Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đang Mường trước nguy cơ thất truyền

PV - 12:33, 05/06/2018

Nếu như dân tộc Kinh vùng Kinh Bắc có dân ca quan họ, dân tộc Tày có hát Then; dân tộc Thái có câu Khắp… thì dân tộc Mường có lời Đang, câu ví hay còn gọi là Đang Mường. Đang Mường là làn điệu dân ca chứa chan tình người đằm thắm, khát vọng tình yêu quê hương đất nước… không thể thiếu trong các tiệc tùng, lễ hội, đối nhân xử thế của người Mường. Thế nhưng, đáng buồn là Đang Mường hiện nay đã và đang đứng trước nguy cơ thất truyền…

Đang Mường,hiện thân của văn hóa

Khi nghe hát Đang Mường, người ta có cảm giác như được đắm mình trong bản tình ca bất tận bởi dòng chảy của những lời thoại, ca từ đa dạng, phong phú. Hát Đang có mấy thể loại chính: Hát Đang truyền thống, hay còn gọi Đang Vần Va, một số nơi gọi là Đang nếp, nói về các sự tích, truyền thuyết, trường ca, các truyện dân gian, và các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dòng tộc; hát Đang Tồn (hát Đang xã giao, thăm hỏi hay ôn nghèo, kể khổ, chối khéo một điều gì); hát Đang cách mạng (ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương, đất nước, con người, cuộc sống đổi mới).

Một tiết mục Đang Mường được các nghệ nhân phục dựng, trình diễn trên sân khấu nghệ thuật quần chúng. Một tiết mục Đang Mường được các nghệ nhân phục dựng, trình diễn trên sân khấu nghệ thuật quần chúng.

Đặc biệt, dân tộc Mường còn có hát Đang đối đáp giao duyên (hát Đang ngỏ lời tình yêu đôi lứa, đối đáp giao duyên trong lễ hội hoặc hát đối khi gặp lại “tình xưa, nghĩa cũ”), tạo thành những cuộc đấu trí lành mạnh với những lời hay ý đẹp, tạo nên bầu không khí tìm hiểu lẫn nhau rất ý nhị mà khoáng đạt như vốn sống của đồng bào Mường.

Người giỏi hát Đang khi thể hiện rất khéo chọn những câu văn có vần, những từ “có cánh” để chuyển tải nỗi niềm, xúc cảm trong tình yêu đôi lứa, trong quan hệ cộng đồng xã hội. Mỗi lời Đang, đều chứa đựng những nét giá trị văn hoá truyền thống lâu đời của đồng bào Mường được hình thành, lưu giữ, bảo tồn và phát triển trong quá trình lao động sản xuất, khát vọng vươn tới cái đẹp trong cuộc sống tương lai.

Nghe hát Đang, con người cảm thấy như bị lôi cuốn bởi sự thu hút kỳ lạ của từng lời, từng ý, từng câu, từng giai điệu trong lối văn hoá ứng xử ngọt ngào. Nghe hát Đang trong môi trường không gian tĩnh lặng đêm khuya, hay nơi bến nước con đò thấy lòng mình xốn xang, trộn rộn: “Yêu nhau/Yêu nhau yêu trọn thủy chung, đừng như con thuyền trôi giữa dòng sông/Dù có đi xa cách sông, cách núi, nơi quê nhà em vẫn đợi chờ anh...”.

Hát Đang, thông thường là hát tập thể, về sau chọn ra những cặp tài tử để hát đối kháng. Đây được coi là cuộc đấu trí thực sự để chọn ra những đôi trai tài, gái sắc, ứng xử đối đáp thông minh, dí dỏm, hiểu biết văn hoá sâu rộng. Và không ít cặp đã nên duyên chồng, vợ…

Nguy cơ mai một

Hiện nay đang Mường đang có chiều hướng bị mai một dần. Về các bản làng đồng bào Mường, hỏi đến người biết và hát Đang Mường hiện nay chỉ đếm trên đầu ngón tay, mà phần lớn đều là tầng lớp cao niên, còn thế hệ trẻ thì hầu hết đều “mù tịt” về Đang Mường.

Hát Đang đối đáp giao duyên. Hát Đang đối đáp giao duyên.

Em Đinh Thị Hương, học sinh Trường THPT Gia Phù, huyện Phù Yên, cho biết: “Là người Mường nhưng từ ngày lớn lên đi học đến nay, chưa thấy bố mẹ truyền dạy Đang Mường cho con, cháu học. Lắm lúc có dịp đi giao lưu với các địa phương khác, nhiều người đề nghị hát Đang Mường, nhưng chúng em đều đùn đẩy nhau, hóa ra chẳng có bạn nào biết hát Đang cả”.

Anh Đinh Quang Chưởng, nghệ nhân Ưu tú hát Đang ở Đá Đỏ (Phù Yên) có giọng ca truyền cảm, ngọt ngào, phải thốt lên rằng: “Trước đây, trong các dịp lễ tết, đám cưới hỏi của người Mường, nhờ có hát Đang mà không khí buổi lễ trở nên phấn khởi, vui nhộn và lành mạnh hơn trong văn hoá ứng xử nơi tiệc tùng, lễ hội. Còn hiện nay, bọn trẻ mải chạy theo trào lưu âm nhạc mới, giật gân, gào thét nhiều hơn là hát. Nếu không có định hướng cụ thể, chắc chắn văn hóa hát Đang của người Mường sẽ sớm muộn bị mai một và mất đi…”.

Để Đang Mường tiếp tục được bảo tồn, phát triển, ngoài việc sưu tầm, lưu giữ, rất cần có chính sách khuyến khích thế hệ trẻ học hát Đang, hát những làn điệu dân ca dân tộc mình. Đồng thời, cần phải dành một khoản kinh phí nhất định đầu tư cho văn hóa để mở thêm các lớp tập huấn, truyền dạy các làn điệu dân ca của dân tộc Mường.

Ông Đinh Văn Cung (tổ 9, phường Tô Hiệu) cho rằng: “Chính quyền cơ sở cũng nên vào cuộc, tổ chức cho thế hệ trẻ thi hát Đang thường xuyên, qua đó chọn ra những tác phẩm hay, có ý nghĩa để bảo tồn, coi đó là di sản của dân tộc Mường để có chính sách, chiến lược gìn giữ”.

ANH ĐỨC

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Doanh thu du lịch của các địa phương Tây Nam Bộ tăng bất ngờ

Doanh thu du lịch của các địa phương Tây Nam Bộ tăng bất ngờ

Dịp lễ Quốc khánh 2/9 năm nay, khu vực Tây Nam Bộ ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ của ngành Du lịch, với lượng khách tăng cao và doanh thu ấn tượng. Trong đó, An Giang là địa phương dẫn đầu ở khu vực, kế đến là Cần Thơ, thấp nhất là Đồng Tháp.
Tin nổi bật trang chủ
Lâm Đồng: Triển khai hiệu quả Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Lâm Đồng: Triển khai hiệu quả Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Dân tộc - Tôn giáo - Mai Hương - 2 giờ trước
Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi giai đoạn 2021–2030, trong đó giai đoạn I từ năm 2021 đến năm 2025 (sau đây gọi là Chương trình MTQG 1719), Đắk Nông (cũ) sau hợp nhất tỉnh Lâm Đồng đã đạt được nhiều kết quả thiết thực, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân vùng đồng bào DTTS, tạo tiền đề quan trọng cho phát triển bền vững.
Nơi

Nơi "phôi thai" chữ Quốc ngữ

Dân tộc - Tôn giáo - T.Nhân-N.Triều - 2 giờ trước
Với những tài liệu lịch sử và di tích để lại, vùng đất Nước Mặn thuộc thôn An Hòa, xã Tuy Phước Bắc (Gia Lai) là nơi được nhiều nhà nghiên cứu công nhận có ảnh hưởng quan trọng, chủ đạo trong giai đoạn phôi thai hình thành chữ Quốc ngữ đầu thế kỷ XVII. Bên cạnh đó, tiểu chủng viện Làng Sông, thôn Quảng Vân, xã Tuy Phước cũng được xem là xưởng in chữ Quốc ngữ đầu tiên.
Doanh thu du lịch của các địa phương Tây Nam Bộ tăng bất ngờ

Doanh thu du lịch của các địa phương Tây Nam Bộ tăng bất ngờ

Du lịch - Tào Đạt - 2 giờ trước
Dịp lễ Quốc khánh 2/9 năm nay, khu vực Tây Nam Bộ ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ của ngành Du lịch, với lượng khách tăng cao và doanh thu ấn tượng. Trong đó, An Giang là địa phương dẫn đầu ở khu vực, kế đến là Cần Thơ, thấp nhất là Đồng Tháp.
Cà Mau dành trên 942 tỷ đồng để thực hiện dạy 2 buổi/ngày

Cà Mau dành trên 942 tỷ đồng để thực hiện dạy 2 buổi/ngày

Giáo dục - Tào Đạt - 3 giờ trước
Tỉnh Cà Mau ban hành Đề án Tổ chức dạy 2 buổi/ngày, bán trú đối với cấp học mầm non và phổ thông công lập trên địa bàn tỉnh. Tổng kinh phí thực hiện trên 942 tỷ đồng.
Top 10 thương vụ chuyển nhượng đắt giá nhất mùa Hè 2025: Kỷ lục mới thuộc về Liverpool

Top 10 thương vụ chuyển nhượng đắt giá nhất mùa Hè 2025: Kỷ lục mới thuộc về Liverpool

Thể thao - Hoàng Quý - 3 giờ trước
Thị trường chuyển nhượng mùa Hè 2025 đã khép lại với hàng loạt thương vụ đình đám, đánh dấu một mùa Hè sôi động bậc nhất trong lịch sử bóng đá châu Âu. Những kỷ lục mới được thiết lập, trong đó nổi bật nhất là Liverpool, khi họ liên tục chi những khoản tiền khổng lồ để tái thiết lực lượng. Dưới đây là 10 bản hợp đồng có giá trị cao nhất trên thị trường chuyển nhượng năm nay.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Xuyên lễ giúp dân khắc phục hậu quả mưa lũ, tu sửa trường lớp để kịp ngày khai trường

Xuyên lễ giúp dân khắc phục hậu quả mưa lũ, tu sửa trường lớp để kịp ngày khai trường

Tin tức - Quỳnh Trâm - 3 giờ trước
Ngày khai giảng cận kề, trường lớp vùng lũ ngổn ngang bùn đất, bàn ghế hư hỏng. Gần 100 cán bộ, chiến sĩ Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Thanh Hóa đã hành quân về địa phương, xuyên suốt kỳ nghỉ lễ Quốc khánh để giúp dân dọn dẹp bùn đất, tu sửa trường lớp, sẵn sàng cho năm học mới.
U23 Việt Nam khởi đầu thuận lợi tại vòng loại U23 châu Á 2026

U23 Việt Nam khởi đầu thuận lợi tại vòng loại U23 châu Á 2026

Thể thao - Hoàng Minh - 3 giờ trước
Đội tuyển U23 Việt Nam vừa giành chiến thắng 2-0 trước U23 Bangladesh trong trận ra quân bảng C, vòng loại U23 châu Á 2026. Kết quả này giúp thầy trò HLV Kim Sang-sik có khởi đầu suôn sẻ, tạm thời dẫn đầu bảng đấu.
Quảng Ngãi gấp rút chuẩn bị các điều kiện xây dựng trường học ở các xã biên giới

Quảng Ngãi gấp rút chuẩn bị các điều kiện xây dựng trường học ở các xã biên giới

Giáo dục - Ngọc Chí - 4 giờ trước
Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị về đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới, tỉnh Quảng Ngãi có kế hoạch xây dựng 5 trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp tại các xã biên giới và hoàn thành trước năm 2027. Đây được xem là “chìa khóa” để tháo gỡ những khó khăn về cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi cho các trường ở vùng biên giới nâng cao chất lượng giáo dục.
Tiễn 1.257 cán bộ, chiến sĩ hoàn thành nhiệm vụ diễu binh, diễu hành A80

Tiễn 1.257 cán bộ, chiến sĩ hoàn thành nhiệm vụ diễu binh, diễu hành A80

Tin tức - Minh Anh - 5 giờ trước
Ngày 3/9 tại Ga Hà Nội, hàng trăm người dân đến động viên và chia tay các lực lượng diễu binh sau khi hoàn thành nhiệm vụ tại Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 (A80).
Luân phiên, điều động bác sĩ về trạm y tế xã đảm bảo các dịch vụ y tế tại tuyến cơ sở

Luân phiên, điều động bác sĩ về trạm y tế xã đảm bảo các dịch vụ y tế tại tuyến cơ sở

Sức khỏe - Minh Nhật - 17:57, 03/09/2025
Bộ Y tế vừa có văn bản gửi Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc luân phiên, luân chuyển, điều động cán bộ về tuyến xã.