Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đang Mường trước nguy cơ thất truyền

PV - 12:33, 05/06/2018

Nếu như dân tộc Kinh vùng Kinh Bắc có dân ca quan họ, dân tộc Tày có hát Then; dân tộc Thái có câu Khắp… thì dân tộc Mường có lời Đang, câu ví hay còn gọi là Đang Mường. Đang Mường là làn điệu dân ca chứa chan tình người đằm thắm, khát vọng tình yêu quê hương đất nước… không thể thiếu trong các tiệc tùng, lễ hội, đối nhân xử thế của người Mường. Thế nhưng, đáng buồn là Đang Mường hiện nay đã và đang đứng trước nguy cơ thất truyền…

Đang Mường,hiện thân của văn hóa

Khi nghe hát Đang Mường, người ta có cảm giác như được đắm mình trong bản tình ca bất tận bởi dòng chảy của những lời thoại, ca từ đa dạng, phong phú. Hát Đang có mấy thể loại chính: Hát Đang truyền thống, hay còn gọi Đang Vần Va, một số nơi gọi là Đang nếp, nói về các sự tích, truyền thuyết, trường ca, các truyện dân gian, và các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dòng tộc; hát Đang Tồn (hát Đang xã giao, thăm hỏi hay ôn nghèo, kể khổ, chối khéo một điều gì); hát Đang cách mạng (ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương, đất nước, con người, cuộc sống đổi mới).

Một tiết mục Đang Mường được các nghệ nhân phục dựng, trình diễn trên sân khấu nghệ thuật quần chúng. Một tiết mục Đang Mường được các nghệ nhân phục dựng, trình diễn trên sân khấu nghệ thuật quần chúng.

Đặc biệt, dân tộc Mường còn có hát Đang đối đáp giao duyên (hát Đang ngỏ lời tình yêu đôi lứa, đối đáp giao duyên trong lễ hội hoặc hát đối khi gặp lại “tình xưa, nghĩa cũ”), tạo thành những cuộc đấu trí lành mạnh với những lời hay ý đẹp, tạo nên bầu không khí tìm hiểu lẫn nhau rất ý nhị mà khoáng đạt như vốn sống của đồng bào Mường.

Người giỏi hát Đang khi thể hiện rất khéo chọn những câu văn có vần, những từ “có cánh” để chuyển tải nỗi niềm, xúc cảm trong tình yêu đôi lứa, trong quan hệ cộng đồng xã hội. Mỗi lời Đang, đều chứa đựng những nét giá trị văn hoá truyền thống lâu đời của đồng bào Mường được hình thành, lưu giữ, bảo tồn và phát triển trong quá trình lao động sản xuất, khát vọng vươn tới cái đẹp trong cuộc sống tương lai.

Nghe hát Đang, con người cảm thấy như bị lôi cuốn bởi sự thu hút kỳ lạ của từng lời, từng ý, từng câu, từng giai điệu trong lối văn hoá ứng xử ngọt ngào. Nghe hát Đang trong môi trường không gian tĩnh lặng đêm khuya, hay nơi bến nước con đò thấy lòng mình xốn xang, trộn rộn: “Yêu nhau/Yêu nhau yêu trọn thủy chung, đừng như con thuyền trôi giữa dòng sông/Dù có đi xa cách sông, cách núi, nơi quê nhà em vẫn đợi chờ anh...”.

Hát Đang, thông thường là hát tập thể, về sau chọn ra những cặp tài tử để hát đối kháng. Đây được coi là cuộc đấu trí thực sự để chọn ra những đôi trai tài, gái sắc, ứng xử đối đáp thông minh, dí dỏm, hiểu biết văn hoá sâu rộng. Và không ít cặp đã nên duyên chồng, vợ…

Nguy cơ mai một

Hiện nay đang Mường đang có chiều hướng bị mai một dần. Về các bản làng đồng bào Mường, hỏi đến người biết và hát Đang Mường hiện nay chỉ đếm trên đầu ngón tay, mà phần lớn đều là tầng lớp cao niên, còn thế hệ trẻ thì hầu hết đều “mù tịt” về Đang Mường.

Hát Đang đối đáp giao duyên. Hát Đang đối đáp giao duyên.

Em Đinh Thị Hương, học sinh Trường THPT Gia Phù, huyện Phù Yên, cho biết: “Là người Mường nhưng từ ngày lớn lên đi học đến nay, chưa thấy bố mẹ truyền dạy Đang Mường cho con, cháu học. Lắm lúc có dịp đi giao lưu với các địa phương khác, nhiều người đề nghị hát Đang Mường, nhưng chúng em đều đùn đẩy nhau, hóa ra chẳng có bạn nào biết hát Đang cả”.

Anh Đinh Quang Chưởng, nghệ nhân Ưu tú hát Đang ở Đá Đỏ (Phù Yên) có giọng ca truyền cảm, ngọt ngào, phải thốt lên rằng: “Trước đây, trong các dịp lễ tết, đám cưới hỏi của người Mường, nhờ có hát Đang mà không khí buổi lễ trở nên phấn khởi, vui nhộn và lành mạnh hơn trong văn hoá ứng xử nơi tiệc tùng, lễ hội. Còn hiện nay, bọn trẻ mải chạy theo trào lưu âm nhạc mới, giật gân, gào thét nhiều hơn là hát. Nếu không có định hướng cụ thể, chắc chắn văn hóa hát Đang của người Mường sẽ sớm muộn bị mai một và mất đi…”.

Để Đang Mường tiếp tục được bảo tồn, phát triển, ngoài việc sưu tầm, lưu giữ, rất cần có chính sách khuyến khích thế hệ trẻ học hát Đang, hát những làn điệu dân ca dân tộc mình. Đồng thời, cần phải dành một khoản kinh phí nhất định đầu tư cho văn hóa để mở thêm các lớp tập huấn, truyền dạy các làn điệu dân ca của dân tộc Mường.

Ông Đinh Văn Cung (tổ 9, phường Tô Hiệu) cho rằng: “Chính quyền cơ sở cũng nên vào cuộc, tổ chức cho thế hệ trẻ thi hát Đang thường xuyên, qua đó chọn ra những tác phẩm hay, có ý nghĩa để bảo tồn, coi đó là di sản của dân tộc Mường để có chính sách, chiến lược gìn giữ”.

ANH ĐỨC

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hà Nội: Đồ chơi truyền thống "hồi sinh" trên phố Hàng Mã

Hà Nội: Đồ chơi truyền thống "hồi sinh" trên phố Hàng Mã

Dù còn gần 1 tháng nữa mới đến Rằm tháng Tám, nhưng không khí Trung Thu đã rộn ràng khắp các con phố Hàng Mã, Hàng Lược và Lương Văn Can ở Hà Nội. Giữa muôn vàn đồ chơi hiện đại, những món đồ chơi truyền thống như đèn ông sao, trống ếch, mặt nạ giấy và đầu lân... vẫn nổi bật và thu hút khách hàng.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính: Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng là phần thưởng cao quý ghi nhận công lao đóng góp to lớn của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính: Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng là phần thưởng cao quý ghi nhận công lao đóng góp to lớn của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung

Chiều 17/9, tại Hà Nội, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dự Lễ trao Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng cho đồng chí Đào Ngọc Dung, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Chính phủ, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo.
An Giang: Khởi tố nhóm phóng viên cưỡng đoạt hàng tỷ đồng

An Giang: Khởi tố nhóm phóng viên cưỡng đoạt hàng tỷ đồng

Pháp luật - Tào Đạt - Tiến Tầm - 20:15, 17/09/2025
Trong nhóm phóng viên cưỡng đoạt hàng tỷ đồng tại Phú Quốc (tỉnh An Giang), Trần Tam Điệp đã bỏ trốn nên Công an ra quyết định truy nã.
Gia Lai: Phát hiện nguyên liệu bốc mùi hôi thối tại cơ sở sản xuất lạp xưởng

Gia Lai: Phát hiện nguyên liệu bốc mùi hôi thối tại cơ sở sản xuất lạp xưởng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 18:49, 17/09/2025
Ngày 17/9, Đội Quản lý thị trường số 3 (Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Gia Lai) phối hợp với Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an tỉnh) kiểm tra đột xuất cơ sở sản xuất lạp xưởng Gia Quý (nằm ở 4 căn nhà thông nhau số 838-844 đường Trần Hưng Đạo, phường Quy Nhơn).
Đà Nẵng phấn đấu thành trung tâm phát triển năng động, sáng tạo của khu vực và quốc tế

Đà Nẵng phấn đấu thành trung tâm phát triển năng động, sáng tạo của khu vực và quốc tế

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 18:45, 17/09/2025
Đà Nẵng đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ trở thành đô thị sinh thái, thông minh, là trung tâm tài chính quốc tế, công nghệ cao, logistics và du lịch chất lượng cao của khu vực.
Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh An Giang thăm, tặng quà nhân dịp Lễ Sene Dolta

Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh An Giang thăm, tặng quà nhân dịp Lễ Sene Dolta

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 16:58, 17/09/2025
Ngày 17/9, Đoàn công tác do Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh An Giang Danh Phúc làm Trưởng đoàn, đã đến thăm và tặng quà các chùa Phật giáo Nam tông Khmer, chức sắc tiêu biểu, Mẹ Việt Nam Anh hùng trên địa bàn xã Kiên Lương, xã Giang Thành và phường Tô Châu, nhân dịp Lễ Sene Dolta.
Phụ nữ Điện Biên thay đổi

Phụ nữ Điện Biên thay đổi "nếp nghĩ, cách làm" từ Dự án 8

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Anh - 13:32, 17/09/2025
Từ các mô hình thiết thực của Dự án 8, nhiều hủ tục ở vùng cao Điện Biên dần được thay thế bằng lối sống văn minh, tiến bộ. Nhiều phụ nữ DTTS từng chịu thiệt thòi vì định kiến giới, sống trong cảnh nghèo khó nay đã thay đổi tư duy, chủ động học hỏi, vươn lên phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống mới
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Triển lãm thành tựu đất nước- 80 năm đất nước trọn niềm vui

Triển lãm thành tựu đất nước- 80 năm đất nước trọn niềm vui

Thời sự - Minh Thu - 13:24, 17/09/2025
Sau 19 ngày mở cửa (từ ngày 28/8 - 15/9), Triển lãm Thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), chính thức dừng đón khách tham quan vào 16 giờ ngày 15/9, khép lại triển lãm quy mô lớn nhất, hoành tráng nhất và thành công nhất từ trước đến nay.
Thủ tướng chỉ đạo các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao đời sống Nhân dân

Thủ tướng chỉ đạo các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao đời sống Nhân dân

Thời sự - PV - 13:21, 17/09/2025
Ngày 16/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 165/CĐ-TTg về việc tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn, nâng cao đời sống Nhân dân.
Thanh Hóa có hai tân Phó Bí thư Tỉnh ủy

Thanh Hóa có hai tân Phó Bí thư Tỉnh ủy

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 13:19, 17/09/2025
Sáng 17/9, tại Thanh Hóa, Tỉnh ủy Thanh Hóa phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương tổ chức Hội nghị công bố các quyết định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng về công tác cán bộ. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng dự và chỉ đạo Hội nghị.
Tạo

Tạo "sức hút" cho những phiên chợ truyền thống ở vùng núi xứ Thanh

Kinh tế - Quỳnh Trâm - 13:08, 17/09/2025
Thời gian qua, từ nguồn ngân sách Nhà nước, các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã đầu tư phát triển mạng lưới chợ truyền thống. Việc phát triển chợ ở miền núi và vùng đồng bào DTTS, không chỉ giúp đẩy mạnh giao thương mà còn lan tỏa nét văn hóa vùng miền, góp phần gìn giữ bản sắc và gắn kết cộng đồng.
Chuyện khởi nghiệp của chàng trai người Mường: Nếu không dám làm, thì cái nghèo sẽ chẳng bao giờ buông

Chuyện khởi nghiệp của chàng trai người Mường: Nếu không dám làm, thì cái nghèo sẽ chẳng bao giờ buông

Gương sáng - Quỳnh Trâm - 12:57, 17/09/2025
Đó là chia sẻ của chàng trai người Mường Bùi Văn Tú ở xã Ngọc Trạo, tỉnh Thanh Hóa. Trên hành trình khởi nghiệp dù nhiều nhiều lần trắng tay nhưng anh vẫn quyết tâm làm lại từ đầu và đã gặt hái được thành công.