Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn, phát triển cộng đồng người Chứt ở Hà Tĩnh: Hành trình 59 năm Kỳ 2: Mở đường đến tương lai

PV - 21:37, 30/01/2018

Nhiều năm trước, ý tưởng đầu tư một con đường từ bản Rào Tre sang các bản người Sách, người Mã Liềng, người Chứt ở Quảng Bình đã được lập thành dự án, với mục tiêu mở đường đi và “mở đường” phát triển cho cộng đồng người Chứt Hà Tĩnh. Nhưng đến nay, dự án vẫn chỉ là niềm mơ ước.

4 đứa trẻ sinh ra, 1 đứa bị tật nguyền
Bản Rào Tre lặng lẽ giữa bốn bề núi non trùng điệp. Bản Rào Tre lặng lẽ giữa bốn bề núi non trùng điệp.

 

Đến Rào Tre vào cuối buổi chiều ngày 26/2/2017. Bản vắng lặng, ít người qua lại. Hoạt động nhộn nhịp nhất của bản chỉ diễn ra ở 6 điểm dựng nhà mới mà các chiến sĩ Tổ công tác-Đồn Biên phòng 575 đang gấp rút thi công.

Chủ tịch UBND xã Hương Liên, ông Đinh Văn Sảnh, bảo, bản có 147 nhân khẩu thì hiện có 11 cháu đang học nội trú ở Trường PTTHDTNT huyện, 33 cháu độ tuổi mầm non và Tiểu học đang học tại trung tâm xã. Còn những người trong độ tuổi lao động thì đang đi rừng chưa về nên bản vắng người.

Đúng là không có gì lạ trước sự vắng vẻ của Rào Tre. Nhưng lạ ở chỗ, Chủ tịch UBND xã nhớ nằm lòng tên, tuổi của các thành viên trong bản. Thậm chí, ông còn đọc “vanh vách” số trẻ em ở bản Rào Tre được sinh ra trong từng năm.

“Năm 2014 và năm 2015, bản có 4 đứa trẻ chào đời. Năm 2016 là 3 trẻ. Riêng 2 tháng đầu năm 2017 thì đã có 2 bé chào đời”, ông Sảnh thông tin.

Dường như, đằng sau câu nói của ông Chủ tịch xã ẩn chứa sự lo lắng. Ông đếm từng đứa trẻ sinh ra ở bản không phải chỉ dừng lại ở việc quản lý nhân hộ khẩu mà quan trọng hơn, ông đang “đếm” sự phát triển của cộng đồng người Chứt. Sau 59 năm, cộng đồng người Chứt chỉ tăng từ khoảng 30 người lên thành 147 người như hiện nay.

Chủ tịch xã Hương Liên “nhớ nằm lòng” số trẻ sinh ra ở bản Rào Tre bởi ông cũng như các cấp, ngành, đoàn thể của xã, của huyện luôn đau đáu vấn đề hôn nhân cận huyết của cộng đồng người Chứt nơi đây. Tình trạng này đã, đang và sẽ làm suy kiệt nòi giống của cộng đồng người Chứt ở Hà Tĩnh.

Người Chứt định cư ở bản Rào Tre đã đến thế hệ thứ 3, nhưng việc bảo tồn nòi giống vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Người Chứt định cư ở bản Rào Tre đã đến thế hệ thứ 3, nhưng việc bảo tồn nòi giống vẫn gặp rất nhiều khó khăn.

 

Ông Sảnh trầm ngâm nói: “Như năm 2015, trong 4 đứa trẻ được sinh ra thì có một cháu có bố mẹ là cậu-cháu. Đó là vợ chồng Hồ Viết Cương (38 tuổi), Hồ Thị Thành (35 tuổi). Xét về phả hệ, chị Thành phải gọi anh Cương bằng cậu ruột”.

Cưới nhau, Cương và Thành có 4 đứa con. Nhưng cô con gái đầu mới lọt lòng mẹ đã bị bại não rồi mất sau đó 2 tháng. Cậu con trai thứ ba cũng mất sau khi chào đời được 5 tháng vì mắc phải bệnh sưng phổi. Hai đứa con Hồ Viết Mạnh và Hồ Thị Thơm hiện đau ốm thường xuyên.

Theo thống kê của các cơ quan chức năng, cứ 4 đứa trẻ sinh ra ở Rào Tre thì có 1 cháu phải chịu cảnh tật nguyền như cụt tay, cụt chân, hở hàm ếch…, hoặc phát triển không bình thường. Nguyên nhân chính dẫn đến con số đau lòng này được xác định là do hôn nhân cận huyết.

Con đường tương lai

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cộng đồng người Chứt chấp nhận hôn nhân cận huyết. Có thể là vì hủ tục, nhưng cũng có thể là do chẳng còn cách nào khác bởi sau bao năm rời hang đá, họ vẫn chưa hòa nhập với cuộc sống mới. Tâm lý “ngại tiếp xúc” với bên ngoài là một trong những nguyên nhân khiến cho các đôi trai gái cùng huyết thống đến với nhau.

Sau những nỗ lực của các cấp chính quyền và Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh cùng với những chính sách khuyến khích, động viên, hiện đã có 5 thanh niên người Chứt ở Rào Tre đã thoát khỏi cảnh hôn nhân cận huyết. Có người lấy chồng người Kinh, có người cưới vợ người Mã Liềng,… Dù ít nhưng đây là những “trái ngọt” đầu tiên sau bao năm chăm trồng.

Theo Trung tá Nguyễn Quốc Phú, Tổ trưởng Tổ công tác Rào Tre-Đồn Biên phòng 575, dù có rất nhiều chính sách động viên, hỗ trợ người dân tộc khác kết hôn với người Chứt, nhưng thực tế rất khó khăn. Rào Tre nằm lọt thỏm trong thung lũng bao bọc bởi ngọn núi Cà Đay và thượng nguồn dòng sông Ngàn Sâu. Việc giao lưu, hòa nhập với các cộng đồng dân cư khác là hết sức khó khăn bởi sự cách ngăn của trập trùng đồi núi.

“Cùng với tâm lý ngại tiếp xúc thì những khó khăn này cũng góp phần khiến người Chứt ở Rào Tre như sống giữa ốc đảo của chính mình”, Trung tá Phú chia sẻ.

Theo Chủ tịch UBND xã Hương Liên, ông Đinh Văn Sảnh, chính quyền địa phương cũng đã nhận thấy “nút thắt” này trong việc bảo tồn, phát triển cộng đồng người Chứt ở Rào Tre. “Việc mở một con đường từ Rào Tre sang các bản người Sách, người Mã Liềng ở Minh Hóa, Quảng Bình có thể là giải pháp gỡ nút thắt này. Chỉ có mở đường thì người Chứt ở Rào Tre mới có cơ hội giao lưu, hòa nhập với các dân tộc khác”.

Ông Sảnh tính nhẩm, khoảng cách từ Rào Tre sang bản gần nhất ở huyện Minh Hóa chỉ 15 km. Nhưng do địa hình đồi núi, sông suối nên kinh phí mở đường sơ sơ cũng khoảng 100 tỷ đồng.

Có lẽ vì kinh phí quá lớn nên ý tưởng mở đường ở Rào Tre dù đã được lập thành dự án nhưng đến nay vẫn nằm trên giấy. Chính ông Chủ tịch UBND xã Hương Liên cũng như Tổ trưởng Tổ công tác Rào Tre vẫn cứ chép miệng khi nói đến dự án mở đường này. Nếu như đường được mở thì chắc hẳn, việc bảo tồn, phát triển cộng đồng người Chứt ở Rào Tre sẽ bớt nhọc nhằn hơn.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Triển lãm ảnh “Các Di sản Thế giới của Việt Nam và Lào”

Triển lãm ảnh “Các Di sản Thế giới của Việt Nam và Lào”

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm chủ trì, phối hợp với Trung tâm Văn hoá Việt Nam tại Lào và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức Triển lãm ảnh “Các Di sản Thế giới của Việt Nam và Lào” tại Lào từ ngày 20 - 30/4/2023.
Tin nổi bật trang chủ
Chính chăm lo cho đồng bào DTTS tại Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Chính chăm lo cho đồng bào DTTS tại Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Chính sách dân tộc - Văn Hoa - 2 giờ trước
Sau thời gian triển khai khẩn trương, nghiêm túc về việc lấy ý kiến Nhân dân vào Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), ngày 20/3, thay mặt Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh đã ký ban hành Báo cáo số 648/BC-MTTW-BTT về Kết quả lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), trong đó đề cập nội dung các chính chăm lo cho đồng bào DTTS.
Mở hướng tiến công giải phóng Huế - Đà Nẵng

Mở hướng tiến công giải phóng Huế - Đà Nẵng

Sự kiện - Bình luận - PV - 2 giờ trước
Chiến dịch Huế - Đà Nẵng (từ ngày 21 - 29/3/1975) là 1 trong 3 chiến dịch lớn của quân ta trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, tạo ra sự nhảy vọt về cục diện chiến tranh có lợi cho ta, đẩy nhanh tới chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
Yên Bái: Huyện Văn Yên sẽ tổ chức Lễ hội ẩm thực “Đặc sắc vùng đất Quế” năm 2023

Yên Bái: Huyện Văn Yên sẽ tổ chức Lễ hội ẩm thực “Đặc sắc vùng đất Quế” năm 2023

Ẩm thực - Văn Hoa - 2 giờ trước
Nhằm bảo tồn và quảng bá các món ăn đặc sắc của các dân tộc, ngày 26/3 tới đây, huyện Văn Yên (Yên Bái) sẽ tổ chức Lễ hội ẩm thực “Đặc sắc vùng đất Quế” và Ngày hội chạy Olympic vì sức khỏe toàn dân huyện Văn Yên năm 2023.
Quảng Nam: Đề xuất hơn 28 tỷ đồng thực hiện nhiệm vụ đặc thù giảm nghèo về thông tin

Quảng Nam: Đề xuất hơn 28 tỷ đồng thực hiện nhiệm vụ đặc thù giảm nghèo về thông tin

Xã hội - PV - 3 giờ trước
Ngày 21/3, tại Kỳ họp thứ 13, HĐND tỉnh (khóa X) sẽ xem xét ban hành Nghị quyết quy định nội dung và mức chi thực hiện nhiệm vụ đặc thù giảm nghèo về thông tin (Tiểu dự án 1 - Dự án 6) thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.
Bắc Giang: Kiên quyết xử lý xe quá tải trọng lưu thông trên đê

Bắc Giang: Kiên quyết xử lý xe quá tải trọng lưu thông trên đê

Pháp luật - Thiên An - 3 giờ trước
Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang vừa ban hành văn bản chỉ đạo tăng cường công tác quản lý đê điều, xử lý xe quá tải trọng và tình trạng khai thác cát, sỏi ảnh hưởng đến hệ thống đê điều trên địa bàn tỉnh.
"Lương thực cho em" - Mô hình hiệu quả cần được nhân rộng

"Lương thực cho em" - Mô hình hiệu quả cần được nhân rộng

Sau khi Quyết định 861 có hiệu lực, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Lào Cai gặp không ít khó khăn do nguồn hỗ trợ của Nhà nước không còn. “Cái khó ló cái khôn”, nhiều cách làm hay, sáng tạo của các trường học đã kịp thời tháo gỡ nút thắt. Một trong những cách làm sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế đó là mô hình "Lương thực cho em" được Trường Tiểu học và THCS Bản Xèo duy trì 2 năm nay. Mô hình đã giúp cho hoạt động bán trú cũng như các hoạt động giáo dục khác của nhà trường ổn định trong thời gian vừa qua.
Triển lãm ảnh “Các Di sản Thế giới của Việt Nam và Lào”

Triển lãm ảnh “Các Di sản Thế giới của Việt Nam và Lào”

Sắc màu 54 - Anh Trúc - 3 giờ trước
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm chủ trì, phối hợp với Trung tâm Văn hoá Việt Nam tại Lào và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức Triển lãm ảnh “Các Di sản Thế giới của Việt Nam và Lào” tại Lào từ ngày 20 - 30/4/2023.
Viện Nghiên cứu Hán Nôm thất lạc hơn 100 sách quý

Viện Nghiên cứu Hán Nôm thất lạc hơn 100 sách quý

Pháp luật - Anh Trúc - 3 giờ trước
Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Đặng Xuân Thanh xác nhận đã cử người xác minh thông tin thất lạc hơn 100 cuốn sách tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm.
Sơn La: Phê duyệt danh sách 2.066 Người có uy tín trong đồng bào DTTS

Sơn La: Phê duyệt danh sách 2.066 Người có uy tín trong đồng bào DTTS

Người có uy tín - Minh Thu - 3 giờ trước
Theo Quyết định số 2575/QĐ-UBND của UBND tỉnh Sơn La về phê duyệt danh sách Người có uy tín trong đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2023 - 2027, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La phê duyệt danh sách 2.066 Người có uy tín trong đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023 - 2027.
Lào Cai: Hơn 200 hộ dân sẽ được bố trí, sắp xếp ra khỏi vùng thiên tai

Lào Cai: Hơn 200 hộ dân sẽ được bố trí, sắp xếp ra khỏi vùng thiên tai

Tin tức - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Tỉnh Lào Cai vừa ban hành Kế hoạch số 152/KH-UBND ngày 20/3/2023 về việc bố trí, sắp xếp ổn định dân cư nông thôn năm 2023 theo Quyết định 590/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Đồng Tháp: Sẽ tổ chức Lễ hội Xoài quy mô cấp tỉnh trong năm 2023

Đồng Tháp: Sẽ tổ chức Lễ hội Xoài quy mô cấp tỉnh trong năm 2023

Sản phẩm - Thị trường - M.Triết - 3 giờ trước
Chiều 20/3, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp - Nguyễn Phước Thiện đã chủ trì cuộc họp với các sở, ngành và UBND Tp. Cao Lãnh, huyện Cao Lãnh về tổ chức Lễ hội này.