Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Mở rộng kết nối cộng đồng, phát huy giá trị di sản

PV - 10:34, 04/01/2021

Nghi lễ và trò chơi kéo co Việt Nam thực hành tại các địa phương Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hà Nội và Lào Cai đã được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại từ năm 2015. Nhưng để bảo tồn, phát huy các giá trị của di sản, các cộng đồng kéo co cần có sự kết nối, giao lưu mang tính mở rộng hơn nữa.

Trình diễn nghi lễ và trò kéo co ở hội làng thôn Hữu Chấp, phường Hòa Long, TP Bắc Ninh.
Trình diễn nghi lễ và trò kéo co ở hội làng thôn Hữu Chấp, phường Hòa Long, TP Bắc Ninh.

Không chỉ là trò chơi dân gian và là môn thể thao mang tính tập thể, phô diễn sức mạnh và thể hiện tinh thần đoàn kết, trò chơi kéo co bắt nguồn từ đời sống tín ngưỡng, tâm linh. Thông qua nghi lễ và trò chơi kéo co, cộng đồng cư dân ở các địa phương gửi gắm khát vọng, niềm tin và nguyện ước đến với thần linh và các bậc tiền nhân, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng no ấm. Trò chơi kéo co phổ biến ở vùng trung du, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, nhưng thực hành nghi lễ và trò chơi kéo co ở mỗi cộng đồng lại có những nét riêng biệt do lịch sử, địa lý từng địa phương.

Có thể thấy điều này qua một số lễ hội kéo co ở các địa phương của tỉnh Vĩnh Phúc vào những dịp vui Tết, đón Xuân đầu năm. Không phân biệt già trẻ, gái trai, không có đua tranh quyết liệt để giành phần thưởng cho đội chiến thắng và cũng không giới hạn thời gian, lễ hội kéo co của thôn Hòa Loan, xã Lũng Hòa, huyện Vĩnh Tường thường diễn ra từ ngày 4 đến 8 tháng Giêng âm lịch hằng năm để tưởng nhớ nữ tướng Lê Thị Ngọc Chinh với tích truyện bỏ đá cuội vào thắt lưng bao làm vũ khí đánh giặc thời xa xưa. Các nghi thức như tế lễ, chia dây… được thực hiện theo phong tục. Đây là trò chơi mang đậm nét văn hóa dân tộc, là món ăn tinh thần cổ vũ người dân hăng say lao động và ngày nay thu hút khá đông khách du lịch cùng nhân dân địa phương tham gia. Cũng dịp đầu xuân, lễ hội truyền thống Kéo song thị trấn Hương Canh, huyện Bình Xuyên cũng được tổ chức trong dịp vui Tết, đón Xuân từ mồng 3 đến mồng 5 tháng Giêng, mô phỏng chiến thắng của Ngô Quyền trước quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng năm 938. Trước kia còn diễn ra như một hình thức tập trận trên sông Cà Lồ chảy qua thị trấn. Trò chơi cổ truyền này xuất phát từ tập quán sinh hoạt tín ngưỡng của cư dân địa phương, bắt nguồn từ chiến thuật sử dụng dây song điều chỉnh tốc độ của chiến thuyền phù hợp thời gian dâng, hạ nước trên sông. Cho đến ngày nay, cách thức thực hành và những nghi lễ của trò chơi vẫn còn được giữ nguyên…

Nghi lễ và trò chơi kéo co là di sản văn hóa phi vật thể mang sắc thái biểu hiện và tính đa dạng cao. Có cộng đồng dùng cây song, cây tre hoặc bện dây thừng để kéo. Nếu như kéo song, kéo mỏ là hình thức kéo co đứng thì cộng đồng kéo co ngồi trong đền Trấn Vũ, phường Thạch Bàn, quận Long Biên ở Hà Nội lại là kéo co ngồi, gắn với tích truyện ngồi bệt dưới đất để ôm giữ thùng nước. Là một trò chơi nghi lễ mang tính tâm linh và khát vọng, thể hiện sự ước muốn của người dân, kéo co ngồi được tổ chức vào ngày 3-3 âm lịch tại đền Trấn Vũ mang nét văn hóa tín ngưỡng độc đáo. Trước khi vào kéo, các đội mang lễ vật làm lễ trình Đức Thánh tại sân đền. Mỗi đội kéo có từ 13 - 19 người kéo tùy năm.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản, vừa qua, Sở Văn hóa và Thể thao TP. Hà Nội phối hợp Hội Di sản văn hóa Việt Nam tổ chức tọa đàm “Cộng đồng nghi lễ và trò chơi kéo co Việt Nam 2020” với sự tham gia của các nhà nghiên cứu, quản lý văn hóa cùng đại diện các cộng đồng thực hành nghi lễ và kéo song thị trấn Hương Canh, huyện Bình Xuyên và kéo co thôn Hòa Loan, xã Lũng Hòa, huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc); kéo co thôn Hữu Chấp, phường Hòa Long, TP Bắc Ninh (Bắc Ninh); kéo mỏ thôn Xuân Lai, xã Xuân Thu, huyện Sóc Sơn và cộng đồng kéo co đền Trấn Vũ, phường Thạch Bàn, quận Long Biên (Hà Nội)… Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam Đỗ Văn Trụ cho biết: “Việc ghi danh nghi lễ và trò chơi kéo co của Việt Nam vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cho thấy sự đánh giá cao của Tổ chức UNESCO với các giá trị của di sản và là niềm tự hào chung của dân tộc, trong đó có cộng đồng cư dân các địa phương và các nghệ nhân, những người chăm lo, gìn giữ phát huy giá trị di sản”. Sau 5 năm được UNESCO ghi danh, tuy chưa đầy đủ, nhưng đây là lần đầu các cộng đồng nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam gặp mặt. Ông Trần Minh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ thị trấn Hương Canh mong muốn hằng quý hoặc hằng năm, các đội kéo co ở các địa phương sẽ gặp mặt trao đổi kinh nghiệm và thực hành để phát huy kỹ năng trò chơi kéo co. Bày tỏ sự đồng tình, các đại diện cộng đồng kéo co đều khẳng định, đây không chỉ là một trò chơi dân gian mà chứa đựng trong đó cả đời sống tâm linh, ước vọng của cộng đồng, đồng thời bày tỏ có sự kết nối liên tục, trao đổi kinh nghiệm, giao lưu, học tập lẫn nhau để bảo đảm đa dạng văn hóa trong giữ gìn bản sắc.

Cũng từ cuộc tọa đàm, các đại biểu thống nhất sẽ tiến tới thành lập Câu lạc bộ Mạng lưới cộng đồng di sản kéo co Việt Nam nhằm góp phần hỗ trợ cộng đồng thực hiện nghi lễ, vừa bảo đảm sức sống của di sản cũng như những cam kết với UNESCO, đồng thời là diễn đàn trao đổi bảo vệ, phát huy, gìn giữ tốt hơn di sản kéo co của Việt Nam. Câu lạc bộ sẽ giúp hỗ trợ Việt Nam tiếp tục nhận dạng, làm rõ những nét văn hóa còn tiềm ẩn, vừa quảng bá, giới thiệu và phát huy các giá trị của di sản nghi lễ và trò chơi kéo co; tăng cường quan hệ giao lưu trao đổi và gắn kết của các cộng đồng thực hành di sản kéo co Việt Nam./.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglay”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglay huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở ngành và đông đảo người dân địa phương.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.
Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Thể thao - T.Nhân - H.Trường - 16:40, 17/05/2025
Hướng tới Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025) và tiếp tục thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, ngày 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh Bình Định mở rộng năm 2025, với sự tham gia của 150 vận động viên.
Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 16:16, 17/05/2025
Ngày 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Công tác Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 16:04, 17/05/2025
Theo kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tỉnh Bình Định đặt ra mục tiêu phấn đấu giảm từ 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 15:33, 17/05/2025
Nhằm nâng cao năng lực giám sát cho đội ngũ cán bộ, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Phú Yên vừa tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực tham gia giám sát, đánh giá thực hiện các dự án, tiểu dự án, nội dung thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719).
Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Trang địa phương - Mỹ Dung - 15:31, 17/05/2025
Sáng 17/5, tại Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh, Hội Nhà báo tỉnh, Trung tâm Truyền thông tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã tổ chức khai mạc Triển lãm “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam” nhằm tái hiện chặng đường vẻ vang của báo chí cách mạng, tôn vinh những đóng góp của người làm báo trong sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước.
Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Pháp luật - Ngọc Chí - 13:34, 17/05/2025
Sáng ngày 17/5, trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, ông Phan Văn Hoàng – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum cho biết, việc huyện Đăk Hà yêu cầu dân làng dỡ bỏ nhà rông để xây dựng phòng học, trong khi người dân không đồng tình như báo nêu là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh.
JICA tổ chức hội thảo hỗ trợ kỹ thuật trồng tỏi cho đồng bào DTTS tại Nghệ An

JICA tổ chức hội thảo hỗ trợ kỹ thuật trồng tỏi cho đồng bào DTTS tại Nghệ An

Kinh tế - An Yên - 13:30, 17/05/2025
Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An vừa phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức hội thảo phổ biến kỹ thuật trồng tỏi Sanuki cho đồng bào DTTS vùng núi cao Nghệ An. Hội thảo còn hướng đến mục tiêu quan trọng hơn là xây dựng chuỗi giá trị từ sản xuất đến bán hàng, góp phần thay đổi từ tư duy sản xuất ứng dụng KHCN đến quá trình tiêu thụ sản phẩm.
Đã tìm thấy thi thể 3 nạn nhân vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Đã tìm thấy thi thể 3 nạn nhân vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 13:27, 17/05/2025
Thông tin từ lực lượng cứu nạn, cứu hộ cho biết, đến cuối giờ trưa nay (17/5) lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể 03 nạn nhân trong vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.