Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gia đình 3 thế hệ giữ gìn nghề dệt thổ cẩm của người Mạ

Lê Hường - 08:43, 02/12/2022

Hơn 60 năm gắn bó với khung cửi, nghệ nhân H’Bạch (73 tuổi), bon N’Jiêng, xã Đắk Nia, TP.Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông đã truyền nghề đệt thổ cẩm truyền thống cho thế hệ con và cháu. Đến nay, nghề dệt không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào Mạ, mà còn tạo thêm nguồn thu nhập cho gia đình bà, gắn kết tình thân. Hiếm có gia đình nào giữ được nghề truyền thống như gia đình nghệ nhân H’Bạch.

Gia đình nghệ nhân H’Bạch 3 thế hệ dệt thổ cẩm
Gia đình nghệ nhân H’Bạch 3 thế hệ dệt thổ cẩm

Bảo tồn giá trị văn hóa

Sinh ra trong cái nôi văn hóa dân tộc Mạ, nghệ nhân H’Bạch đã sớm hòa mình vào dòng chảy văn hóa đặc trưng của đồng bào mình. Bà bảo, “theo phong tục của người Mạ, con gái ai cũng phải biết dệt, nên trước khi lập gia đình cô gái nào cũng được mẹ, bà truyền nghề. Phụ nữ Mạ phải tự biết dệt những sản phẩm thổ cẩm làm lễ vật hỏi chồng. Có gia đình rồi thì dệt chăn, mền cho chồng, cho con đắp, dệt vải may đồ truyền thống cho gia đình”.

Từ khi 10 tuổi, H’Bạch đã được mẹ gửi hàng xóm truyền nghề kéo sợi, lên rừng lấy lá cây, củ nghệ, cây tràm về nấu nhuộm màu chỉ. Mải miết theo “thầy” học nghề, chẳng bao lâu sau cô gái H’Bạch đã có thể dệt, biết nhuộm nhiều màu chỉ để phối hoa văn và dệt những sản phẩm thổ cẩm, may trang phục dùng trong gia đình.

 Cứ như thế, hơn 60 năm qua, nghệ nhân H’Bạch gắn bó với khung cửi, sắc màu thổ cẩm, am hiểu tường tận phong tục, tập quán, văn hóa dân tộc Mạ. Bà là một trong số ít nghệ nhân dệt thổ cẩm lão luyện của tỉnh Đắk Nông.

Cũng chính vì am hiểu phong tục và mong muốn, lưu giữ giá trị truyền thống nên khi con gái của bà mới lớn, bà đã truyền nghề để trước khi lập gia đình. Cô con gái cũng tự làm ra những lễ vật thổ cẩm bắt buộc để hỏi chồng. Nghệ nhân H’Bạch không chỉ truyền cho con nghề truyền thống và truyền cả tình yêu với khung cửi, sợ chỉ, màu sắc hoa văn của đồng mình.

Nghệ nhân H’Bạch là một trong những nghệ nhân lão luyện trong nghề dệt thổ cẩm truyền thống ở Đắk Nông
Nghệ nhân H’Bạch là một trong những nghệ nhân lão luyện trong nghề dệt thổ cẩm truyền thống ở Đắk Nông

Nghệ nhân H’Bạch cho biết: Thổ cẩm không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của đồng bào Mạ. Việc truyền nghề dệt thổ cẩm cũng không đơn giản ngày một ngày hai là biết. Phải kiên trì và có tâm huyết mới cớ thể học nghề và giữ nghề, bởi để dệt được tấm thổ cẩm có thể mất 1 tuần, 1 tháng, thậm chí có những tấm thổ cẩm phải mất cả năm trời mới dệt xong.

 Bù lại, những tấm thổ cẩm được dệt bằng chất liệu tự nhiên, đầu tư nhiều tâm sức, để tạo ra hoa văn độc đáo giá trị của nó, cũng cao gấp nhiều lần những tấm thổ cẩm bình thường. Có những tấm thổ cẩm được định giá bằng cả con trâu đực, nhưng tấm thổ cẩm như thế người Mạ giữ gìn như báu vật.

Nghề giúp phụ nữ có thu nhập ổn

Ở tuổi đã cao, nghệ nhân H' Bạch vẫn miệt mài bên khung cửi, bà vẫn dệt thổ cẩm hằng ngày, vẫn truyền nghề cho con cháu và truyền đi ngọn lửa đam mê thế hệ trẻ bảo tồn giá trị truyền thống dân tộc Mạ. 

Nối nghiệp mẹ theo nghề dệt thổ cẩm, nghệ nhân trẻ H’Bình (35 tuổi) con gái của nghệ nhân H’Bạch tự hào khoe: Ngày xưa thổ cẩm cũng là thước đo giàu nghèo của các gia đình người Mạ. Nhà giàu họ thường dùng loại vải dệt tự nhiên này để may khố, váy, túi xách, khăn choàng.

 Phụ nữ Mạ muốn lấy được chồng, thì phải tự tay dệt cho nhà chồng vài tấm thổ cẩm vừa để làm lễ vật vừa chứng minh sự khéo léo của người con gái Mạ. Bây giờ, người ta không còn đổi trâu, đổi bò lấy thổ cẩm như xưa, nhưng với đồng bào Mạ, thổ cẩm vẫn mang giá trị lớn trong đời sống của mình.

Nghệ nhân H’Bình truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho con gái Trần H’Nhàn
Nghệ nhân H’Bình truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho con gái Trần H’Nhàn

Xã hội phát triển, nhiều cô gái Mạ không còn ngồi bên khung cửi để dệt nữa, nhưng vẫn có rất nhiều người tìm mua thổ cẩm thủ công, và nhiều nhà thiết kế đưa những hoa văn truyền thống, màu sắc tự nhiên của thổ cẩm vào sản phẩm thời trang, từ đó tạo nên chỗ đứng vững chắc cho thổ cẩm.

Đặc biệt, khi mô hình Du lịch cộng đồng được triển khai tại bon N’Jiêng, xã Đắk Nia, TP.Gia Nghĩa càng tạo tiền đề, động lực để thổ cẩm truyền thống vươn ra khỏi bon làng. Các đoàn khách đến bon N’Jiêng tham quan, đều chọn mua một vài tấm thể cẩm về làm kỷ niệm. Vì thế, những người dệt thổ cẩm như nghệ nhân H’Bạch có thêm nguồn thu nhập từ nghề truyền thống này.

Nghệ nhân H’Bình chia sẻ: Trung bình mỗi tuần một nghệ nhân có thể dệt được 1 tấm vải bán với giá 1,5-3 triệu đồng. Nhiều tấm thổ cẩm được các nhà thiết kế thời gian đặt hàng, giá trị cao, nghệ nhân dệt thổ cẩm từ đó cũng có nguồn thu nhập ổn. 

"Nhiều năm qua, mỗi khi địa phương có lớp dạy nghề dệt thổ cẩm, tôi đều được mời truyền dạy. Cuối năm 2021, tôi và 6 nghệ nhân khác của tỉnh Đắk Nông được dự Ngày quốc gia Việt Nam tại Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất. Đó là niềm tự hào để thổ cẩm của người Mạ đến với cộng đồng quốc tế", bà H'Bình phấn khởi khoe.

Hiểu được ý nghĩa, giá trị của thổ cẩm truyền thống và sống được với nghề, nghệ nhân H’Bình đang tiếp tục truyền dạy cho con gái Trần H’Nhàn (16 tuổi), hiện đang là học sinh Trường THPT Dân tộc nội trú N’Trang Lơng dệt thổ cẩm. Sau 3 năm học, đến nay H’Nhần đã dệt được hàng chục tấm vải thổ cẩm, có tấm bán được đến vài triệu đồng. Trần H’Nhàn là thế hệ thứ 3 trong gia đình 3 thế hệ giữ nghề dệt thổ cẩm của nghệ nhân H’Bạch.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.