Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lớp học chữ Nôm Dao của Nghệ nhân ưu tú Tẩn Vần Siệu

Trọng Bảo - 11:43, 16/03/2022

Dù chỉ còn một bàn tay lành lặn và một mắt sáng, nhưng bao năm qua, ông Tẩn Vần Siệu (thôn Sín Chải, xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai), đã vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, đồng thời dành tâm huyết cho công tác bảo tồn, phát triển chữ Nôm Dao. Đặc biệt, ông Siệu còn nhường cả ngôi nhà của mình để làm nơi dạy học, ăn ngủ cho học viên ở xa trong những ngày trời mưa rét.

Dù tuổi đã cao, sức khỏe đã giảm sút những ông Siệu vẫn miệt mài dạy chữ Nôm Dao cho thế hệ trẻ
Dù tuổi đã cao, sức khỏe đã giảm sút những ông Siệu vẫn miệt mài dạy chữ Nôm Dao cho thế hệ trẻ

Không quản những ngày mưa nắng hay rét mướt, cứ đến lịch là ông Tẩn Vần Siệu vẫn lên lớp để dạy chữ Nôm Dao cho các học trò là con em người Dao trong thôn, xã và các tỉnh lân cận tới học. Lớp học và chỗ ăn nghỉ của các học trò ở xa được bố trí ngay trong ngôi nhà trước đây gia đình ông ở.

Nói về "duyên nợ" với chữ Nôm Dao, ông Siệu cho biết, sinh ra và lớn lên trong một gia đình hiếu học, từ nhỏ, ông đã theo cha học chữ của dân tộc mình. Đến năm 17 tuổi, ông đã thấm nhuần tư tưởng đạo đức, giáo lý trong các cuốn sách cổ và thuộc lòng các bài cúng, bài hát dân ca truyền thống dân tộc Dao. 

Nhận thấy rõ tầm quan trọng của việc gìn giữ chữ viết cổ trước nguy cơ mai một, từ năm 1992, ông Siệu bắt đầu truyền dạy chữ Nôm Dao cho con cháu trong gia đình, họ hàng và các học trò trong thôn. Hơn 30 năm dạy chữ, đã có gần một nghìn học trò được ông truyền dạy cho chữ Nôm Dao. 

Theo phong tục truyền thống của người Dao, lớp học của ông Siệu, thường mở từ ngày 30 Tết đến hết ngày Rằm tháng Giêng hàng năm. Tuy nhiên, cũng có năm ông mở lớp từ giữa tháng 11 âm lịch, đến hết rằm tháng Giêng cho nhiều học trò ở các tỉnh xa đến học.

Hàng ngày, ông Siệu vẫn giành thời gian sưu tầm, lưu giữ, sao chép lại những cuốn sách Dao cổ
Hàng ngày, ông Siệu vẫn giành thời gian sưu tầm, lưu giữ, sao chép lại những cuốn sách Dao cổ

“Mùa Xuân tiết trời ấm áp hơn, mọi người tạm nghỉ công việc đồng áng để đón Tết cổ truyền, đây là thời điểm thích hợp để khai bút học chữ, học đạo lý làm người tốt. Tôi truyền dạy chữ cho học trò với tinh thần giúp đỡ thiện tâm, không lấy tiền của các cháu. Học trò khi đến học thì ăn ở cùng gia đình. Do thời tiết ở đây rất khắc nghiệt, nhất là vào mùa Đông nên tôi nhường cả ngôi nhà này vừa làm lớp học, vừa bố trí chỗ ăn ngủ cho các cháu, còn gia đình thì chuyển vào ngôi nhà bên trong để ở…”, ông Siệu chia sẻ.

Trong quá trình theo dạy chữ, ông Siền còn dạy cho học trò ý nghĩa của các từ cổ, đạo lý làm người, các bài cúng, bài hát dân tộc và cách thức tổ chức các nghi lễ dân tộc như, lễ cấp sắc, lễ cúng ngày tết, ngày rằm…

Em Chảo Láo Tả, ở thôn Sả Séng, xã Tả Phìn chia sẻ: “Học thầu Siệu rất thích, thầy chỉ bảo tận tình cho các học trò. Em và các bạn trong lớp luôn cố gắng đi học đầy đủ, để có thể tiếp thu những kiến thức thầy truyền dạy, sau này sẽ làm được nhiều việc tốt cho mọi người”. 

Cũng từ nghiên cứu, am tường chữ cổ Nôm Dao, ông Siệu còn nắm được những tri thức dân gian về cây thuốc, các vị thuốc Nam của người Dao để vận dụng vào cuộc sống hàng ngày. Từ hiểu biết của mình, ông cũng truyền dạy cho học trò, với mong muốn các em am hiểu về cây thuốc quý để có thể chữa bệnh cứu người.

“Đi học thầy Siệu, ngoài học chữ viết còn được thầy dẫn đi rừng, chỉ từng cây thuốc để mang về làm thuốc tắm và chữa bệnh cho mọi người”, anh Lý Láo Lở ở thôn Sả Séng cho biết.

Lớp học mùa Xuân của ông Tẩn Vần Siệu đã và đang góp phần bảo tồn nét văn hóa độc đáo của người Dao
Lớp học mùa Xuân của ông Tẩn Vần Siệu đã và đang góp phần bảo tồn nét văn hóa độc đáo của người Dao

Song song với việc truyền dạy chữ viết cổ Nôm Dao, ông Siệu còn dành nhiều thời gian nghiên cứu, sưu tầm và lưu giữ nhiều cuốn sách cổ của người Dao. Hiện, ông có hàng chục cuốn sách cổ, có những cuốn sách đã được lưu truyền hàng trăm năm, như cuốn “thông sâu” (thông thư) để xem ngày tốt, ngày xấu, ngày làm nhà, kết hôn; cuốn “Khoi tàn sâu” (Khai đàn cấp sắc) dày 300 trang viết về các nghi lễ cấp sắc cổ truyền; cuốn “Suất cành dung” (hát đối đáp giao duyên), tập hợp 13 dạng hát đối đáp giao duyên của đồng bào Dao đỏ…

“Hàng ngày, tôi vẫn dành thời gian để sao chép, bổ sung, biên soạn ra sách mới, dịch ra tiếng phổ thông. Mỗi khi kết thúc khóa học, thì tặng cho mỗi học trò một cuốn sách chép lại để khi về nhà, các cháu sẽ mang ra đọc, vừa có thêm kiến thức, vừa là để ôn luyện lại nét chữ Nôm Dao”, ông Siệu tâm sự.

Năm nay đã ngoài 60 tuổi, ông Siệu vẫn tâm huyết bảo tồn, gìn giữ, phát triển những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc. Mỗi mùa Xuân về, ông lại truyền dạy những kiến thức mình đã học cho các thế hệ con cháu. Với ông, đó cũng là niềm vui được cống hiến sức mình để gìn giữ, lưu truyền nét đẹp văn hoá truyền thống của dân tộc Dao. 

Năm 2020, ông Tẩn Vần Siệu vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể. Đây cũng là sự ghi nhận những công lao, nỗ lực không mệt mỏi của cá nhân ông trong việc bảo tồn, lưu giữ, truyền bá bản sắc văn hóa dân tộc

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Những năm qua, việc triển khai Dự án 6, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719), công tác bảo tồn, phát huy hiệu quả các nét đẹp văn hóa của đồng bào DTTS ở Cần Thơ đã tạo ra động lực quan trọng, ngày càng lan tỏa và đi vào thực chất.
Tin nổi bật trang chủ
Thanh Hóa tiêu hủy hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc

Thanh Hóa tiêu hủy hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc

Pháp luật - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa vừa phát hiện và xử lý một cơ sở kinh doanh tàng trữ gần 1,2 tấn thực phẩm đã bốc mùi hôi, không rõ nguồn gốc.
Công an tỉnh Phú Thọ phá đường dây kinh doanh đa cấp đang lôi kéo 200 người dự

Công an tỉnh Phú Thọ phá đường dây kinh doanh đa cấp đang lôi kéo 200 người dự "hội thảo"

Pháp luật - Minh Nhật - 2 giờ trước
Một đường dây kinh doanh đa cấp qua website https://tcis.ai và đồng tiền kỹ thuật số TCIS vừa bị công an triệt phá.
Ngân hàng Nhà nước cảnh báo trang website giả mạo có thể chiếm đoạt tài khoản ngân hàng

Ngân hàng Nhà nước cảnh báo trang website giả mạo có thể chiếm đoạt tài khoản ngân hàng

Tin tức - Minh Nhật - 2 giờ trước
Cục Công nghệ thông tin thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam(SBV) vừa phát đi cảnh báo về việc xuất hiện ít nhất hai trang web giả mạo cổng thông tin điện tử của cơ quan này, phát tán mã độc dưới dạng tệp tin APK, có nguy cơ chiếm đoạt tài khoản ngân hàng của người dùng.
Đội tuyển nữ Việt Nam dừng bước tại bán kết AFF Cup nữ 2025 sau trận thua U23 Australia

Đội tuyển nữ Việt Nam dừng bước tại bán kết AFF Cup nữ 2025 sau trận thua U23 Australia

Thể thao - Giải trí - Hoàng Quý - 6 giờ trước
Đội tuyển nữ Việt Nam vừa để thua U23 Australia với tỉ số 1-2 tại bán kết Giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 (AFF Cup nữ 2025), qua đó lỡ hẹn với trận chung kết và sẽ bước vào trận tranh hạng Ba cùng tuyển nữ Thái Lan.
Hạ gục Thái Lan, Myanmar góp mặt ở chung kết AFF Cup nữ sau 10 năm chờ đợi

Hạ gục Thái Lan, Myanmar góp mặt ở chung kết AFF Cup nữ sau 10 năm chờ đợi

Thể thao - Giải trí - Hoàng Quý - 6 giờ trước
Tại bán kết 1 giải bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 (AFF Cup nữ 2025), đội tuyển nữ Myanmar đã tạo nên bất ngờ lớn khi đánh bại Thái Lan với tỷ số 2-1. Chiến thắng này không chỉ đưa Myanmar vào chung kết sau 10 năm chờ đợi, mà còn đánh dấu bước tiến mới của bóng đá nữ quốc gia này trên đấu trường khu vực.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử

Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử

Tin tức - Thuý Hồng - 21:16, 16/08/2025
Sáng 16/8, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương Lạng Sơn tổ chức Chương trình Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử tỉnh Lạng Sơn năm 2025.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số trong tình hình mới

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số trong tình hình mới

Văn bản chính sách mới - Minh Anh - 20:40, 16/08/2025
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long vừa ký Quyết định số 1745/QĐ-TTg ngày 15/8/2025 ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới.
Cảnh giác với các trang giả mạo, lợi dụng Chương trình vận động ủng hộ Nhân dân Cuba

Cảnh giác với các trang giả mạo, lợi dụng Chương trình vận động ủng hộ Nhân dân Cuba

Xã hội - Minh Nhật - 19:58, 16/08/2025
Trang Facebook chính thức của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam có tên “Hội Chữ thập đỏ Việt Nam - Viet Nam Red Cross Society” phát đi cảnh báo về việc xuất hiện trang Facebook giả mạo, lợi dụng Hội Chữ thập đỏ Việt Nam và Chương trình vận động ủng hộ Nhân dân Cuba để cắt ghép hình ảnh, biến tướng thành hoạt động lừa đảo trục lợi.
TP. Hồ Chí Minh: Cấp xã, phường được bổ sung biên chế, nhưng phải bảo đảm nguồn thu

TP. Hồ Chí Minh: Cấp xã, phường được bổ sung biên chế, nhưng phải bảo đảm nguồn thu

Tin tức - Duy Chí - 17:17, 16/08/2025
Trước các kiến nghị của lãnh đạo các xã, phường về việc bổ sung biên chế các vị trí việc làm còn thiếu khuyết cán bộ lĩnh vực như: Thanh tra Xây dựng, Văn hoá Thể thao, Y tế, Quân sự… Đoàn công tác của UBND TP.Hồ Chí Minh đã khảo sát thực tế và trả lời kiến nghị của cơ sở.
Giải cứu 2 thiếu nữ bị “bắt cóc online”

Giải cứu 2 thiếu nữ bị “bắt cóc online”

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 16:00, 16/08/2025
Ngày 16/8, đại diện Công an thành phố Đà Nẵng cho hay vừa giải cứu thành công 2 trường hợp khỏi các đối tượng “bắt cóc online”.