Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bắc Giang với công tác giữ gìn ngôn ngữ các DTTS: Người có uy tín, nghệ nhân nỗ lực giữ gìn tiếng “mẹ đẻ” (Bài 2)

Mỹ Dung - 04:56, 20/11/2023

"Thế hệ chúng tôi hết, tiếng nói của người DTTS sẽ không còn đâu!", đó là trăn trở, trải lòng của không ít Người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS và miền núi ở Bắc Giang khi chia sẻ về vấn đề này. Trước nỗi lo ấy, đội ngũ Người có uy tín trên địa bàn đã và đang bằng mọi cách, với sự tận tâm trách nhiệm nhằm đóng góp cho việc giữ gìn tiếng dân tộc tại địa phương.

Ông Đàm Văn Tình dạy tiếng Sán Chay tại thôn Đồng Bây, xã An Lạc, huyện Sơn Động
Ông Đàm Văn Tình dạy tiếng Sán Chay tại thôn Đồng Bây, xã An Lạc, huyện Sơn Động

Tận tụy truyền dạy ngôn ngữ DTTS

Hơn 15 năm qua, Người có uy tín Bàn Văn Cương, thôn Thanh Chung, thị trấn Tây Yên Tử vẫn miệt mài "giữ lửa, truyền lửa" ngôn ngữ dân tộc Dao cho các thế hệ trẻ. Ông đã vinh dự được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú do đã có những cống hiến xuất sắc trong gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể (lĩnh vực bảo tồn tiếng nói, chữ viết tỉnh Bắc Giang).

Nghỉ hưu từ năm 2007, ông Cường đã chủ động, tích cực trong việc sưu tầm những cuốn sách cổ của người Dao. Khi được tham gia "Đề án bảo tồn và phát triển tri thức bản địa các dân tộc thiểu số Việt Nam" thuộc Trung tâm vì Sự phát triển bền vững miền núi, ông có được "Bộ sách dạy và học chữ Dao Việt Nam".

Đây là bộ sách cổ, viết bằng chữ Hán - Nôm; đã có từ hàng trăm năm, được người Dao chấp thuận, sử dụng trong sinh hoạt gia đình, cộng đồng và xã hội, thể hiện một phần bản sắc văn hóa và lịch sử phát triển của dân tộc Dao ở Việt Nam.

Cũng từ đó, ông tâm huyết mở lớp truyền dạy tiếng dân tộc Dao đầu tiên trong thôn miễn phí. Thấm thoắt đã 15 năm, với hơn 10 lớp được ông truyền dạy. Ông chia sẻ, vui nhất là mỗi khi lên lớp, số người học tăng lên so với ngày hôm qua; buồn là khi số học viên cứ "rơi rụng" dần, có lớp ban đầu tới 35 học viên, cuối khóa học chỉ còn lại vài người.

“Lương hưu nhà nước trả tôi hàng tháng đã đủ chi tiêu rồi, cái tôi mong muốn là được tận mắt nhìn thấy lớp lớp con cháu còn nói đượng tiếng Dao, còn giữ được bản sắc văn hóa của mình”, ông Cường trải lòng.

Nghệ nhân ưu tú Bàn Văn Cường với sách cổ của người Dao ở Bắc Giang
Nghệ nhân ưu tú Bàn Văn Cường với sách cổ của người Dao ở Bắc Giang

Cũng với tâm huyết ấy, Người có uy tín Đàm Văn Tình, người Sán Chay, thôn Đồng Bây, xã An Lạc, huyện Sơn Động đã âm thầm dày công biên soạn tài liệu truyền dạy tiếng dân tộc Sán Chí, Cao Lan, tổ chức được nhiều lớp truyền dạy tiếng Sán Chí, Cao Lan tại thôn mình.

Hiện nay, thôn đang duy trì được 2 lớp truyền dạy tiếng Sán Chí và Cao Lan; mỗi lớp gần 20 học viên, học vào buổi sáng ngày Chủ Nhật hàng tuần, chủ yếu là các cháu đang học bậc THCS.

Cháu Đặng Thị H bày tỏ niềm vui khi được tham gia lớp học của ông Tình: “Cháu cũng đang học lớp dạy tiếng Sán Chỉ, hầu như học vào cuối tuần nên cũng rất tiện. Giờ chúng cháu cũng không còn biết tiếng dân tộc mình nhiều. Tham gia lớp học như thế này, chúng cháu thêm hiểu, thêm yêu về dân tộc mình hơn”.

Thành lập câu lạc bộ

Không chỉ mở các lớp truyền dạy, không ít Người có uy tín cũng thành lập câu lạc bộ nhằm khôi phục và phát triển làn điệu dân ca, đẩy mạnh việc sử dụng ngôn ngữ, trang phục văn hóa truyền thống của dân tộc. Ông Lưu Đình Tiến, xã Vô Tranh huyện Lục Nam là một trong những Người có uy tín như thế. Ông đã cố gắng gìn giữ bản sắc văn hóa người Sán Dìu qua tiếng hát Soọng cô.

"Câu lạc bộ Soọng cô xã Vô Tranh" được thành lập vào năm 2009, lúc đầu có hơn 10 thành viên là những người lớn tuổi, lão thành. Đến nay, Câu lạc bộ có 35 hội viên trong đó có cả thành viên trẻ tuổi, các cháu học sinh.

Ông Tiến chia sẻ, hiện nay tài liệu truyền dạy tiếng dân tộc còn chưa có, nhiều người còn chưa quan tâm tới việc truyền dạy trong gia đình...Chính vì vậy, việc bảo tồn tiếng DTTS trên địa bàn còn nhiều khó khăn.

Người có uy tín Lưu Đình Tiến (người cầm micro) cùng hội viên người cao tuổi xã Vô Tranh hát Soọng cô
Người có uy tín Lưu Đình Tiến (người cầm micro) cùng hội viên người cao tuổi xã Vô Tranh hát Soọng cô

Trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, ông Vi Thanh Quyền, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Bắc Giang cho biết, trước nguy cơ mai một tiếng DTTS trên địa bàn, nhiều Người có uy tín đã có ý thức cao trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc nói chung, giữ gìn ngôn ngữ các dân tộc nói riêng.

“Trong những năm qua, với nhiều hoạt động cụ thể (mở lớp truyền dạy tiếng dân tộc, cung cấp thêm tài liệu dạy, vận động thành lập các CLB...), đội ngũ Người có uy tín trên địa bàn tỉnh Bắc Giang đã có vai trò tích cực và có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn tiếng nói vùng đồng bào DTTS", ông Quyền nhấn mạnh.

Nhận thức rõ vị trí, vai trò của việc bảo tồn ngôn ngữ các DTTS, cũng như tiếp nhận các kiến nghị của những Người có uy tín trong đồng bào DTTS về bảo tồn tiếng dân tộc, Ban Dân tộc tỉnh Bắc Giang đã đề xuất việc xây dựng Đề án "Bảo tồn, phát huy ngôn ngữ các DTTS tỉnh Bắc Giang".

Theo đó, UBND tỉnh Bắc Giang đã xây dựng Đề án "Bảo tồn, phát huy tiếng DTTS trên địa bàn tỉnh Bắc Giang" tập trung bảo tồn, phát huy tiếng dân tộc của cộng đồng các dân tộc Nùng, Tày, Sán Dìu, Hoa, Sán Chay (Cao Lan, Sán Chí) và Dao, trọng tâm tại 73 xã vùng đồng bào DTTS các huyện Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế và Lạng Giang.

Đây là hoạt động nhằm triển khai có hiệu quả các nội dung của Dự án 6 về "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" giai đoạn I của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 trên địa bàn tỉnh Bắc Giang.

Sinh hoạt CLB hát Dân ca dân tộc Sán Dìu tại huyện Lục Ngạn
Sinh hoạt CLB hát Dân ca dân tộc Sán Dìu tại huyện Lục Ngạn

Mục tiêu của Đề án nhằm từng bước tăng tỷ lệ người DTTS nói được tiếng dân tộc bình quân từ 2- 3%/năm; phấn đấu đến năm 2030 tỷ lệ người DTTS nói được tiếng dân tộc đạt từ 15 - 20%. Từ năm học 2024 - 2025, đến hết năm học 2029 - 2030, phấn đấu 100% các trường học vùng đồng bào DTTS&MN tổ chức được lớp học tiếng dân tộc và duy trì thường xuyên việc dạy và học tiếng dân tộc. Đồng thời, triển khai thí điểm việc dạy và học tiếng dân tộc trong cộng đồng ở 73 xã vùng đồng bào DTTS&MN; mỗi xã chọn 01 thôn/bản để làm điểm và rút kinh nghiệm cho triển khai những năm sau.

Đề án đã đề ra các nhiệm vụ, giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu trên gồm: Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền cơ sở và người dân về sự cần thiết phải bảo tồn, phát huy ngôn ngữ các DTTS. Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cho các hoạt động bảo tồn, phát huy ngôn ngữ các DTTS.

Hi vọng rằng, với những giải pháp quyết liệt và sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành và đông đảo đội ngũ Người có uy tín trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, sẽ góp phần tạo môi trường gìn giữ, bảo tồn và phát huy ngôn ngữ các DTTS.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Quyết tâm giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025

Thủ tướng: Quyết tâm giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025

Chủ trì Hội nghị thúc đẩy động lực tăng trưởng đầu tư công năm 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu quyết tâm giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm 2025 (mục tiêu trước đây là 95%), đồng thời coi kết quả giải ngân đầu tư công là căn cứ quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, đánh giá cán bộ, nếu không hoàn thành thì phải kiểm điểm, xử lý.
Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”

Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”

Media - BDT - 10 phút trước
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 19/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ bay đại kỳ Tổ quốc kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhà thờ Hàm Long Hà Nội. Kiếm tiền triệu từ loại “rau dại”. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Vẻ đẹp độc đáo của ngôi chùa có tượng Phật cao nhất Đông Nam Á ở Quảng Ngãi

Vẻ đẹp độc đáo của ngôi chùa có tượng Phật cao nhất Đông Nam Á ở Quảng Ngãi

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Ngọc - 37 phút trước
Toạ lạc tại đỉnh núi Thiên Mã, chùa Minh Đức hiện đang xây dựng tượng Phật Quan âm có chiều cao 125m. Đây được xem là tượng Phật cao nhất Đông Nam Á với những điều độc đáo và vẻ đẹp khác lạ, kỳ vọng sẽ trở thành khu văn hoá tâm linh hấp dẫn, thu hút nhiều du khách.
Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố, bắt tạm giam

Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố, bắt tạm giam

Pháp luật - Anh Trúc - 46 phút trước
Ngày 19/5, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an đã khởi tố 5 bị can liên quan vụ Quang Linh Vlogs. Trong đó Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố, bắt tạm giam về tội "Lừa dối khách hàng".
“Đưa” công nghệ số về bản

“Đưa” công nghệ số về bản

Xã hội - Phạm Tiến - 48 phút trước
Những thành viên Tổ công nghệ cộng đồng đã trở thành “cầu nối” để đưa công nghệ số về bản. Giờ đây, dưới những mái nhà sàn, trong những bản vùng xa ở Quảng Trị, bà con DTTS đã tiếp cận được thông tin chính thống, sử dụng thành thạo dịch vụ công trực tuyến.
Chương trình MTQG 1719 giải quyết nhiều vấn đề dân sinh hiệu quả cho đồng bào DTTS ở Vân Canh

Chương trình MTQG 1719 giải quyết nhiều vấn đề dân sinh hiệu quả cho đồng bào DTTS ở Vân Canh

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 1 giờ trước
Thời gian qua, từ nguồn lực hỗ trợ của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719), các cấp chính quyền ở huyện Vân Canh (Bình Định) đã tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ các dự án phát triển sản xuất, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Đền tháp Po Klong Garai: Biểu tượng vững bền của văn hóa Chăm

Đền tháp Po Klong Garai: Biểu tượng vững bền của văn hóa Chăm

Sắc màu 54 - Bá Minh Truyền - 1 giờ trước
Đền tháp Po Klong Garai, là một trong những công trình kiến trúc và điêu khắc tiêu biểu và nổi bật của người Chăm được bảo tồn khá nguyên vẹn. Tháp tọa lạc trên đồi Lá trầu (Mbuen Hala), thuộc phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Văn khắc bằng chữ Chăm cổ trên đá sa thạch cung cấp những thông tin về văn hóa, lịch sử quý giá như công lao và thần tích của vua Po Klong Garai, các hoạt động tế lễ, cúng bái và tổ chức xã hội của người Chăm.
Tạo động lực cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống từ Chương trình MTQG 1719

Tạo động lực cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống từ Chương trình MTQG 1719

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 1 giờ trước
Trong thời gian qua, việc triển khai hiệu quả Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719) đã và đang tạo động lực quan trọng để công tác bảo tồn, phát huy hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS ngày càng lan tỏa và đi vào thực chất.
Việt Nam là điển hình toàn cầu về bảo vệ và phát huy giá trị các di sản

Việt Nam là điển hình toàn cầu về bảo vệ và phát huy giá trị các di sản

Tìm trong di sản - Minh Nhật - 1 giờ trước
Khẳng định Việt Nam là điển hình toàn cầu về bảo vệ và phát huy giá trị các di sản, Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới của UNESCO Lazare Eloundou Assomo đề nghị Việt Nam chia sẻ các kinh nghiệm quý với các quốc gia trên thế giới.
Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Bản sắc và hội nhập - Hồng Phúc - 1 giờ trước
Tạp chí Time Out của Anh vừa công bố 20 thành phố văn hóa, nghệ thuật nổi bật nhất thế giới năm 2025. Thủ đô Hà Nội xếp thứ 9 trong danh sách này và đứng đầu các điểm đến ở châu Á.
Ngân hàng Chính sách Xã hội: Phát huy sức mạnh nội lực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ

Ngân hàng Chính sách Xã hội: Phát huy sức mạnh nội lực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ

Tin tức - Phương Linh - 1 giờ trước
Ngày 19/5, Ngân hàng Chính sách Xã hội (CSXH) tổ chức thành công Hội nghị tuyên dương điển hình tiên tiến giai đoạn 2020 - 2025. Hội nghị vinh dự có sự hiện diện của lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, đại diện các tổ chức chính trị - xã hội, cùng Ban lãnh đạo Ngân hàng CSXH, các điển hình tiên tiến trong toàn hệ thống. Sự kiện được tổ chức trực tiếp và kết nối trực tuyến đến các điểm cầu trên toàn quốc.