Lào Cai: Tập trung phát triển bền vững sản phẩm quế

Cây quế được đồng bào dân tộc Dao đưa vào trồng trên địa bàn tỉnh Lào Cai cách đây gần 50 tại một số xã vùng thấp thuộc các huyện: Bắc Hà, Văn Bàn, Bảo Yên, Bảo Thắng. Đến nay, cây quế đã và đang được trồng tại 100/152 xã, phường, thị trấn trong tỉnh với tổng diện tích đạt trên 53.300 ha; trong đó, vùng trọng điểm quế tại các huyện vùng thấp của tỉnh là 48.582 ha. Doanh thu từ quế toàn tỉnh đạt khoảng 600 tỷ đồng...

Hàng năm, sản lượng trung bình toàn tỉnh Lào Cai thu 5.100 tấn vỏ khô, 51.000 tấn cành lá. Con số này dự báo sẽ tăng dần trong những năm tới do diện tích quế đến tuổi khai thác tăng (đến năm 2030 mỗi năm Lào Cai có khoảng 4.000 ha quế được khai thác trắng, chưa kể sản lượng khai thác tỉa thưa bình quân là 24.000 tấn/năm...).

Qua việc rà soát, lấy mẫu đã xác định hàm lượng và chất lượng tinh dầu quế Lào Cai đứng thứ ba trong cả nước. Hiện nay, đối với sản phẩm vỏ quế chế biến thành các sản phẩm quế thanh, quế ống điếu, bột quế, quế ống sáo... tuy nhiên chỉ ở mức độ là đơn vị trung gian để xuất khẩu sản phẩm sơ chế. Thị trường tiêu thụ vỏ quế chủ yếu là Ấn độ, Trung Quốc...

Đối với tinh dầu quế, 85% sản lượng tinh dầu quế của tỉnh được xuất bán ra thị Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản... Một phần nhỏ khoảng 15% tấn tinh dầu quế được tiêu dùng trong nước. Việc phát triển vùng nguyên liệu quế của tỉnh cơ bản đã gắn liền với hệ thống cơ sở chế biến gồm 9 nhà máy và 1 hợp tác xã. Công suất thiết kế của các cơ sở chế biến dao động từ 60 -120 tấn tinh dầu quế/năm/1 nhà máy. Sản lượng tinh dầu quế của tỉnh hàng năm đạt 350 - 400 tấn tinh dầu/năm...

Tuy nhiên, thực tế hiện nay việc phát triển chuỗi giá trị quế còn chưa tương xứng với tiềm năng và kỳ vọng của tỉnh. Diện tích quế phát triển nhanh, nhưng tràn lan chưa theo quy hoạch; một số nơi trồng ra ngoài vùng sinh thái dẫn đến quế phát triển chậm, kém chất lượng hiệu quả không cao. Diện tích rừng quế đạt tiêu chuẩn quế hữu cơ còn chiếm tỷ lệ thấp...

Việc chế biến chủ yếu là chiết xuất tinh dầu quế từ cành lá, trong khi đó giá trị lớn nhất của sản phẩm quế là từ vỏ quế (chiếm 70%) chưa được các doanh nghiệp chú trọng đầu tư. Các danh nghiệp đầu tư chế biến sản phẩm quế hiện nay chủ yếu là chiết xuất tinh dầu quế từ cành lá, trong khi đó giá trị lớn nhất của sản phẩm quế là từ vỏ quế (chiếm 70%) chưa được các doanh nghiệp chú trọng đầu tư... Mẫu mã sản phẩm quế chưa đẹp, chưa đáp ứng nhu cầu thị trường, đặc biệt là thị trường nước ngoài; chưa có những doanh nghiệp đầu tầu trong chế biến sản phấm quế có quy mô lớn. Thị trường tiêu thụ sản phẩm quế chưa được mở rộng...

Nghị quyết số 10-NQ/TU của Tỉnh ủy Lào Cai về Chiến lược phát triển nông nghiệp hàng hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, xác định hình thành vùng trồng quế tập trung, theo hướng sản xuất hàng hóa, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Tập trung phát triển chuỗi sản phẩm quế hữu cơ mang thương hiệu sản phẩm quốc gia; từng bước vươn ra thị trường thế giới và trở thành mặt hàng nông lâm sản xuất khẩu chính; gắn phát triển vùng nguyên liệu quy mô tập trung sản xuất theo tiêu chuẩn... Tập chung xây dựng thương hiệu quế Lào Cai, đến năm 2025 có 30% sản phẩm quế được công nhận hữu cơ. Đến năm 2050, có trên 50% sản phẩm quế đạt chứng nhận hữu cơ và được quản lý trên hệ thống xác thực số (QRS).

Tại hội thảo, các đại biểu đến từ các Viện nghiên cứu, Trường Đại học Nông lâm - Đại học Thái Nguyên, các địa phương trồng quế trong và ngoài tỉnh đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm nâng cao giá trị sản phẩm quế cũng như đẩy mạnh việc mở rộng thị trường tiêu thụ…