Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tạ ơn rừng thiêng

Kim Sa - 11:08, 03/09/2020

Trong khi tình trạng chặt phá rừng tự nhiên đâu đó vẫn xảy ra, thậm chí có nơi đang trở thành điểm “nóng”, thì ở các huyện miền núi, vùng cao của tỉnh Bắc Giang vẫn còn những khu rừng “thiêng”, rừng “cấm” nguyên sinh với nhiều cây gỗ quý được đồng bào các dân tộc gìn giữ và xem như báu vật.

Rừng Pò Chùa, xã Hữu Sãn với hàng trăm cây lim cổ thụ
Rừng Pò Chùa, xã Hữu Sãn với hàng trăm cây lim cổ thụ

Gửi ước vọng nơi rừng già

Tôi đã đến các khu rừng nguyên sinh được xem là “rừng cấm”, nơi gắn liền với đời sống của đồng bào dân tộc Tày, Nùng, Cao Lan (một nhóm địa phương của dân tộc Sán Chay) hàng trăm năm qua. Đó là rừng Khuôn Nghiều, xã Khuôn Thần; rừng Thó, xã Đèo Gia thuộc huyện Lục Ngạn; rừng Pò Chùa, xã Hữu Sản, huyện Sơn Động và rừng Đá Húc, xã Bình Sơn, huyện Lục Nam. Nơi đó, rừng xanh như suối nguồn thấm vào từng mạch nước, vỉa đất, gắn bó truyền đời, truyền kiếp với mỗi con người vùng cao. 

Điểm chung ở các khu rừng ấy là còn rất nguyên sơ, mang đặc trưng của rừng nhiệt đới vùng Đông Bắc Việt Nam. Dây leo, cây bụi mọc chằng chịt trên các thân cây gỗ lớn, chúng quấn lấy thân cây to mà vươn lên. Rừng xanh có vô số những kỳ hoa dị thảo, cảnh quan thiên nhiên kỳ thú. Và đặc biệt, nơi xanh thẳm ấy dù không cần sự canh gác, tuần tra của lực lượng Kiểm lâm song vẫn xanh tươi đời đời, bởi rừng được cả cộng đồng chung tay bảo vệ.

Tại rừng Thó của đồng bào Cao Lan, xã Đèo Gia (Lục Ngạn) rộng hơn 2ha có hàng trăm cây gỗ quý như lim, táu, sến, dẻ... Vào các ngày lễ, đồng bào dân tộc chuẩn bị lễ vật lên khu rừng này làm lễ cúng Thổ công, các thần linh và cúng gia tiên. Họ cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, đời sống người dân ấm no, may mắn, bình an, đồng thời tưởng nhớ đến công ơn của tổ tiên đã khai hoang, lập làng, giữ đất, bảo vệ rừng. Những người cao tuổi ở đây kể: Mỗi thành viên trong làng đều có ý thức trông coi, bảo vệ rừng, nhờ vậy cánh rừng ngày một xanh tốt, những thân cây gỗ quý to lớn được bảo vệ đến ngày nay.

Theo lối mòn, chúng tôi luồn lách dưới những tán cây lim ở Pò Chùa, xã Hữu Sản, huyện Sơn Động. Rừng Pò Chùa rộng hơn 5ha, được chính quyền giao cho Hội Người cao tuổi xã trực tiếp quản lý, bảo vệ. Tại đây có nhiều loài gỗ quý như lim, táu, sến, dẻ, trám hồng... Có những cây mấy người ôm không xuể, tuổi cây bằng mấy đời người. 

Anh Vi Văn Tiến, cán bộ khuyến nông - khuyến lâm xã Hữu Sản, người dân tộc Tày cho biết: Thường ngày đi làm, ngoài việc bảo vệ chặt chẽ khu rừng, người dân còn đến chắp tay trước từng cây gỗ lớn cầu khấn thần cây, thần rừng phù hộ cho dân an, vật thịnh. Rừng có nhiều cây gỗ dù để khô nhưng không ai lấy về. Đồng bào còn lưu truyền nhiều câu chuyện ly kỳ về khu rừng này và từng có một số cá nhân đã vi phạm vào điều cấm kỵ và bị thần rừng trừng phạt. 

Ăn của rừng rưng rưng nước mắt

Trong đời sống tâm linh của mỗi bản làng vùng cao đều có một vị thần rừng ngày đêm che chở, bảo hộ cho cuộc sống của họ. Nơi đó có những khu “rừng thiêng”, “rừng cấm”, người dân vào đó không được đốt lửa, chặt gỗ, phát vén, săn bắt thú, lấy mật ong nhưng không bắt ong già, ong chúa để chúng sinh sôi nảy nở... 

Ở bản Khuôn Nghiều, xã Khuôn Thần, nơi 100% số dân là người Nùng là một ví dụ. Các hộ gia đình tập trung ở nếp nhà đất nâu ven sườn núi. Lễ cúng thần rừng ở đây được tổ chức vào ngày 29/10 âm lịch tại khu rừng thiêng với nhiều cây gỗ cổ thụ, quý hiếm. Từ sáng sớm, các thanh niên, trai tráng khỏe mạnh được chọn ra suối chặt những cây tre đẹp về để dựng các bàn thờ ngay dưới gốc cây cổ thụ to nhất trong khu rừng cấm. 

Theo ông Hoàng Văn Thành (81 tuổi), dân tộc Nùng tại Khuôn Nghiều: Khu rừng này được bà con bảo vệ nghiêm ngặt, không ai dám chặt cây, bẻ cành hay làm những chuyện phạm pháp tại đây. Lễ cúng truyền thống có một quy định chung là, mỗi gia đình đều phải góp với làng thịt lợn hoặc thịt gà và rượu trắng. Ngoài ra còn các loại bánh, hoa quả... Mỗi gia đình cử một người đại diện, tập trung lên khu rừng thiêng của làng để làm lễ cúng. Khi đi, mỗi người mang theo 1 bát cơm và 1 đôi đũa. Đồng bào cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, đời sống người dân ấm no, hạnh phúc, may mắn và bình an. Họ cùng nhau tưởng nhớ đến công ơn của tổ tiên đã khai khoang, lập làng để con cháu có được cuộc sống như ngày hôm nay, giáo dục con cháu biết quý trọng và bảo vệ rừng “thiêng”.

Ở huyện Lục Nam, khu rừng nguyên sinh với hàng trăm cây lim xanh và các loài gỗ quý khác tại bản Đá Húc, xã Bình Sơn được đồng đồng bào Cao Lan tôn thờ, bảo vệ nghiêm ngặt. Rừng rộng hơn 6ha, tại đây có một ngôi đình cổ thờ thần Cao Sơn, thần rừng, thần đất, thần nông và cô bé cửa rừng. Những câu chuyện ly kỳ vẫn được bà con người Cao Lan tạc nhớ và truyền lại cho con cháu, giáo dục thế hệ trẻ phải biết quý trọng rừng thiêng. Vào ngày lễ của bản, đại diện các gia đình sắm sửa lễ vật lên rừng khấu đầu trước đình, thề sẽ không vào rừng thiêng chặt cây, lấy củi, săn bắt chim, thú... Ai quên lời thề, vi phạm vào quy ước của cộng đồng sẽ bị thần rừng trừng phạt.

Anh Tơ Văn Thành, Trưởng bản Đá Húc cho biết: “Người dân trong bản không lấy bất cứ thứ gì từ rừng. Mọi người luôn coi khu rừng là nơi bất khả xâm phạm”.

Trước thực trạng nhiều rừng tự nhiên, rừng đầu nguồn bị khai thác cạn kiệt thì những khu rừng “thiêng” còn tương đối nguyên vẹn chính là nơi có giá trị to lớn trong bảo vệ nguồn sinh thủy, tạo sự cân bằng sinh thái, bảo tồn những nguồn gien quý hiếm. Qua đó cũng góp phần bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Những nét đẹp văn hóa ấy cần được nhân rộng và phát huy.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Chuyên gia hiến kế giúp Việt Nam giành lại bầu trời xanh và quyền hít thở không khí sạch cho người dân

Chuyên gia hiến kế giúp Việt Nam giành lại bầu trời xanh và quyền hít thở không khí sạch cho người dân

Tại tọa đàm “Chung tay bảo vệ bầu trời xanh - Thách thức và giải pháp” do Quỹ Vì tương lai xanh (thuộc Tập đoàn Vingroup) tổ chức sáng 10/9, các chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm khắc phục tình trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam.
Tin nổi bật trang chủ
Bền Chí Thịnh với ước mơ nâng tầm giá trị sản phẩm dược liệu

Bền Chí Thịnh với ước mơ nâng tầm giá trị sản phẩm dược liệu

Tốt nghiệp đại học, nhưng anh Bền Chí Thịnh (dân tộc Xơ Đăng), ở phường Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi lại chọn cho mình một hướng đi riêng, đó là trở về quê hương khởi nghiệp và hiện thực hóa ước mơ nâng tầm giá trị các sản phẩm dược liệu của địa phương. Sau nhiều năm gây dựng, hiện anh là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Kora Group, với doanh thu hằng tháng 500 - 800 triệu đồng.
Lãnh đạo tỉnh Cà Mau thăm, tặng quà sư sãi và đồng bào Khmer nhân Lễ Sene Dolta

Lãnh đạo tỉnh Cà Mau thăm, tặng quà sư sãi và đồng bào Khmer nhân Lễ Sene Dolta

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 20:31, 18/09/2025
Chiều 18/9, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải đã đến thăm hỏi, tặng quà các vị chức sắc Phật giáo Nam tông Khmer tại Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh và chùa Monivongsa Bopharam (phường An Xuyên), nhân dịp Lễ Sene Dolta năm 2025.
BĐBP TP. Cần Thơ thăm, tặng quà các chùa Khmer dịp Lễ Sene Dolta năm 2025

BĐBP TP. Cần Thơ thăm, tặng quà các chùa Khmer dịp Lễ Sene Dolta năm 2025

Dân tộc - Tôn giáo - Văn Long - Minh Triết - 19:30, 18/09/2025
Trong 2 ngày (17 và 18/9), Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng(BĐBP) TP. Cần Thơ thành lập 2 đoàn công tác. Đoàn số 1 do Đại tá Lương Hữu Trung - Phó Chỉ huy trưởng làm Trưởng đoàn; Đoàn số 2 do Đại tá Hà Huy Trường. - Phó Chính ủy làm Trưởng đoàn, đã đến thăm tặng quà và chúc mừng Lễ Sene Dolta năm 2025 đồng bào Khmer Nam bộ tại 23 điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer trên địa bàn khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ.
“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

Trang địa phương - Mỹ Dung - 19:05, 18/09/2025
Đó là nhấn mạnh của Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh trong chuyến kiếm tra tình hình hoạt động bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp và kết quả phát triển kinh tế - xã hội tại hai xã vùng cao Lục Hồn và Hoành Mô (tỉnh Quảng Ninh) ngày 18/9.
Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Thời sự - Tào Đạt - 19:04, 18/09/2025
Quyết định của Ban Bí thư Trung ương Đảng chuẩn y ông Hồ Thanh Thủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau.
Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Tin tức - Nguyễn Hoàn - 18:10, 18/09/2025
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch của đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã trong tỉnh. Từ tháng 9 đến 12/2025, mô hình sẽ được triển khai tại các xã Lạc Dương, Bảo Lâm 3 và Đạ Tẻh 3.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Tin tức - Minh Nhật - 18:06, 18/09/2025
Từ ngày 22/9, khoảng 300 viên chức, người lao động, cán bộ, công chức Hải Phòng sẽ đi làm bằng tàu hỏa.
Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Thời sự - PV - 18:03, 18/09/2025
Ngày 17/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 07/2025/NQ-CP, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 17/9/2025 về chính sách, chế độ đối với đối tượng chịu sự tác động do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW ngày 1/8/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Minh - 17:59, 18/09/2025
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng UBND tỉnh An Giang vừa tổ chức Hội nghị đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Quảng Ninh hướng tới sản phẩm du lịch độc bản

Quảng Ninh hướng tới sản phẩm du lịch độc bản

Du lịch - Mỹ Dung - 17:53, 18/09/2025
Nhằm hiện thực hóa mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị của hai Di sản thế giới là Vịnh Hạ Long và Khu di tích danh thắng Yên Tử, ngày 18/9, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh đã phối hợp cùng Công ty CP Phát triển Tùng Lâm tổ chức chương trình tọa đàm du lịch với chủ đề "Một hành trình - Hai di sản".
Sơn La: Lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc Thái cho thế hệ trẻ

Sơn La: Lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc Thái cho thế hệ trẻ

Trang địa phương - Minh Nhật - 17:51, 18/09/2025
Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La vừa qua đã tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm với chủ đề “Văn hóa dân tộc Thái ở Sơn La”, nhằm quảng bá, giới thiệu giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Thái tỉnh Sơn La đến đông đảo công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.