văn hoá, văn nghệ có sử dụng tiếng dân tộc Tày, Nùng như hát then, sli, lượn…Nhiều trường học trên địa bàn tỉnh thực hiện giảng dạy trong các tiết học ngoại khóa. Đến nay, cả tỉnh có 23 trường ở cấp tiểu học, THCS, THPT đã và đang tổ chức truyền dạy và thành lập được các Câu lạc bộ hát then, đàn tính thu hút trên 400 học sinh theo học, tăng 60% so với năm 2018…

Ngoài việc người dân cần phải quan tâm hơn đến truyền dạy cho con cháu sử dụng thành thạo ngôn ngữ dân tộc mình trong sinh hoạt, đời sống thì vai trò của cơ quan quản lý Nhà nước về công tác dân tộc là hết sức quan trọng trong việc tham mưu các chính sách gìn giữ, phát huy nhóm ngôn ngữ này. Với những giải pháp tích cực của các cấp, ngành trong tỉnh Lạng Sơn góp phần từng bước gìn giữ, phát huy ngôn ngữ dân tộc Tày, Nùng trong giai đoạn hiện nay.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.