Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghề nghiệp - Việc làm

Giữ nghề làm nón Đan Du

PV - 17:16, 13/01/2022

Tháng 7/2021, UBND xã Kỳ Thư (tên xưa là làng Đan Đu), huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) đã thành lập Tổ hợp tác thu mua và sản xuất nón lá Trung Giang với 11 thành viên. Đây là nơi chị em phụ nữ hỗ trợ nhau làm nón, cùng nhau giữ lại nghề truyền thống cho thế hệ sau.

Giữ nghề làm nón Đan Du

Ông Nguyễn Văn Sau (76 tuổi), trú ở thôn Liên Miệu, xã Kỳ Thư đã có hơn 60 năm gắn bó với nghề làm nón. Từ thời niên thiếu, ông đã được cha mẹ truyền nghề. Bên cạnh việc đồng áng, nghề làm nón giúp gia đình ông có thêm thu nhập.

Ông và vợ, là bà Lê Thị Nơ (72 tuổi) bén duyên nhau cũng từ nghề nón. Tuy đã cao tuổi nhưng cả hai ông bà không bỏ được nghề. Một phần để kiếm thêm thu nhập, một phần vì nhớ nghề, muốn giữ gìn nghề đã nuôi sống người dân bao đời nay. Gắn bó với nghề cả cuộc đời, ông bà không nhớ mình đã làm được bao nhiêu chiếc nón.

Giữ nghề làm nón Đan Du 1

Theo chia sẻ của ông Sau, muốn làm một chiếc nón lá Đan Du, việc đầu tiên là chọn tre để uốn vành nón. Ông thường sử dụng tre trong vườn để làm vành. Tre cần thân nhỏ, độ già vừa phải để bảo đảm dẻo dai khi uốn vành. Nhà nào không có tre thì có thể ra chợ Điếm (xã Kỳ Thư) mua thân cây đùng đình về làm.

Giữ nghề làm nón Đan Du 2

Để có chiếc nón lá hoàn hảo, người thợ phải tỷ mỉ từ khâu chọn lá, phơi lá, vuốt lá. Lá làm nón tùy mỗi vùng miền và tùy làng nghề; có thể dùng lá dừa, lá mật cật, lá buông, lá cọ, lá đọt. Tranh thủ thời tiết hanh nắng, ông và vợ đưa lá ra phơi để đạt độ khô nhất định trước khi đưa lá đi hơ nóng, vuốt thẳng.

Giữ nghề làm nón Đan Du 3

Lá làm nón (lá đọt) có hai loại, lá trắng và lá xanh. Lá nón dài khoảng 50cm, được người dân lấy trên vùng rừng khu vực thị xã Kỳ Anh và cả ở tỉnh Quảng Bình đưa về bán. Một cuống khoảng 1 - 7 lá, mỗi bó khoảng 45 cuống, giá bán 25.000 đồng.

Giữ nghề làm nón Đan Du 4

Để may nón không thể thiếu dây cước trắng. Dây cước này thường bán ở chợ Điếm. Chợ Điếm là nơi bán dụng cụ làm nón duy nhất trên địa bàn, chỉ họp vào ngày chẵn (âm lịch) hằng tháng, vì vậy, thường mỗi lần đi chợ, người dân sẽ tranh thủ mua dùng cho cả tháng.

Giữ nghề làm nón Đan Du 5

Sau khi chọn được lá tốt, người thợ mang lá đi vuốt thẳng, bằng cách dùng một miếng gang đặt trên bếp lò được đốt nóng, lửa vừa độ. Sau đó, đặt lá nón lên miếng gang, dùng khăn vải thấm ướt vuốt cho đến khi lá thẳng bóng, nhưng không ngả vàng rồi đem phơi, ủ khô sao cho lá luôn giữ màu xanh - trắng tự nhiên.

Để làm được điều đó, người thợ phải biết sử dụng lực kết hợp nhuần nhuyễn giữa tay đè và tay vuốt. Công việc này khá cầu kỳ và cũng là khâu quyết định đến độ bền và tính thẩm mỹ của chiếc nón.

Giữ nghề làm nón Đan Du 6

Tiếp đến là công đoạn tạo hình nón gồm: Quấn vòng nón, cắt lá nón, khâu nón và làm vành nón.

Giữ nghề làm nón Đan Du 7

Vành nón chính là xương sống của nón. Vành nón phải đều tắp, không được méo mó, xộc xệch thì mới tạo ra được những chiếc nón lá đẹp.

Giữ nghề làm nón Đan Du 8

Sau công đoạn xếp vành lên khung là công đoạn lợp (có nơi gọi là xây) lá trên khung. Khâu này rất quan trọng, đòi hỏi người thợ phải có kinh nghiệm mới xoay lá đều, đẹp. Mỗi chiếc nón có 2 -3 lớp lá. Những chiếc lá được xếp ngay ngắn lên mô nón. Khi lợp lá, phải thật sự khéo léo và đều tay để những chiếc lá không bị chồng lên nhau hay xô lệch. Sau đó, sẽ dùng một cái vành, chụp lên bên ngoài mô nón để giữ cho lá nằm cố định, giúp chằm được dễ dàng.

Giữ nghề làm nón Đan Du 9

Tiếp đến, người thợ sẽ đính một cây kim ở phần chóp nón để giữ cho phần lá mới xếp nằm đúng vị trí, sau đó tiếp tục chèn lá xung quanh thân nón.

Giai đoạn chằm (hay còn gọi là khâu) nón là phần quan trọng nhất. Để làm nên một chiếc nón bền, đẹp, đòi hỏi người khâu phải có đôi tay khéo léo giữ cho các lớp lá không rách và giúp chiếc nón được phẳng, không tạo nên nếp nhăn hoặc lồi lõm.

Giữ nghề làm nón Đan Du 10

Người thợ cầm kim cũng phải thật mềm mại, mỗi mũi kim phải thẳng, đều như thêu từ trong ra ngoài, khoảng cách giữa những mũi kim vừa phải và giấu đi được những mối chỉ nối thì mới tạo ra sản phẩm đẹp. Mỗi ngày, 1 người thợ chỉ làm được tối đa 1 chiếc nón thành phẩm loại đẹp (hay còn gọi là nón cưới), loại nón dùng để lao động thì có thể làm 2 chiếc. Nón được làm ra có giá bán 50.000 - 70.000/chiếc, tùy loại.

Giữ nghề làm nón Đan Du 11

Khâu cuối là nức vành, đây là công đoạn khá quan trọng. Người thợ sẽ vót 1 cọng nan có thân dẹp gọi là cây tiến, cặp vào vành nón số 16 để khi nức, vành nón được tròn và chắc chắn, nón sử dụng được lâu bền. Ngoài ra, còn trang trí bên trong chóp nón bằng chỉ thêu màu đỏ, xanh, hồng và quét dầu bóng để bảo đảm độ bền, chống thấm nước trước khi đem bán.

Nét riêng của nón lá Đan Du rất dễ nhận biết - đó là thanh mảnh và nhẹ nhàng, được kết hợp với những khuôn hình vẽ các loài hoa vừa đẹp, vừa bền, được nhiều người ưa thích. Con gái làng Đan Du xưa khi đi lấy chồng thường mang theo nghề và cứ thế, nón lá Đan Du lan tỏa ở nhiều miền quê.

Giữ nghề làm nón Đan Du 12

Những năm gần đây các cấp, ngành địa phương đã quan tâm hỗ trợ phát triển nghề truyền thống. Tháng 7/2021, UBND xã Kỳ Thư đã thành lập Tổ hợp tác thu mua và sản xuất nón lá Trung Giang với 11 thành viên. Đây là nơi chị em phụ nữ hỗ trợ nhau làm nón, cùng nhau giữ lại nghề truyền thống cho thế hệ sau. Nhiều thành viên trong tổ hợp tác mang cháu nhỏ đi để dạy thêm nghề làm nón với mong muốn giữ nghề truyền thống.

Được biết, hiện nay, xã Kỳ Thư còn khoảng 275 hộ theo nghề làm nón. Sản phẩm làng nón Kỳ Thư không chỉ phục vụ người dân các vùng lân cận, mà còn được tiêu thụ tại các tỉnh miền Nam và khu vực Tây Nguyên.

Điều mà người dân làng nón Đan Du, Kỳ Thư mong muốn nhất, là sản phẩm có đầu ra ổn định. Người dân rất mong có thêm chính sách, cách làm… để hỗ trợ người làm nón giữ nghề, cũng là giữ nét văn hóa truyền thống của làng nghề nón lá, hát ví Đan Du./.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.