Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cách bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao ở Minh An

Văn Hoa - 12:31, 23/09/2021

Dù chưa thành lập các câu lạc bộ (CLB), chưa mở các lớp bài bản chuyên nghiệp, tự túc kinh phí hoạt động, nhưng thời gian qua, tại các thôn, bản đồng bào dân tộc Dao ở xã Minh An, huyện Văn Chấn (Yên Bái) đã có nhiều nhóm nhỏ được thành lập như, nhóm học chữ Nôm Dao, nhóm văn nghệ, nhóm thêu, nhóm múa...; Với sự nỗ lực hoạt động của các nhóm này, đang góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc Dao.

Một lớp dạy chữ Nôm Dao ở Minh An
Một lớp dạy chữ Nôm Dao ở Minh An

Một xã có 7 nhóm bảo tồn văn hóa

Minh An có dân số hơn 4.000 người, với 67% là người Dao. Trong đó có 4/7 thôn, bản tập trung người Dao sinh sống. Dù chưa chính thức thành lập CLB, nhưng hiện nay, xã Minh An đang có 7 nhóm bảo tồn văn hóa đang hoạt động, thu hút khoảng 200 thành viên với nhiều thế hệ, lứa tuổi tham gia.

Những năm qua, các CLB thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt, luyện tập. Tất cả đều chung mục đích cùng nhau giữ gìn, bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc mình.  Để duy trì hoạt động, các nhóm đã tự đóng góp kinh phí.

Các hoạt động, các buổi sinh hoạt tập trung vào việc bảo tồn, lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc Dao, như: mở lớp truyền dạy chữ viết Nôm Dao, dạy những làn điệu dân ca, hướng dẫn những điệu múa truyền thống, cách thêu hoa văn thổ cẩm…Các lớp đều do các nghệ nhân ở địa phương tự nguyện truyền dạy miễn phí. 

Là người am hiểu văn hóa Dao, giỏi và tâm huyết với chữ Nôm Dao, nắm rõ từng nghi lễ thờ cúng, ông Dương Trung Vi đã sưu tầm, lưu giữ được nhiều sách cổ. Được sự động viên của các nghệ nhân, cùng với lòng nhiệt huyết, những năm gần đây, ông Vi cùng với một số nghệ nhân trong xã đã tự mở nhiều lớp học chữ Nôm Dao miễn phí cho lớp trẻ trong bản.

Theo ông Vi, vì chưa có bộ tài liệu giảng dạy bài bản, người dạy thường lấy tài liệu trong các bài cúng để dạy cách đọc, cách viết, giải nghĩa chữ Nôm Dao. Chữ Nôm Dao là loại chữ khó viết, khó học, nên đòi hỏi người tham gia học phải kiên trì, chịu khó. Những người dạy và học đều tranh thủ vào các buổi tối. Mỗi lớp học thường kéo dài 2 - 3 năm thì mới có thể đọc thông viết thạo. Ngoài tham gia lớp học, các học viên còn thường xuyên đi theo các thầy tham gia các lễ như tết nhảy, lễ cấp sắc để học từ thực tiễn.

Với người Dao ở xã Minh An, gìn giữ bản sắc văn hóa là thể hiện tình yêu dân tộc. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)
Với người Dao ở xã Minh An, gìn giữ bản sắc văn hóa là thể hiện tình yêu dân tộc. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)

Trân trọng và tự hào bản sắc văn hóa

Bên cạnh  những nỗ lực bảo tồn chữ Nôm Dao, đồng bào luôn ý thức giữ gìn những nét văn hóa truyền thống, nhất là trang phục truyền thống. Phụ nữ người Dao ở xã Minh An đã lập thành các nhóm nhỏ tại các thôn, bản, những lúc rảnh rỗi hay buổi tối, các bà, các chị lại cùng nhau ngồi thêu cho mình và người thân những bộ trang phục truyền thống, đồng thời truyền dạy cho lớp trẻ.

Bà Triệu Thị Duyên sinh ra và lớn lên ở xã Minh An. Từ bé, bà đã được mẹ dạy cách thêu. Lớn lên bà đi học và trở thành cô giáo. Những năm tháng là giáo viên đứng trên bục giảng, nhưng bà vẫn không quên và vẫn tự tay thêu cho mình và người thân những bộ quần áo người Dao. Sau khi nghỉ chế độ, ngoài thêu trang phục cho gia đình, bà còn dành nhiều thời gian truyền dạy lại cho lớp trẻ.

Tôi cảm thấy mình cần phải có trách nhiệm với dân tộc mình. Mình biết thêu, mình phải dạy lớp trẻ thêu để truyền đời này sang đời khác, nếu không lớp già qua đi sẽ không còn ai biết thêu. Việc thêu hoa văn của người Dao cần phải lưu giữ, để có được những bộ trang phục đúng truyền thống người Dao, để tham dự các ngày lễ, ngày tết thể hiện sắc màu dân tộc mình…”, bà Duyên bộc bạch.

Văn hóa, văn nghệ cũng là món ăn tinh thần không thể thiếu được trong đời sống của đồng bào Dao nơi đây. Mỗi khi rảnh rỗi, các nghệ nhân người Dao ở xã Minh An lại tập trung tại Nhà văn hóa, cùng sưu tầm và ôn lại những bài dân ca cổ để hát mỗi khi tết đến Xuân về, hay dịp lễ cấp sắc, lễ vào nhà mới, đám cưới…

Các nghệ nhân còn sáng tác lời mới có nội dung ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương đất nước đổi mới, lao động sản xuất mùa vụ, ca ngợi tình bạn, tình yêu đôi lứa, lời răn dạy ... Những câu hát dân ca Dao thường giản dị, mộc mạc nhưng đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào Dao.

Những buổi sinh hoạt thêu hoa văn trên thổ cẩm giúp những phụ nữ Dao thêm gắn kết, xóa tan mệt mỏi sau buổi lao động vất vả
Những buổi sinh hoạt thêu hoa văn trên thổ cẩm giúp chị em phụ nữ Dao thêm gắn kết, xóa tan mệt mỏi sau buổi lao động vất vả

Đứng trước nguy cơ bị mai một bởi nhiều người không còn biết hát, một số nghệ nhân người Dao ở xã Minh An đã họp bàn tổ chức truyền dạy cho lớp trẻ. Đội văn nghệ các thôn, bản thường xuyên tổ chức theo nhóm, phân công nghệ nhân biết hát, biết điệu múa truyền thống để truyền dạy cho các thành viên về các làn điệu páo dung, tộ dung, một số điệu múa truyền thống như múa chuông, múa bắt ba ba, múa kiếm, múa đao...

Nhờ đó mà những năm gần đây, nhiều người trẻ tuổi đã biết hát dân ca, những điệu múa truyền thống dân tộc Dao. Và, ngoài biểu diễn trong lễ cấp sắc, đám cưới, vào nhà mới, những điệu hát, bài múa còn được đem đến các hội thi nghệ thuật quần chúng hay biểu diễn phục vụ các ngày lễ lớn, ngày tết tại địa phương.

Để công tác bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Dao thêm hiệu quả hơn, UBND xã Minh An đã phân công ông Dương Đức Tơ, nguyên Bí thư Đảng ủy, nay là Chủ tịch Hội người Cao tuổi xã Minh An phụ trách việc bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Dao ở Minh An.

Ông Tơ cho biết: "Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ đề nghị cấp ủy, chính quyền địa phương tạo điều kiện cho đồng bào Dao ở đây thành lập các CLB như: CLB múa, hát Dao; CLB thêu văn hoa thổ cẩm; CLB yêu thích chữ Nôm Dao… Đặc biệt, được sự quan tâm của UBND tỉnh Yên Bái, tới đây sẽ mở lớp dạy chữ Nôm Dao tại xã, chúng tôi sẽ vận động tất cả các lứa tuổi và phụ nữ tham gia lớp học này". 

Có thể thấy rằng, phong trào gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống của người Dao ở xã Minh An thể hiện niềm tự hào dân tộc, ý thức trách nhiệm trong gìn giữ bản sắc văn hóa. Đây là yếu tố quan trọng, giúp người Dao bảo tồn, mãi lưu truyền được mạch nguồn văn hóa-  tài sản quý báu của cha ông đến thế hệ mai sau.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Bảo tồn và phát huy giá trị di tích đền tháp Po Ramê

Bảo tồn và phát huy giá trị di tích đền tháp Po Ramê

Là ngôi tháp cuối cùng của người Chăm được xây dựng bằng chất liệu gạch nung còn bảo tồn nguyên vẹn, đền tháp Po Ramê không chỉ là di sản kiến trúc độc đáo mà còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng gắn bó mật thiết với đời sống cộng đồng Chăm. Việc bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa và phục dựng các lễ hội truyền thống tại đây đang được triển khai gắn với phát triển du lịch theo Dự án 6 của Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021–2030.
Tin nổi bật trang chủ
Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Thách thức mới trên tinh thần ham học của người Dao (Bài cuối)

Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Thách thức mới trên tinh thần ham học của người Dao (Bài cuối)

Dù đã trải qua bao thế hệ, dòng suối hiếu học của người Dao vẫn không ngừng tuôn chảy, từ mái nhà tranh vang tiếng ê a kinh Nôm, đến giảng đường đại học rộn ràng bước chân người trẻ. Nhưng ở thế kỷ XXI, tinh thần ham học ấy đang đối diện với những thử thách chưa từng có. Trước những giá trị cũ dần mai một, môi trường sống thay đổi, thế hệ trẻ người Dao - đặc biệt là Gen Z - đứng giữa ngã ba thời đại: tiếp nối hay đứt đoạn? hội nhập hay tan loãng? Và để truyền thống ham học tập của dân tộc không sụp đổ, điều gì là then chốt?
Lễ hội Mừng lúa mới của dân tộc Xtiêng

Lễ hội Mừng lúa mới của dân tộc Xtiêng

Media - PV - 1 giờ trước
Dân tộc Xtiêng còn có nhiều tên gọi khác, như: Điêng, Xa Điêng, Xơ Điêng, Xa Chiêng, là dân tộc sinh sống lâu đời ở vùng Trường Sơn - Tây Nguyên và miền Đông Nam bộ.
Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Phóng sự - Mỹ Dung - 2 giờ trước
Giữa trập trùng núi rừng huyện Tiên Yên (Quảng Ninh), đồng bào Sán Chỉ xã vùng cao Đại Dực đang viết nên câu chuyện mới cho vùng đất nghèo khó, với nhiều thay đổi ấn tượng từ nhận thức đến hành động. Đặc biệt là việc gìn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần cho sự phát triển bền vững tại vùng cao nơi đây.
“Tôi luôn nhớ mãi lời Bác dạy”

“Tôi luôn nhớ mãi lời Bác dạy”

Phóng sự - Thanh Hải - 2 giờ trước
Đời người, có những ký ức không thể nào quên, như là động lực, là niềm tin, là tự hào, là hãnh diện mãi mãi. Khoảnh khắc gặp Bác, khi thì ở Phủ Chủ tịch, khi lại ở quê nhà… với một cụ bà đã vượt qua hơn một thế kỷ cuộc đời, là tất cả như thế. Cụ là Nguyễn Thị Thức, 106 tuổi, ở làng Hồng Lĩnh, xã Hậu Thành, Yên Thành (Nghệ An).
70 năm nhìn lại cuộc chia tay lịch sử tại Cảng Quy Nhơn

70 năm nhìn lại cuộc chia tay lịch sử tại Cảng Quy Nhơn

Tin tức - T.Nhân - N.Triều - 2 giờ trước
Tối 16/5, tại quảng trường Nguyễn Tất Thành, Tp. Quy Nhơn, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 70 năm hoàn thành việc chuyển quân tập kết ra Bắc của cán bộ, chiến sĩ, đồng bào và học sinh miền Nam (16/5/1955 - 16/5/2025). Đây là dịp để ôn lại một chặng đường lịch sử hào hùng, nơi hàng vạn cán bộ, chiến sĩ, đồng bào miền Nam rời quê hương trong niềm tin “ra đi để trở về”, góp phần làm nên thắng lợi vẻ vang của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Khánh Hòa: Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo năm 2025

Khánh Hòa: Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo năm 2025

Dân tộc - Tôn giáo - T.Nhân - H.Trường - 2 giờ trước
Ngày 16/5, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo năm 2025. Tham dự hội nghị có hơn 50 đại biểu là chức sắc, chức việc, nhà tu hành đại diện các tổ chức tôn giáo.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Ý nghĩa chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” tại xã biên giới của Long An

Ý nghĩa chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” tại xã biên giới của Long An

Nhịp cầu nhân ái - Tào Đạt - Sa Rây - 2 giờ trước
Ngày 16/5, tại xã Bình Thạnh (huyện Mộc Hóa, tỉnh Long An), Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) tỉnh Trà Vinh và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Trà Vinh phối hợp với Hội LHPN tỉnh Long An và Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh Long An đã tổ chức Chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” năm 2025.
Các nạn nhân bị thương vụ sạt lở tại huyện Phong Thổ đang được điều trị tích cực

Các nạn nhân bị thương vụ sạt lở tại huyện Phong Thổ đang được điều trị tích cực

Thời sự - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Vụ sạt lở tại công trường thi công thủy điện Tả Páo Hồ 1A, thuộc bản Lản Nhì Thàng, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu đã làm 05 người mất tích và 04 người bị thương. Hiện, các nạn nhân bị thương đang được điều trị tích cực tại Bệnh viên Đa khoa tỉnh Lai Châu.
Xác định danh tính các nạn nhân mất tích vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Xác định danh tính các nạn nhân mất tích vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Thời sự - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Vụ sạt lở đất tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, thuộc bản Lản Nhì Thàng, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, ngày 16/5 làm 9 người bị thương và mất tích.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Media - BDT - 3 giờ trước
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Ánh sáng từ bi lan tỏa nơi vùng cao A Lưới

Ánh sáng từ bi lan tỏa nơi vùng cao A Lưới

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Minh Ngọc - 23:08, 16/05/2025
Không chỉ làm tốt Phật sự, nhiều tăng ni và Phật tử Phật giáo ở A Lưới, TP. Huế còn chung tay với chính quyền và các ban ngành đoàn thể làm tốt công tác xóa đói giảm nghèo, xóa nhà tạm, nhà dột nát giúp đồng bào DTTS miền biên giới ngày càng no ấm hơn.