Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tiếp cận tự do tín ngưỡng, tôn giáo trong công tác dân tộc: Chăm lo đời sống tinh thần cho đồng bào DTTS (Bài cuối)

Cù Hương - Khánh Thư - 14:35, 09/12/2023

Trong điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, nhiều bản sắc văn hóa đang nguy cơ mai một, các thế lực thù địch không ngừng lôi kéo, kích động,… rất dễ dẫn tới những “khoảng trống” tinh thần trong một bộ phận người dân ở vùng đồng bào DTTS và miền núi. Do đó, việc giúp đồng bào ổn định đời sống tinh thần là vấn đề cần quan tâm khi tiếp cận tự do tín ngưỡng, tôn giáo trong lĩnh vực công tác dân tộc.

Đời sống kinh tế còn khó khăn của một bộ phận đồng bào DTTS, ít có điều kiện tiếp cận thông tin là môi trường truyền giáo của đạo lạ. (Trong ảnh: Thôn Đề Chia B, xã Cán Chu Phìn, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang lọt thỏm giữa vùng đá núi - Ảnh minh họa)
Đời sống kinh tế còn khó khăn của một bộ phận đồng bào DTTS, ít có điều kiện tiếp cận thông tin là môi trường truyền giáo của đạo lạ. (Trong ảnh: Thôn Đề Chia B, xã Cán Chu Phìn, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang lọt thỏm giữa vùng đá núi - Ảnh minh họa)

“Khoảng trống” tinh thần

Theo báo cáo của Ban Tôn giáo Chính phủ, tính đến nay, Nhà nước đã công nhận và cấp đăng ký hoạt động cho 43 tổ chức tôn giáo thuộc 16 tôn giáo. Bên cạnh đó, nước ta cũng đã xuất hiện nhiều hiện tượng tôn giáo mới với biểu hiện, tính chất khác nhau. Đặc biệt, một số hiện tượng tôn giáo mới mang màu sắc chính trị, mê tín dị đoan, có lúc, có nơi, sinh hoạt của các hiện tượng tôn giáo mới gây ra những xung đột đối với tín ngưỡng truyền thống, tạo điểm nóng, gây bất ổn về an ninh chính trị.

Như bài báo trước đã phản ánh, từ năm 1990, hiện tượng tôn giáo lạ có tên “San sư khẹ tọ” đã xâm nhập vào huyện Mèo Vạc (Hà Giang). Hiện tượng tôn giáo này đi ngược lại văn hóa truyền thống khi tuyên truyền đồng bào bỏ phong tục, tập quán của dân tộc, dỡ bỏ bàn thờ thờ cúng tổ tiên, chỉ ở nhà cầu nguyện, không còn chăm chỉ làm ăn và xa lánh cộng đồng. Trong 10 tháng đầu năm 2023, huyện đã tuyên truyền, vận động thành công 125 hộ, 629 khẩu trước kia theo “San sư khẻ tọ”, tự nguyện quay lại tín ngưỡng truyền thống.

Vì sao một hiện tượng tôn giáo lạ với “giáo lý” rất phi lý đó lại tồn tại dai dẳng ở Mèo Vạc? Để trả lời câu hỏi này thì phải bắt đầu từ thực trạng kinh tế - xã hội (KT – XH) của huyện nghèo Mèo Vạc.

Thống kê cho thấy, toàn huyện Mèo Vạc có hơn 17.496 hộ dân, gồm 17 dân tộc anh em cùng chung sống. Kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo cuối năm 2022 theo Quyết định số 2335/QĐ-UBND ngày 19/12/2022 của UBND tỉnh Hà Giang cho thấy, toàn huyện có 10.079 hộ nghèo (chiếm tỷ lệ 57,61%), có 1.655 hộ cận nghèo (chiếm tỷ lệ 9,46%); vị chi tỷ lệ nghèo đa chiều toàn huyện lên tới 67,06%.

 Phân tích nguyên nhân nghèo, bên cạnh thu nhập thì một chỉ số dịch vụ cơ bản mà đồng bào đang thiếu hụt là tiếp cận thông tin; trong đó, trong tổng số 10.079 hộ nghèo có 2.709 hộ thiết hụt; trong 1.655 hộ cận nghèo có 371 hộ thiếu hụt.

Trong khi đó, toàn huyện Mèo Vạc hiện có 496 hộ, hơn 2.400 khẩu theo đạo Tin lành; còn lại sinh hoạt tín ngưỡng truyền thống. Theo các chuyên gia dân tộc học, điều kiện kinh tế khó khăn đi kèm với thiếu hụt tiếp cận thông tin, tín ngưỡng truyền thống đang dần bị mai một đã tạo “khoảng trống” để các các thế lực cực đoan hoạt động, tuyên truyền các hiện tượng tôn giáo mới, tà đạo, đạo lạ.

Không riêng “San sư khẹ tọ” ở Mèo Vạc mà với nhiều đạo lạ, tà đạo xuất hiện ở Việt Nam những năm qua đều cho thấy, môi trường để những hiện tượng tôn giáo lạ này “bám rễ” một phần xuất phát từ đời sống kinh tế còn khó khăn của một bộ phận đồng bào DTTS, ít có điều kiện tiếp cận thông tin. 

Bởi vậy, để ngăn chặn những tà đạo, đạo lạ ở vùng đồn bào DTTS và miền núi thì một trong những giải pháp then chốt, là thực hiện hiệu quả các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển KT – XH, nâng cao đời sống của đồng bào các dân tộc cả vật chất lẫn tinh thần.

Ổn định, nâng cao đời sống tinh thần cho đồng bào DTTS từ việc thực hiện hiệu quả chính sách bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. (Nghi lễ Mát nhà của đồng bào dân tộc Mường được tái hiện tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam)
Ổn định, nâng cao đời sống tinh thần cho đồng bào DTTS từ việc thực hiện hiệu quả chính sách bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. (Nghi lễ Mát nhà của đồng bào dân tộc Mường được tái hiện tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam)

Tìm giải pháp căn cơ

Tại Tọa đàm chuyên đề “Một số vấn đề dân tộc và tôn giáo ở Việt Nam hiện nay” do Học viện Ngoại giao tổ chức ngày 2/11/2023, PGS. TS. Nguyễn Thanh Xuân - Nguyên Phó trưởng Ban Thường trực Ban Tôn giáo Chính phủ, cho rằng, bên cạnh những tôn giáo hoạt động theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, hiện vẫn còn một số hiện tượng tôn giáo mới mà dấu hiệu cơ bản đó là tính “lành ít dữ nhiều”. Ở vùng đồng bào DTTS và miền núi, kinh tế còn khó khăn, điều kiện tiếp cận thông tin còn hạn chế, lại đang đứng trước thách thức về sự cạnh tranh trong môi trường truyền giáo của các tôn giáo.

Đây là những nguyên nhân khiến đồng bào dễ dàng bỏ tín ngưỡng truyền thống sang theo các đạo mới, lạ. Khi “khoảng trống” tinh thần xuất hiện thì tôn giáo sẽ truyền đến và phá vỡ biên giới lãnh thổ về mặt tôn giáo, dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ về an ninh, quốc phòng nếu không được kiểm soát.

Cũng cần nhìn nhận rằng, mặc dù Đảng, Nhà nước luôn xác định công tác dân tộc là vấn đề chiến lược cơ bản, lâu dài, cấp bách; tuy nhiên, vẫn còn mộ bộ phận cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền chưa nhận thức đầy đủ về công tác dân tộc; chính sách, pháp luật được ban hành chủ yếu là hỗ trợ, chưa ưu tiên tập trung đầu tư phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi;...

Những hạn chế này đã được Bộ Chính trị khóa XII chỉ rõ trong Kết luận số 65-KL/TW ngày 30/10/2019 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc trong tình hình mới. Kết luận số 65-KL/TW cũng đã đề ra những nhiệm vụ, giải pháp thực hiện công tác dân tộc cho các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể Nhân dân trong giai doạn hiện nay.

Cần đánh giá những thay đổi ở một số mặt trong đời sống văn hóa, tâm linh, tín ngưỡng của đồng bào dân DTTS. (Ảnh minh họa)
Cần đánh giá thực chất những thay đổi ở một số mặt trong đời sống văn hóa, tâm linh, tín ngưỡng của đồng bào dân DTTS. (Ảnh minh họa)

Thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2019/QH14 phê duyệt Đề án Tổng thể phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi; Nghị quyết số 120/2020/QH14 phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030. Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT – XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 tại Quyết định số 1719/QĐ-TTg (Chương trình MTQG 1719).

Chương trình MTQG 1719 gồm 10 dự án thành phần, thực hiện đầu tư, hỗ trợ toàn diện các mặt của đời sống xã hội vùng đồng bào DTTS; từ hạ tầng kinh tế, phát triển tiềm năng, lợi thế của vùng… cho đến bảo tồn bản sắc văn hóa, bài trừ hủ tục lạc hậu; bảo đảm quốc phòng, an ninh, đồng bộ với giải pháp tuyên truyền nâng cao nhận thức, công tác quản lý nhà nước... Sau 3 năm, bên cạnh việc đẩy nhanh tiến độ triển khai Chương trình MTQG 1719, thì các địa phương đã chủ động ban hành cơ chế chính sách của địa phương hỗ trợ trực tiếp cho đồng bào DTTS.

Tuy nhiên, để Chương trình MTQG 1719 thực sự tạo đột phá cho phát triển KT - XH bền vững vùng đồng bào DTTS và miền núi thì cần ổn định đời sống tinh thần, đời sống tâm linh của một bộ phận đồng bào DTTS, từ đó khơi dậy tinh thần yêu nước, khát vọng vươn lên, đồng hành cùng sự phát triển của đất nước.

 Cũng cần thấy rằng, một số mặt trong đời sống văn hóa, tâm linh, tín ngưỡng của đồng bào dân DTTS đã có những thay đổi sâu sắc cần được đánh giá – cả kết quả cũng như tồn tại, để tiếp tục có những giải pháp thực hiện quan điểm, chủ trương về công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc.

Ngày 28/1/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 10/NQ-CP về Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chiến lược đã nêu ra 5 nhóm giải pháp để thực hiện: Nâng cao nhận thức về công tác dân tộc; bảo đảm nguồn lực thực hiện; đổi mới xây dựng chính sách; kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác dân tộc; xây dựng các đề án triển khai chương trình, chính sách thực hiện chiến lược công tác dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Hào khí Việt Nam

Hào khí Việt Nam

Có những khoảnh khắc với mỗi quốc gia, dân tộc là không thể nào quên. Cả dân tộc chúng ta đã trải qua thời khắc như thế, khi Lãnh tụ Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa vào ngày 2/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình lịch sử. Hào khí ngày lập nước đến hôm nay vẫn còn nguyên vẹn trong tim mỗi người dân đất Việt và sẽ còn là hành trang quý báu cho mai sau trong quá trình hiện thực hóa đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Thủ tướng gặp mặt, tri ân lực lượng Công an chi viện chiến trường miền Nam

Thủ tướng gặp mặt, tri ân lực lượng Công an chi viện chiến trường miền Nam

Thời sự - PV - 22:12, 25/08/2025
Chiều ngày 25/8, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp mặt, tri ân Ban Liên lạc Công an chi viện chiến trường miền Nam. Thủ tướng khẳng định, các đồng chí Công an chi viện chiến trường miền Nam là những biểu tượng của sự kiên trung, bất khuất, mưu trí, dũng cảm, không ngại gian khổ, hiểm nguy, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của đất nước, dân tộc Việt Nam.
Đà Nẵng triệt phá đường dây tín dụng đen công nghệ cao xuyên quốc gia

Đà Nẵng triệt phá đường dây tín dụng đen công nghệ cao xuyên quốc gia

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 21:55, 25/08/2025
Tối 25/8, Công an TP. Đà Nẵng cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự (PC02) vừa triệt phá thành công một đường dây “tín dụng đen” xuyên quốc gia với thủ đoạn hoàn toàn mới: Lợi dụng tài khoản iCloud của iPhone để cho vay, siết nợ và trục lợi bất chính với lãi suất tới 600%/năm.
Hơn 71,5 tỷ đồng quà tri ân người có công tại Quảng Ninh

Hơn 71,5 tỷ đồng quà tri ân người có công tại Quảng Ninh

Tin tức - Mỹ Dung - 19:54, 25/08/2025
UBND tỉnh Quảng Ninh vừa ban hành Quyết định số 3267/QĐ-UBND về việc phân bổ 71,55 tỷ đồng cho các cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện tặng quà cho người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người thờ cúng liệt sĩ và một số đối tượng chính sách khác.
Triển khai cấp độ cao nhất, đảm bảo tuyệt đối an ninh, an toàn Lễ kỷ niệm A80

Triển khai cấp độ cao nhất, đảm bảo tuyệt đối an ninh, an toàn Lễ kỷ niệm A80

Thời sự - Minh Thu - 18:30, 25/08/2025
Trong những ngày này, cùng với các khối hợp luyện, lực lượng Công an Nhân dân đang nỗ lực, tập trung cao độ với quyết tâm bảo vệ sự kiện A80 tuyệt đối an toàn.
Hành trình “Ánh sáng xanh” thắp sáng mọi nẻo đường Việt Nam

Hành trình “Ánh sáng xanh” thắp sáng mọi nẻo đường Việt Nam

Khoa học - Công nghệ - PV - 18:11, 25/08/2025
Trong chiến dịch Mùa Hè xanh năm 2025, Quỹ Vì tương lai xanh (Tập đoàn Vingroup) cùng hàng nghìn sinh viên tình nguyện từ các trường đại học trên khắp cả nước đã lắp đặt thành công 830 cột đèn năng lượng mặt trời trên 33.600 mét đường, tại 17 xã vùng sâu, vùng xa thuộc 14 tỉnh, thành. Chiến dịch đã góp phần thay đổi diện mạo nông thôn và mở ra tương lai xanh bền vững cho cộng đồng.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
80 năm ngành Văn hóa Lào Cai: Nền tảng cho sự phát triển bền vững

80 năm ngành Văn hóa Lào Cai: Nền tảng cho sự phát triển bền vững

Tin tức - Tuấn Ninh - 17:25, 25/08/2025
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai vừa long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025). Buổi lễ không chỉ là dịp nhìn lại chặng đường phát triển đầy tự hào, mà còn đặt ra những định hướng quan trọng, để văn hóa thực sự trở thành động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh trong giai đoạn mới.
Bắt nhịp với Chuyển đổi số

Bắt nhịp với Chuyển đổi số

Khoa học - Công nghệ - Minh Thu - 16:43, 25/08/2025
Trong bối cảnh chuyển đổi số trở thành động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS đã và đang đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trên các lĩnh vực, đặc biệt trong bối cảnh hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp.
60 tiết học giúp học sinh DTTS tăng cường Tiếng Việt trước khi vào lớp 1

60 tiết học giúp học sinh DTTS tăng cường Tiếng Việt trước khi vào lớp 1

Giáo dục - Trọng bảo - 16:14, 25/08/2025
Những ngày này, cùng với việc chuẩn bị cơ sở vật chất cho năm học mới, giáo viên Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học xã Trịnh Tường, tỉnh Lào Cai đang tập trung triển khai các lớp tăng cường Tiếng Việt cho học sinh DTTS trước khi các em vào lớp 1.
Gia Lai: Phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS 3 - 4%

Gia Lai: Phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS 3 - 4%

Công tác Dân tộc - Ngọc Thu - 16:06, 25/08/2025
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Dương Mah Tiệp vừa ký ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) năm 2025 trên địa bàn tỉnh cùng với những mục tiêu, giải pháp cụ thể.
Lào Cai tăng cường các biện pháp ứng phó cơn bão số 5

Lào Cai tăng cường các biện pháp ứng phó cơn bão số 5

Trang địa phương - Trọng Bảo - 16:01, 25/08/2025
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cơn Bão số 5 (Kajiki) là cơn bão rất mạnh, di chuyển nhanh, phạm vi và cường độ ảnh hưởng trên biển và đất liền rất rộng và nguy hiểm. Để chủ động ứng phó ảnh hưởng của cơn bão số 5, tỉnh Lào Cai đã triển khai nhiều giải pháp tích cực.