Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Vui tết Hồ Sự Chà của người Hà Nhì

Trọng Bảo - 17:13, 18/11/2021

Sau một vụ mùa bội thu, thóc gạo đầy nhà, khi những bông hoa dã quỳ đua nhau khoe sắc cũng là thời điểm đồng bào Hà Nhì ở huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu rộn ràng chuẩn bị đón tết Hồ Sự Chà. Đây là ngày tết truyền thống còn lưu giữ nhiều nghi lễ và nét văn hóa đẹp mang đậm bản sắc của người Hà Nhì trên mảnh đất biên cương cực Tây Tổ quốc.

Vào ngày tết Hồ Sự Chà, mỗi gia đình người Hà Nhì đều chọn con lợn to nhất để mổ cúng ông bà tổ tiên
Vào ngày Tết Hồ Sự Chà, mỗi gia đình người Hà Nhì đều chọn con lợn to nhất để mổ cúng ông bà tổ tiên

Bà Lù Lỳ Pứ, ở bản Lò Ma, xã Ka Lăng huyện Mường Tè cho biết: Tết Hồ Sự Chà là ngày tết truyền thống được người Hà Nhì tổ chức để mừng  vụ mùa bội thu, cầu khấn tổ tiên phù hộ cho năm mới mọi điều may mắn, tốt lành. Ngày tết được tổ chức vào ngày Thìn, tức là ngày con rồng của tháng 10 âm lịch. Theo quan niệm của người Hà Nhì, ngày Thìn là ngày tượng trưng cho sự bình an, giàu có… Trong ngày tết, bà con dân bản gói bánh giầy, bánh chưng, mổ lợn cùng những sản phẩm nông nghiệp do bà con trồng cấy, hoặc khai thác từ tự nhiên để cúng ông bà, tổ tiên.

Chị Phùng Khừ Pư, con dâu bà Pứ chia sẻ: Trong Tết Hồ Sự Chà, bánh giầy là món không thể thiếu và cũng là lễ vật cúng tổ tiên vào đầu giờ sáng ngày tết đầu tiên. Việc làm bánh giầy được giao cho những người phụ nữ trong gia đình chuẩn bị. Ngày xưa, việc làm bánh giầy rất vất vả, chị em phải lựa chọn gạo nếp nương thật ngon và ngâm từ hôm trước, sáng dậy sớm đồ xôi và giã nhuyễn để nặm làm bánh.

“Bây giờ, việc giã bánh giầy được thay thế bằng máy, nên việc làm bánh của chị em phụ nữ cũng đã đỡ vất vả hơn nhiều. Tuy nhiên, món bánh giầy vẫn giữ được hương vị thơm ngon truyền thống. Việc cúng bánh giầy là để gia đình báo cáo với tổ tiên kết quả sản xuất nông nghiệp trong năm qua…”.

Sau công đoạn làm bánh giầy, mọi người tập trung mổ lợn để ăn tết, việc này thường được những người đàn ông trong gia đình đảm nhiệm. Anh Pờ Pó Chừ, con trai bà Pứ bảo: “Với người Hà Nhì, ăn Tết Hồ Sự Chà mà nhà nào mổ con lợn to chứng tỏ năm vừa qua nhà đó mùa màng bội thu, chăn nuôi tốt... Bởi thế, những con lợn được các gia đình mổ tết thường là những con lợn to nhất, đã được cả gia đình dày công chăm sóc, nhiều nhà năm nay mổ lợn nặng tới hơn 1 tạ. Khi mổ lợn, sẽ mang lợn vào trong nhà để cắt tiết…”.

Việc đưa lợn vào trong nhà để cắt tiết cũng là một nghi thức đặc biệt. Theo quan niệm của đồng bào, việc đưa lợn vào nhà là để báo cáo ông bà, tổ tiên kết quả của việc sản xuất, chăn nuôi của gia đình trong năm qua. Sau khi đã cắt tiết xong, con lợn mới được đưa ra ngoài để mổ. Trong quá trình mổ lợn, việc quan trọng nhất là lấy gan lợn để gia chủ và già làng xem. Với người Hà Nhì, lá gan tượng trưng cho ngôi nhà, những đường chỉ gan tượng trưng cho đường làm ăn, sinh sống; do đó, xem gan lợn là để đoán vận mệnh và con đường làm ăn của gia đình trong năm mới. Phong tục xem gan lợn ngày tết  của người Hà Nhì đã được lưu truyền, thể hiện ước muốn bình dị cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới…

Xem gan lợn là một nét văn hóa độc đáo của người Hà Nhì ở Mường Tè
Phong tục xem gan lợn của người Hà Nhì ở Mường Tè được lưu truyền từ lâu đời

Sau khi xem gan lợn xong, mọi người trong gia đình sẽ đi chuẩn bị mâm cúng năm mới. Mỗi phần của con lợn sẽ được chủ nhà lấy một chút, đem luộc để sắp mâm cúng. Mâm cúng thường có bánh giầy, cơm, rượu và một chút muối trắng. Sau khi cúng, mọi người trong gia đình quây quần bên nhau để ăn bữa cơm đầu năm mới và dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp. Mâm cỗ tết của người Hà Nhì cũng có những nét đặc trưng riêng, mang hương vị của núi rừng, khi mà hầu hết các món ăn đều được chế biến từ lợn như thịt luộc, thịt nướng và đặc biệt biệt là món ăn được chế biến từ sản vật của núi rừng như: Sâu măng, cháo măng, nấm hương...

Chủ tịch UBND xã Ka Lăng, Khoàng Sỳ Chừ cho biết: Năm nay, do dịch bệnh Covid-19, nên xã đã tuyên truyền vận động bà con không tổ chức tập trung đông người như mọi năm. Chính vì vậy, bà con năm nay ăn tết chủ yếu là mời họ hàng, con cháu về, chứ không mời mở rộng như các năm trước. Các hoạt động lễ hội như múa hát, văn nghệ cũng rất hạn chế, để bảo đảm công tác phòng, chống dịch bệnh.

“Ngày tết của đồng bào Hà Nhì thường diễn ra từ 3 - 5 ngày. Trong ngày vui đầu năm, mọi người tuyệt đối không để xảy ra to tiếng, cãi vã. Bởi theo quan niệm của người Hà Nhì, những người để xảy ra xô xát đầu năm mới sẽ phải gánh chịu một năm mới không may mắn. Bây giờ đời sống của đồng bào cũng có nhiều thay đổi, bà con đã trồng được những cây có giá trị kinh tế cao như mắc ca, sa nhân tím… nên những năm gần đây, tết của bà con cũng đủ đầy hơn trước nhiều”, anh Chừ cho biết thêm.

Cũng như tết Ga Tho Tho của người Hà Nhì ở huyện Bát Xát (Lào Cai), tết Hồ Sự Chà của đồng bào Hà Nhì ở Mường Tè, Lai Châu là dịp để báo cáo với tổ tiên, ông bà một năm lao động sản xuất. Qua đó, cũng là ước nguyện của đồng bào vào một vụ mùa bội thu trong năm mới.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.