Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đang Mường trước nguy cơ thất truyền

PV - 12:33, 05/06/2018

Nếu như dân tộc Kinh vùng Kinh Bắc có dân ca quan họ, dân tộc Tày có hát Then; dân tộc Thái có câu Khắp… thì dân tộc Mường có lời Đang, câu ví hay còn gọi là Đang Mường. Đang Mường là làn điệu dân ca chứa chan tình người đằm thắm, khát vọng tình yêu quê hương đất nước… không thể thiếu trong các tiệc tùng, lễ hội, đối nhân xử thế của người Mường. Thế nhưng, đáng buồn là Đang Mường hiện nay đã và đang đứng trước nguy cơ thất truyền…

Đang Mường,hiện thân của văn hóa

Khi nghe hát Đang Mường, người ta có cảm giác như được đắm mình trong bản tình ca bất tận bởi dòng chảy của những lời thoại, ca từ đa dạng, phong phú. Hát Đang có mấy thể loại chính: Hát Đang truyền thống, hay còn gọi Đang Vần Va, một số nơi gọi là Đang nếp, nói về các sự tích, truyền thuyết, trường ca, các truyện dân gian, và các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dòng tộc; hát Đang Tồn (hát Đang xã giao, thăm hỏi hay ôn nghèo, kể khổ, chối khéo một điều gì); hát Đang cách mạng (ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương, đất nước, con người, cuộc sống đổi mới).

Một tiết mục Đang Mường được các nghệ nhân phục dựng, trình diễn trên sân khấu nghệ thuật quần chúng. Một tiết mục Đang Mường được các nghệ nhân phục dựng, trình diễn trên sân khấu nghệ thuật quần chúng.

Đặc biệt, dân tộc Mường còn có hát Đang đối đáp giao duyên (hát Đang ngỏ lời tình yêu đôi lứa, đối đáp giao duyên trong lễ hội hoặc hát đối khi gặp lại “tình xưa, nghĩa cũ”), tạo thành những cuộc đấu trí lành mạnh với những lời hay ý đẹp, tạo nên bầu không khí tìm hiểu lẫn nhau rất ý nhị mà khoáng đạt như vốn sống của đồng bào Mường.

Người giỏi hát Đang khi thể hiện rất khéo chọn những câu văn có vần, những từ “có cánh” để chuyển tải nỗi niềm, xúc cảm trong tình yêu đôi lứa, trong quan hệ cộng đồng xã hội. Mỗi lời Đang, đều chứa đựng những nét giá trị văn hoá truyền thống lâu đời của đồng bào Mường được hình thành, lưu giữ, bảo tồn và phát triển trong quá trình lao động sản xuất, khát vọng vươn tới cái đẹp trong cuộc sống tương lai.

Nghe hát Đang, con người cảm thấy như bị lôi cuốn bởi sự thu hút kỳ lạ của từng lời, từng ý, từng câu, từng giai điệu trong lối văn hoá ứng xử ngọt ngào. Nghe hát Đang trong môi trường không gian tĩnh lặng đêm khuya, hay nơi bến nước con đò thấy lòng mình xốn xang, trộn rộn: “Yêu nhau/Yêu nhau yêu trọn thủy chung, đừng như con thuyền trôi giữa dòng sông/Dù có đi xa cách sông, cách núi, nơi quê nhà em vẫn đợi chờ anh...”.

Hát Đang, thông thường là hát tập thể, về sau chọn ra những cặp tài tử để hát đối kháng. Đây được coi là cuộc đấu trí thực sự để chọn ra những đôi trai tài, gái sắc, ứng xử đối đáp thông minh, dí dỏm, hiểu biết văn hoá sâu rộng. Và không ít cặp đã nên duyên chồng, vợ…

Nguy cơ mai một

Hiện nay đang Mường đang có chiều hướng bị mai một dần. Về các bản làng đồng bào Mường, hỏi đến người biết và hát Đang Mường hiện nay chỉ đếm trên đầu ngón tay, mà phần lớn đều là tầng lớp cao niên, còn thế hệ trẻ thì hầu hết đều “mù tịt” về Đang Mường.

Hát Đang đối đáp giao duyên. Hát Đang đối đáp giao duyên.

Em Đinh Thị Hương, học sinh Trường THPT Gia Phù, huyện Phù Yên, cho biết: “Là người Mường nhưng từ ngày lớn lên đi học đến nay, chưa thấy bố mẹ truyền dạy Đang Mường cho con, cháu học. Lắm lúc có dịp đi giao lưu với các địa phương khác, nhiều người đề nghị hát Đang Mường, nhưng chúng em đều đùn đẩy nhau, hóa ra chẳng có bạn nào biết hát Đang cả”.

Anh Đinh Quang Chưởng, nghệ nhân Ưu tú hát Đang ở Đá Đỏ (Phù Yên) có giọng ca truyền cảm, ngọt ngào, phải thốt lên rằng: “Trước đây, trong các dịp lễ tết, đám cưới hỏi của người Mường, nhờ có hát Đang mà không khí buổi lễ trở nên phấn khởi, vui nhộn và lành mạnh hơn trong văn hoá ứng xử nơi tiệc tùng, lễ hội. Còn hiện nay, bọn trẻ mải chạy theo trào lưu âm nhạc mới, giật gân, gào thét nhiều hơn là hát. Nếu không có định hướng cụ thể, chắc chắn văn hóa hát Đang của người Mường sẽ sớm muộn bị mai một và mất đi…”.

Để Đang Mường tiếp tục được bảo tồn, phát triển, ngoài việc sưu tầm, lưu giữ, rất cần có chính sách khuyến khích thế hệ trẻ học hát Đang, hát những làn điệu dân ca dân tộc mình. Đồng thời, cần phải dành một khoản kinh phí nhất định đầu tư cho văn hóa để mở thêm các lớp tập huấn, truyền dạy các làn điệu dân ca của dân tộc Mường.

Ông Đinh Văn Cung (tổ 9, phường Tô Hiệu) cho rằng: “Chính quyền cơ sở cũng nên vào cuộc, tổ chức cho thế hệ trẻ thi hát Đang thường xuyên, qua đó chọn ra những tác phẩm hay, có ý nghĩa để bảo tồn, coi đó là di sản của dân tộc Mường để có chính sách, chiến lược gìn giữ”.

ANH ĐỨC

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 11 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 11 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 11 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 11 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 11 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 11 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 12 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 12 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 12 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 12 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.