Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Quảng Ngãi: Khơi dậy niềm đam mê văn hóa truyền thống cho lớp trẻ

Thành Nhân - 18:10, 30/07/2023

Quảng Ngãi có 5 huyện miền núi, gồm: Ba Tơ, Minh Long, Sơn Hà, Sơn Tây và Trà Bồng với 3 DTTS sinh sống gồm: Hrê, Co và Xơ Đăng (nhóm Ca Dong). Nơi đây có cả một kho tàng sử thi và rất nhiều loại hình văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS. Để duy trì và phát huy giá trị bản sắc văn hóa của đồng bào, tỉnh Quảng Ngãi đã xây dựng kế hoạch cụ thể, trong đó xác định rõ những việc cần làm trước mắt và lâu dài.

Những cô gái Hrê trong trang phục truyền thống của dân tộc. (Ảnh TD)
Những cô gái Hrê trong trang phục truyền thống của dân tộc. (Ảnh TD)

Khơi niềm đam mê văn hóa truyền thống

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào DTTS, những loại hình văn hóa phi vật thể luôn là sợi dây gắn kết cộng đồng. Tuy nhiên, do sự tác động của cuộc sống hiện đại, nhiều giá trị văn hóa bị mất đi hoặc có nguy cơ mai một. Do đó, khơi dậy tình yêu, đồng thời gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết.

Hiện nay, xã Ba Thành (huyện Ba Tơ) là nơi duy nhất có đồng bào Hrê giữ gìn nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Điều đáng mừng là nhiều bạn trẻ người Hrê ở Làng Teng có tình yêu với thổ cẩm ăn sâu trong máu thịt. Sau khi thổ cẩm làng Teng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, ngọn lửa tình yêu với thổ cẩm lại được thổi bùng lên trong thế hệ trẻ, mang đến luồng gió mới cho nghề truyền thống của cha ông.

Điển hình trong số những người trẻ “nặng lòng” với thổ cẩm là Phạm Thị Y Hòa. Theo học ngành Y nhưng sau đó, Y Hòa lại chuyển sang ngành Giáo dục mầm non. Tuy nhiên, Y Hòa lại không theo nghề giáo mà quay về quê để khởi nghiệp bằng nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình.

Nhiều bạn trẻ người Hrê tại Làng Teng đam mê dệt thổ cẩm truyền thống là một tín hiệu đáng mừng.
Nhiều bạn trẻ người Hrê tại Làng Teng đam mê dệt thổ cẩm truyền thống là một tín hiệu đáng mừng.

“Mình khởi nghiệp với thổ cẩm là muốn lưu giữ những nét đẹp đặc trưng, truyền thống của người Hrê. Đích đến cuối cùng của mình là quyết tâm gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa của dân tộc mình, đưa sản phẩm dệt thổ cẩm truyền thống của người Hrê đến nhiều khách hàng trong và ngoài nước. Vì thế, có khách hàng mua sản phẩm nhưng lại yêu cầu biến tấu thêm họa tiết, mình đều từ chối. Bởi lẽ, hoa văn thổ cẩm của người Hrê có bản sắc văn hóa riêng, không thể tùy tiện thay đổi”, Y Hòa chia sẻ.

Tại huyện Trà Bồng, những năm gần đây, chính quyền luôn quan tâm đầu tư gìn giữ các di sản văn hóa truyền thống của đồng bào Co như các lễ hội, làn điệu dân ca, dân nhạc, dân vũ; nghệ thuật điêu khắc trên cây nêu, gurbla; bảo tồn những bài chiêng, điệu múa, các loại nhạc cụ mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào Co... Trong hành trình đó có sự đóng góp công sức không nhỏ của các nghệ nhân.

Đã từ rất lâu, ngôi nhà của Nghệ nhân Ưu tú Hồ Văn Biên ở thôn Bắc 2, xã Trà Sơn trở thành lớp học đánh chiêng, hát xà ru, a giới... của bao chàng trai, cô gái người Co. Không chỉ dạy thực hành, các nghệ nhân còn lồng ghép những câu chuyện thú vị để lớp trẻ am hiểu sâu sắc hơn về những giá trị đặc biệt trong văn hóa truyền thống của dân tộc. Như đấu chiêng của người Co thể hiện cả trí lực và thể lực của người tham gia. Bởi thế, thường chỉ có những trai làng khỏe mạnh, tài trí nhanh nhẹn mới được già làng chọn vào đội tham gia. Muốn lớp trẻ theo học và đam mê thì mình phải đánh thức tình yêu văn hóa truyền thống vốn luôn tiềm ẩn trong mỗi người, từ khi họ mới sinh ra.

Luồng gió mới từ Chương trình MTQG 1719

Mối lo ngại lớn nhất hiện nay là nhiều giá trị văn hóa truyền thống quý báu đang dần bị mai một hoặc biến đổi. Đơn cử như Không gian văn hóa cồng chiêng đang mất dần đi sự linh thiêng vốn có và dần bị thu hẹp lại. Nhà nghiên cứu văn hóa Cao Văn Chư, nguyên Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Quảng Ngãi cho biết, theo thống kê năm 2007, huyện Ba Tơ có hơn 2.000 hộ gia đình có chiêng trong tổng số hơn 10,4 nghìn hộ dân (chiếm 1/5 dân số địa phương) và có gần 2.300 bộ chiêng, thì đến năm 2020, huyện chỉ còn 902 hộ gia đình có chiêng, với 890 bộ chiêng.

Cần duy trì và gìn giữ sự linh thiêng cho không gian văn hóa cồng chiêng của đồng bào DTTS ở miền núi Quảng Ngãi.
Cần duy trì và gìn giữ sự linh thiêng cho không gian văn hóa cồng chiêng của đồng bào DTTS ở miền núi Quảng Ngãi.

Còn tại huyện Sơn Tây cũng như vậy. Nếu như năm 2007, toàn huyện có 442 hộ có chiêng trong tổng số 3.990 hộ dân, với 575 bộ chiêng thì nay chỉ còn khoảng 300 bộ chiêng... Số người biết đánh chiêng và chỉnh chiêng đang giảm dần theo thời gian, do quá trình trao truyền bị đứt quãng khi các nghệ nhân qua đời. Trang phục của đồng bào DTTS được xem là di sản văn hóa dễ bảo tồn, sở hữu và sử dụng thông dụng hơn cồng chiêng nhưng cũng dần bị mai một…

Đứng trước thực trạng trên, các cấp, các ngành tỉnh Quảng Ngãi đã có những giải pháp, hoạt động thiết thực nhằm bảo tồn, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào. Đặc biệt, Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) giai đoạn 2021 – 2030) đang tập trung cho công tác bảo tồn và phát triển văn hóa DTTS. Để triển khai Dự án 6, Sở VH-TT&DL Quảng Ngãi đã điều tra, khảo sát địa điểm thực hiện 2 nội dung đầu tư công đối với Dự án Đầu tư, bảo tồn Làng Văn hóa truyền thống dân tộc Co tại huyện Trà Bồng; Dự án tu bổ, tôn tạo, chống xuống cấp Di tích Quốc gia đặc biệt về cuộc khởi nghĩa Ba Tơ. Các huyện đã tổ chức được 8 lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, truyền dạy văn hóa phi vật thể. Xây dựng 3 câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian tại huyện Trà Bồng và Sơn Tây…

Ông Bùi Văn Tiến, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Quảng Ngãi chia sẻ: Chúng tôi đang tiếp tục lồng ghép, huy động các nguồn lực để chăm lo, phát triển đời sống cho các nghệ nhân; quan tâm đào tạo, nâng cao nghiệp vụ cho các cán bộ, công chức làm công tác văn hóa ở cơ sở; tiếp tục kiểm kê, có phương án gìn giữ những giá trị văn hóa đặc sắc, tiêu biểu của các dân tộc…

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Tin nổi bật trang chủ
Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Sáng nay (18/5), đã diễn ra Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Tổng Bí thư Tô Lâm có phát biểu quan trọng chỉ đạo Hội nghị. Báo Dân tộc và Phát triển trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 2 giờ trước
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 2 giờ trước
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 2 giờ trước
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 2 giờ trước
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.
Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 2 giờ trước
Theo thông tin từ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, sau chùa Tam Chúc (Hà Nam), dự kiến Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - Bảo vật quốc gia của Ấn Độ, sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (huyện Tân Yên, Bắc Giang) trong 2 ngày (20, 21/5).
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Xã hội - Văn Hoa - 2 giờ trước
Sáng 18/5, tại Công viên Biên Hùng Tp. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Tỉnh đoàn Đồng Nai phối hợp cùng Công ty TNHH TCP Việt Nam (Nhãn hàng Red Bull) và các đơn vị tổ chức Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực” năm 2025.
Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Tin tức - Minh Nhật - 2 giờ trước
Theo thống kê từ Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tỉnh Bắc Kạn, đã có 4 người thiệt mạng do lũ quét và sạt lở đất do mưa lũ xảy ra đêm 17 và sáng 18/5.
Hà Tĩnh: Phát hiện bé sơ sinh bị bỏ bên vệ đường

Hà Tĩnh: Phát hiện bé sơ sinh bị bỏ bên vệ đường

Xã hội - Khánh Ngân - 2 giờ trước
Sáng 18/5, lãnh đạo UBND xã Hà Linh, huyện miền núi Hương Khê (Hà Tĩnh) xác nhận sự việc có một bé trai sơ sinh bị bỏ rơi trên địa bàn xã.
Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện các Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW

Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện các Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW

Thời sự - Văn Hoa - 6 giờ trước
Sáng 18/5, tại Hà Nội, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Dân tộc - Tôn giáo - Thúy Hồng - 10 giờ trước
Với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả, giúp cho chị em có điều kiện khởi nghiệp, Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025” trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đang tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp phụ nữ khởi nghiệp và kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.