Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nan giải bài toán định canh, định cư

Tùng Nguyên - 11:14, 27/11/2020

Biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp với nhiều hình thái thiên tai cực đoan, đặc biệt là lũ quét, sạt lở đất, đang làm gia tăng nguy cơ thu hẹp quỹ đất. Điều này khiến việc thực hiện mục tiêu bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho người dân vốn đã khó thực hiện nay lại càng gian nan hơn.

Quỹ đất ngày càng bị thu hẹp trước biến đổi khí hậu. (Ảnh minh họa)
Quỹ đất ngày càng bị thu hẹp trước biến đổi khí hậu. (Ảnh minh họa)

Quỹ đất ngày càng thu hẹp

Xã Đại Cường, huyện Đại Lộc (Quảng Nam) bị bao vây bởi 3 con sông Vu Gia, Thu Bồn và Quảng Huế, nên mỗi mùa mưa lũ, nước sông dâng cao gây ngập lụt cho hàng trăm nhà dân. Thiên tai đi qua đã làm hư hỏng nhiều công trình xây dựng cơ bản. 

Chưa hết, nhiều diện tích đất sản xuất bị xói lở bồi lấp khiến việc canh tác của người dân trên địa bàn xã gặp nhiều khó khăn. Trong đợt mưa lũ hồi tháng 10 và tháng 11 vừa qua, theo báo cáo của UBND xã Đại Cường, toàn xã có 20ha đất sản xuất tại khu vực thôn Khương Mỹ, Ô Gia bị bồi lấp, xói mòn. 

Tương tự xã Đại Cường của huyện Đại Lộc (Quảng Nam), xã Triệu Giang của huyện Triệu Phong (Quảng Trị) cũng mất rất nhiều diện tích đất canh tác sau trận lũ lịch sử vừa qua. Chỉ tính riêng thôn Trà Liên Đông của xã Triệu Giang, toàn thôn có 31ha thì có đến 23ha bị đất, cát vùi lấp, có nơi lượng bùn dày hơn 1,2m. Điều này đồng nghĩa chừng ấy diện tích đất canh tác rất khó phục hồi để sản xuất trong thời gian tới.

Việc mất đất sản xuất sau mưa lũ ở xã Triệu Giang hay xã Đại Cường là thực trạng chung ở nhiều địa phương miền Trung sau đợt mưa lũ vừa qua. Chuyến khảo sát của Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam từ ngày 20 - 22/11/2020 tại các tỉnh miền Trung cho thấy, qua đánh giá nhanh, các tỉnh miền Trung đã có khoảng 3.100ha đất sản xuất nông nghiệp bị sạt lở, bồi lấp; trong đó nhiều nhất là Quảng Trị, với khoảng 1.500ha.

Rõ ràng, mưa lũ và các hình thái thiên tai khác (hạn hán, xâm nhập mặn…) đang đẩy nhanh quá trình thoái hóa, hoang hóa dẫn tới sa mạc hóa đối với quỹ đất sản xuất nông nghiệp của nước ta. Số liệu đưa ra tại Lễ mít tinh hưởng ứng “Ngày Thế giới chống sa mạc hóa, khô hạn năm 2020 tại Việt Nam” diễn ra ngày 17/6 cho thấy, nước ta hiện có khoảng 7,6 triệu ha đất đang chịu tác động của thoái hóa, hoang hóa dẫn tới sa mạc hóa. 

Tình trạng sa mạc hóa diễn ra ngày càng nhanh chóng đến mức báo động. Trong đó, Tây Bắc, Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ là 3 khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất của thực trạng này. 

Mưa lũ vùi lấp nhà cửa, đất canh tác của người dân ở xã Bản Nhùng, huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) ngày 21/7/2020
Mưa lũ vùi lấp nhà cửa, đất canh tác của người dân ở xã Bản Nhùng, huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) ngày 21/7/2020

Nan giải bài toán định canh

Cùng với thiên tai, các hoạt động kinh tế - xã hội cũng đang làm thu hẹp quỹ đất sản xuất. Theo thống kê của ngành Nông nghiệp, chỉ tính quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra nhanh chóng đã khiến mỗi năm nước ta mất trên 100.000ha đất nông nghiệp loại tốt, chủ yếu là đất lúa ở các tỉnh đồng bằng. Còn ở các tỉnh miền núi, tình trạng đốt nương làm rẫy, khai thác bừa bãi các mỏ quặng, mỏ than, phát triển thủy điện… cũng gây ra sa mạc hóa cục bộ. 

Cộng hưởng các yếu tố trên đã khiến nguy cơ quỹ đất bị thu hẹp ngày càng hiện hữu. Hiện có một nghịch lý, là một nước nông nghiệp, có khoảng 70% dân số sinh sống ở nông thôn, nền sản xuất nông nghiệp dựa vào khoảng 10 triệu hộ nông dân nhưng Việt Nam lại là một trong những quốc gia có diện tích đất sản xuất nông nghiệp bình quân theo đầu người thấp nhất thế giới. 

Cụ thể, theo kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) thuộc Trường Kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội, diện tích đất sản xuất nông nghiệp bình quân đầu người ở Việt Nam là 0,25ha, trong khi đó trên thế giới là 0,52ha và trong khu vực là 0,36ha.

Diện tích canh tác bình quân theo đầu người vốn đã ít, lại thường xuyên bị sạt lở, vùi lấp… là rào cản lớn nhất trong việc thực hiện mục tiêu bố trí đất ở, đất sản xuất cho người dân, dẫn tới thực trạng hiện có hàng ngàn hộ dân chưa thể định canh, thậm chí chưa thể định cư. Tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất chủ yếu tập trung ở những địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, vùng DTTS và miền núi, là những nơi thường dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu. 

Trong Dự án 1 của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, dự kiến Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ quyết định thu xếp 1.000 tỷ đồng để đưa vào Dự án giải quyết đất sản xuất, nước sinh hoạt. Dự án 2 sẽ sắp xếp ổn định dân cư.

Số liệu được đưa ra tại phiên giải trình việc thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho đồng bào DTTS nghèo và hộ nghèo ở xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn do Hội đồng Dân tộc của Quốc hội diễn ra ngày 30/8/2019 cho thấy, sau hàng chục năm thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất nhưng vùng DTTS và miền núi vẫn còn 303.578 hộ thiếu đất sản xuất; ngoài ra còn có 58.123 hộ thiếu đất ở, 313.219 hộ thiếu nước sinh hoạt. Cùng với đó, cả nước vẫn còn hơn 24.500 hộ đồng bào DTTS di cư tự phát chưa được sắp xếp, bố trí ổn định dân cư. 

Điều này cho thấy, việc giải quyết bài toán đất ở, đất sản xuất cho người dân là không hề dễ dàng, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp như hiện nay. Để giải quyết căn cơ vấn đề này, ngoài nguồn lực từ ngân sách thì cần có một hệ thống khung chính sách đầu tư, hỗ trợ phù hợp với chiến lược ứng phó với thiên tai có tầm nhìn dài hạn.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Đối với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, niềm vui lớn nhất là được bà con đồng bào DTTS thương yêu, quý mến; dẫu công việc của mình cũng chỉ giúp được cho bà con một phần nhỏ trong cuộc sống của chính họ.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.