Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đúc chiêng trong không gian văn hóa cồng chiêng

PV - 16:43, 27/03/2019

Nằm trong chuỗi sự kiện Lễ hội Cà phê lần thứ 7 năm 2019 vừa diễn ra tại Đăk Lăk, lần đầu tiên Nhân dân và du khách trong, ngoài nước được thưởng thức một màn tái hiện quy trình đúc cồng chiêng dân tộc Ê-đê của các nghệ nhân làng nghề đúc đồng Phước Kiều, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Đặc biệt các nghệ nhân Phước Kiều còn có khả năng “gọi tiếng nhập chiêng”, để chỉnh chiêng chuẩn phù hợp với âm sắc của từng đối tượng khách hàng.

Chiêng mới đúc ra lò. Chiêng mới đúc ra lò.

Làng nghề 400 năm

Làng đúc đồng Phước Kiều có từ đầu thế kỷ 17, đến nay đã ngoài 400 tuổi. Làng nghề đang được xem là trung tâm sản xuất cồng chiêng, thanh la, chuông và nhạc cụ dân tộc của các tỉnh phía Nam. Nghệ nhân, thợ đúc đồng làng Phước Kiều đã từng tạo ra nhiều sản phẩm kỷ lục là: đúc 2 khẩu súng thần công mừng Lễ 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội năm 2010; chiếc đồng hồ nước khổng lồ bằng đồng nặng 500kg; chiếc nồi lư nặng 1,5 tấn và chiếc chuông lớn nhất nặng hơn 2 tấn.

Riêng đồng bào khu vực Tây Nguyên vẫn thường tìm đến làng đặt nghệ nhân làm cồng chiêng. Hiện, Phước Kiều đã trở thành làng đúc cồng chiêng độc quyền cho các tỉnh Tây Nguyên và Tây duyên hải, miền Trung. Tính đến nay, làng đã đúc được hơn 4.000 bộ chiêng các loại cho đồng bào DTTS Tây Nguyên như Ê-đê, Ba Na, Jrai, Xơ-đăng, M,nông, Mạ, Cơ-ho…

Theo các nghệ nhân làng Phước Kiều, để đúc được cồng chiêng thường trải qua 10 bước cơ bản. Đầu tiên là làm khuôn trong và khuôn ngoài từ các nguyên liệu đất sét, trấu, đất thịt. Tiếp đó, người thợ phải pha chế hợp kim gồm đồng, thiếc, kẽm, rồi nấu cho hợp kim chảy loãng rồi đổ hợp kim đang nóng chảy vào khuôn. Hợp kim sau khi đổ vào khuôn đã tinh đặc, tháo khuôn ra sẽ được phôi cồng chiêng. Khi sản phẩm nguội người nghệ nhân phải gia công, làm sạch, đánh bóng, bôi hóa chất, so âm, thẩm âm cho phù hợp với thang âm cồng chiêng của từng dân tộc thì bộ cồng chiêng hoàn chỉnh.

Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên được UNESCO công nhận là kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể nhân loại. Cồng chiêng không chỉ là di sản quý báu mà còn là vật linh thiêng bản sắc văn hóa riêng của dân tộc người Tây Nguyên. Tuy nhiên, theo ông Đặng Gia Duẩn, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đăk Lăk thì, hiện nay các tỉnh Tây Nguyên nói chung và trên địa bàn tỉnh Đăk Lăk nói riêng chưa có nghệ nhân nào biết đúc chiêng và chưa có hộ gia đình, doanh nghiệp nào đứng ra mở cơ sở nghề, truyền nghề đúc chiêng. Việc trình diễn đúc cồng chiêng tại Lễ hội Cà phê lần thứ 7 năm 2019 vừa qua sẽ góp phần tăng cường công tác giới thiệu, quảng bá đến Nhân dân, bạn bè, du khách trong nước và quốc tế về không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, đặc biệt là về nguồn gốc, giá trị, ý nghĩa lịch sử của những bộ chiêng quý đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Âm thanh Tây Nguyên

Đối với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, cồng chiêng là báu vật linh thiêng nhất, có giá trị nhất của mỗi gia đình, là bản sắc văn hóa của mỗi cộng đồng. Cồng chiêng không chỉ thể hiện tiếng nói, tâm tư, tình cảm của mình mà cồng chiêng còn là vật thiêng để con người giao tiếp với thần linh. Giá trị của cồng chiêng không chỉ thể hiện ở kỹ thuật diễn tấu mà nó còn có ý nghĩa tâm linh. Cồng, chiêng đại diện cho văn hóa Tây Nguyên, được sử dụng trong nhiều nghi lễ, tín ngưỡng quan trọng. Ngày nay, cồng chiêng còn trở thành sứ giả văn hóa kết nối du khách trong và ngoài nước đến với vùng đất đỏ bazan huyền thoại.

Nghệ nhân Dương Ngọc Tiển, làng Phước Kiều cho biết, ở làng Phước Kiều có nhiều cửa hàng trưng bày hàng trăm chiếc cồng chiêng kích thước khác nhau. Đúc một chiếc chiêng về kỹ thuật không quá khó, nhưng việc “gọi tiếng nhập chiêng” lại là cả vấn đề. Phải làm cho chiêng phát ra âm sắc ấm, ngân vang và êm êm.

Nghệ nhân làng Phước Kiều có tài thẩm âm, tìm được điểm gò chỉnh tiếng hợp với từng đối tượng khách hàng. Như người ở vùng A Sao, A Lưới, tỉnh Thừa Thiên-Huế hay người vùng Giằng ở Quảng Nam thường ưa chuộng chiêng có hai giọng; người Trà My lại thích chiêng có một giọng nhưng vang to, ngân nga nhỏ dần. Người Kinh thì thích chiêng có âm sắc ấm áp và ngân dài. Tiếng chiêng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên ngân vang, âm sắc rộn rã độc đáo của núi rừng…

“Yêu cầu của khách hàng về âm sắc chiêng luôn luôn được các nghệ nhân làng Phước Kiều thực hiện đúng chuẩn nên tháng nào bà con các tỉnh Bình Phước, Tây Nguyên và Thừa Thiên-Huế cũng tìm về đây mua cồng chiêng. Thậm chí, nhiều người ở xa còn ở lại chờ làm xong lấy luôn. Đặc biệt, trước mùa lễ hội, chiêng ở đây làm ra đều bán hết”, nghệ nhân Tiển nói.

LÊ HƯỜNG

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.