Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Ái: “Cánh chim rừng” không mỏi

Thúy Hồng - 09:47, 24/08/2020

Năm nay 60 tuổi đời, Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Xuân Ái đã có hơn 40 năm gắn bó với những làn điệu hát Then, hát Sli, hát Lượn của dân tộc Tày, Nùng… Những câu hát, điệu Then đã ngấm sâu vào máu thịt, là mạch nguồn sống để ông cống hiến hết mình đối với nghệ thuật của dân tộc, làm nên tên tuổi NSND của núi rừng Việt Bắc.

Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Ái chụp ảnh lưu niệm với các nghệ sĩ nước ngoài.
Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Ái chụp ảnh lưu niệm với các nghệ sĩ nước ngoài.

Giọng ca vàng của núi rừng

NSND Xuân Ái sinh ra và lớn lên trong một gia đình dân tộc Tày ở xã Lương Can, huyện Thông Nông (Cao Bằng). Từ nhỏ, ông đã được sống trong những lời hát Then, tiếng đàn Tính ngọt ngào của mẹ. Tiếng đàn, giọng hát cứ thế thấm vào tâm trí và đưa ông vào thế giới nghệ thuật với niềm đam mê.

Ông kể, ngày còn bé ông thường lấy trộm cây tính tẩu của mẹ để tập đánh đàn. Sợ mẹ phát hiện, ông còn trốn vào trong màn để đánh. Một lần, mẹ ông đi làm về và bắt gặp cậu con trai ngồi trong màn để học chơi đàn. Từ đó, ông chính thức được mẹ dạy chơi đàn và hát điệu hát của dân tộc mình. Hằng ngày, ông được mẹ đưa đi làm cùng, cho chơi đàn và hát cho người thân quen nghe...

Năm 1977, ông nhập ngũ vào Bộ đội Biên phòng tỉnh Cao Bằng. Trong chiến tranh biên giới năm 1979, ông bị thương nên giải ngũ, chuyển sang làm diễn viên của Đoàn Nghệ thuật tỉnh Cao Bằng. Năm 1993, ông chuyển công tác về Đoàn Ca múa dân gian Việt Bắc (nay là Nhà hát Ca, múa, nhạc dân gian Việt Bắc).

Với chất giọng trữ tình, truyền cảm, từng làn điệu Then được NSND Nông Xuân Ái cất lên cùng tiếng đàn Tính thiết tha, ngọt ngào đã trở thành người bạn tâm giao chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống với những người dân ở núi rừng Việt Bắc.

Bồi đắp cho nghệ thuật dân tộc

NSND Nông Xuân Ái chia sẻ: Các chương trình nghệ thuật phải thực sự đậm đà bản sắc dân tộc, nhưng cũng phải chắt lọc, nâng cao và phát triển bồi đắp cho nghệ thuật mang hơi thở hiện đại, phù hợp với nhịp sống hôm nay. Mỗi một tác phẩm phải đi vào chuỗi nghệ thuật, xuyên suốt bằng câu chuyện âm nhạc, hình ảnh, ngôn ngữ múa, lời hát, lời thoại… để đưa khán giả hiểu biết về các vùng văn hóa khác nhau, tạo nên cảm giác mới lạ mới cuốn hút được khán giả.

Trong cuộc đời gắn bó với sự nghiệp âm nhạc dân tộc, tên tuổi của ông đã gắn liền với những ca khúc như: Mời anh lên Cao Bằng, Gặp nhau trong rừng mơ, Tình đất, Ba Bể Pế tiên; Đợi nàng (đạt Huy chương Vàng Liên hoan ca múa nhạc dân tộc năm 1994, được tổ chức tại Lai Châu); Tiếng gọi của rừng (Giải Vàng Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp khu vực phía Bắc, năm 2004); Huy chương Bạc tiết mục Nơi ngọn nguồn núi Đợi; Huy chương Vàng tiết mục Tiếng vọng, Huy chương Bạc về sáng tác ca khúc Tiếng gọi Lủng Pảng…

Năm 2018, ông cùng Ban lãnh đạo Nhà hát đã dàn dựng thành công vở diễn “Mỵ”, được công diễn tại Liên hoan ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc lần I tại Cao Bằng và thu hút được sự quan tâm của đông đảo khán giả. Sau đó, vở diễn được một đơn vị tài trợ đưa vào biểu diễn phục vụ du khách trong và ngoài nước và diễn định kỳ tại Nhà hát Lớn Hà Nội, gây được tiếng vang lớn đối với truyền thông và công chúng.

 Không chỉ tạo tiếng vang đối với công chúng trong nước, Nghệ sĩ Xuân Ái còn đưa nghệ thuật dân tộc đến với công chúng thế giới thông qua các chuyến dẫn đoàn các nghệ sĩ của Nhà hát đi biểu diễn ở nhiều nước  trên thế giới như: Hàn Quốc, Thái Lan, Lào, Pháp...

Đau đáu với nghệ thuật dân tộc, trong suốt 28 năm giữ vai trò lãnh đạo Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Việt Bắc, ông đã cùng với Ban lãnh đạo nhà hát dẫn dắt đoàn; khuyến khích và tạo mọi điều kiện để giữ chân những tài năng ở lại nhà hát, bảo đảm đời sống nghệ sĩ có thể bám trụ với nghề.

Với những cống hiến hết mình cho nghệ thuật dân tộc, năm 2003, ông được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen. Năm 2016, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Nghệ sĩ Nhân dân. Ông là một trong những đại biểu tiêu biểu của Thái Nguyên sẽ tham dự Đại hội Đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam lần thứ II năm 2020 sắp tới.

Sau những năm tháng gắn bó với nghệ thuật dân tộc, từ 1/7/2020 Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Ái đã được nghỉ theo chế độ. Nhưng với nhiệt huyết luôn cháy bỏng cùng âm nhạc dân tộc, ông vẫn chưa chịu nghỉ ngơi. Nghệ sĩ Xuân Ái vẫn tiếp tục tham gia giảng dạy tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc để tiếp tục bồi đắp tình yêu âm nhạc cho các thế hệ con em dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Bí thư Chi bộ Sán Chỉ học và làm theo Bác từ những việc giản dị nhất

Bí thư Chi bộ Sán Chỉ học và làm theo Bác từ những việc giản dị nhất

Miệt mài, trách nhiệm với công việc từng ngày, Bí thư Chi bộ thôn Tân Tiến, xã Tân Bình, huyện Đầm Hà (Quảng Ninh) Nịnh Văn Toàn chọn cách gần dân để lắng nghe, tìm hiểu nguyện vọng của người dân để cùng chi bộ có giải pháp phù hợp và làm trước, làm thật. Bao năm qua, ở đâu có việc chung, ở đó có bóng dáng ông Toàn lặn lội. Gần 60 tuổi đời, ông vẫn giữ vững ngọn lửa nhiệt huyết của người cán bộ cơ sở – một tấm gương sáng về học và làm theo Bác bằng những hành động giản dị mà thiết thực.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Bí thư Chi bộ Sán Chỉ học và làm theo Bác từ những việc giản dị nhất

Bí thư Chi bộ Sán Chỉ học và làm theo Bác từ những việc giản dị nhất

Gương sáng - Mỹ Dung - 1 giờ trước
Miệt mài, trách nhiệm với công việc từng ngày, Bí thư Chi bộ thôn Tân Tiến, xã Tân Bình, huyện Đầm Hà (Quảng Ninh) Nịnh Văn Toàn chọn cách gần dân để lắng nghe, tìm hiểu nguyện vọng của người dân để cùng chi bộ có giải pháp phù hợp và làm trước, làm thật. Bao năm qua, ở đâu có việc chung, ở đó có bóng dáng ông Toàn lặn lội. Gần 60 tuổi đời, ông vẫn giữ vững ngọn lửa nhiệt huyết của người cán bộ cơ sở – một tấm gương sáng về học và làm theo Bác bằng những hành động giản dị mà thiết thực.
Đồng bào Vân Kiều học tập Bác Hồ bằng những việc làm thiết thực

Đồng bào Vân Kiều học tập Bác Hồ bằng những việc làm thiết thực

Thời sự - Phạm Tiến - 1 giờ trước
Cho hàng xóm mượn đất canh tác, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, giúp nhau vốn để thoát nghèo, hiến đất để xây trường học…, là cách mà bà con Vân Kiều ở nhiều địa bàn vùng miền núi Quảng Trị học tập và làm theo Bác Hồ. Bằng những hành động cụ thể và lan tỏa tinh thần đoàn kết tương trợ lẫn nhau, đồng bào Vân Kiều đã xây dựng bản làng ngày càng giàu đẹp như sinh thời Bác Hồ hằng mong ước.
Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Dân tộc - Tôn giáo - Thúy Hồng - 1 giờ trước
Với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả, giúp cho chị em có điều kiện khởi nghiệp, Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025” trên địa bàn Lạng Sơn đang tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp phụ nữ khởi nghiệp và kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Kinh tế - An Yên - 1 giờ trước
Thoái hóa đầu bông, gié, không kết hạt, lép lửng, lép xanh… đang là những hiện tượng xảy ra ở nhiều địa phương trên toàn tỉnh Nghệ An, gây ảnh hưởng đến hàng ngàn ha lúa Xuân 2025. Ngành Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An đang “mổ xẻ” nguyên nhân để có giải pháp khắc phục.
Quảng Ngãi: Đã xóa hơn 5.200 căn nhà tạm, nhà dột nát

Quảng Ngãi: Đã xóa hơn 5.200 căn nhà tạm, nhà dột nát

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 1 giờ trước
Theo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Quảng Ngãi, qua gần 6 tháng phát động chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn, đến nay toàn tỉnh đã hỗ trợ xây dựng và sửa chữa được 5.222 trong tổng số 6.628 căn nhà, tương đương tỷ lệ thực hiện gần 79%.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Tin tức - Lê Hường - 1 giờ trước
Tối 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình thời trang thổ cẩm Việt Nam - Đắk Lắk 2025 với chủ đề “Sắc vóc non cao”. Chương trình nhằm tôn vinh và bảo tồn những giá trị của “Di sản thổ cẩm” các dân tộc thiểu số và Chào mừng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/05/1890 - 19/05/2025).
Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Thể thao - Minh Nhật - 2 giờ trước
Diễn ra trong hai ngày 21 và 22/6, tại Thái Nguyên, Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025 quy tụ các tay ná kỳ cựu từ khắp các tỉnh thành trên cả nước tham dự.
Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Xã hội - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Cách đây tròn 67 năm (24/9/1958), Nhà máy điện Lào Cai được đón Bác Hồ tới thăm, đây là dấu son lịch sử thiêng liêng, trở thành động lực để các thế hệ cán bộ công nhân viên (CBCNV) Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) không ngừng phấn đấu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm thành hành động cụ thể trong sản xuất, kinh doanh và trong phục vụ Nhân dân.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.