Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Văn hóa Mông dưới góc nhìn của thế hệ trẻ

PV - 14:08, 05/03/2018

Sinh ra và lớn lên ở vùng sâu, vùng xa, còn nhiều gian khó, bằng tình yêu và niềm đam mê với văn hóa dân tộc, hơn hai năm qua, hai chàng thanh niên dân tộc Mông là Giàng A Cử (Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên-nghiên cứu viên nhóm Lịch sử Văn hóa Mông) và Vừ Pát Ly (Sông Mã, Sơn La-thành viên nhóm thanh niên trẻ người Mông ở Hà Nội, hoạt động nhằm thay đổi diễn ngôn chưa đúng về người DTTS và giới thiệu các giá trị văn hóa Mông đến với cộng đồng) đã nghiên cứu, sưu tầm, điều tra thực địa về văn hóa Mông để cho ra đời cuốn sách “Văn hóa người Mông-một số vấn đề thưởng thức”.

Trưng bày, giới thiệu sách “Văn hóa người Mông-một số vấn đề thưởng thức” tại Hà Nội. Trưng bày, giới thiệu sách “Văn hóa người Mông-một số vấn đề thưởng thức” tại Hà Nội.

Cuốn sách là cả một thế giới văn hóa người Mông được hỏi-đáp vô cùng thú vị.

Chia sẻ với chúng tôi về ý tưởng và hành trình nghiên cứu, cho ra đời cuốn sách, Vừ Pát Ly cho biết: Trong suốt hành trình nghiên cứu, xây dựng cuốn sách từ tháng 8/2015 đến nay, các em nhận thấy rằng, cộng đồng đa số và những cộng đồng thiểu số khác thể hiện sự quan tâm lớn đến hầu hết các lĩnh vực trong đời sống xã hội của đồng bào Mông.

Từ nghi lễ cúng bái đến tâm thức tộc người, từ nghệ thuật canh tác ruộng bậc thang cho đến không gian văn hóa, sinh tồn của tộc người. Trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng dành sự ưu ái đặc biệt cho dân tộc Mông khi đi sâu khai thác nhiều khía cạnh khác nhau trong cuộc sống thường ngày của người Mông. Các bạn trẻ người Mông cũng rất tích cực tham gia các hoạt động giới thiệu và thảo luận về văn hóa dân tộc mình.

Vừ Pát Ly bảo rằng, từ những thực trạng định kiến về văn hóa, hiểu sai về văn hóa hoặc sự lãng quên về thực hành văn hóa của các bạn thanh niên người Mông, các em nhận thấy cần thiết phải viết một cuốn sách nói về các hoạt động thực hành văn hóa của dân tộc Mông.

“Trong lúc bàn phương pháp thực hiện, chúng em đã tham gia chương trình người khởi xướng do Viện nghiên cứu Kinh tế-xã hội và Môi trường (ISEE) phát động. Từ đó, nhóm chúng em đã được hỗ trợ một phần kinh phí để thực hiện. Trong quá trình xây dựng và thực hiện kế hoạch gặp rất nhiều khó khăn về: địa lý, kinh tế, kinh nghiệm thực địa, kinh nghiệm phỏng vấn, ghi chép... Nhưng chúng em đã nhận được sự ủng hộ và chia sẻ nhiệt tình của bạn bè, sự giúp đỡ tận tình của các già làng, người lớn tuổi trong cộng đồng Mông địa phương”.

Lần giở những trang sách, chúng tôi đã thấy được cả một thế giới văn hóa người Mông với bao điều thú vị. Cuốn sách dài 142 trang với 5 chương. Các tác giả đã chú trọng đi vào diễn tả và lý giải những phong tục, tập quán, quan niệm sống và cách thức thực hành văn hóa của dân tộc Mông thông qua việc trao đổi trực tiếp với thực thể văn hóa, quan sát và ghi chép cách thức thực hành văn hóa hiện tại để từ đó truyền tải văn hóa, ý thức và phương thức sinh hoạt văn hóa đến chính những người trẻ và cộng đồng.

baodantoc_hoi_sach2

Cuốn sách đã nêu lên tộc danh, tộc người, văn hóa vật chất, tinh thần, phong tục, luật tục của người Mông. Cách thực hành văn hóa, nguồn gốc ra đời của một số thực hành văn hóa người Mông, trong đó có những vấn đề khá thú vị, ví dụ như: Tên đệm của người Mông như thế nào?

Sau khi lấy chồng, phụ nữ Mông được xưng hô ra sao? Tại sao có người nói cuộc sống của người Mông là cuộc sống tạm bợ? Làm vườn của người Mông có gì đặc biệt? Bản chất của việc vẽ sáp ong trong trang phục người Mông? Tại sao nhà của người Mông thường thấp và tối? Tại sao quần của đàn ông Mông lại có ống rộng?

Cách lý giải của cộng đồng Mông đã cho chúng ta cái nhìn bản chất nhất về văn hóa Mông. Ví dụ: khác với nhiều dân tộc khác, tên đệm của người Mông sẽ trở thành yếu tố chính, xuất hiện thường xuyên và có khi được sử dụng để thay thế luôn tên chính trong giao tiếp hằng ngày… Tên đệm của người Mông thường dùng để thực hiện một số chức năng phổ biến như phân biệt giới tính, thẩm mỹ, cầu phú quý...

Qua những gì chúng ta đọc được, tìm hiểu được, có thể thấy, hành trình cho ra đời cuốn sách là một hành trình dài, được xây dựng từ tình yêu của các bạn trẻ với văn hóa dân tộc. “Chúng tôi đã tham khảo nhiều bài nghiên cứu, có khảo sát những nghi vấn của cộng đồng về văn hóa Mông.

Đã đi về các vùng quê xa xôi vùng Đông Bắc, Tây Bắc nơi có nhiều người Mông sinh sống. Ở đó chúng tôi có gặp nhiều già làng, trưởng họ để hỏi và đáp những khúc mắc về văn hóa của người Mông. Xuất phát từ quan điểm thực tế dưới góc nhìn của chính cộng đồng người Mông, chúng tôi đã cố gắng tìm lại, làm rõ hoặc giải thích thêm cách thực hành văn hóa của dân tộc mình đến với đông đảo độc giả”, Vừ Pát Ly chia sẻ.

THANH HUYỀN

 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Tin nổi bật trang chủ
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Sắc màu 54 - Minh Anh - 6 giờ trước
Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Vấn đề - Sự kiện - Đức Việt - 23:56, 18/05/2025
Với lòng tôn kính và biết ơn, suốt hàng chục năm qua, hàng trăm gia đình người đồng bào dân tộc Vân Kiều ở xã Linh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, đã lập bàn thờ Bác Hồ một cách trang trọng. Vào mỗi dịp Tết, lễ kỷ niệm của quê hương, đất nước, hay những sự kiện quan trọng trong gia đình, người dân nơi đây luôn chăm sóc, thắp hương trên bàn thờ Bác với tấm lòng thành kính.
Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Sức khỏe - Minh Nhật - 23:30, 18/05/2025
Việc tiến hành nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế và triển khai các mô hình kết hợp trong thực tiễn, xây dựng bộ tiêu chí chuẩn hóa năng lực bác sĩ y học cổ truyền là các bước quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế tại Việt Nam.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 18:46, 18/05/2025
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 18:43, 18/05/2025
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:39, 18/05/2025
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 18:37, 18/05/2025
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.
Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 18:33, 18/05/2025
Theo thông tin từ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, sau chùa Tam Chúc (Hà Nam), dự kiến Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - Bảo vật quốc gia của Ấn Độ, sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (huyện Tân Yên, Bắc Giang) trong 2 ngày (20, 21/5).
Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Xã hội - Văn Hoa - 18:29, 18/05/2025
Sáng 18/5, tại Công viên Biên Hùng Tp. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Tỉnh đoàn Đồng Nai phối hợp cùng Công ty TNHH TCP Việt Nam (Nhãn hàng Red Bull) và các đơn vị tổ chức Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực” năm 2025.
Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Tin tức - Minh Nhật - 18:26, 18/05/2025
Theo thống kê từ Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tỉnh Bắc Kạn, đã có 4 người thiệt mạng do lũ quét và sạt lở đất do mưa lũ xảy ra đêm 17 và sáng 18/5.