Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đỉnh cao nghệ thuật trên trang phục người Xá Phó

Lam Anh (t/h) - 12:07, 06/12/2021

Với sự tinh tế trong tâm hồn và đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ Xá Phó đã dệt nên những bộ trang phục đẹp, mang bản sắc riêng. Qua cách trang trí trên trang phuc, cho thấy người phụ nữ Xá Phó đã đạt đỉnh cao của nghệ thuật trang trí, tạo hình và bố cục hoa văn.

Sự hài hòa giữa các họa tiết thêu kết hợp với cườm qua bàn tay khéo léo của phụ nữ Xá Phó
Sự hài hòa giữa các họa tiết thêu kết hợp với cườm qua bàn tay khéo léo của phụ nữ Xá Phó


Trang phục của người Xá Phó không chỉ có độ bền cao mà còn mang nhiều giá trị thẩm mỹ. Áo, váy của của đồng bào được làm bằng vải bông, được ghép ngang từng khúc, mỗi khúc là một kiểu họa tiết với cách pha màu khác nhau.

Trang phục của phụ nữ Xá Phó

Trên thân áo có đính các dải hạt cườm, cùng với đó là nhiều nét hoa văn độc đáo mang giá trị thẩm mỹ cao. Những hoa văn này được phân bố khá đồng đều ở cả váy và áo. Hoa văn chủ yếu mang gam màu đỏ, trắng và xanh nổi bật trên nền chàm.

Sắc màu trang phục cổ truyền của phụ nữ Xá Phó
Sắc màu trang phục truyền thống của phụ nữ Xá Phó

Đối với chiếc áo (tiếng Xá Phó là khợtolo), hoa văn tập trung trang trí ở 2 cánh tay và trước ngực. Trước ngực được đính mười hàng hạt cườm (gọi là am ché) dọc theo thân áo, xung quanh cũng là những hoa văn hạt cườm được đính theo hình hoa thị.

Hạt cườm được trang trí rất cầu kỳ, thường được làm bằng tơ của cây giang nên có độ bền rất cao , tiếp đó là các hoa văn màu da con trăn (a nơ mạ) hay đường trâu đi (nhờng ga mạ), ở giữa là những hoa văn hình tam giác hay hình thoi có màu trắng, xanh, đỏ.

Đường viền xung quanh (nhạc kờ té) được phụ nữ Xá Phó thêu rất cầu kỳ, tượng trưng cho rễ của cây đa (nhu mạ). Hai bên cánh tay có nhiều loại hoa văn khác nhau, là những sọc ngang tay áo, chạy dọc theo ống tay được thêu nổi trên nền áo chàm đen với sự phối màu hài hòa. Viền tay được thêu theo hình tượng chân của con thạch thùng, của chim cá dưới nước.

Khi rời khỏi nhà phụ nữ Xá Phó luôn mang theo bên mình chiếc túi có thêu hoa văn
Khi rời khỏi nhà phụ nữ Xá Phó luôn mang theo bên mình chiếc túi có thêu hoa văn

Váy của phụ nữ Xá Phó được thiết kế hơi có độ xoè ở phía dưới để người mặc có thể dễ dàng di chuyển khi bước đi hay làm việc.

Trên nền chiếc váy chàm màu xanh đen, hoa văn được tách ra làm 2 khối rõ rệt. Trên đầu váy thường là hoa văn đồi núi (di a mơ pớ khơ phạ) và hoa văn dao đỏ, phần chân váy là mảng hoa văn dày đẹp như dòng nước chảy (hi po kho), con sâu róm (a giá) và hoa văn hình cây thông có màu trắng được thêu trang trí ngay bên trên.

Những hoa văn này là hình tượng rất đỗi gần gũi, quen thuộc với môi trường sống và sinh hoạt hằng ngày của bà con. Vì áo của người Xá Phó ngắn, không che kín cạp váy nên có thêm giải thắt ngoài cạp, gọi là di hị (tức dây lưng). Dây lưng được dệt bằng vải bông và nhuộm màu xanh.

Trong trang phục truyền thống của phụ nữ Xá Phó, ngoài váy và áo còn có chiếc khăn quấn đầu đi kèm với một dải khăn được thêu nhiều hình hoa văn với đa dạng sắc màu dùng để quấn bên ngoài chiếc khăn vấn, góp phần điểm tô thêm nét đẹp tinh tế và độc đáo cho bộ trang phục của người Xá Phó.

Đi kèm với bộ y phục là đồ trang sức như vòng cổ bạc, vòng tai, vòng tay đeo trên mình tạo dáng cho người mặc, nhất là trong những ngày lễ, tết, hội hay đám cưới...khi chị em phụ nữ diện trang phục trông họ rất rực rỡ.

Chị Lý Thị Ngay - Chủ nhiệm Câu lạc bộ thổ cẩm Xá Phó ở thôn Nậm Kéng, xã Nậm Sài, TX. Sa Pa, tỉnh Lào Cai đang truyền nghề cho cô con gái
Chị Lý Thị Ngay - Chủ nhiệm Câu lạc bộ thổ cẩm Xá Phó ở thôn Nậm Kéng, xã Nậm Sài, TX. Sa Pa, tỉnh Lào Cai đang truyền nghề cho cô con gái

Trang phục nam giới

Bộ trang phục nam Xá Phó gồm có: Khăn, áo, quần, thắt lưng đều được làm thủ công bằng tay, với chất liệu là vải bông tự dệt, tự thêu có nhuộm chàm đen.

Áo chỉ có một kiểu độc nhất là nền áo màu chàm đen, xẻ ngực không cài cúc, xẻ tà hai bên sườn có trang trí hoa văn. 

Lưng áo được đính hạt cườm kép theo hình chữ “thập”. Cổ tay áo cũng được trang trí hoa văn hình cây cỏ, hình chữ vương và các đường viền được khâu hết sức cẩn thận, viền tay áo được nẹp thêm một viền vải màu khác với màu nền của áo để cho các sợi áo không bị bung ra khi lao động.

Trang phục nam giới đồng bào Xá Phó
Trang phục nam giới người Xá Phó

Thân áo không có cổ bẻ hay tròn cao như một số dân tộc khác mà nó được khoét hơi hơi sâu và được viền bằng một viền vải hoa nhỏ.

Quần của nam giới Xá Phó là kiểu quần chân què, được may theo kiểu quần đũng chéo, kéo từ cạp xuống hai bên tạo thành ống quần. Cạp rời  cắt ở phía ngoài sau đó mới ghép vào thân quần. Cạp không luồn chun nên khi mặc phải dồn về một phía và giắt sang một bên sau đó buộc dải rút. Ống quần rộng, mép ống được gấp vào trong bằng một đường nẹp nhỏ.

Khăn được làm bằng nột mảnh vải đen có chiều dài 140cm, rộng 12cm, khi quấn gấp đôi theo chiều dọc của khăn và quấn như kiểu khăn xếp của người Kinh.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch của đồng bào DTTS tại các xã trong tỉnh. Từ tháng 9 - 12/2025, mô hình sẽ được triển khai tại các xã Lạc Dương, Bảo Lâm 3 và Đạ Tẻh 3.
Tin nổi bật trang chủ
Về lại nơi đầu nguồn cơn lũ

Về lại nơi đầu nguồn cơn lũ

Sự hoang tàn, đổ nát ở tâm lũ Mỹ Lý (Nghệ An) đang dần được vá víu. Để rồi những bản làng bị chia cắt bên dòng Nậm Nơn đã dần được kết nối, những căn nhà bị lũ cuốn trôi đã được dựng lại, con trẻ cũng đã đến nhà văn hóa bản học chữ… Chỉ bấy nhiêu thôi đang cho thấy, một sự trở mình mạnh mẽ nơi vùng đất từng là đầu nguồn cơn lũ.
Cô gái Thái đưa hương vị Tây Bắc khởi nghiệp trên cao nguyên đất đỏ

Cô gái Thái đưa hương vị Tây Bắc khởi nghiệp trên cao nguyên đất đỏ

Gương sáng - Lê Hường - 6 giờ trước
Biến nỗi nhớ quê hương thành động lực, chị Lù Thị Hạnh, dân tộc Thái đã khởi nghiệp với các món ăn truyền thống mang thương hiệu “Thái Ban Mê”, lan tỏa tinh hoa ẩm thực núi rừng Tây Bắc đến với cao nguyên Đắk Lắk.
Lãnh đạo tỉnh Cà Mau thăm, tặng quà sư sãi và đồng bào Khmer nhân Lễ Sene Dolta

Lãnh đạo tỉnh Cà Mau thăm, tặng quà sư sãi và đồng bào Khmer nhân Lễ Sene Dolta

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 20:31, 18/09/2025
Chiều 18/9, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải đã đến thăm hỏi, tặng quà các vị chức sắc Phật giáo Nam tông Khmer tại Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh và chùa Monivongsa Bopharam (phường An Xuyên), nhân dịp Lễ Sene Dolta năm 2025.
BĐBP TP. Cần Thơ thăm, tặng quà các chùa Khmer dịp Lễ Sene Dolta năm 2025

BĐBP TP. Cần Thơ thăm, tặng quà các chùa Khmer dịp Lễ Sene Dolta năm 2025

Dân tộc - Tôn giáo - Văn Long - Minh Triết - 19:30, 18/09/2025
Trong 2 ngày (17 và 18/9), Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng(BĐBP) TP. Cần Thơ thành lập 2 đoàn công tác. Đoàn số 1 do Đại tá Lương Hữu Trung - Phó Chỉ huy trưởng làm Trưởng đoàn; Đoàn số 2 do Đại tá Hà Huy Trường. - Phó Chính ủy làm Trưởng đoàn, đã đến thăm tặng quà và chúc mừng Lễ Sene Dolta năm 2025 đồng bào Khmer Nam bộ tại 23 điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer trên địa bàn khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ.
“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

Trang địa phương - Mỹ Dung - 19:05, 18/09/2025
Đó là nhấn mạnh của Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh trong chuyến kiếm tra tình hình hoạt động bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp và kết quả phát triển kinh tế - xã hội tại hai xã vùng cao Lục Hồn và Hoành Mô (tỉnh Quảng Ninh) ngày 18/9.
Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Thời sự - Tào Đạt - 19:04, 18/09/2025
Quyết định của Ban Bí thư Trung ương Đảng chuẩn y ông Hồ Thanh Thủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội kiến Thủ tướng Malaysia Dato' Seri Anwar Ibrahim

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội kiến Thủ tướng Malaysia Dato' Seri Anwar Ibrahim

Thời sự - PV - 18:45, 18/09/2025
Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia, ngày 18/9, tại Kuala Lumpur, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã hội kiến Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim.
Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Tin tức - Nguyễn Hoàn - 18:10, 18/09/2025
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch của đồng bào DTTS tại các xã trong tỉnh. Từ tháng 9 - 12/2025, mô hình sẽ được triển khai tại các xã Lạc Dương, Bảo Lâm 3 và Đạ Tẻh 3.
Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Tin tức - Minh Nhật - 18:06, 18/09/2025
Từ ngày 22/9, khoảng 300 viên chức, người lao động, cán bộ, công chức Hải Phòng sẽ đi làm bằng tàu hỏa.
Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Thời sự - PV - 18:03, 18/09/2025
Ngày 17/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 07/2025/NQ-CP, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 17/9/2025 về chính sách, chế độ đối với đối tượng chịu sự tác động do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW ngày 1/8/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Minh - 17:59, 18/09/2025
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng UBND tỉnh An Giang vừa tổ chức Hội nghị đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.