Các huyện miền núi Quảng Ngãi phát huy hiệu quả mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị

Nhân rộng các chuỗi liên kết

Dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ gừng gió (hay còn gọi là gừng sẻ) là 1 trong 8 dự án được hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị tại huyện miền núi Trà Bồng. Năm 2020, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Sơn Trà, xã Sơn Trà thực hiện mô hình “Trồng cây gừng gió xen canh một số loại cây lương thực và cây công nghiệp ngắn ngày” trên diện tích hơn 1ha. 7 hộ đồng bào DTTS tham gia mô hình này được hỗ trợ giống, hướng dẫn kỹ thuật canh tác, xen canh cây gừng gió. Đến nay, Hợp tác xã dịch vụ Nông nghiệp Sơn Trà đã liên kết với người dân phát triển được 6ha gừng gió.

Anh Hồ Văn Nghĩa, xã Sơn Trà, trồng liên kết 0,6ha gừng gió với Hợp tác xã nông nghiệp Sơn Trà (huyện Trà Bồng). “Cây gừng gió được trồng trong 9 tháng (từ tháng 4-12 âm lịch), ở độ cao trên 1.000m xen canh với cây lúa rẫy để giữ độ ẩm, cây gừng sẽ sinh trưởng tự nhiên không có chăm bón, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật do vậy củ và lá gừng luôn giữ được hương thơm đặc trưng. Với 0,6ha gừng gió, sản lượng hơn 3 tấn, với giá bán hiện tại được hợp tác xã liên kết thu mua trên 35.000/kg gia đình tôi đang có thu nhập 100 triệu đồng mỗi vụ”, anh Nghĩa chia sẻ.

Từ hiệu quả bước đầu của mô hình trồng cây gừng gió, huyện Trà Bồng đã xây dựng phương án phát triển, bảo tồn loại dược liệu này tại 6 xã phía Tây của huyện là Sơn Trà, Hương Trà, Trà Phong, Trà Xinh, Trà Thanh và Trà Tây được khoanh vùng trồng gừng gió trên diện tích 20ha.

Theo Phòng Nông nghiệp huyện Trà Bồng, ngoài sản phẩm gừng tươi, gừng gió Trà Bồng được sản xuất thành bột gừng, trà gừng, mứt gừng, cốm gừng… gừng tươi Trà Bồng đã được công nhận là sản phẩm OCOP cấp tỉnh. Địa danh “Trà Bồng” đã được tỉnh Quảng Ngãi chấp thuận để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu “Gừng gió Trà Bồng”.

Không chỉ phát triển cây gừng gió, mà Dự án hỗ trợ liên kết sản xuất quế theo hình thức chuỗi giá trị cũng được thực hiện tại 13 xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi huyện Trà Bồng. Mục tiêu của dự án nhằm mở rộng diện tích cây quế, dần hình thành vùng nguyên liệu tập trung, hình thành chuỗi giá trị phát triển cây quế. Hỗ trợ tư vấn lập dự án; giống, vật tư, tập huấn chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật mới, quảng bá xúc tiến thương mại cho sản phẩm, thiết lập mã truy xuất nguồn gốc và bao tiêu sản phẩm.

Ông Hồ Văn Thẩm, xã Trà Hiệp, huyện Trà Bồng đã có thu nhập ổn định từ 100-150 triệu đồng/năm từ 2ha quế. Cây quế được các nhà máy đặt ngay tại địa bàn huyện thu mua chế biến thành nhiều sản phẩm. Có đầu ra ổn định, do vậy cây quế được gia đình ông Thẩm cũng như các hộ đồng bào Cor chăm sóc, gìn giữ, nhân rộng theo từng năm.

Bà Nguyễn Thị Liên, Công ty TNHH hương quế Trà Bồng, huyện Trà Bồng cho biết, mỗi năm Công ty liên kết thu mua với người dân 300 tấn quế, trong đó công ty chú trọng hướng về vùng quế Trà Bồng. Quế Trà Bồng có chất lượng vượt trội là một trong tứ đại danh dược. Hiện công ty chế biến thành 50 sản phẩm, trong đó có 9 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP như bột quế, túi thơm, nhang quế, nước lau sàn.... Công ty cũng mở rộng thị trường ở nhiều tỉnh thành trong khu vực để đưa sản phẩm từ cây quế Trà Bồng đến với người tiêu dùng.

Mục tiêu đến năm 2025, huyện Trà Bồng sẽ trồng hơn 2.300ha được liệu tại các xã Sơn Trà, Trà Phong, Trà Bùi, Trà Tây, Trà Thanh, Hương Trà; trong đó, có 180ha cây dược liệu dưới tán rừng, 30ha trồng áp dụng công nghệ cao. Đồng thời, hình thành 02 Khu vực bảo quản, sơ chế, chế biến và chiết suất đạt tiêu chuẩn GMP và GSP từ quế và các dược liệu khác ở Trà Bồng. Phát triển cây dược liệu ở Trà Bồng có sự liên kết đồng hành của nhà nước, doanh nghiệp sẽ góp phần tạo việc làm và thu nhập ổn định cho tối thiểu 1.500 lao động trên địa bàn huyện, trong đó tối thiểu trên 50% lao động là người DTTS.

Đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo chuỗi giá trị

Theo UBND tỉnh Quảng Ngãi, thực hiện Dự án 3 (Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị) thuộc Chương trình 1719 có 58 dự án tại các huyện miền núi Minh Long, Ba Tơ, Sơn Tây, Sơn Hà, Trà Bồng được hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị. Điển hình như: Dự án liên kết gắn với sản xuất trong trồng và tiêu thụ cây dược liệu; sản xuất chế biến gắn với tiêu thụ sản phẩm tre lấy măng; sản xuất, chế biến gắn với tiêu thụ heo ky theo chuỗi giá trị; trồng sả chanh kết hợp chăn nuôi gia súc; sản xuất và tiêu thụ sản phẩm quế; sản xuất chế biến tiêu thụ cây gừng gió…

Đặc biệt, tỉnh Quảng Ngãi cũng đã tổ chức Hội nghị thông tin thu hút, ký cam kết đầu tư giữa doanh nghiệp và chính quyền các huyện miền núi. Kết nối để các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất kinh doanh ở vùng đồng bào DTTS và miền núi tham gia hội chợ, hội nghị kết nối cung cầu, tiêu thụ hàng hóa tại các tỉnh; tổ chức trưng bày, giới thiệu hơn sản phẩm khởi nghiệp, sản phẩm địa phương; tập huấn phát triển sản phẩm lên sàn thương mại điện tử và livestream bán hàng trực tuyến cho đoàn viên thanh niên vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn.

Phó Chủ tịch UBND Quảng Ngãi Võ Phiên cho biết, mục tiêu của kế hoạch hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các chính sách, nguồn lực, thị trường, tạo việc làm tăng thu nhập, cải thiện đời sống góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo, hạn chế tái nghèo ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Kế hoạch cũng nhằm giải quyết sinh kế cho khoảng 8.000 hộ thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo và các hộ khác tham gia vào các hoạt động phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị và phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế cộng đồng. Đây là hướng đi hiệu quả, vừa giúp người dân thoát nghèo bền vững, vừa xóa bỏ tư duy sản xuất nông nghiệp manh mún, nhỏ lẻ, tiến tới sản xuất nông nghiệp theo hướng tập trung, ứng dụng khoa học kỹ thuật.