Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người phụ nữ Sán Chỉ góp sức giữ gìn làn điệu soóng cọ

Mỹ Dung - 05:15, 04/12/2023

Đến với thôn Nà Ếch, xã Húc Động, huyện Bình Liêu (Quảng Ninh), người dân trong thôn ai cũng biết đến chị Lục Thị Cọm (1982) - một trong số ít người “lưu giữ” được nhiều làn điệu soóng cọ của người Sán Chỉ nơi đây. Làn điệu soóng cọ từng có thời gian trầm lắng nhưng nhờ công sức, tâm huyết của những người Sán Chỉ như chị, nghệ thuật truyền thống này đã được vực dậy và dần phát triển như ngày nay.

Chị Lục Thị Cọm (thứ tư từ trái sang) hát làn điệu soóng cọ cùng thanh niên trong làng
Chị Lục Thị Cọm (thứ tư từ trái sang) hát làn điệu soóng cọ cùng thanh niên trong làng

Tình yêu với làn điệu soóng cọ của cô gái Sán Chỉ

Người Sán Chỉ (dân tộc Sán Dìu),  sống tập trung đông nhất ở xã Húc Động, huyện Bình Liêu. Trong đời sống sinh hoạt, văn hóa của người Sán Chỉ có nhiều nét văn hóa đặc sắc riêng biệt. “Soóng cọ” là làn điệu dân ca độc đáo được lưu giữ nằm trong kho tàng văn hóa văn nghệ dân gian của huyện Bình Liêu. Ấn tượng là, dù không có bất cứ nhạc cụ nào đi kèm khi thể hiện, điệu soóng cọ của người Sán Chỉ vẫn lôi cuốn người nghe bằng lời ca nhịp nhàng, âm điệu ngân dài thi vị.

Theo tiếng Sán Chỉ, soóng cọ nghĩa là xướng ca. Đây là thể loại hát đối đáp giữa nam nữ được lưu truyền từ nhiều thế hệ của người Sán Chỉ. Vào những ngày đầu xuân năm mới, dịp lễ tết, đám cưới, hoặc những đêm trăng sáng, nhiều đôi nam thanh nữ tú cũng trao những câu hát giao duyên nhuần nhị.

Chị Lục Thị Cọm, thôn Nà Ếch cũng từ niềm đam mê, tình yêu mà dần gắn bó với tiếng hát ấy cũng như con người nơi đây. Hào hứng khi nhắc về điệu hát soóng cọ, chị cho biết, hát soóng cọ không cần dùng nhạc cụ để đệm theo, song không vì thế mà nó kém đi sức hấp dẫn. Bởi tinh túy của hát soóng cọ, chính là chất giọng ngân dài, mềm mại. Tục hát soóng cọ diễn ra quanh năm, với nhiều cách thể hiện như hát chúc tết, hát mừng đám cưới, mừng nhà mới, tâm tình, giao duyên. Đặc biệt với bà con, qua làn điệu soóng cọ, mọi người còn truyền cho nhau những kinh nghiệm trong lao động sản xuất.

Những dịp hát soóng cọ, là những ngày vui vẻ, mọi người cùng nhau đi đến từng bản, lên đỉnh núi cao, để tiếng hát vang xa hơn, xua tan đi mọi mệt nhọc, ưu phiền của cuộc sống. Bởi vậy, hát soóng cọ đã trở thành món ăn tinh thần quý giá, là niềm vui, niềm tự hào, là “sợi dây” để gắn kết cộng đồng của người Sán Chỉ ở huyện Bình Liêu.

“Nói thật lúc đầu vì thấy hay nên tôi cũng chỉ tò mò lắng nghe, rồi học nhẩm hát theo. Và cứ thế, lâu dần tôi thuộc nhiều bài hơn và mê mẩn nó lúc nào không hay. Chỗ nào không hiểu, không nhớ chị hỏi bà, mẹ, các anh, chị trong thôn. Cũng rất may mắn là hỏi các bà các chị cũng rất nhiệt tình dạy, giải đáp cho tận tình lắm”, chị Cọm chia sẻ thêm.

Để làn điệu soóng cọ ngày càng trở nên gần gũi

Thôn Nà Ếch có 164 hộ, với trên 700 nhân khẩu chủ yếu là dân tộc Sán Chỉ. Tục hát Soóng Cọ từng gắn bó là thế, nhưng ngay tại thôn càng ngày càng có hiện tượng bị mai một theo thời gian. Đặc biệt, thế hệ trẻ dần không còn mặn mà với làn điệu ấy. Với vốn bài hát soóng cọ học được, chị Cọm tích cực tham gia phong trào văn nghệ của thôn, xã và huyện. Dần dần, làng trên, xóm dưới đều biết chị Cọm nhiệt tình, hát hay.

Cùng với sưu tầm những làn điệu soóng cọ cổ để giữ “hồn” cho dân tộc Sán Chỉ, chị Cọm còn sáng tác, đặt lời mới hàng chục ca khúc để phù hợp với nhịp sống hiện đại, văn minh hôm nay với các chủ đề về ca ngợi Đảng, Bác Hồ kính yêu, về tình yêu quê hương, đất nước, gửi gắm niềm tin, tự hào về sự nghiệp đổi mới, phát triển của đất nước, tinh thần đoàn kết của nhân dân trong xây dựng đời sống văn hóa gắn với xây dựng nông thôn mới... Qua đó, góp phần đưa làn điệu soóng cọ ngày càng trở nên gần gũi, dễ tiếp nhận hơn với thế hệ trẻ.

Không ngớt lời khen dành cho chị Cọm, chị Lục Thị Lài, một người dân thôn Nà Ếch chia sẻ: “Chị Lài hát hay và truyền cảm. Nghe mê lắm! Không những vậy chị còn rất nhiệt tình, hay tham gia truyền dạy cho các chị em, thanh niên trong thôn và trong xã. Nhờ thế mà giờ nhiều người biết hát và cũng hát đúng, hát hay lắm”.

Chị Cọm (ở giữa) thường xuyên truyền dạy hát soóng cọ cho chị em trong thôn và xã
Chị Cọm (ở giữa) thường xuyên truyền dạy hát soóng cọ cho chị em phụ nữ ở địa phương

Không chỉ phục vụ bà con tại các dịp, ngày hội, lễ hội của huyện, chị Cọm còn góp mặt trong nhiều chương trình giao lưu văn hóa, nghệ thuật với các địa phương ở cả trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, chị tích cực tham gia sinh hoạt câu lạc bộ hát soóng cọ của thôn và xã, các lớp truyền dạy và thực hành hát soóng cọ cho học sinh ở các trường học của xã nhằm vun đắp tình yêu, đam mê với văn hóa quê hương cho các em nhỏ.

“Được nhìn các em học sinh hào hứng, say sưa tập luyện trong những giờ học hát tôi thật sự rất phấn khởi. Không chỉ riêng tôi, mà nhiều người dân nơi đây đang rất tự hào khi mới đây, hát soóng cọ được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là động lực để tôi cố gắng nhiều hơn trong việc gìn giữ, truyền dạy hát soóng cọ cho thế hệ trẻ và tiếp tục lan tỏa, giới thiệu làn điệu dân ca quê hương đến với bạn bè gần xa, góp phần phát triển du lịch địa phương”, chị Cọm trải lòng.

Học sinh Trường THCS Húc Động (huyện Bình Liêu) tham gia lớp truyền dạy và thực hành hát soóng cọ
Học sinh Trường THCS Húc Động tham gia lớp truyền dạy và thực hành hát soóng cọ

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Bình Liêu Hoàng Ngọc Ngò cho biết: Hát Soóng Cọ là di sản văn hóa tinh thần quý báu, thể hiện truyền thống tốt đẹp và bản sắc riêng của tộc người Sán Chỉ ở Bình Liêu, có một sức sống mãnh liệt qua thời gian. Với nội dung phong phú, ca ngợi quê hương, đất nước, khát vọng về tình yêu đôi lứa, hăng say lao động, sản xuất, hát Soóng Cọ thật sự là món ăn tinh thần của người dân, thể hiện ước mơ, lý tưởng vươn tới cuộc sống no ấm và hạnh phúc.

"Hy vọng rằng, tình yêu và mong ước giản dị từ những người như chị Cọm, những điệu hát truyền thống của dân tộc Sán Chỉ sẽ mãi được lưu giữ và phát huy, tô thắm thêm vẻ đẹp văn hóa, con người huyện vùng cao Bình Liêu", Phó Chủ tịch huyện Bình Liêu Hoàng Ngọc Ngò bộc bạch.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Liên Sơn ngày mới

Liên Sơn ngày mới

Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719) được triển khai tại tỉnh Ninh Thuận đã tạo diện mạo mới cho vùng đồng bào dân tộc Raglay ở thôn Liên Sơn 2, xã Phước Vinh, huyện Ninh Phước. Cấp ủy đảng, chính quyền và các tổ chức đoàn thể đặc biệt quan tâm đồng hành cùng người dân sử dụng hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ của Chính phủ, tạo sinh kế, nâng cao đời sống cho đồng bào vùng khó khăn.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.