Bài 1: Mô hình câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật dân gian ở Đam Rông
Đam Rông là huyện có tỷ lệ đồng bào DTTS đông, chiếm khoảng 65,7% dân số của huyện, với 30 dân tộc. Mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa, phong tục tập quán, lễ hội riêng, tạo nên tính đa dạng và phong phú trong không gian văn hóa chung của huyện Đam Rông... Đặc biệt, Mô hình Câu lạc bộ (CLB) Văn hóa nghệ thuật dân gian đã góp phần lưu giữ, trao truyền, phát huy các giá trị truyền thống của các dân tộc...
Duy trì hoạt động văn hoá nghệ thuật truyền thống giúp gắn kết Nhân dân trong cộng đồngSau 20 năm hình thành và phát triển, đời sống Nhân dân ở Đam Rông đang ngày càng được nâng cao. Bên cạnh các chính sách phát triển kinh tế, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao diễn ra sôi nổi và trở thành món ăn tinh thần bổ ích, thu hút đông đảo các tầng lớp Nhân dân tham gia; đồng thời, góp phần quảng bá và thu hút khách du lịch đến địa phương...
Những năm trước, do tác động của mặt trái kinh tế thị trường và văn hóa hiện đại, các loại hình văn hóa truyền thống và không gian văn hóa truyền thống đang bị mất dần trong đời sống cộng đồng các DTTS ở Lâm Đồng nói chung và Đam Rông nói riêng. Các di sản văn hóa phi vật thể, đặc biệt là di sản văn hóa - nghệ thuật truyền thống như: Các làn điệu dân ca, dân nhạc, các vũ điệu dân gian đang có nguy cơ mai một, thất truyền. Không gian tổ chức các hoạt động văn hóa - nghệ thuật dân gian như cồng chiêng dần bị thu hẹp, các nghi lễ truyền thống không còn được duy trì.
Các loại nhạc cụ như: Chiêng, cồng, trống và các loại nhạc cụ dân gian truyền thống khác... một số bị hư hỏng, không còn khả năng sử dụng, chưa được cộng đồng quan tâm giữ gìn... Nhiều bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp, tiêu biểu của một số dân tộc chưa được duy trì, phát huy. Còn rất ít nghệ nhân người DTTS tại địa bàn có hiểu biết hoặc lưu giữ tư liệu về phong tục tập quán, văn hóa truyền thống của địa phương…
Huyện ủy Đam Rông đã ban hành Chỉ thị số 27-CT/HU, ngày 9/8/2023 “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục, thể thao trên địa bàn huyện Đam Rông”, có tác động mạnh mẽ đến chính quyền và các tầng lớp Nhân dân trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống văn hóa trong cộng đồng các dân tộc tại địa phương.
Các CLB văn hóa - văn nghệ dân gian truyền thống đã được thành lập. Các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống được khai thác và phát huy. Các CLB không chỉ làm phong phú thêm đời sống tinh thần cho người dân, mà còn tác động hiệu quả đến công tác bảo tồn và trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống trong cộng đồng các dân tộc, đặc biệt đối với thế hệ trẻ.
Đến nay, trên địa bàn huyện Đam Rông đã có hơn 30 CLB văn hóa, văn nghệ dân gian với trên 400 hội viên đang hoạt động. Từ việc thành lập các CLB văn nghệ, văn hóa dân gian đã thu hút nhiều em nhỏ đam mê, tham gia tập luyện như cồng chiêng, múa xoang, hát dân ca... và trở thành thế hệ giữ lửa cho phong trào văn hóa - văn nghệ tại địa phương…
Chính quyền địa phương cũng phối hợp lồng ghép các nội dung tuyên truyền, tổ chức các kỳ liên hoan, hội diễn văn nghệ quần chúng..., góp phần thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, vừa tạo phong trào thu hút sự tham gia của các tầng lớp Nhân dân vừa tạo sự đoàn kết trong các khu dân cư…
... thắt chặt tình đoàn kết, tạo nên sự thấu hiểu, đồng thuậnĐiển hình là CLB Văn hóa cồng chiêng gắn với phát triển du lịch của đồng bào dân tộc M’Nông tại thôn Đạ Nhinh, xã Đạ Tông. CLB đã hoạt động nhiều năm trước, do ông Ya Cát Tư (75 tuổi) khởi xướng và duy trì theo hướng bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Bà con trong CLB thường xuyên tập trung tập luyện vào những lúc rảnh rỗi. CLB tham gia phục vụ các sự kiện của địa phương và giao lưu với các tổ chức, đoàn khách đến tham quan du lịch, cũng như giao lưu văn hóa ẩm thực truyền thống...
Ông Ya Cát Tư cũng hàng chục năm khảo cứu, thu thập thông tin, lưu giữ nhiều tư liệu quý về văn hóa dân gian vật thể và phi vật thể của dân tộc Mnông với mong muốn con cháu biết, hiểu và yêu nét đẹp truyền thống độc đáo của dân tộc mình...
Riêng trong năm 2024, huyện Đam Rông đã tổ chức nhiều sự kiện tiêu biểu, nhằm lan toả các giá trị, bản sắc văn hóa dân gian của các dân tộc trong huyện, như: Tổ chức tái hiện Lễ hội Cầu mưa (Nhô Dơng) của đồng bào Cơ Ho tại xã Đạ Long; phục dựng tái hiện Lễ Cưới xin (Lèh Tàm Bau) của dân tộc Mnông tại xã Đạ Tông; Ngày hội văn hóa, Thể thao các dân tộc và Lễ hội Cồng chiêng huyện Đam Rông lần thứ II - năm 2024... Các sự kiện này cũng nhằm quảng bá nét văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc, thu hút du khách đến với huyện Đam Rông ngày một tăng...
... lồng ghép các nội dung tuyên truyền chủ trương, chính sách đến Nhân dânCác CLB văn hóa dân gian tích cực tham gia biểu diễn ở nhiều hội nghị, sự kiện do các cấp tổ chức và các chương trình giao lưu giữa các câu lạc bộ; góp phần động viên và thu hút Nhân dân trên địa bàn huyện tham gia sinh hoạt CLB, giúp người dân hình thành ý thức bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa của dân tộc mình, trong việc bảo tồn, phát huy, hạn chế mai một giá trị di sản văn hóa truyền thống...
Chính quyền huyện Đam Rông cũng đang xây dựng Đề án “Khu bảo tồn và hoạt động văn hóa các DTTS gốc Tây Nguyên huyện Đam Rông”. Sau khi đề án được triển khai sẽ có tác động tích cực trong đầu tư, sử dụng cơ sở vật chất và hạ tầng của “Khu bảo tồn và hoạt động văn hóa các DTTS gốc Tây Nguyên huyện Đam Rông”, nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc của huyện Đam Rông...
(Còn nữa)
