Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Văn hóa Mông dưới góc nhìn của thế hệ trẻ

PV - 14:08, 05/03/2018

Sinh ra và lớn lên ở vùng sâu, vùng xa, còn nhiều gian khó, bằng tình yêu và niềm đam mê với văn hóa dân tộc, hơn hai năm qua, hai chàng thanh niên dân tộc Mông là Giàng A Cử (Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên-nghiên cứu viên nhóm Lịch sử Văn hóa Mông) và Vừ Pát Ly (Sông Mã, Sơn La-thành viên nhóm thanh niên trẻ người Mông ở Hà Nội, hoạt động nhằm thay đổi diễn ngôn chưa đúng về người DTTS và giới thiệu các giá trị văn hóa Mông đến với cộng đồng) đã nghiên cứu, sưu tầm, điều tra thực địa về văn hóa Mông để cho ra đời cuốn sách “Văn hóa người Mông-một số vấn đề thưởng thức”.

Trưng bày, giới thiệu sách “Văn hóa người Mông-một số vấn đề thưởng thức” tại Hà Nội. Trưng bày, giới thiệu sách “Văn hóa người Mông-một số vấn đề thưởng thức” tại Hà Nội.

Cuốn sách là cả một thế giới văn hóa người Mông được hỏi-đáp vô cùng thú vị.

Chia sẻ với chúng tôi về ý tưởng và hành trình nghiên cứu, cho ra đời cuốn sách, Vừ Pát Ly cho biết: Trong suốt hành trình nghiên cứu, xây dựng cuốn sách từ tháng 8/2015 đến nay, các em nhận thấy rằng, cộng đồng đa số và những cộng đồng thiểu số khác thể hiện sự quan tâm lớn đến hầu hết các lĩnh vực trong đời sống xã hội của đồng bào Mông.

Từ nghi lễ cúng bái đến tâm thức tộc người, từ nghệ thuật canh tác ruộng bậc thang cho đến không gian văn hóa, sinh tồn của tộc người. Trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng dành sự ưu ái đặc biệt cho dân tộc Mông khi đi sâu khai thác nhiều khía cạnh khác nhau trong cuộc sống thường ngày của người Mông. Các bạn trẻ người Mông cũng rất tích cực tham gia các hoạt động giới thiệu và thảo luận về văn hóa dân tộc mình.

Vừ Pát Ly bảo rằng, từ những thực trạng định kiến về văn hóa, hiểu sai về văn hóa hoặc sự lãng quên về thực hành văn hóa của các bạn thanh niên người Mông, các em nhận thấy cần thiết phải viết một cuốn sách nói về các hoạt động thực hành văn hóa của dân tộc Mông.

“Trong lúc bàn phương pháp thực hiện, chúng em đã tham gia chương trình người khởi xướng do Viện nghiên cứu Kinh tế-xã hội và Môi trường (ISEE) phát động. Từ đó, nhóm chúng em đã được hỗ trợ một phần kinh phí để thực hiện. Trong quá trình xây dựng và thực hiện kế hoạch gặp rất nhiều khó khăn về: địa lý, kinh tế, kinh nghiệm thực địa, kinh nghiệm phỏng vấn, ghi chép... Nhưng chúng em đã nhận được sự ủng hộ và chia sẻ nhiệt tình của bạn bè, sự giúp đỡ tận tình của các già làng, người lớn tuổi trong cộng đồng Mông địa phương”.

Lần giở những trang sách, chúng tôi đã thấy được cả một thế giới văn hóa người Mông với bao điều thú vị. Cuốn sách dài 142 trang với 5 chương. Các tác giả đã chú trọng đi vào diễn tả và lý giải những phong tục, tập quán, quan niệm sống và cách thức thực hành văn hóa của dân tộc Mông thông qua việc trao đổi trực tiếp với thực thể văn hóa, quan sát và ghi chép cách thức thực hành văn hóa hiện tại để từ đó truyền tải văn hóa, ý thức và phương thức sinh hoạt văn hóa đến chính những người trẻ và cộng đồng.

baodantoc_hoi_sach2

Cuốn sách đã nêu lên tộc danh, tộc người, văn hóa vật chất, tinh thần, phong tục, luật tục của người Mông. Cách thực hành văn hóa, nguồn gốc ra đời của một số thực hành văn hóa người Mông, trong đó có những vấn đề khá thú vị, ví dụ như: Tên đệm của người Mông như thế nào?

Sau khi lấy chồng, phụ nữ Mông được xưng hô ra sao? Tại sao có người nói cuộc sống của người Mông là cuộc sống tạm bợ? Làm vườn của người Mông có gì đặc biệt? Bản chất của việc vẽ sáp ong trong trang phục người Mông? Tại sao nhà của người Mông thường thấp và tối? Tại sao quần của đàn ông Mông lại có ống rộng?

Cách lý giải của cộng đồng Mông đã cho chúng ta cái nhìn bản chất nhất về văn hóa Mông. Ví dụ: khác với nhiều dân tộc khác, tên đệm của người Mông sẽ trở thành yếu tố chính, xuất hiện thường xuyên và có khi được sử dụng để thay thế luôn tên chính trong giao tiếp hằng ngày… Tên đệm của người Mông thường dùng để thực hiện một số chức năng phổ biến như phân biệt giới tính, thẩm mỹ, cầu phú quý...

Qua những gì chúng ta đọc được, tìm hiểu được, có thể thấy, hành trình cho ra đời cuốn sách là một hành trình dài, được xây dựng từ tình yêu của các bạn trẻ với văn hóa dân tộc. “Chúng tôi đã tham khảo nhiều bài nghiên cứu, có khảo sát những nghi vấn của cộng đồng về văn hóa Mông.

Đã đi về các vùng quê xa xôi vùng Đông Bắc, Tây Bắc nơi có nhiều người Mông sinh sống. Ở đó chúng tôi có gặp nhiều già làng, trưởng họ để hỏi và đáp những khúc mắc về văn hóa của người Mông. Xuất phát từ quan điểm thực tế dưới góc nhìn của chính cộng đồng người Mông, chúng tôi đã cố gắng tìm lại, làm rõ hoặc giải thích thêm cách thực hành văn hóa của dân tộc mình đến với đông đảo độc giả”, Vừ Pát Ly chia sẻ.

THANH HUYỀN

 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp chung tay sửa chữa lại nhà rông truyền thống

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp chung tay sửa chữa lại nhà rông truyền thống

Sau khi Báo Dân tộc và Phát triển có bài phản ánh “Người dân làng Kon Teo Đăk Lấp, xã Đăk Long, huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum cũ (nay là xã Đăk Pxi, tỉnh Quảng Ngãi) không đồng thuận với chủ trương phá bỏ nhà rông truyền thống để xây phòng học”, thì việc xây dựng phòng học đã được dừng lại và nhà rông được giữ nguyên. Những ngày này, đồng bào Xơ Đăng nơi đây đang chung tay, góp sức sửa chữa lại nhà rông truyền thống cho khang trang hơn, để phục vụ các lễ hội truyền thống của làng.
Tin nổi bật trang chủ
Người Cơ Tu duy nhất biết đan mâm cơm ở Công Dồn

Người Cơ Tu duy nhất biết đan mâm cơm ở Công Dồn

Trong cơn mưa rừng Trường Sơn nặng hạt, gió lạnh cắt da, chúng tôi ghé vào một ngôi nhà ở thôn Công Dồn, xã Nam Giang (TP. Đà Nẵng) để tránh mưa. Bên bếp lửa đỏ rực, một người đàn ông Cơ Tu ngoài 60 tuổi với nước da trắng đang cặm cụi đan chiếc gùi. Đó là ông là Tơngôl Đa, người đã gắn bó cả đời với nghề đan lát thủ công truyền thống. Điều đặc biệt là cả thôn giờ chỉ còn duy nhất ông biết đan mâm cơm - vật dụng dùng trong lễ hội và cúng bái.
Công ty Điện lực Quảng Ngãi đáp ứng nhu cầu sử dụng điện cho người dân vùng biên tỉnh Ắt-ta-pư, nước bạn Lào

Công ty Điện lực Quảng Ngãi đáp ứng nhu cầu sử dụng điện cho người dân vùng biên tỉnh Ắt-ta-pư, nước bạn Lào

Tin tức - Ngọc Chí - 1 giờ trước
Từ năm 2008, Công ty Điện lực Kon Tum (nay là Công ty Điện lực Quảng Ngãi) đã xây dựng mối quan hệ hợp tác mua bán điện với Chi nhánh Điện Ắt-ta-pư (Tổng công ty Điện lực Lào) qua Cửa khẩu quốc tế Bờ Y. Nếu giai đoạn đầu, sản lượng điện chỉ ở mức nhỏ, chủ yếu phục vụ sinh hoạt cho người dân huyện Phouvong, thì những năm gần đây, nhu cầu của phía bạn đã tăng trưởng mạnh mẽ.
Xã biên giới Tam Lư phấn đấu đến năm 2030 trở thành xã Nông thôn mới nâng cao

Xã biên giới Tam Lư phấn đấu đến năm 2030 trở thành xã Nông thôn mới nâng cao

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 2 giờ trước
Đảng bộ xã Tam Lư đặt mục tiêu đến năm 2030, thu nhập bình quân đầu người đạt 50 triệu đồng/năm và trở thành xã Nông thôn mới nâng cao.
Đắk Lắk hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát

Đắk Lắk hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát

Xã hội - Hoàng Thùy - 3 giờ trước
Cùng cả nước thực hiện phong trào thi đua xóa nhà tạm, nhà dột nát, đến nay, tỉnh Đắk Lắk đã hoàn thành việc xây mới, sửa chữa gần 9.000 căn nhà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ gia đình người có công, thân nhân liệt sĩ.
Bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh Vĩnh Long

Bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh Vĩnh Long

Công tác Dân tộc - Tào Đạt - Sa Rây - 3 giờ trước
Từ ngày 18 - 23/8, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Vĩnh Long tổ chức lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức dân tộc năm 2025 cho cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh Vĩnh Long. Tham dự và giảng bài cho lớp tập huấn có bà Thạch Thị Thu Hà - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh.
Thủ tướng: Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm hành trình vì nước, vì dân

Thủ tướng: Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm hành trình vì nước, vì dân

Thời sự - PV - 15:38, 20/08/2025
Sáng 20/8, Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (28/8/1945 - 28/8/2025) được long trọng tổ chức tại Hà Nội. Đây là lần đầu tiên Chính phủ tổ chức kỷ niệm ngày thành lập.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Gia Lai: Xây dựng xã biên giới Ia Púch vững mạnh toàn diện

Gia Lai: Xây dựng xã biên giới Ia Púch vững mạnh toàn diện

Tin tức - Ngọc Thu - 14:52, 20/08/2025
Là xã biên giới nằm ở phía Tây của tỉnh Gia Lai, Ia Púch có gần 8,8 km đường biên giới tiếp giáp với Vương quốc Campuchia. Thời gian qua, xã Ia Púch đã tập trung phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân, thực hiện đạt chỉ tiêu đã được tỉnh định hướng và cụ thể hóa trong Nghị quyết của Đại hội.
Đặc khu Thổ Châu đặt mục tiêu xây dựng phên giậu tiền tiêu vững vàng và bứt phá kinh tế biển

Đặc khu Thổ Châu đặt mục tiêu xây dựng phên giậu tiền tiêu vững vàng và bứt phá kinh tế biển

Tin tức - Tào Đạt - 14:42, 20/08/2025
Trong 2 ngày 19 và 20/8, Đảng bộ Đặc khu Thổ Châu (tỉnh An Giang) đã tổ chức Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đại tá Nguyễn Văn Ngành, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh dự và chỉ đạo Đại hội.
Thanh Hóa: Công bố khẩn cấp sạt lở bờ hữu suối Son đoạn qua bản Sa Ná

Thanh Hóa: Công bố khẩn cấp sạt lở bờ hữu suối Son đoạn qua bản Sa Ná

Tin tức - Quỳnh Trâm - 14:40, 20/08/2025
Cuộc sống của 78 hộ gia đình với 350 nhân khẩu bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tình trạng sạt lở bờ hữu suối Son, đoạn qua bản Sa Ná, xã Na Mèo, tỉnh Thanh Hóa.
Gia Lai: Phát hiện 40.000 sản phẩm giả nhãn hiệu nổi tiếng

Gia Lai: Phát hiện 40.000 sản phẩm giả nhãn hiệu nổi tiếng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 14:22, 20/08/2025
Lực lượng chức năng tỉnh Gia Lai vừa phát hiện và xử lý vụ buôn bán hàng giả với hơn 40.000 sản phẩm tiêu dùng nhái nhiều nhãn hiệu nổi tiếng.
Phiên chợ 0 đồng ấm lòng đồng bào Xơ Đăng

Phiên chợ 0 đồng ấm lòng đồng bào Xơ Đăng

Xã hội - Ngọc Chí - 14:03, 20/08/2025
Sáng 20/8, UBND xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức khánh thành Chợ trung tâm xã và Phiên chợ 0 đồng với nhiều phần quà tặng cho đồng bào Xơ Đăng. Đây là công trình được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719).