Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người đàn bà với sứ mệnh bảo tồn văn hoá người Ndebele (Nam Phi)

Duy Ly - 12:25, 01/10/2022

Nổi tiếng với những nét vẽ độc đáo trên các túp lều truyền thống và nhiều tòa nhà với thiết kế hình học sống động, bà Mahlangu (86 tuổi) sống tại Middelburg, Nam Phi đã đưa nghề thủ công truyền thống của cộng đồng người Ndebele nghìn đời lưu truyền qua nhiều thế hệ và giành được vị trí độc nhất trong thế giới nghệ thuật trừu tượng đương đại.

Chân dung bà Mahlangu
Chân dung bà Mahlangu

Bà Mahlangu sinh năm 1935 tại một vùng quê thuộc tỉnh Middelburg, Nam Phi. Bà bắt đầu học vẽ từ năm 10 tuổi và những kỹ năng vẽ ngoại thất “điêu luyện” hiện tại có được là do mẹ và bà ngoại của Mahlangu truyền dạy lại.

Ở Nam Phi, đặc biệt là khu vực miền nam, nơi có đông người Ndebele sinh sống, nghệ thuật “Ndebele house painting” (Nghệ thuật sơn vẽ nhà của người Ndebele) là một nét văn hoá đặc trưng mà người thực hiện chủ yếu là phụ nữ. Và đó cũng chính là nơi nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật trong con người của Mahlangu.

Tác phẩm của nghệ sĩ 86 tuổi này trở nên đặc biệt bởi các hình dạng hình học tươi sáng, chịu ảnh hưởng của dân tộc Ndebele bản địa. Các hoa văn thường được vẽ bằng lông gà, thể hiện sự tương phản nổi bật về màu sắc với những đường kẻ đen dày và đậm, cùng những chi tiết chủ yếu được tạo ra bởi các đường thẳng. Đây là một trong những loại hình nghệ thuật châu Phi tốn nhiều thời gian và khó tạo ra nhất.

Nghệ thuật sơn vẽ nhà của người Ndebele
Nghệ thuật sơn vẽ nhà của người Ndebele

Nghệ thuật của bà Mahlangu lần đầu tiên được cộng đồng quốc tế chú ý đến là qua buổi triển lãm nghệ thuật mang tên “Magiciens de la terre” (Những pháp sư của nhân loại) được tổ chức tại Pháp năm 1989. Sau đó, đến năm 1991, bà được hãng xe sang nổi tiếng của Đức là BMW mời hợp tác để sáng tạo độc quyền những hoạ tiết cho những chiếc xe của hãng này. Sau đó đến năm 1994, những chiếc xe này đã được trưng bày tại Bảo tàng Phụ nữ nghệ thuật quốc gia tại thủ đô Washington, Mỹ. Đó là một trong những tác phẩm ghi đậm dấu ấn của bà nhằm lưu giữ và quảng bá nghệ thuật truyền thống của người Ndeble đang có nguy cơ mai một.

Chiếc sedan BMW 525i với phần thân xe được trang trí màu sắc và hoạ tiết độc đáo theo nghệ thuật Ndebele
Chiếc sedan BMW 525i với phần thân xe được trang trí màu sắc và hoạ tiết độc đáo theo nghệ thuật Ndebele

Nghệ thuật Ndebele được những người phụ nữ của bộ tộc Ndebele tạo ra từ thế kỷ 18 như một cách giao tiếp giữa người với người trong cộng đồng. Các hoa văn hình chữ nhật, hình tam giác và hình thoi được vẽ tỉ mỉ lên tường nhà, hàng rào là những câu chuyện kể về những sự kiện, những dấu mốc quan trọng trong đời người như sinh, tử, đám cưới hay ngày đầu tiên đến trường. Tuy nhiên những năm trở lại đây, nghệ thuật này đang dần mai một khi những họa sĩ gạo cội không còn nhiều, trong khi thế hệ trẻ không mấy mặn mà với loại hình nghệ thuật truyền thống này.

Không cam tâm đứng nhìn di sản văn hóa của quê hương mình dần mất đi, Mahlangu đã quyết tâm quảng bá và ươm mầm nghệ thuật truyền thống. Bà dành hầu hết thời gian để thực hiện các dự án cộng đồng ở Mabhoko và xây dựng một ngôi trường nghệ thuật từ số tiền bán tranh của mình với mong muốn truyền dạy những kỹ năng vẽ và trang trí cho trẻ em. Ở đây, thay vì dùng cọ vẽ, những đứa trẻ dùng ngón tay khéo léo của mình và những chiếc lông gà mềm mại để tạo ra những tác phẩm của riêng mình trên nền tảng nghệ thuật Ndebele.

“Tác phẩm của tôi là sự tôn vinh nền văn hóa cộng đồng, nền văn hóa của người Ndebele, điều đó khiến tôi tự hào khi thấy nét văn hóa này được phổ biến khắp thế giới. Mọi người có thể nhìn thấy chúng ở Châu Phi, Châu Âu, Châu Mỹ. Đó chính là Ndebele”, bà Mahlangu tự hào nói.

 Mahlangu bên tác phẩm của mình cộng tác cùng hãng xe hơi BMW nổi tiếng
Mahlangu bên tác phẩm của mình cộng tác cùng hãng xe hơi BMW nổi tiếng

“Chúng ta phải dạy cho những người trẻ biết về cội nguồn, rằng chúng đến từ đâu, đến từ nền văn hóa nào. Thế hệ trẻ phải tự hào về nền văn hóa của cộng đồng và truyền lại điều này cho con cháu đời sau. Đó là điều chúng tôi phải làm”, bà nói thêm.

Năm 2006, Chính phủ Nam Phi vinh danh nữ họa sĩ với Huân chương Ikhamanga và Bộ Văn hóa Pháp trao tặng bà Giải thưởng Văn hóa và Nghệ thuật Mpumalanga nhằm ghi nhận những cống hiến không mệt mỏi của bà cho nghệ thuật truyền thống Ndebele.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thăm, chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau sáp nhập

Đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thăm, chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau sáp nhập

Chiều 18/8, tại Thành ủy Cần Thơ, đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) do Hòa thượng Thích Huệ Thông, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng ban Pháp chế Trung ương, làm trưởng đoàn đã đến thăm và chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau công tác sáp nhập.
Tin nổi bật trang chủ
Đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thăm, chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau sáp nhập

Đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thăm, chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau sáp nhập

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 23:37, 18/08/2025
Chiều 18/8, tại Thành ủy Cần Thơ, đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) do Hòa thượng Thích Huệ Thông, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng ban Pháp chế Trung ương, làm trưởng đoàn đã đến thăm và chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau công tác sáp nhập.
Triển lãm tranh sơn mài khổ lớn

Triển lãm tranh sơn mài khổ lớn "Mùa Xuân Độc lập"

Tin tức - Minh Anh - 20:14, 18/08/2025
Chiều 18/8, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Ban Tuyên Giáo và Dân vận Trung ương phối hợp cùng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du Lịch tổ chức Khai mạc triển lãm tranh sơn mài mang tên “Mùa Xuân Độc lập” . Đây là một trong những sự kiện hướng tới Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.
Bộ Dân tộc và Tôn giáo: Rà soát công tác chuẩn bị cho tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát

Bộ Dân tộc và Tôn giáo: Rà soát công tác chuẩn bị cho tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát

Công tác Dân tộc - Minh Anh - 19:24, 18/08/2025
Chiều 18/8, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà chủ trì cuộc họp về công tác chuẩn bị Tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát toàn quốc. Tham dự cuộc họp có đại diện các vụ, đơn vị là thành viên tổ giúp việc về chuẩn bị Tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát toàn quốc.
Thanh Hóa hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát về đích trước hẹn

Thanh Hóa hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát về đích trước hẹn

Xã hội - Quỳnh Trâm - 19:22, 18/08/2025
Chiều 18/8, Tỉnh ủy Thanh Hóa tổ chức Hội nghị tổng kết Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh. Chương trình được kết nối trực tuyến tới 166 điểm cầu tại các xã, phường trên địa bàn tỉnh.
Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi

Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi

Bạn đọc - Ngọc Chí - 19:04, 18/08/2025
Ngày 18/8, UBND xã Sa Loong, tỉnh Quảng Ngãi có văn bản Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi. Điều đáng nói là sự cố “thủng” ô chứa rác gây ô nhiễm môi trường xảy ra từ ngày 30/7, nhưng đến nay chính quyền mới công bố sự cố môi trường.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Khu du lịch sinh thái KoTam: Chứa đựng tinh thần đại ngàn văn hóa Ê Đê

Khu du lịch sinh thái KoTam: Chứa đựng tinh thần đại ngàn văn hóa Ê Đê

Du lịch - Ngô Xuân Hiền - 18:45, 18/08/2025
Có những nơi khi đặt chân đến, người ta lập tức cảm nhận sự hòa quyện giữa thiên nhiên và văn hóa bản địa, như cùng chung một nhịp thở. Khu du lịch sinh thái KoTam ở phường Tân Lập, tỉnh Đắk Lắk là một điểm đến như thế: mộc mạc, sâu lắng, thấm đẫm tinh thần đại ngàn và văn hóa Ê Đê.
Phường đông dân thứ 2 cả nước lấy đời sống Nhân dân làm mục tiêu phát triển

Phường đông dân thứ 2 cả nước lấy đời sống Nhân dân làm mục tiêu phát triển

Tin tức - Duy Chí - 18:23, 18/08/2025
Với vị trí đắc địa, phường Dĩ An tiếp giáp tuyến Metro số 1, là phường đông dân nhất TP. Hồ Chí Minh và đứng thứ 2 cả nước. Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nhiệm kỳ 2025 - 2030, phường lấy đời sống Nhân dân, quy hoạch và chỉnh trang đô thị làm mục tiêu phát triển.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Media - Ngọc Chí - 18:18, 18/08/2025
Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Bất ngờ kiểm tra phòng trọ, bắt quả tang 11 nam nữ đang “bay lắc”

Bất ngờ kiểm tra phòng trọ, bắt quả tang 11 nam nữ đang “bay lắc”

Pháp luật - Tào Đạt - Tiến Tầm - 18:11, 18/08/2025
11 đối tượng nam, nữ đang tụ tập sử dụng trái phép chất ma túy trong phòng trọ, thì bị lực lượng Công an tỉnh An Giang ập vào bắt quả tang.
Khởi tố 3 đối tượng mua bán tê tê java nguy cấp, quý, hiếm

Khởi tố 3 đối tượng mua bán tê tê java nguy cấp, quý, hiếm

Pháp luật - Minh Thu - 17:07, 18/08/2025
Tin từ Công an tỉnh Đồng Nai cho biết, cơ quan này vừa ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự và ba bị can liên quan đến hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.