Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Ái: “Cánh chim rừng” không mỏi

Thúy Hồng - 09:47, 24/08/2020

Năm nay 60 tuổi đời, Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Xuân Ái đã có hơn 40 năm gắn bó với những làn điệu hát Then, hát Sli, hát Lượn của dân tộc Tày, Nùng… Những câu hát, điệu Then đã ngấm sâu vào máu thịt, là mạch nguồn sống để ông cống hiến hết mình đối với nghệ thuật của dân tộc, làm nên tên tuổi NSND của núi rừng Việt Bắc.

Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Ái chụp ảnh lưu niệm với các nghệ sĩ nước ngoài.
Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Ái chụp ảnh lưu niệm với các nghệ sĩ nước ngoài.

Giọng ca vàng của núi rừng

NSND Xuân Ái sinh ra và lớn lên trong một gia đình dân tộc Tày ở xã Lương Can, huyện Thông Nông (Cao Bằng). Từ nhỏ, ông đã được sống trong những lời hát Then, tiếng đàn Tính ngọt ngào của mẹ. Tiếng đàn, giọng hát cứ thế thấm vào tâm trí và đưa ông vào thế giới nghệ thuật với niềm đam mê.

Ông kể, ngày còn bé ông thường lấy trộm cây tính tẩu của mẹ để tập đánh đàn. Sợ mẹ phát hiện, ông còn trốn vào trong màn để đánh. Một lần, mẹ ông đi làm về và bắt gặp cậu con trai ngồi trong màn để học chơi đàn. Từ đó, ông chính thức được mẹ dạy chơi đàn và hát điệu hát của dân tộc mình. Hằng ngày, ông được mẹ đưa đi làm cùng, cho chơi đàn và hát cho người thân quen nghe...

Năm 1977, ông nhập ngũ vào Bộ đội Biên phòng tỉnh Cao Bằng. Trong chiến tranh biên giới năm 1979, ông bị thương nên giải ngũ, chuyển sang làm diễn viên của Đoàn Nghệ thuật tỉnh Cao Bằng. Năm 1993, ông chuyển công tác về Đoàn Ca múa dân gian Việt Bắc (nay là Nhà hát Ca, múa, nhạc dân gian Việt Bắc).

Với chất giọng trữ tình, truyền cảm, từng làn điệu Then được NSND Nông Xuân Ái cất lên cùng tiếng đàn Tính thiết tha, ngọt ngào đã trở thành người bạn tâm giao chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống với những người dân ở núi rừng Việt Bắc.

Bồi đắp cho nghệ thuật dân tộc

NSND Nông Xuân Ái chia sẻ: Các chương trình nghệ thuật phải thực sự đậm đà bản sắc dân tộc, nhưng cũng phải chắt lọc, nâng cao và phát triển bồi đắp cho nghệ thuật mang hơi thở hiện đại, phù hợp với nhịp sống hôm nay. Mỗi một tác phẩm phải đi vào chuỗi nghệ thuật, xuyên suốt bằng câu chuyện âm nhạc, hình ảnh, ngôn ngữ múa, lời hát, lời thoại… để đưa khán giả hiểu biết về các vùng văn hóa khác nhau, tạo nên cảm giác mới lạ mới cuốn hút được khán giả.

Trong cuộc đời gắn bó với sự nghiệp âm nhạc dân tộc, tên tuổi của ông đã gắn liền với những ca khúc như: Mời anh lên Cao Bằng, Gặp nhau trong rừng mơ, Tình đất, Ba Bể Pế tiên; Đợi nàng (đạt Huy chương Vàng Liên hoan ca múa nhạc dân tộc năm 1994, được tổ chức tại Lai Châu); Tiếng gọi của rừng (Giải Vàng Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp khu vực phía Bắc, năm 2004); Huy chương Bạc tiết mục Nơi ngọn nguồn núi Đợi; Huy chương Vàng tiết mục Tiếng vọng, Huy chương Bạc về sáng tác ca khúc Tiếng gọi Lủng Pảng…

Năm 2018, ông cùng Ban lãnh đạo Nhà hát đã dàn dựng thành công vở diễn “Mỵ”, được công diễn tại Liên hoan ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc lần I tại Cao Bằng và thu hút được sự quan tâm của đông đảo khán giả. Sau đó, vở diễn được một đơn vị tài trợ đưa vào biểu diễn phục vụ du khách trong và ngoài nước và diễn định kỳ tại Nhà hát Lớn Hà Nội, gây được tiếng vang lớn đối với truyền thông và công chúng.

 Không chỉ tạo tiếng vang đối với công chúng trong nước, Nghệ sĩ Xuân Ái còn đưa nghệ thuật dân tộc đến với công chúng thế giới thông qua các chuyến dẫn đoàn các nghệ sĩ của Nhà hát đi biểu diễn ở nhiều nước  trên thế giới như: Hàn Quốc, Thái Lan, Lào, Pháp...

Đau đáu với nghệ thuật dân tộc, trong suốt 28 năm giữ vai trò lãnh đạo Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Việt Bắc, ông đã cùng với Ban lãnh đạo nhà hát dẫn dắt đoàn; khuyến khích và tạo mọi điều kiện để giữ chân những tài năng ở lại nhà hát, bảo đảm đời sống nghệ sĩ có thể bám trụ với nghề.

Với những cống hiến hết mình cho nghệ thuật dân tộc, năm 2003, ông được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen. Năm 2016, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Nghệ sĩ Nhân dân. Ông là một trong những đại biểu tiêu biểu của Thái Nguyên sẽ tham dự Đại hội Đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam lần thứ II năm 2020 sắp tới.

Sau những năm tháng gắn bó với nghệ thuật dân tộc, từ 1/7/2020 Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Ái đã được nghỉ theo chế độ. Nhưng với nhiệt huyết luôn cháy bỏng cùng âm nhạc dân tộc, ông vẫn chưa chịu nghỉ ngơi. Nghệ sĩ Xuân Ái vẫn tiếp tục tham gia giảng dạy tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc để tiếp tục bồi đắp tình yêu âm nhạc cho các thế hệ con em dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.