Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Hoa văn cũng biết kể chuyện

Lam Anh - 17:59, 14/05/2022

Thật khó có thể hiểu hết được ý nghĩa biểu đạt trong hoa văn trang trí của người Mông. Đồng bào Mông dùng ý nghĩa của những họa tiết hoa văn để gửi gắm những tình cảm yêu thương lứa đôi, để báo tin cho họ hàng về cuộc sống thường nhật của mình...

Vẽ hoa văn trên vải thổ cẩm của người Mông, tỉnh Hà Giang
Vẽ hoa văn trên vải thổ cẩm của người Mông, tỉnh Hà Giang

Hoa văn của người Mông được hình thành qua những câu chuyện rất đỗi giản dị, mộc mạc nhưng tất cả những câu chuyện đó lại chứa đựng một triết lý nhân sinh cao cả. Xa xưa, khi “đất đai thật rộng lớn, con người thì ít, sinh vật thì nhiều. Những con vật lại dẫm đạp, phá hoại mùa màng của người Mông”, vì thế đồng bào đã nghĩ ra và thêu những hoạ tiết mang dấu ấn của những con vật ấy, những dấu chân voi, chân chuột, những móng lợn, để cùng nhắc nhở nhau thuần phục những con vật hoang dã trở thành bè bạn, thành những vật nuôi hữu ích trong nhà...

Biểu tượng 2 chú ốc sên luôn sóng đôi trong hoa văn của người Mông.
Biểu tượng 2 chú ốc sên luôn sóng đôi trong hoa văn của người Mông.

Ngày xưa cả người Mông Trắng và người Mông Hoa đều lấy hình tượng “con ốc sên” làm hình tượng chủ đạo trong thêu thùa trên áo, váy ... chính là để cầu mong một cuộc sống tốt tươi no ấm hơn. Đồng bào Mông cũng thêu hình xoắn ốc để thể hiện guồng quay của cuộc sống, sự lặp lại làm cho ta có cảm tưởng mọi vật dường như còn đó nhưng thật ra tất cả đã qua đi...

Hình ảnh thêu của đôi ốc sên là sự biểu hiện của cuộc sống lứa đôi, người Mông quan niệm “muốn sống tốt phải luôn có đôi, có như vậy thì cuộc sống mới hạnh phúc và cháu con đông đủ. 

Biểu tượng hoa văn mặt trời (giữa) thêu trên tạp dề của đồng bào Mông.
Biểu tượng hoa văn mặt trời (giữa) thêu trên tạp dề của đồng bào Mông.

Hoa văn trang trí trên váy của người Mông rất cầu kì. Những ô trang trí, những đường diềm hình chữ nhật, chữ đinh, chữ công, được chuyển biến hết sức phong phú đa dạng, kết hợp với các ô hình quả trám, hoặc tam giác có các đường viền hình gẫy khúc trong các thể bố cục khác nhau, lúc thẳng đứng, lúc nằm ngang tạo cho các hoa văn sự linh hoạt. Những hoạ tiết biểu hiện cho sự biến chuyển của mặt trời, thời tiết, không gian và thời gian.

Người Mông thường sống trên những rẻo núi cao, nhiệt độ thường thấp, nhiều sương mù, nên màu sắc còn biểu trưng cho sự ấm áp, no đủ và khát vọng một cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.

Biểu tượng của sấm, chớp được thể hiện hoa văn hình rau dớn ở dưới gấu váy, đó là hai hình tròn có chung nếp tuyến chéo, thể hiện tín ngưỡng cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng thuận lợi. Ở nhiều dạng mô típ hoa văn trên nền vải, rồng là đường zích zắc ở giữa là các chấm biểu thị con mắt và có các xoắn ốc.

Các biểu tượng hoa văn gắn liền với cuộc sống như hình ảnh hoa đào, hình tượng thuộc lĩnh vực âm dương ở trên các mô típ hoa văn là các bông cúc, phổ biến nhất vẫn là các hình chữ thập + , chữ X. Với người Mông ở Bắc Hà, Lào Cai các hình tượng này là sừng trâu-con vật gắn với nhà nông. Con trâu là biểu tượng gắn với sự vận hành của mặt trăng, biểu hiện cho sự âm dương đối đãi, cho sự phát sinh và phát triển. Dạng mô típ này thường thấy trên y phục và trên mũ trẻ em người Mông…

Hoa văn chữ + và X xen giữa hoa văn ốc sên.
Hoa văn chữ + và X xen giữa hoa văn ốc sên.

Đồng bào Mông cũng tin hoa văn đẹp sẽ giúp liên hệ với thần linh, mời gọi tài thần, hỷ thần, phúc thần đến với gia đình ban phát điềm lành, xua tan điều dữ. Mỗi họa tiết cũng đáp ứng nhiều điều ước mong. Chẳng hạn như viên kim cương, hình vuông ý chỉ bàn thờ ông bà trong nhà cho sự bảo vệ của tổ tiên trước con cháu. Con hổ, con rồng tượng trưng cho quyền lực cao sang. Con rết lại thể hiện chủ nhân sở hữu hoa văn đó được mọi người kính trọng và đi kèm là tài chữa bệnh. Lưỡi câu cho cô gái lấy được chồng tốt. Hình tam giác, cái răng, vảy cá, hàng rào giúp lưu giữ linh hồn tốt, xua đuổi tà ma.

Ngôi sao tám cánh biểu tượng của bát tinh cát tường. Cùng nhiều vật chỉ vũ trụ, mặt trời, thời tiết, không gian và thời gian mong ước trời an vật thịnh, mùa màng bội thu.

Chiếc váy với nhiều họa tiết hoa văn chứa đựng những câu chuyện của đồng bào Mông.
Chiếc váy với nhiều họa tiết hoa văn chứa đựng những câu chuyện của đồng bào Mông.

Người Mông nặng tình với cây lanh là thế, và hoa lanh cũng đã đi vào họa tiết thêu của đồng bào Mông như một biểu tượng của sự nhớ nhung, của người phụ nữ Mông mỗi lúc lên nương không có chồng, con bên cạnh, chỉ có những cánh hoa lanh làm bạn.

Người Mông rất hay sử dụng họa tiết hạt xèo, bởi đây chính là biểu tượng của sự cứu đói, “Hạt xèo rất dễ mọc, đất xấu cũng mọc khỏe, cuộc sống người Mông sẽ được no ấm...”. Còn với hoa văn vai trâu, hoa văn răng bừa, người Mông luôn nhắc nhở nhau phải trân trọng, phải gìn giữ những công cụ đã giúp mình trong lao động sản xuất hàng ngày...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.