Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghệ sĩ Nhân dân Đinh Xuân La: Trọn đời với nghệ thuật múa dân gian Tây Nguyên

Phương Hạ - Thùy Dung - 18:53, 05/12/2020

Hiện sinh sống tại phường Hội Thương, TP. Pleiku (Gia Lai), Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Đinh Xuân La là gương mặt thân quen của khán giả. Hơn 50 năm qua, người nghệ sĩ tài năng này đã có những đóng góp quan trọng cho việc giới thiệu, bảo tồn, phát triển nghệ thuật múa dân gian Tây Nguyên.

Nghệ sĩ Nhân dân Đinh Xuân La: Trọn đời với nghệ thuật múa dân gian Tây Nguyên

“Bông hoa của núi rừng Tây Nguyên”

“Bông hoa núi rừng Tây Nguyên” là tên gọi khán giả, đồng nghiệp tặng cho NSND Xuân La vì tài năng cùng những cống hiến đáng trân trọng đối với sự nghiệp bảo tồn và phát triển nghệ thuật múa dân gian Tây Nguyên. NSND Xuân La cũng được coi là thầy của nhiều lớp nghệ sĩ tài năng sau này. 

Là người Hrê, sinh năm 1953, quê gốc xã Sơn Giàng, huyện Sơn Hà (Quảng Ngãi), năm 1954, Xuân La theo cha tập kết ra Bắc. 6 tuổi, cô theo học tại Trường học sinh dân tộc Miền Nam ở Mễ Trì (Hà Đông). Cô bé Xuân La với cặp mắt to, đen tròn thích nhảy múa, bắt chước nhanh các điệu múa dân tộc, được thầy cô, bạn học rất yêu mến. 12 tuổi, Xuân La là 1 trong 20 học sinh được Trường Ca múa nhạc dân ca Tây Nguyên, rồi Trường múa Việt Nam tuyển chọn đào tạo năng khiếu, để rồi sau đó 3 năm, trở thành diễn viên Đoàn ca múa Nhân dân Tây Nguyên. 

Năng khiếu bẩm sinh, lại được những người thầy tài năng như NSND Y BRơm, nhạc sĩ Nhật Lai (nay đã mất) dìu dắt, Xuân La học rất nhanh các bài múa tập thể, kể cả những điệu múa khó. Tới năm 17 tuổi, Xuân La thành công vang dội với điệu múa “Tiếng trống Tây Nguyên”, được cử tham gia Đoàn Nghệ thuật múa dân gian Việt Nam biểu diễn ở nhiều nước như Liên Xô (cũ), Trung Quốc, Mông Cổ, Rumani, Bungari, Thái Lan, Lào, Campuchia... 

“Thành công trên con đường nghệ thuật của tôi, một phần quan trọng từ việc tôi luôn xác định cho mình một con đường, một phong cách riêng là đeo đuổi nghệ thuật múa dân gian”, NSND Xuân La tâm sự.

Trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật, NSND Xuân La từng nhiều lần cùng Đoàn ca múa Nhân dân Tây Nguyên hành quân lưu diễn phục vụ Nhân dân, cán bộ, chiến sĩ, nếm trải và chứng kiến gian khổ, khốc liệt của chiến tranh. Tuy nhiên, cùng với đồng đội, NSND Xuân La vượt qua tất cả, khi nghĩ đến các chiến sĩ và người dân đang trông đợi từng lời ca, điệu múa cách mạng. 

Hiện nay, nhiều diễn viên trẻ vẫn thường xuyên tìm đến Nghệ sĩ Xuân La nhờ uốn nắm động tác, kỹ năng múa mới
Hiện nay, nhiều diễn viên trẻ vẫn thường xuyên tìm đến Nghệ sĩ Xuân La nhờ uốn nắm động tác, kỹ năng múa mới

Trọn đời với nghệ thuật

Kể lại câu chuyện duyên nợ với vùng đất Gia Lai, NSND Xuân La chia sẻ: Sau khi Đoàn ca múa Nhân dân Tây Nguyên được giao về cho Gia Lai quản lý (sau này đổi thành Đoàn Ca múa nhạc Đam San, nay là Nhà hát ca múa nhạc tổng hợp Đam San), nhiều thành viên trong Đoàn tìm về quê hương sinh sống và hoạt động nghệ thuật, nhưng bà chọn ở lại cùng đoàn. “Đây là mảnh đất nuôi dưỡng tôi thành công trên con đường nghệ thuật. Đoàn ở đâu thì nhà tôi ở đó”, NSND Xuân La chia sẻ. 

26 năm gắn bó với Đoàn (1977 - 2003), NSND Xuân La đã có những đóng góp đưa Đoàn Ca múa nhạc Đam San từng bước phát triển, được đông đảo bạn bè trong và ngoài nước biết đến. Khi có tuổi, bà nhận nhiệm vụ biên tập, chỉ đạo nghệ thuật, rồi được bổ nhiệm là Phó Đoàn Ca múa Đam San. Thời gian này, NSND Xuân La đã sáng tác, dàn dựng, biên đạo thành công hàng trăm tác phẩm ca múa nhạc xuất sắc, được khán giả, nhất là khán giả Tây Nguyên nhớ mãi, như: Dâng rượu, Trên đường lên rẫy, Hồn cồng, Hái chè, Vui nhà mới… Một số tác phẩm được chọn tham gia các đợt lưu diễn phục vụ khán giả nước ngoài và cộng đồng người Việt ở nước ngoài, được đánh giá cao. 

Năm 2003, bà được bổ nhiệm Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai và giữ chức vụ đó cho đến ngày nghỉ hưu. Trong quá trình công tác, bà còn là đại biểu HĐND tỉnh Gia Lai trong 4 nhiệm kỳ, được cử tri, Nhân dân tín nhiệm.

Năm nay đã 67 tuổi, “Bông hoa núi rừng Tây Nguyên” không còn rực rỡ, nhưng chất phóng khoáng của một nghệ sĩ gắn bó với đại ngàn chẳng nhạt phai. Bà mời tôi đi thăm nhà, trân trọng giới thiệu những bức ảnh với nhiều kỷ niệm trong các lần lưu diễn. Nhiều nhất trong số đó là hình ảnh lộng lẫy, rạng ngời của cô gái Hrê trẻ trung, xinh đẹp hóa thân vào những điệu múa huyền ảo năm nào. 

NSND Xuân La bộc bạch: Văn hóa Tây Nguyên đang có những bước tiến quan trọng. Còn nhớ một thời, cồng chiêng Tây Nguyên đã bị chảy máu, nhưng nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương, nhất là từ khi Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên được UNESCO công nhận là kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể nhân loại, cồng chiêng Tây Nguyên đã được bảo tồn, phát huy tốt hơn. Các hội thi cồng chiêng, hội diễn văn nghệ quần chúng, trong đó, các tiết mục cồng chiêng là phần quan trọng, đã góp phần duy trì một cách tích cực sự hiện diện của văn hóa Tây Nguyên trong đời sống văn hóa của Nhân dân.

Với những cống hiến quan trọng trong hoạt động nghệ thuật trong thời kỳ kháng chiến và thời bình; Đặc biệt là đóng góp vào bảo tồn văn hóa Tây Nguyên, năm 1984 bà được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú; Huân chương kháng chiến hạng III. Năm 1997, bà được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.

Nghệ sĩ Xuân La liên tục nhắc về sức khỏe của mình, lấy làm tiếc không thể “cháy” với nghệ thuật như xưa. Tuy nhiên, bà vui vì vẫn được mời dàn dựng, biên đạo nghệ thuật cho các hội diễn, hội thi văn hóa; tham gia làm giám khảo của nhiều hội thi, đêm diễn trong lĩnh vực văn hóa, các giải về nghệ thuật cồng chiêng.

Bà cũng thường xuyên được mời về lại Nhà hát ca múa nhạc tổng hợp Đam San để chia sẻ kinh nghiệm cho các thế hệ tiếp nối, cũng như để truyền lại cho các em. Điều mà bà luôn trăn trở: Dấn thân vào nghệ thuật, trước tiên phải đam mê. Thứ nữa, nghệ thuật luôn gắn với bản sắc. Với người Tây Nguyên, múa dân gian là bản sắc, là hồn cốt, không thể để mai một...

“Tôi hy vọng các bạn, nhất là các nghệ sĩ người DTTS đừng để lãng phí cơ hội kế cận bảo tồn văn hóa của mình, đừng ruồng bỏ văn hóa của cha ông để lại mà hãy nhân rộng, phát triển nó hơn để tô thêm vẻ đẹp của đất nước Việt Nam”, NSND Xuân La bộc bạch.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.