Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghề nghiệp - Việc làm

Lưu giữ hồn cốt làng nghề

PV - 07:05, 12/01/2023

Nghề đan lát của bà con dân tộc Tày, Nùng ở Cao Bằng hiện vẫn được lưu truyền ở nhiều địa phương trong tỉnh. Với người dân xã Tự Do (Quảng Hòa), giữ gìn nghề đan lát truyền thống của dân tộc là giữ lại nét sinh hoạt mang giá trị văn hóa của cha ông.

Người dân xã Tự Do (Quảng Hòa) vẫn miệt mài lưu giữ nghề đan lát truyền thống
Người dân xã Tự Do (Quảng Hòa) vẫn miệt mài lưu giữ nghề đan lát truyền thống

Chúng tôi có dịp đến thăm đồng bào người Tày, Nùng ở hai xóm Hoàng Diệu, Lạn Dưới, xã Tự Do vào dịp cuối Đông, khi công việc đồng áng đã dần khép lại, thời điểm nông nhàn, làng nghề trở nên sôi nổi hơn. Các thế hệ người dân nơi đây gắn bó với nghề đan lát từ lâu đời, hương mây, tre ngấm sâu vào từng bữa ăn, giấc ngủ. Từ những sợi mây, cây giang dưới đôi bàn tay khéo léo của người thợ, các sản phẩm đan lát thủ công đẹp mắt phục vụ cuộc sống hằng ngày ra đời.

Với đồng bào dân tộc Tày, Nùng nơi đây, từ lâu, chiếc nón lá gắn bó mật thiết với người dân trong lao động sản xuất, sinh hoạt hằng ngày. Không chỉ vậy, nón lá còn là sản phẩm thủ công độc đáo, thể hiện bàn tay tài hoa, trình độ thẩm mỹ của nghệ nhân sáng tạo sản phẩm, thể hiện nét văn hóa đặc trưng của người dân nơi đây. Ngày nay, dù phải cạnh tranh với rất nhiều sản phẩm công nghệ, sự lựa chọn khắt khe của người tiêu dùng, nhưng nghề làm nón lá vẫn luôn được người dân nơi đây gìn giữ và bảo tồn.

Ông Bế Văn Hưởng - Bí thư Chi bộ xóm Hoàng Diệu, xã Tự Do chia sẻ: Để làm được một chiếc nón từ 2 - 3 ngày. Cách làm cũng công phu hơn so với nón của người Kinh, từ khâu chọn lá, tạo khuôn, đan nón đều phải đúng tiêu chuẩn mới có được một chiếc nón đẹp.

Nón lá của người dân nơi đây rất đặc biệt về hình thức, nguyên liệu và cách làm. Để làm ra một chiếc nón hoàn chỉnh cần trải qua nhiều công đoạn và mất khá nhiều thời gian. Nguyên liệu để làm nón gồm: tre, mai, nứa, lá mai, lá chuối… Đầu tiên là chẻ nan, chẻ mỏng hay dày phụ thuộc vào độ khéo léo của người thợ, khâu này khá quan trọng bởi vì quyết định đến chất lượng cũng như độ bền, đẹp của chiếc nón. Tiếp theo là đan khung, khung nón được đan bằng tre và có hai lớp. Lớp bên ngoài được đan rất cẩn thận, không để lộ một mấu nối nào ra ngoài.

Sau đó, người thợ phải trải đều 2 lớp lá mai, 1 lớp lá chuối bên trong, ép chặt rồi cố định lớp khung thứ hai lên cho nón thêm dày và cứng cáp, tránh mưa ướt. Chiếc nón lá từ đôi bàn tay chai sần của người dân từ bao đời nay gắn liền với đời sống sinh hoạt, giúp che nắng, mưa khi làm đồng, dưới chợ phiên. Không chỉ riêng nón lá, các sản phẩm đan lát thủ công phục vụ đời sống như chiếu, rổ, nong, nia… cũng là những sản phẩm đan lát nổi tiếng của bà con nơi đây.

Chiếc nón lá đã gắn với cụộc sống của người dân tộc Tày, Nùng ở Cao Bằng từ bao đời nay
Chiếc nón lá đã gắn với cụộc sống của người dân tộc Tày, Nùng ở Cao Bằng từ bao đời nay

Theo những người thợ trong xóm, người thợ phải có tính cần cù, cẩn thận, bình tĩnh và tuyệt đối không được nôn nóng. Từ khâu chọn nguyên liệu phải kỹ lưỡng bởi sản phẩm muốn bền, đẹp phải chọn cây giang, tre già chắc, khi chẻ thành nan mới bóng đẹp. Qua mỗi công đoạn chẻ nan, vót nan, đan lát…, mỗi khâu đều yêu cầu sự bền bỉ, cần mẫn, sáng tạo riêng, mỗi sản phẩm lựa chọn nguyên vật liệu gắn liền với mục đích sử dụng, thân cây giang mềm mại được sử dụng đan chiếu trải giường, nền nhà; thân tre, nứa dùng để đan chiếu phơi thóc, ngô, sắn... Từ những cây tre, nứa thân thuộc qua đôi bàn tay của nghệ nhân dần hình thành những sản phẩm chiếu cót với nhiều hoa văn đẹp mắt.

Ông Vi Văn Mạ - xóm Lạn Dưới, xã Tự Do cho biết: Nghề này có từ khi nào thì không ai biết rõ, các cụ bảo cứ cha truyền con nối, nhưng thế hệ các con, các cháu tôi bây giờ nhiều người không thích nghề đan lát. Tôi già rồi, không làm được việc nặng nhọc nên cố đan nón vừa để giữ nghề truyền thống và tăng thêm thu nhập cho gia đình.

Lưu truyền nghề là giữ lại nét văn hóa, cội nguồn của tổ tiên, vì vậy những năm qua, dù nghề đan lát tốn nhiều thời gian, thu nhập không cao nhưng bà con nơi đây vẫn miệt mài gìn giữ và tận tâm truyền dạy cho con cháu. Những năm gần đây, sự phát triển không ngừng của các sản phẩm công nghệ hiện đại khiến cho nghề đan lát truyền thống đang dần bị mai một. Để gìn giữ và phát huy các sản phẩm từ nghề đan lát truyền thống của người dân cần sự hỗ trợ tích cực của chính quyền các cấp, các cơ quan liên quan để tìm ra hướng đi khai thác giá trị sản phẩm, gắn kết với du lịch, đưa nghề truyền thống trở thành mặt hàng có giá trị bền vững.

Nghề đan lát không những tạo ra sản phẩm vật chất mà còn tạo nên sắc thái văn hóa riêng biệt của người dân tộc nơi đây. Việc bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề truyền thống ở Cao Bằng không chỉ đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội nói chung mà còn gìn giữ, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS, miền núi, nơi tạo ra những nét đặc trưng riêng có của đồng bào các dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những MC của buôn làng

Những MC của buôn làng

Đến với nghề dẫn chương trình (MC) bằng sự tình cờ, ngẫu hứng, song 3 bạn trẻ người dân tộc Gia Rai gồm: Siu Nghiệp (xã Ia Piar, huyện Phú Thiện), Ksor Khon (xã Ia Mrơn) và Kpă H’Buôn (xã Pờ Tó) cùng huyện Ia Pa) lại có duyên gắn bó lâu dài với nghề. Bằng sự duyên dáng, tự tin, khéo léo trong cách dẫn dắt chương trình, sự kiện, 3 bạn trẻ ngày càng trở nên quen thuộc với người dân ở khắp các buôn làng.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ hội đàm trực tuyến với Ủy viên trưởng Nhân đại toàn quốc Trung Quốc Triệu Lạc Tế

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ hội đàm trực tuyến với Ủy viên trưởng Nhân đại toàn quốc Trung Quốc Triệu Lạc Tế

Thời sự - PV - 21:05, 27/03/2023
Chiều 27/3, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã hội đàm trực tuyến với Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (Nhân đại toàn quốc) Trung Quốc Triệu Lạc Tế.
Tin trong ngày - 27/3/2023

Tin trong ngày - 27/3/2023

Media - BDT - 20:32, 27/03/2023
Kính mời quý vị và các bạn theo dõi bản Tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay có những thông tin chính sau: Phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật; Đề xuất chỉ còn 6 chức danh quy định công chức cấp xã; tăng cường răn đe và xử lý nghiêm những trường hợp sử dụng và lưu giữ vật liệu nổ trái phép; cùng các tin tức thời sự khác.
Những lợi ích của việc tập thể dục mỗi ngày

Những lợi ích của việc tập thể dục mỗi ngày

Xã hội - Ngân Nhi - 19:46, 27/03/2023
Tập thể dục mỗi ngày mang lại nhiều lợi ích về thể chất và tinh thần bởi đó là biện pháp hiệu quả giúp chúng ta rèn luyện thân thể, nâng cao sức khỏe, giảm căng thẳng mệt mỏi, giúp lấy lại tinh thần và năng lượng tích cực. Tập thể dục cũng giúp đốt cháy mỡ thừa, kiểm soát cân nặng, cho cơ thể ngày càng đẹp hơn và tự tin hơn.
Quy định người sử dụng lao động được tạm dừng đóng Quỹ hưu trí và tử tuất

Quy định người sử dụng lao động được tạm dừng đóng Quỹ hưu trí và tử tuất

Xã hội - Gia Hưng - 19:03, 27/03/2023
Theo dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi, người sử dụng lao động có trách nhiệm lập hồ sơ để người lao động được cấp sổ BHXH, đóng, hưởng BHXH bắt buộc.
Bình Định: Kiến nghị hỗ trợ giá sách giáo khoa cho học sinh nghèo, cận nghèo, vùng DTTS

Bình Định: Kiến nghị hỗ trợ giá sách giáo khoa cho học sinh nghèo, cận nghèo, vùng DTTS

Giáo dục dân tộc - Thành Nhân - 18:52, 27/03/2023
Tại buổi làm việc với Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về “Việc thực hiện Nghị quyết 88/2014/QH13 và Nghị quyết 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định đã có kiến nghị với Đoàn cần có chính sách hỗ trợ giá sách giáo khoa cho học sinh nghèo, cận nghèo, vùng DTTS.
Ngày hội hoa Sơn Tra mở ra cơ hội phát triển vùng

Ngày hội hoa Sơn Tra mở ra cơ hội phát triển vùng

Ngày hội hoa Sơn Tra được UBND huyện Mường La, tỉnh Sơn La và UBND huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái phối hợp, tổ chức tại xã Ngọc Chiến, huyện Mường La vừa qua nhằm quảng bá văn hóa, du lịch của địa phương, thu hút hàng nghìn lượt du khách trong nước và quốc tế tới trải nghiệm. Ngày hội khép lại đồng thời đã mở ra nhiều cơ hội phát triển mới cho người dân trong vùng.
Nghệ An gặp mặt, tuyên dương Người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào DTTS năm 2022

Nghệ An gặp mặt, tuyên dương Người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào DTTS năm 2022

Người có uy tín - T.Hải - 18:35, 27/03/2023
Chiều 27/3, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức Hội nghị gặp mặt, tuyên dương Người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào DTTS năm 2022. Tham dự có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Bùi Đình Long; Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Vi Văn Sơn; đại diện các sở, ban, ngành cấp tỉnh và 250 đại biểu là Người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào DTTS của tỉnh.
Cục Hàng không Việt Nam: Kỷ luật người đứng đầu đơn vị nếu để xảy ra buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả

Cục Hàng không Việt Nam: Kỷ luật người đứng đầu đơn vị nếu để xảy ra buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả

Pháp luật - PV - 18:15, 27/03/2023
Cục Hàng không Việt Nam vừa ban hành Chỉ thị 1480/CT-CHK về việc phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại đối với nhân viên hàng không.
Phẫu thuật khớp háng miễn phí cho bệnh nhân nghèo

Phẫu thuật khớp háng miễn phí cho bệnh nhân nghèo

Sức khỏe - PV - 17:48, 27/03/2023
Từ ngày 25 - 31/3, Viện Chấn thương chỉnh hình - Bệnh viện Quân y 175 phối hợp tổ chức Operation Walk Chicago (OWC - Hoa Kỳ) tiến hành đợt phẫu thuật miễn phí thay khớp háng cho các bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn.
Ninh Thuận: Chuẩn bị tổ chức Lễ hội Nho và Vang

Ninh Thuận: Chuẩn bị tổ chức Lễ hội Nho và Vang

Sản phẩm - Thị trường - T.Nhân - 17:45, 27/03/2023
UBND tỉnh Ninh Thuận vừa ký ban hành kế hoạch tổ chức Lễ hội Nho và Vang Ninh Thuận năm 2023 và đón nhận Bằng công nhận của UNESCO ghi danh “Nghệ thuật làm gốm của người Chăm vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp”.
Đa dạng phương thức tuyển sinh, trò vùng khó lo hẹp cửa vào đại học

Đa dạng phương thức tuyển sinh, trò vùng khó lo hẹp cửa vào đại học

Giáo dục - PV - 17:35, 27/03/2023
Trong khi nhiều trường đại học, nhất là các trường tốp đầu, đang có xu hướng giảm mạnh chỉ tiêu xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp thì đây lại là phương thức xét tuyển chính của học trò vùng khó.