Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đỉnh cao nghệ thuật trên trang phục người Xá Phó

Lam Anh (t/h) - 12:07, 06/12/2021

Với sự tinh tế trong tâm hồn và đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ Xá Phó đã dệt nên những bộ trang phục đẹp, mang bản sắc riêng. Qua cách trang trí trên trang phuc, cho thấy người phụ nữ Xá Phó đã đạt đỉnh cao của nghệ thuật trang trí, tạo hình và bố cục hoa văn.

Sự hài hòa giữa các họa tiết thêu kết hợp với cườm qua bàn tay khéo léo của phụ nữ Xá Phó
Sự hài hòa giữa các họa tiết thêu kết hợp với cườm qua bàn tay khéo léo của phụ nữ Xá Phó


Trang phục của người Xá Phó không chỉ có độ bền cao mà còn mang nhiều giá trị thẩm mỹ. Áo, váy của của đồng bào được làm bằng vải bông, được ghép ngang từng khúc, mỗi khúc là một kiểu họa tiết với cách pha màu khác nhau.

Trang phục của phụ nữ Xá Phó

Trên thân áo có đính các dải hạt cườm, cùng với đó là nhiều nét hoa văn độc đáo mang giá trị thẩm mỹ cao. Những hoa văn này được phân bố khá đồng đều ở cả váy và áo. Hoa văn chủ yếu mang gam màu đỏ, trắng và xanh nổi bật trên nền chàm.

Sắc màu trang phục cổ truyền của phụ nữ Xá Phó
Sắc màu trang phục truyền thống của phụ nữ Xá Phó

Đối với chiếc áo (tiếng Xá Phó là khợtolo), hoa văn tập trung trang trí ở 2 cánh tay và trước ngực. Trước ngực được đính mười hàng hạt cườm (gọi là am ché) dọc theo thân áo, xung quanh cũng là những hoa văn hạt cườm được đính theo hình hoa thị.

Hạt cườm được trang trí rất cầu kỳ, thường được làm bằng tơ của cây giang nên có độ bền rất cao , tiếp đó là các hoa văn màu da con trăn (a nơ mạ) hay đường trâu đi (nhờng ga mạ), ở giữa là những hoa văn hình tam giác hay hình thoi có màu trắng, xanh, đỏ.

Đường viền xung quanh (nhạc kờ té) được phụ nữ Xá Phó thêu rất cầu kỳ, tượng trưng cho rễ của cây đa (nhu mạ). Hai bên cánh tay có nhiều loại hoa văn khác nhau, là những sọc ngang tay áo, chạy dọc theo ống tay được thêu nổi trên nền áo chàm đen với sự phối màu hài hòa. Viền tay được thêu theo hình tượng chân của con thạch thùng, của chim cá dưới nước.

Khi rời khỏi nhà phụ nữ Xá Phó luôn mang theo bên mình chiếc túi có thêu hoa văn
Khi rời khỏi nhà phụ nữ Xá Phó luôn mang theo bên mình chiếc túi có thêu hoa văn

Váy của phụ nữ Xá Phó được thiết kế hơi có độ xoè ở phía dưới để người mặc có thể dễ dàng di chuyển khi bước đi hay làm việc.

Trên nền chiếc váy chàm màu xanh đen, hoa văn được tách ra làm 2 khối rõ rệt. Trên đầu váy thường là hoa văn đồi núi (di a mơ pớ khơ phạ) và hoa văn dao đỏ, phần chân váy là mảng hoa văn dày đẹp như dòng nước chảy (hi po kho), con sâu róm (a giá) và hoa văn hình cây thông có màu trắng được thêu trang trí ngay bên trên.

Những hoa văn này là hình tượng rất đỗi gần gũi, quen thuộc với môi trường sống và sinh hoạt hằng ngày của bà con. Vì áo của người Xá Phó ngắn, không che kín cạp váy nên có thêm giải thắt ngoài cạp, gọi là di hị (tức dây lưng). Dây lưng được dệt bằng vải bông và nhuộm màu xanh.

Trong trang phục truyền thống của phụ nữ Xá Phó, ngoài váy và áo còn có chiếc khăn quấn đầu đi kèm với một dải khăn được thêu nhiều hình hoa văn với đa dạng sắc màu dùng để quấn bên ngoài chiếc khăn vấn, góp phần điểm tô thêm nét đẹp tinh tế và độc đáo cho bộ trang phục của người Xá Phó.

Đi kèm với bộ y phục là đồ trang sức như vòng cổ bạc, vòng tai, vòng tay đeo trên mình tạo dáng cho người mặc, nhất là trong những ngày lễ, tết, hội hay đám cưới...khi chị em phụ nữ diện trang phục trông họ rất rực rỡ.

Chị Lý Thị Ngay - Chủ nhiệm Câu lạc bộ thổ cẩm Xá Phó ở thôn Nậm Kéng, xã Nậm Sài, TX. Sa Pa, tỉnh Lào Cai đang truyền nghề cho cô con gái
Chị Lý Thị Ngay - Chủ nhiệm Câu lạc bộ thổ cẩm Xá Phó ở thôn Nậm Kéng, xã Nậm Sài, TX. Sa Pa, tỉnh Lào Cai đang truyền nghề cho cô con gái

Trang phục nam giới

Bộ trang phục nam Xá Phó gồm có: Khăn, áo, quần, thắt lưng đều được làm thủ công bằng tay, với chất liệu là vải bông tự dệt, tự thêu có nhuộm chàm đen.

Áo chỉ có một kiểu độc nhất là nền áo màu chàm đen, xẻ ngực không cài cúc, xẻ tà hai bên sườn có trang trí hoa văn. 

Lưng áo được đính hạt cườm kép theo hình chữ “thập”. Cổ tay áo cũng được trang trí hoa văn hình cây cỏ, hình chữ vương và các đường viền được khâu hết sức cẩn thận, viền tay áo được nẹp thêm một viền vải màu khác với màu nền của áo để cho các sợi áo không bị bung ra khi lao động.

Trang phục nam giới đồng bào Xá Phó
Trang phục nam giới người Xá Phó

Thân áo không có cổ bẻ hay tròn cao như một số dân tộc khác mà nó được khoét hơi hơi sâu và được viền bằng một viền vải hoa nhỏ.

Quần của nam giới Xá Phó là kiểu quần chân què, được may theo kiểu quần đũng chéo, kéo từ cạp xuống hai bên tạo thành ống quần. Cạp rời  cắt ở phía ngoài sau đó mới ghép vào thân quần. Cạp không luồn chun nên khi mặc phải dồn về một phía và giắt sang một bên sau đó buộc dải rút. Ống quần rộng, mép ống được gấp vào trong bằng một đường nẹp nhỏ.

Khăn được làm bằng nột mảnh vải đen có chiều dài 140cm, rộng 12cm, khi quấn gấp đôi theo chiều dọc của khăn và quấn như kiểu khăn xếp của người Kinh.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lên Tuyên Quang, lạc bước trong sắc màu chợ phiên

Lên Tuyên Quang, lạc bước trong sắc màu chợ phiên

Các xã vùng Tây Bắc của tỉnh Tuyên Quang không chỉ hấp dẫn bởi vẻ đẹp ruộng bậc thang mùa lúa chín, mà còn bởi những phiên chợ rộn ràng, nơi hội tụ phong tục, tập quán của nhiều dân tộc. Một trong những không gian văn hóa đầy sắc màu và cuốn hút ấy là chợ phiên Hoàng Su Phì.
Tin nổi bật trang chủ
Tây Ninh cần bổ sung đủ nhân sự lĩnh vực dân tộc, tôn giáo trong vận hành chính quyền 2 cấp

Tây Ninh cần bổ sung đủ nhân sự lĩnh vực dân tộc, tôn giáo trong vận hành chính quyền 2 cấp

Chiều ngày 8/9, làm việc với lãnh đạo tỉnh Tây Ninh và các sở, ban, ngành liên quan về công tác vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr đề xuất, Tây Ninh cần quan tâm bổ sung đủ nhân sự lĩnh vực dân tộc, tôn giáo.
Lên Tuyên Quang, lạc bước trong sắc màu chợ phiên

Lên Tuyên Quang, lạc bước trong sắc màu chợ phiên

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 2 giờ trước
Các xã vùng Tây Bắc của tỉnh Tuyên Quang không chỉ hấp dẫn bởi vẻ đẹp ruộng bậc thang mùa lúa chín, mà còn bởi những phiên chợ rộn ràng, nơi hội tụ phong tục, tập quán của nhiều dân tộc. Một trong những không gian văn hóa đầy sắc màu và cuốn hút ấy là chợ phiên Hoàng Su Phì.
Quản lý hiệu quả nguồn tiền công đức để tái đầu tư, tu bổ các di tích

Quản lý hiệu quả nguồn tiền công đức để tái đầu tư, tu bổ các di tích

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Trọng Bảo - 19:01, 08/09/2025
Toàn tỉnh Lào Cai hiện có 22 di tích lịch sử, văn hóa đã được xếp hạng cấp Quốc gia; 40 danh lam, thắng cảnh được xếp hạng cấp tỉnh. Các di tích này đã và đang là địa chỉ thu hút du khách khi đến với Lào Cai. Thời gian qua, công tác quản lý nguồn tiền công đức được các cơ quan chức năng chú trọng và sử dụng đúng mục đích để tái đầu tư, tu bổ các di tích.
Bắt đối tượng giả mạo chữ ký của lãnh đạo để chiếm đoạt tài sản

Bắt đối tượng giả mạo chữ ký của lãnh đạo để chiếm đoạt tài sản

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 18:49, 08/09/2025
Ngày 8/9, Công an TP. Đà Nẵng cho biết, đã khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 tháng đối với ông Ngô Đình Cát (58 tuổi, ngụ thôn Thanh Châu, xã Duy Châu, huyện Duy Xuyên; nay là xã Thu Bồn, TP. Đà Nẵng) về tội giả mạo trong công tác và lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Đà Nẵng: Tạm giam tài xế Taxi gây tai nạn nghi do sử dụng ma túy

Đà Nẵng: Tạm giam tài xế Taxi gây tai nạn nghi do sử dụng ma túy

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 18:48, 08/09/2025
Ngày 8/9, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an TP. Đà Nẵng cho biết, đơn vị đã khởi tố, bắt tạm giam 4 tháng đối với Dương Bá Toàn (41 tuổi, ngụ phường Sơn Trà) là tài xế xe Taxi công nghệ, về hành vi vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.
“Cò đất” lũ lượt về làng, xã ra văn bản gấp chấn chỉnh

“Cò đất” lũ lượt về làng, xã ra văn bản gấp chấn chỉnh

Bạn đọc - Phạm Nguyên - 18:46, 08/09/2025
Trước tình trạng các đối tượng cò đất vào các thôn, làng vùng đồng bào DTTS để môi giới thực hiện việc sang nhượng quyền sử dụng đất trái phép, UBND xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã gấp rút ra văn bản để chấn chỉnh tình trạng này.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Dịch tả toàn cầu đang trở nên phức tạp ở nhiều quốc gia

Dịch tả toàn cầu đang trở nên phức tạp ở nhiều quốc gia

Sức khỏe - Minh Nhật - 17:11, 08/09/2025
Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) khuyến cáo, người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh tả nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như nôn, tiêu chảy với số lượng lớn dẫn đến mất nước và điện giải trầm trọng, gây sốc nặng …) cần đến ngay cơ sở y tế để khám, tư vấn, điều trị kịp thời...
Lai Châu phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường dây 220 kV Phong Thổ - Than Uyên

Lai Châu phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường dây 220 kV Phong Thổ - Than Uyên

Tin tức - Tuấn Ninh - 17:08, 08/09/2025
UBND tỉnh Lai Châu đã ban hành Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư cho Dự án đường dây 220 kV Phong Thổ - Than Uyên. Đồng thời, Tổng Công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) được chấp thuận là nhà đầu tư thực hiện dự án quan trọng này.
Giai điệu “Inh lả ơi” dân tộc Thái vang lên nơi đất khách Hà Lan

Giai điệu “Inh lả ơi” dân tộc Thái vang lên nơi đất khách Hà Lan

Tin tức - Minh Nhật - 17:07, 08/09/2025
Gian hàng của Thương vụ Việt Nam những ngày vừa qua tại Hà Lan rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc, ngập tràn những sản vật mang hương vị quê hương. Đặc biệt với phần tham gia các tiết mục văn nghệ, giai điệu dân ca “Inh lả ơi” dân tộc Thái đã vang lên da diết nơi đất khách, đưa người xem phiêu lãng về miền sơn cước Tây Bắc, nơi tình yêu thiên nhiên, tình người và sự đoàn kết của 54 dân tộc anh em hòa quyện
Công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ là nhiệm vụ quan trọng không thể lơ là

Công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ là nhiệm vụ quan trọng không thể lơ là

Giáo dục - T.Nhân - H.Trường - 16:42, 08/09/2025
UBND tỉnh Gia Lai vừa ban hành Kế hoạch về thực hiện công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ năm 2025 trên địa bàn tỉnh. Kế hoạch nhấn mạnh, đó là nhiệm vụ quan trọng cần thực hiện thường xuyên, liên tục, không thể lơ là.
Ông Phạm Đức Ấn giữ chức Chủ tịch UBND Thành phố Đà Nẵng

Ông Phạm Đức Ấn giữ chức Chủ tịch UBND Thành phố Đà Nẵng

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 16:39, 08/09/2025
Ngày 8/9, HĐND TP. Đà Nẵng tổ chức kỳ họp thứ 3 (kỳ họp chuyên đề) khóa 10 nhiệm kỳ 2021 - 2026 để thực hiện công tác nhân sự theo thẩm quyền. Tại kỳ họp, ông Phạm Đức Ấn được bầu giữ chức vụ Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng khóa 10, nhiệm kỳ 2021 - 2026.