Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người đàn bà với sứ mệnh bảo tồn văn hoá người Ndebele (Nam Phi)

Duy Ly - 12:25, 01/10/2022

Nổi tiếng với những nét vẽ độc đáo trên các túp lều truyền thống và nhiều tòa nhà với thiết kế hình học sống động, bà Mahlangu (86 tuổi) sống tại Middelburg, Nam Phi đã đưa nghề thủ công truyền thống của cộng đồng người Ndebele nghìn đời lưu truyền qua nhiều thế hệ và giành được vị trí độc nhất trong thế giới nghệ thuật trừu tượng đương đại.

Chân dung bà Mahlangu
Chân dung bà Mahlangu

Bà Mahlangu sinh năm 1935 tại một vùng quê thuộc tỉnh Middelburg, Nam Phi. Bà bắt đầu học vẽ từ năm 10 tuổi và những kỹ năng vẽ ngoại thất “điêu luyện” hiện tại có được là do mẹ và bà ngoại của Mahlangu truyền dạy lại.

Ở Nam Phi, đặc biệt là khu vực miền nam, nơi có đông người Ndebele sinh sống, nghệ thuật “Ndebele house painting” (Nghệ thuật sơn vẽ nhà của người Ndebele) là một nét văn hoá đặc trưng mà người thực hiện chủ yếu là phụ nữ. Và đó cũng chính là nơi nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật trong con người của Mahlangu.

Tác phẩm của nghệ sĩ 86 tuổi này trở nên đặc biệt bởi các hình dạng hình học tươi sáng, chịu ảnh hưởng của dân tộc Ndebele bản địa. Các hoa văn thường được vẽ bằng lông gà, thể hiện sự tương phản nổi bật về màu sắc với những đường kẻ đen dày và đậm, cùng những chi tiết chủ yếu được tạo ra bởi các đường thẳng. Đây là một trong những loại hình nghệ thuật châu Phi tốn nhiều thời gian và khó tạo ra nhất.

Nghệ thuật sơn vẽ nhà của người Ndebele
Nghệ thuật sơn vẽ nhà của người Ndebele

Nghệ thuật của bà Mahlangu lần đầu tiên được cộng đồng quốc tế chú ý đến là qua buổi triển lãm nghệ thuật mang tên “Magiciens de la terre” (Những pháp sư của nhân loại) được tổ chức tại Pháp năm 1989. Sau đó, đến năm 1991, bà được hãng xe sang nổi tiếng của Đức là BMW mời hợp tác để sáng tạo độc quyền những hoạ tiết cho những chiếc xe của hãng này. Sau đó đến năm 1994, những chiếc xe này đã được trưng bày tại Bảo tàng Phụ nữ nghệ thuật quốc gia tại thủ đô Washington, Mỹ. Đó là một trong những tác phẩm ghi đậm dấu ấn của bà nhằm lưu giữ và quảng bá nghệ thuật truyền thống của người Ndeble đang có nguy cơ mai một.

Chiếc sedan BMW 525i với phần thân xe được trang trí màu sắc và hoạ tiết độc đáo theo nghệ thuật Ndebele
Chiếc sedan BMW 525i với phần thân xe được trang trí màu sắc và hoạ tiết độc đáo theo nghệ thuật Ndebele

Nghệ thuật Ndebele được những người phụ nữ của bộ tộc Ndebele tạo ra từ thế kỷ 18 như một cách giao tiếp giữa người với người trong cộng đồng. Các hoa văn hình chữ nhật, hình tam giác và hình thoi được vẽ tỉ mỉ lên tường nhà, hàng rào là những câu chuyện kể về những sự kiện, những dấu mốc quan trọng trong đời người như sinh, tử, đám cưới hay ngày đầu tiên đến trường. Tuy nhiên những năm trở lại đây, nghệ thuật này đang dần mai một khi những họa sĩ gạo cội không còn nhiều, trong khi thế hệ trẻ không mấy mặn mà với loại hình nghệ thuật truyền thống này.

Không cam tâm đứng nhìn di sản văn hóa của quê hương mình dần mất đi, Mahlangu đã quyết tâm quảng bá và ươm mầm nghệ thuật truyền thống. Bà dành hầu hết thời gian để thực hiện các dự án cộng đồng ở Mabhoko và xây dựng một ngôi trường nghệ thuật từ số tiền bán tranh của mình với mong muốn truyền dạy những kỹ năng vẽ và trang trí cho trẻ em. Ở đây, thay vì dùng cọ vẽ, những đứa trẻ dùng ngón tay khéo léo của mình và những chiếc lông gà mềm mại để tạo ra những tác phẩm của riêng mình trên nền tảng nghệ thuật Ndebele.

“Tác phẩm của tôi là sự tôn vinh nền văn hóa cộng đồng, nền văn hóa của người Ndebele, điều đó khiến tôi tự hào khi thấy nét văn hóa này được phổ biến khắp thế giới. Mọi người có thể nhìn thấy chúng ở Châu Phi, Châu Âu, Châu Mỹ. Đó chính là Ndebele”, bà Mahlangu tự hào nói.

 Mahlangu bên tác phẩm của mình cộng tác cùng hãng xe hơi BMW nổi tiếng
Mahlangu bên tác phẩm của mình cộng tác cùng hãng xe hơi BMW nổi tiếng

“Chúng ta phải dạy cho những người trẻ biết về cội nguồn, rằng chúng đến từ đâu, đến từ nền văn hóa nào. Thế hệ trẻ phải tự hào về nền văn hóa của cộng đồng và truyền lại điều này cho con cháu đời sau. Đó là điều chúng tôi phải làm”, bà nói thêm.

Năm 2006, Chính phủ Nam Phi vinh danh nữ họa sĩ với Huân chương Ikhamanga và Bộ Văn hóa Pháp trao tặng bà Giải thưởng Văn hóa và Nghệ thuật Mpumalanga nhằm ghi nhận những cống hiến không mệt mỏi của bà cho nghệ thuật truyền thống Ndebele.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.