Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tạ ơn rừng thiêng

Kim Sa - 11:08, 03/09/2020

Trong khi tình trạng chặt phá rừng tự nhiên đâu đó vẫn xảy ra, thậm chí có nơi đang trở thành điểm “nóng”, thì ở các huyện miền núi, vùng cao của tỉnh Bắc Giang vẫn còn những khu rừng “thiêng”, rừng “cấm” nguyên sinh với nhiều cây gỗ quý được đồng bào các dân tộc gìn giữ và xem như báu vật.

Rừng Pò Chùa, xã Hữu Sãn với hàng trăm cây lim cổ thụ
Rừng Pò Chùa, xã Hữu Sãn với hàng trăm cây lim cổ thụ

Gửi ước vọng nơi rừng già

Tôi đã đến các khu rừng nguyên sinh được xem là “rừng cấm”, nơi gắn liền với đời sống của đồng bào dân tộc Tày, Nùng, Cao Lan (một nhóm địa phương của dân tộc Sán Chay) hàng trăm năm qua. Đó là rừng Khuôn Nghiều, xã Khuôn Thần; rừng Thó, xã Đèo Gia thuộc huyện Lục Ngạn; rừng Pò Chùa, xã Hữu Sản, huyện Sơn Động và rừng Đá Húc, xã Bình Sơn, huyện Lục Nam. Nơi đó, rừng xanh như suối nguồn thấm vào từng mạch nước, vỉa đất, gắn bó truyền đời, truyền kiếp với mỗi con người vùng cao. 

Điểm chung ở các khu rừng ấy là còn rất nguyên sơ, mang đặc trưng của rừng nhiệt đới vùng Đông Bắc Việt Nam. Dây leo, cây bụi mọc chằng chịt trên các thân cây gỗ lớn, chúng quấn lấy thân cây to mà vươn lên. Rừng xanh có vô số những kỳ hoa dị thảo, cảnh quan thiên nhiên kỳ thú. Và đặc biệt, nơi xanh thẳm ấy dù không cần sự canh gác, tuần tra của lực lượng Kiểm lâm song vẫn xanh tươi đời đời, bởi rừng được cả cộng đồng chung tay bảo vệ.

Tại rừng Thó của đồng bào Cao Lan, xã Đèo Gia (Lục Ngạn) rộng hơn 2ha có hàng trăm cây gỗ quý như lim, táu, sến, dẻ... Vào các ngày lễ, đồng bào dân tộc chuẩn bị lễ vật lên khu rừng này làm lễ cúng Thổ công, các thần linh và cúng gia tiên. Họ cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, đời sống người dân ấm no, may mắn, bình an, đồng thời tưởng nhớ đến công ơn của tổ tiên đã khai hoang, lập làng, giữ đất, bảo vệ rừng. Những người cao tuổi ở đây kể: Mỗi thành viên trong làng đều có ý thức trông coi, bảo vệ rừng, nhờ vậy cánh rừng ngày một xanh tốt, những thân cây gỗ quý to lớn được bảo vệ đến ngày nay.

Theo lối mòn, chúng tôi luồn lách dưới những tán cây lim ở Pò Chùa, xã Hữu Sản, huyện Sơn Động. Rừng Pò Chùa rộng hơn 5ha, được chính quyền giao cho Hội Người cao tuổi xã trực tiếp quản lý, bảo vệ. Tại đây có nhiều loài gỗ quý như lim, táu, sến, dẻ, trám hồng... Có những cây mấy người ôm không xuể, tuổi cây bằng mấy đời người. 

Anh Vi Văn Tiến, cán bộ khuyến nông - khuyến lâm xã Hữu Sản, người dân tộc Tày cho biết: Thường ngày đi làm, ngoài việc bảo vệ chặt chẽ khu rừng, người dân còn đến chắp tay trước từng cây gỗ lớn cầu khấn thần cây, thần rừng phù hộ cho dân an, vật thịnh. Rừng có nhiều cây gỗ dù để khô nhưng không ai lấy về. Đồng bào còn lưu truyền nhiều câu chuyện ly kỳ về khu rừng này và từng có một số cá nhân đã vi phạm vào điều cấm kỵ và bị thần rừng trừng phạt. 

Ăn của rừng rưng rưng nước mắt

Trong đời sống tâm linh của mỗi bản làng vùng cao đều có một vị thần rừng ngày đêm che chở, bảo hộ cho cuộc sống của họ. Nơi đó có những khu “rừng thiêng”, “rừng cấm”, người dân vào đó không được đốt lửa, chặt gỗ, phát vén, săn bắt thú, lấy mật ong nhưng không bắt ong già, ong chúa để chúng sinh sôi nảy nở... 

Ở bản Khuôn Nghiều, xã Khuôn Thần, nơi 100% số dân là người Nùng là một ví dụ. Các hộ gia đình tập trung ở nếp nhà đất nâu ven sườn núi. Lễ cúng thần rừng ở đây được tổ chức vào ngày 29/10 âm lịch tại khu rừng thiêng với nhiều cây gỗ cổ thụ, quý hiếm. Từ sáng sớm, các thanh niên, trai tráng khỏe mạnh được chọn ra suối chặt những cây tre đẹp về để dựng các bàn thờ ngay dưới gốc cây cổ thụ to nhất trong khu rừng cấm. 

Theo ông Hoàng Văn Thành (81 tuổi), dân tộc Nùng tại Khuôn Nghiều: Khu rừng này được bà con bảo vệ nghiêm ngặt, không ai dám chặt cây, bẻ cành hay làm những chuyện phạm pháp tại đây. Lễ cúng truyền thống có một quy định chung là, mỗi gia đình đều phải góp với làng thịt lợn hoặc thịt gà và rượu trắng. Ngoài ra còn các loại bánh, hoa quả... Mỗi gia đình cử một người đại diện, tập trung lên khu rừng thiêng của làng để làm lễ cúng. Khi đi, mỗi người mang theo 1 bát cơm và 1 đôi đũa. Đồng bào cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, đời sống người dân ấm no, hạnh phúc, may mắn và bình an. Họ cùng nhau tưởng nhớ đến công ơn của tổ tiên đã khai khoang, lập làng để con cháu có được cuộc sống như ngày hôm nay, giáo dục con cháu biết quý trọng và bảo vệ rừng “thiêng”.

Ở huyện Lục Nam, khu rừng nguyên sinh với hàng trăm cây lim xanh và các loài gỗ quý khác tại bản Đá Húc, xã Bình Sơn được đồng đồng bào Cao Lan tôn thờ, bảo vệ nghiêm ngặt. Rừng rộng hơn 6ha, tại đây có một ngôi đình cổ thờ thần Cao Sơn, thần rừng, thần đất, thần nông và cô bé cửa rừng. Những câu chuyện ly kỳ vẫn được bà con người Cao Lan tạc nhớ và truyền lại cho con cháu, giáo dục thế hệ trẻ phải biết quý trọng rừng thiêng. Vào ngày lễ của bản, đại diện các gia đình sắm sửa lễ vật lên rừng khấu đầu trước đình, thề sẽ không vào rừng thiêng chặt cây, lấy củi, săn bắt chim, thú... Ai quên lời thề, vi phạm vào quy ước của cộng đồng sẽ bị thần rừng trừng phạt.

Anh Tơ Văn Thành, Trưởng bản Đá Húc cho biết: “Người dân trong bản không lấy bất cứ thứ gì từ rừng. Mọi người luôn coi khu rừng là nơi bất khả xâm phạm”.

Trước thực trạng nhiều rừng tự nhiên, rừng đầu nguồn bị khai thác cạn kiệt thì những khu rừng “thiêng” còn tương đối nguyên vẹn chính là nơi có giá trị to lớn trong bảo vệ nguồn sinh thủy, tạo sự cân bằng sinh thái, bảo tồn những nguồn gien quý hiếm. Qua đó cũng góp phần bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Những nét đẹp văn hóa ấy cần được nhân rộng và phát huy.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Quảng Nam: Hơn 700 ngôi nhà và 6.000ha lúa, hoa màu bị ngập nước

Quảng Nam: Hơn 700 ngôi nhà và 6.000ha lúa, hoa màu bị ngập nước

Mưa lớn kéo dài dẫn đến ngập lụt cục bộ tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. Thống kê sơ bộ cho thấy, hơn 6.000ha lúa và hoa màu, 725 căn nhà ngập nước. Một số tuyến đường, cầu phao bị sạt lở hoặc bị cuốn trôi.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.