Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Điện Biên: Ghi nhận về bảo tồn, phát huy giá trị tiếng Thái, Mông

PV - 14:50, 04/06/2019

Trong cộng đồng 19 dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh Điện Biên, ngôn ngữ dân tộc Mông, Thái có ảnh hưởng rất lớn, bởi tỷ lệ cơ cấu dân số của 2 dân tộc này chiếm đa số (trên 70%) và có nền văn hóa bản địa lâu đời nhất. Trước thực trạng ngôn ngữ và chữ viết của dân tộc Thái, Mông có nguy cơ bị mai một, tỉnh Điện Biên đã triển khai Đề án dạy tiếng Thái, Mông cho học sinh và THCS, bước đầu gặt hái được những kết quả đáng ghi nhận.

Lớp dạy học tiếng Thái trong Trường Tiểu học theo Đề án của UBND tỉnh Điện Biên. Lớp dạy học tiếng Thái trong Trường Tiểu học theo Đề án của UBND tỉnh Điện Biên.

Hướng bảo tồn và phát huy ngôn ngữ

Nhìn lại quá trình bảo tồn và phát huy giá trị ngôn ngữ của 2 dân tộc Thái, Mông, thời gian qua, tỉnh Điện Biên đã có một lộ trình và hướng đi cụ thể. Năm 2010, UBND tỉnh Điện Biên có Quyết định số 759/QĐ-UBND về việc “Ban hành Bộ tài liệu tiếng dân tộc Mông, tiếng dân tộc Thái” đã tạo điều kiện cho đồng bào, cán bộ người DTTS ở Điện Biên được học tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình. Đây cũng là bộ tài liệu khoa học đầu tiên được dùng để giảng dạy và đào tạo tiếng dân tộc dành riêng cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức địa phương.

Tiếp đó, năm 2011 “Đề án dạy tiếng Thái, Mông cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở (THCS) giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020”, của UBND tỉnh Điện Biên tiếp tục mở ra hướng đi mới trong công tác bảo tồn, phát huy ngôn ngữ DTTS. Đề án được triển khai rộng rãi trong ngành Giáo dục và Đào tạo địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh tiếp thu kiến thức khi học tập trong nhà trường và các cơ sở giáo dục khác.

Trong khuôn khổ Đề án đã hoàn chỉnh bộ chương trình và tài liệu dạy tiếng Thái, Mông; triển khai dạy cho học sinh tiểu học, THCS theo quy mô, nội dung và lộ trình, đồng thời đào tạo đội ngũ cán bộ giáo viên dạy tiếng Thái, Mông phục vụ công tác giảng dạy và nghiên cứu tiếng dân tộc…

Mục tiêu của Đề án mỗi năm triển khai mở 80 lớp dạy tiếng Thái và tiếng Mông cho khoảng 2.000 học sinh lớp 3. Đối tượng là con em dân tộc Mông, Thái đã biết đọc, viết thành thạo ngôn ngữ tiếng Việt phổ thông và không bị hạn chế trong việc học, tiếp thu ngôn ngữ của cộng đồng dân tộc mình. Số học sinh này sẽ tiếp tục duy trì học lên hết bậc tiểu học và THCS. Mỗi huyện, thị, thành phố lựa chọn khoảng 40 trường tiểu học và 40 trường THCS tham gia triển khai dạy và học tiếng Mông, tiếng Thái. Tổng kinh phí thực hiện Đề án trong giai đoạn 2011-2020 khoảng 11 tỷ đồng.

Đây là Đề án được đánh giá là có quy mô và hoàn chỉnh bậc nhất so với các chương trình giảng dạy trước đây, bởi không chỉ có ý nghĩa với riêng tỉnh Điện Biên mà còn mang tầm ảnh hưởng đối với các tỉnh miền núi phía Bắc, tạo điều kiện phát huy tiếng Thái, tiếng Mông theo hướng bền vững và thiết thực.

Còn nhiều việc phải làm

Hiện vấn đề dạy và học tiếng dân tộc không chỉ có trong các cơ sở giáo dục mà còn phổ biến trong nhiều cộng đồng người DTTS sinh sống. Xuất phát từ lòng tự tôn dân tộc, các nhóm cộng đồng đã tựu lại thành lập những nhóm, trung tâm học tập cộng đồng. Không thụ động chờ nguồn kinh phí của cấp trên hay hỗ trợ từ đề án bảo tồn của Nhà nước, các địa phương đã tự cân đối kinh phí hoạt động để tổ chức mở các lớp truyền dạy chữ Thái và chữ Mông cho người dân tham gia.

Tuy nhiên, ông Lò Ngọc Duyên, Trưởng Ban Điều phối Trung tâm Bảo tồn và Phát triển tri thức các dân tộc Điện Biên trăn trở: Hiện nay, chữ viết của DTTS chỉ còn được lưu giữ được bởi những người già trong một số làng bản hoặc những nghệ nhân, thầy mo, thầy cúng, nhưng số lượng những người này còn rất ít và quỹ thời gian với họ nhìn chung không còn nhiều nữa...; một số người tuy biết đọc nhưng lại không biết viết nên chữ viết của nhiều DTTS đang đứng trước nguy cơ bị mai một.

Mặt khác, nhân lực nghiên cứu chuyên sâu và tài liệu dùng để giảng dạy ngôn ngữ DTTS ở Điện Biên hiện còn hạn chế, khan hiếm và chưa có quy chế phối hợp, thống nhất giữa một bên là nghiên cứu, bảo tồn với một bên là giáo dục và đào tạo. Quá trình học tập, giao tiếp thực tế của người dân vùng này với tỉnh khác trong khu vực cũng gặp nhiều khó khăn do chưa thống nhất được bộ tài liệu học tập chung và còn xuất hiện biến thể, phương ngữ ở từng nơi… những vấn đề này cần phải được quan tâm giải quyết từng bước.

VŨ LỢI

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Thầy cô nghẹn ngào nhớ lại khoảnh khắc cơn lũ ập xuống trong đêm

Thầy cô nghẹn ngào nhớ lại khoảnh khắc cơn lũ ập xuống trong đêm

Cơn lũ ống bất ngờ đổ về trường trong đêm, trong tình huống khẩn cấp, các thầy cô giáo cùng lực lượng Công an xã, cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng, dân quân đã kịp thời sơ tán toàn bộ 301 học sinh ra khỏi khu vực nguy hiểm. Thế nhưng khoảnh khắc đầy ám ảnh đó vẫn khiến các thầy cô, các em học sinh cùng mọi người bàng hoàng.
Tin nổi bật trang chủ
Cần bố trí cán bộ công tác dân tộc, tôn giáo riêng biệt, không lồng ghép

Cần bố trí cán bộ công tác dân tộc, tôn giáo riêng biệt, không lồng ghép

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 22:06, 09/09/2025
Đây là đề nghị của Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr khi đến kiểm tra công tác vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo tại xã An Cư và Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Thầy cô nghẹn ngào nhớ lại khoảnh khắc cơn lũ ập xuống trong đêm

Thầy cô nghẹn ngào nhớ lại khoảnh khắc cơn lũ ập xuống trong đêm

Xã hội - Vũ Mừng - 19:25, 09/09/2025
Cơn lũ ống bất ngờ đổ về trường trong đêm, trong tình huống khẩn cấp, các thầy cô giáo cùng lực lượng Công an xã, cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng, dân quân đã kịp thời sơ tán toàn bộ 301 học sinh ra khỏi khu vực nguy hiểm. Thế nhưng khoảnh khắc đầy ám ảnh đó vẫn khiến các thầy cô, các em học sinh cùng mọi người bàng hoàng.
Bộ Chính trị cho ý kiến về công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương

Bộ Chính trị cho ý kiến về công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương

Thời sự - PV - 18:50, 09/09/2025
Sáng 9/9, tại Trụ sở Trung ương Đảng, dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Tô Lâm, Bộ Chính trị đã làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy các cơ quan Đảng Trung ương để cho ý kiến vào dự thảo các văn kiện, phương án nhân sự và công tác chuẩn bị Đại hội đại biểu Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.
Quốc hội Việt Nam - 80 năm khẳng định vai trò xuyên suốt trong sự phát triển của đất nước

Quốc hội Việt Nam - 80 năm khẳng định vai trò xuyên suốt trong sự phát triển của đất nước

Thời sự - Hoàng Quý - 18:33, 09/09/2025
Chiều 9/9, tại Nhà Quốc hội, Đảng ủy Quốc hội phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển”. Đây là sự kiện quan trọng hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946 - 6/1/2026).
Lễ hội đền Bảo Hà tôn vinh tri ân công lao các bậc tiền nhân

Lễ hội đền Bảo Hà tôn vinh tri ân công lao các bậc tiền nhân

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Minh Nhật - 18:32, 09/09/2025
Sáng 8/9, xã Bảo Hà (tỉnh Lào Cai) tưng bừng tổ chức Lễ hội đền Bảo Hà năm 2025 để tri ân và tưởng nhớ tới Thần vệ quốc Hoàng Bảy, vị tướng đã có công dẹp giặc phương Bắc giữ yên non sông bờ cõi, mang lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho Nhân dân.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Quảng Ninh phát động thi đua, hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương

Quảng Ninh phát động thi đua, hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương

Trang địa phương - Mỹ Dung - 18:18, 09/09/2025
Ngày 9/9, Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ VI của tỉnh Quảng Ninh (2025 - 2030) khơi dậy tinh thần thi đua mới, hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030. Đại hội diễn ra với sự tham dự của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân.
Lá thư tay xúc động của người phụ nữ dân tộc Dao viết trong căn nhà mới

Lá thư tay xúc động của người phụ nữ dân tộc Dao viết trong căn nhà mới

Xã hội - Thúy Hồng - 17:54, 09/09/2025
Dù không biết chữ nhưng để bày tỏ tình cảm, lòng biết ơn đối với chính quyền, các nhà hảo tâm và bộ đội biên phòng đã giúp gia đình có ngôi nhà mới khang trang thay thế ngôi nhà tạm dột nát, bà Phùng Tả Mẩy ở Lai Châu đã nhờ con dâu viết một lá thư tay để gửi cho các đơn vị, tổ chức.
Trao 200 suất học bổng cho học sinh khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ

Trao 200 suất học bổng cho học sinh khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ

Tin tức - Văn Long - Minh Triết - 17:48, 09/09/2025
Trong 2 ngày 8 - 9/9, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng TP. Cần Thơ phối hợp với Hội Khuyến học TP. Cần Thơ tổ chức Lễ trao học bổng thực hiện chương trình “Nâng bước em tới trường” năm 2025 cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới biển của thành phố.
Xây trường nội trú liên cấp: Thắp sáng tương lai cho học sinh vùng biên

Xây trường nội trú liên cấp: Thắp sáng tương lai cho học sinh vùng biên

Giáo dục - Minh Anh - 17:42, 09/09/2025
Ngày 18/7/2025, Bộ Chính trị ban hành Thông báo kết luận số 81-TB/TW về chủ trương xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền. Hiện nay, các địa phương đã và đang tiến hành các bước để cụ thể hóa chủ trương này. Khi các trường học được xây dựng không chỉ giải quyết bài toán về thiếu cơ sở vật chất mà còn mở rộng cơ hội học tập cho nhiều học sinh nội trú.
Gia Lai tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp

Gia Lai tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 16:51, 09/09/2025
UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản yêu cầu, các địa phương tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đợt cao điểm, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra Ủy ban châu Âu (lần thứ 5).