Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nhìn lại 10 năm thực hiện chính sách cho Người có uy tín: Cần thay đổi quan niệm về lựa chọn Người có uy tín (Bài 9)

Thuý Hồng - 10:54, 15/08/2022

Người có uy tín ở các bản làng thường được ví là “cây cao bóng cả”, bởi họ có nhiều trải nghiệm, có sức ảnh hưởng sâu rộng trong cộng đồng. Tuy nhiên, hiện nay nhiều Người có uy tín được cộng đồng bầu chọn tuổi đã cao, sức yếu; nhiều người còn thường xuyên ốm đau..., nên việc phát huy hết vai trò, trách nhiệm và tham gia các hoạt động vì cộng đồng gặp rất nhiều hạn chế. Do vậy, các địa phương, cộng đồng cũng cần thay đổi quan niệm về cách lựa chọn Người có uy tín để phát huy hết vai trò khi được bà con tín nhiệm.


Già làng Ngọc Văn Thạnh, Bản Mon, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng tham gia tuần tra đường biên, mốc giới
Già làng Ngọc Văn Thạnh, Bản Mon, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng tham gia tuần tra đường biên, mốc giới

Nhiều tiêu chí để lựa chọn

Theo Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg ngày 6/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí lựa chọn, công nhận Ngươi có uy tín và chính sách đối với Người có uy tín trong đồng bào DTTS thì, đối tượng có thể được bình bầu là Người có uy tín khá rộng, gồm: Cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang theo quy định của pháp luật hiện hành có quá trình công tác lâu năm, có cống hiến cho dân tộc, đất nước đã nghỉ công tác; Già làng, trưởng thôn, trưởng dòng họ hoặc những người thường được đồng bào DTTS mời thực hiện các nghi lễ cầu cúng cho gia đình, dòng họ, bản làng; Chức sắc, chức việc trong các tôn giáo ở vùng DTTS...; Nhân sỹ, trí thức, doanh nhân, nhà giáo, người hành nghề chữa bệnh giỏi hoặc người có điều kiện kinh tế thường giúp đỡ và được đồng bào tín nhiệm.

Mặc dù theo quy định không có tiêu chí nào quy định về độ tuổi, giới tính, nhưng trên thực tế những người có nhiều kinh nghiệm sống phong phú, hiểu lịch sử, biết rõ mọi người, mọi nhà trong thôn, có ảnh hưởng rộng trong cộng đồng, thường là các bậc cao niên và hầu hết là nam giới, được bà con tín nhiệm bầu là Người có uy tín của thôn, bản...

Tuy nhiên hiện nay, nhiều Người có uy tín tuổi cao, sức yếu nên khả năng nắm bắt thông tin cơ sở, tiếp cận khoa học kỹ thuật mới gặp khó khăn; đồng thời, khả năng tuyên truyền, vận động, thuyết phục của người cao tuổi so với người trẻ tuổi cũng có phần hạn chế, nhất là những chủ đề liên quan đến giới trẻ, đời sống mới… 

Không chỉ vậy, già hóa độ tuổi còn làm cho đội ngũ Người có uy tín thường xuyên biến động. Có tình trạng một số địa phương đang trong thời gian trình Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định công nhận danh sách Người có uy tín, thì phải thực hiện xét chọn lại do người được đề nghị đã qua đời bởi tuổi cao, sức yếu hoặc ốm đau…

Đơn cử, tại Sơn La là một trong những tỉnh có số lượng Người có uy tín đông nhất cả nước với 2.251, tập trung chủ yếu từ 50-70 tuổi, cao nhất là 81 tuổi. Do vâỵ, hàng năm có nhiều người do tuổi cao, sức yếu không đảm bảo sức khoẻ đã được đưa ra khỏi danh sách và bầu người khác thay thế. Theo danh sách Người có uy tín được UBND tỉnh Sơn La phê duyệt trong năm 2021 có 163 người đưa ra khỏi danh sách Người có uy tín, thì có tới 51 người không đảm bảo sức khoẻ và có tới 10 người đã chết.

Từ thực tiễn cuộc sống cho thấy, không phải khi được chọn là Người có uy tín của thôn, bản được chính quyền địa phương công nhận, thì các già làng, trưởng bản ảnh hưởng sâu rộng trong thôn bản mới đi vận động Nhân dân chấp các chủ trương, đường lối của Đảng, gương mẫu đi đầu trong phát triển kinh tế… mà có rất nhiều người vẫn âm thầm, tự nguyện làm nhiều việc có ích cho cộng đồng. Họ xem việc làm đó, giống như “cơm ăn, nước uống” hàng ngày, với mong muốn góp sức bảo vệ an ninh thôn bản, bảo vệ đường biên, mốc giới, phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới để xây dựng quê hương giàu đẹp...

Ông Ngọc Văn Thạnh, thôn Bản Mon, xã Đàm Thuỷ, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng là một ví dụ. Mặc dù không phải là Người có uy tín của thôn, nhưng từ năm 2001 ông đã tham gia cùng với lực lượng an ninh trật tự của thôn và bộ đội biên phòng tuần tra bảo vệ đường biên cột mốc.

“Mình tham gia bảo vệ đường biên cột mốc, bảo vệ an ninh thôn xóm, là muốn để gia đình và bà con yên tâm lao động sản xuất để phát triển kinh tế”, ông Thạnh cho biết.

Ông Lỳ Xuyến Phù, ở bản A Pa Chải mặc dù đã xin rút khỏi danh sách Người có uy tín của thôn nhưng vẫn luôn vận động bà con giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ đường biên, cột mốc
Ông Lỳ Xuyến Phù, ở bản A Pa Chải mặc dù đã xin rút khỏi danh sách Người có uy tín của thôn nhưng vẫn luôn vận động bà con giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ đường biên, cột mốc

Cần trẻ hoá “Người có uy tín”

Tại Hội thảo “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách và phát huy vai trò của Người có uy tín trong đồng bào DTTS khu vực Tây Bắc” (tháng 7/2022), ông Cầm Bá Tường, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thanh Hoá cho rằng: Để nâng cao vai trò, trách nhiệm của lực lượng Người có uy tín thực hiện hiệu quả chính sách dân tộc trong tình hình mới, ngoài các tiêu chí lựa chọn Người có uy tín theo quy định của Quyết định 12 , thì cần bổ sung về độ tuổi, trình độ học vấn... Trong đó, độ tuổi nên dao động từ từ 35 đến dưới 65. 

“Bầu người trẻ quá thì nói sợ dân không nghe, nhưng bầu các cụ tuổi cao, sức yếu sẽ không phát huy hết vai trò, trách nhiệm của mình”, ông Tường nhấn mạnh.

Ông Lỳ Xuyến Phù, nguyên là Bí thư Chi bộ bản A Pa Chải, xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, Điện Biên, người được bà con trong bản tín nhiệm là Người có uy tín trong rất nhiều năm, tuy nhiên đến năm 2021, ông đã đã xin rút khỏi danh sách Người có uy tín của bản. Ông nói: Là Người có uy tín cũng không có gì khó cả, chỉ cần chấp hành các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, vận động bà con nghe theo thì làm được mà. "Tuy nhiên, nay mình già, đi lại khó khăn, trong khi có rất nhiều việc cần phải đi sâu sát cơ sở, thậm chí khi vận động bà con việc gì đó, bà con đi nương rẫy phải đợi đến tối mới đến được nhà. Vì vậy, tôi cũng muốn bà con giới thiệu cho lớp trẻ tham gia".

Bên cạnh độ tuổi, thì trình độ không cao nên chắc chắn tiếp cận thông tin, công nghệ, kỹ thuật mới của lớp Người có uy tín cao tuổi, khó nhanh nhạy bằng người trẻ tuổi đảm nhận cương vị này. Vì thế, khả năng tuyên truyền, vận động, thuyết phục của người cao tuổi so với người trẻ tuổi, sẽ có phần hạn chế, nhất là những chủ đề liên quan đến giới trẻ, đời sống mới…

Lấy một ví dụ từ thực tế để chứng minh, có những người trẻ tuổi, ít kinh nghiệm sống hơn nhưng là người rất được tôn trọng, nói dân tin, làm dân theo. Đó là tấm gương của Thèn Văn Hiển anh Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Bản Giáng, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang. Mặc dù là thế hệ trẻ, sinh năm 1990, nhưng từ năm 2015 với những kiến thức và hiểu biết của mình, anh Hiển đã luôn nỗ lực vận động người dân trong thôn xóa bỏ hủ tục lạc hậu, tuyên truyền vận động bà con tích cực lao động sản xuất, trồng rừng, trồng ngô, vay vốn chính sách để nuôi trâu, nuôi bò… từng bước nâng cao thu nhập để bớt khổ, bớt nghèo,100% trẻ em ở Bản Giáng đã đến trường đi học đúng độ tuổi.

Anh Thèn Văn Hiển, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Bản Giáng, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang hướng dẫn bà con chăn nuôi lợn
Anh Thèn Văn Hiển, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Bản Giáng, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang hướng dẫn bà con chăn nuôi lợn

Cũng ở tỉnh Tuyên Quang, từ lúc 29 tuổi, anh Lý Văn Thanh, Tổ trưởng Tổ dân phố Hòn Lau, thị trấn Yên Sơn, huyện Yên Sơn, 6 năm qua luôn được bà con trong thôn bình bầu là Người uy tín. Anh Thanh kể, việc vận động tuyên truyền những tưởng giản đơn thế nhưng người cán bộ trẻ lại vấp phải sự phản ứng  từ phía dân bản. Có người còn quy cho anh cái tội “vắt mũi chưa sạch” lại dám dạy khôn và đi ngược lại tập tục bao đời. Không nản chí, anh Thanh bắt đầu từ việc thay đổi nhận thức ngay trong chính gia đình, họ tộc mình.

 Để mọi việc thành công, anh Thanh đã vận động chính gia đình, dòng tộc làm gương trước. Khi có cơ hội, anh cùng mọi người “mục sở thị” những mô hình ở địa phương khác thực hiện tốt nếp sống văn hóa mới trong việc cưới, việc tang. Nhờ “mưa dầm thấm lâu” mà nhận thức người dân dần thay đổi. Đến nay, nhiều gia đình trong dòng họ chủ động cắt bỏ lễ nghi rườm rà trong ma chay, cưới hỏi.

Đặc biệt hơn, nữ già làng Bàn Mùi Khe, sinh năm 1987, thôn Đại Thành, xã Ea M’droh (huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk), là Người có uy tín thôn Đại Thành. Được biết, cư dân thôn Đại Thành, xã Ea M’droh gần 100% là người DTTS, chủ yếu là đồng bào dân tộc Dao đỏ di cư từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Đời sống của họ còn nhiều khó khăn, trình độ văn hóa hạn chế. Chị Khe luôn bám sát bà con. Trong thôn có nhiều vụ mâu thuẫn, tranh chấp hay gia đình bất hòa…, chị luôn đưa ra cách giải quyết hợp tình hợp lý. 

Năm 2014, chị Khe được dân làng chọn làm Người có uy tín khi 27 tuổi, và trở thành Người có uy tín trẻ tuổi nhất vùng. Bà con thôn Đại Thành khẳng định, chị Khe xứng đáng với danh xưng Người uy tín của thôn.

“Là người hòa giải thì rất khó, bây giờ cần phải kết hợp cả kiến thức hiện đại về pháp luật, xã hội và phong tục, tập quán để có nhiều phương án thì cuộc hòa giải mới thành công”, chị Khe chia sẻ.

Nhìn vào những tấm gương, việc làm của Người có uy tín cho thấy, để phát huy vai trò, trách nhiệm của Người có uy tín, cũng cần có cách nhìn thông thoáng, thay đổi quan điểm về lựa chọn Người có uy tín. Trong đó, những người trẻ tuổi cũng đang có nhiều lợi thế để tiếp cận với văn bản, chính sách pháp luật của Nhà nước, với khoa học công nghệ thông tin. Có sức khỏe, năng lực nếu được lựa chọn, thì chắc chắn người trẻ tuổi cũng sẽ phát huy được những ưu điểm của một lớp người trẻ có kiến thức, có quyết tâm cá nhân và có những suy nghĩ, việc làm để thuyết phục, dẫn dắt cộng đồng.


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Cùng với các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi trên cả nước, tỉnh Kiên Giang đang tích cực triển khai công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu các DTTS cấp huyện, cấp tỉnh lần thứ IV- năm 2024. Là tỉnh duy nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có biên giới đất liền, biển và hải đảo, cũng là tỉnh có đông đồng bào DTTS sinh sống; tỉnh Kiên Giang xác định, đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, từ đó tiếp tục khơi dậy quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý chí của đồng bào các dân tộc, đóng góp vào sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS của tỉnh. Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Lưu Trung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Trưởng Ban Chỉ đạo Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần IV năm 2024, xung quanh nội dung này.
Tin nổi bật trang chủ
OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

Kinh tế - An Yên - 9 giờ trước
Thành công sau 5 năm xây dựng Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) ở Nghệ An, không chỉ là 558 sản phẩm OCOP được công nhận (520 sản phẩm 3 sao, 37 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao); mà hơn hết là đã góp phần thay đổi tư duy, nhận thức của mỗi người dân, khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của mỗi vùng đất… để những sản phẩm nông nghiệp được nâng tầm.
Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Sắc màu 54 - Thúy Hồng-Thanh Thuận - 9 giờ trước
Dân tộc Mông ở Cao Bằng chiếm hơn 10% dân số toàn tỉnh, gồm 3 nhóm Mông trắng, Mông hoa và Mông đen. Hiện nay, đồng bào Mông ở Cao Bằng luôn có ý thức giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc...
Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Kinh tế - Hà Việt Lâm - 10 giờ trước
Học xong cấp 3, anh Đinh Văn Sơn ở xóm Sơn Lập, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình từng đi làm thuê nhiều nơi để kiếm sống. Cuộc sống nay đây mai đó, luôn trong cảnh thiếu trước hụt sau. Sau khi bàn với vợ, Sơn quyết định về quê lập nghiệp bằng việc làm chuồng nuôi lợn rừng và lợn bản địa.
Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Nhịp cầu nhân ái - Trọng Bảo - 10 giờ trước
Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai vừa tổ chức ra mắt mô hình “Mẹ đỡ đầu” cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, là con em đồng bào DTTS ở khu vực biên giới.
Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Tin tức - Mạnh Cường - 10 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 4, Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG 1719), Ban Dân tộc tỉnh Bắc Giang đã phối hợp UBND huyện Lục Ngạn tổ chức 15 lớp tập huấn “Nội dung cơ bản, chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình, cá nhân trong chính sách pháp luật về đất đai vùng đồng đồng bào DTTS và miền núi”.
Tin trong ngày - 18/3/2024

Tin trong ngày - 18/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 18/3, có những thông tin đáng chú ý sau: 50 triệu tin nhắn rác, 50.000 thuê bao lừa đảo bị chặn mỗi tháng. Số hóa gần 10.000 cây sầu riêng tại Đắk Lắk . Người truyền dạy tri thức dân gian dân tộc Dao cho lớp trẻ. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Thời sự - Trọng Bảo - 10 giờ trước
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lào Cai, tính đến ngày 15/3, giá trị giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh đạt 910 tỷ đồng, bằng 18% kế hoạch giao năm 2024.
Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Sắc màu 54 - Hà Khải - 10 giờ trước
Ngày 17/3, UBND huyện Như Thanh (tỉnh Thanh Hoá) đã long trọng tổ chức Lễ công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc công nhận Lễ hội “Sết Boóc Mạy” xã Cán Khê là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Trang địa phương - Như Tâm - 10 giờ trước
Cùng với các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi trên cả nước, tỉnh Kiên Giang đang tích cực triển khai công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu các DTTS cấp huyện, cấp tỉnh lần thứ IV- năm 2024. Là tỉnh duy nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có biên giới đất liền, biển và hải đảo, cũng là tỉnh có đông đồng bào DTTS sinh sống; tỉnh Kiên Giang xác định, đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, từ đó tiếp tục khơi dậy quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý chí của đồng bào các dân tộc, đóng góp vào sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS của tỉnh. Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Lưu Trung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Trưởng Ban Chỉ đạo Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần IV năm 2024, xung quanh nội dung này.
Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Pháp luật - Tào Đạt - Thế Phong - 10 giờ trước
Tối 18/3, phòng An ninh điều tra Công an tỉnh Hậu Giang cho biết vừa phối hợp các phòng nghiệp vụ phá thành công chuyên án “Làm, tàng trữ, lưu hành tiền giả” liên tỉnh, thu giữ số lượng lớn tiền giả tương đương hơn 640 triệu đồng.
Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Kinh tế - T.Nhân-H.Trường - 10 giờ trước
Quảng Ngãi vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2024. Theo đó, tỉnh yêu cầu đổi mới cách làm đối với các sản phẩm OCOP như tập trung phát triển các sản phẩm chế biến, chế biến sâu, sản phẩm truyền thống gắn với lợi thế, tiềm năng của địa phương, các sản phẩm được thị trường ưa chuộng và đón nhận.