Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đồng bào Mạ giữ rừng thiêng

PV - 12:24, 05/02/2018

Đã bao đời nay, người Mạ dưới chân núi Tà Đùng coi rừng là sinh mệnh sống, việc bảo vệ rừng chính là bảo vệ cuộc sống của bon làng. Đây chính là lý do mà đồng bào không xâm phạm đến rừng, dùng luật tục để bảo vệ rừng; theo đó là những câu chuyện truyền thuyết bí ẩn.

Rừng là sinh mệnh sống của làng

Chạy xe gần 200 cây số dưới cái nắng hanh rát của mùa khô, qua hàng chục con đèo cua, hơn nửa ngày chúng tôi mới đến trụ sở Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng đóng chân trên địa bàn xã Đăk Som, huyện Đăk G’long, tỉnh Đăk Nông.

Tiếp chúng tôi, ông Khương Thanh Long, Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng mở lời: “Thời gian này đã bắt đầu vào mùa khô nên anh em kiểm lâm và tổ bà con nhận khoán vất vả lắm, họ phải ăn dầm nằm dề trong rừng, ngày đêm túc trực để làm tốt công tác phòng cháy chữa cháy rừng”.

Làng người Mạ dưới chân núi Tà Đùng. Làng người Mạ dưới chân núi Tà Đùng.

 

Đối với người Mạ dưới chân núi Tà Đùng, rừng là sinh mệnh sống của cả làng, vì vậy, nhiều đời nay, họ dùng luật tục để kiên quyết giữ rừng. Năm nào rừng bị kẻ gian cưa trộm, bắt thú nhiều là năm đó dân làng sẽ gặp họa, người già trẻ nhỏ trong làng đau ốm liên miên, mùa màng thất bát. Cả làng phải mang trâu vào gốc cây bị chặt làm lễ xin tội với thần rừng.

Già làng K’Cha, dân tộc Mạ cho biết: Từ nhỏ mình đã nghe người già trong làng kể về huyền thoại núi Tà Đùng và chuyện giữ rừng của đồng bào sống dưới chân núi. Đêm đến người Mạ quây quần bên bếp lửa hát cho nhau nghe những bài sử thi về núi Tà Đùng hùng vĩ, sự tích cái tên của từng con suối, ngọn đồi và truyền dạy con cháu rằng việc giữ rừng đại ngàn là bảo vệ sinh mệnh sống của dân làng.

Dù không còn nhớ chính xác từng mốc thời gian, nhưng già K’Cha vẫn còn nhớ lần cây cổ thụ giữa rừng bị lâm tặc chặt trộm; chẳng hiểu có phải là nguyên nhân không, nhưng đúng thời điểm ấy, trong làng có rất nhiều người già, trẻ em lần lượt đổ bệnh. Vì vậy, già huy động dân làng vào rừng sâu tìm gốc cây bị chặt và mang trâu vào làm lễ xin tội với thần rừng để dân làng được sống yên ổn.

“Rừng là rừng thiêng, có thần rừng canh giữ, buôn làng bảo vệ rừng sẽ được thần che chở, cuộc sống dân làng ấm no, nếu để mất rừng làng sẽ gặp đại họa, phải làm lễ xin thần rừng thứ tội. Già luôn căn dặn con cháu của làng phải bảo vệ rừng, già chỉ muốn người ta sống hòa thuận với rừng để bà con mình có sức khỏe, sống ấm no thôi”, già K’Cha chia sẻ.

Giữ rừng... quên Tết
Để bảo vệ rừng đồng bào Mạ sẵn sàng cùng kiểm lâm ăn ngủ trong rừng. Để bảo vệ rừng đồng bào Mạ sẵn sàng cùng kiểm lâm ăn ngủ trong rừng.

 

Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng bao gồm núi và hồ Tà Đùng, và gần 20.000ha rừng đặc dụng. Bên trong khu rừng là dòng suối Đăk N'teng chảy qua tạo thành hai ngọn thác hấp dẫn và kỳ bí. Đứng trên cao nhìn xuống những sườn dốc là các bon làng thuộc xã Đăk P'lao, Đăk R'măng, Đăk Som còn lưu giữ nhiều giá trị truyền thống văn hóa đặc sắc của nhiều dân tộc Mạ, Mông, Dao,.... Hiện khu bảo tồn còn nhiều gỗ, động vật quý hiếm nên rừng Tà Đùng luôn là miếng mồi ngon lâm tặc khắp nơi nhòm ngó, chực chờ xẻ thịt. Trong khi đó, lực lượng kiểm lâm hiện rất mỏng, chỉ hơn hai chục người, không thể quản lý xuể.

Những năm gần đây, cùng với biện pháp bảo vệ rừng bằng luật tục, người Mạ còn tích cực tham gia nhận khoán bảo vệ rừng; kết hợp với lực lượng kiểm lâm ngày đêm tuần tra, canh gác bảo vệ từng cây gỗ, con thú trong rừng. Cả những ngày lễ Tết, khi mọi người được nghỉ ngơi, sum vầy bên gia đình thì cộng đồng người Mạ dưới chân núi Tà Đùng vẫn chia ca vào rừng túc trực, canh gác cả ngày lẫn đêm.

Mấy năm trước, anh K’Phương, 37 tuổi xã Đăk Som nhận khoán bảo vệ hơn 30ha rừng của Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng nên anh thường xuyên đi tuần với cán bộ kiểm lâm. Anh K’Khương cho biết: Các hộ nhận khoán chia tổ, phân công lịch tuần tra rất rõ ràng, mỗi hộ tham gia tuần tra 3-4 lần/tháng, mỗi chuyến đi ở lại rừng vài ngày nên phải chuẩn bị các loại dụng cụ, thuốc men phòng côn trùng cắn, hút máu. Ngày thì đi tuần tra, mang theo lương thực, tìm nơi suối mát nấu ăn, tối giăng bạt, dựng lều giữa rừng ngủ. Trong rừng sương mù xuống dày đặc, mùa lạnh giá buốt thấu da, muỗi bay vo ve khắp lán, phải đốt lửa sưởi ấm mới ngủ được, mùa mưa vắt bám đen chân, phải mang ủng bảo hộ, thoa thuốc chống vắt mới vượt đường rừng được.

Đó là chưa kể đến những khi giáp mặt lâm tặc, chúng ngày càng manh động, hung hãn, sẵn sàng tấn công trả thù những người làm ảnh hưởng đến lợi ích của chúng. “Rừng là sinh mệnh, sự sống của làng, việc bảo vệ rừng đã là truyền thống bao đời đã được già làng căn dặn, mình là con cháu phải nghe theo. Dù tiền công ít, đời sống còn khó khăn, thậm chí đối mặt với nguy hiểm nhưng đồng bào Mạ luôn đồng lòng giữ rừng”, K’Khương tự hào nói.

Hiện nay, Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng là khu vực đa dạng sinh học với hơn 1.000 loài động thực vật. Trong đó, có nhiều loài quý hiếm có tên trong sách đỏ Việt Nam và thế giới, được ưu tiên bảo tồn như: báo hoa mai, vượn má hung, cu li nhỏ, mang lớn, gà lôi vằn, công, niệc mỏ vằn, đặc biệt là vùng chim đặc hữu.

Ông Khương Thanh Long, Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng nhấn mạnh: Rừng Tà Đùng còn giữ được như bây giờ, công lớn nhờ những hộ nhận khoán nói chung và hộ nhận khoán ở làng người Mạ dưới chân núi Tà Đùng nói riêng. Ngôi làng người Mạ sống dưới chân núi như lính gác cửa, chắn lối vào rừng, lâm tặc muốn vào phá rừng phải bước qua “xác” dân làng. Nhờ đó mà tình trạng xâm hại rừng cũng giảm đi đáng kể.

Những năm qua, các hộ dân phối hợp cùng lực lượng kiểm lâm bắt nhiều đối tượng săn thú, phá rừng thu giữ nhiều tang vật, ngăn chặn hàng chục vụ lâm tặc mang cưa xăng vào rừng, cùng tổ liên ngành bắt giữ đối tượng phá rừng, hạn chế tối đa diện tích rừng bị lấn chiếm.

“Người Mạ ở Ðăk Som giữ rừng vì rừng chính là nguồn sống, rừng che chở bao bọc cho đồng bào, đồng bào yêu rừng, ngày đêm chung tay cùng lực lượng chức năng giữ rừng”, ông K’Tang, Chủ tịch HĐND xã Ðăk Som cho biết.

Ngôi làng người Mạ sống dưới chân núi như lính gác cửa, chắn lối vào rừng, lâm tặc muốn vào phá rừng phải bước qua “xác” dân làng”.

Ông Khương Thanh Long - Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng

LÊ HƯỜNG

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.