Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Vui tết Hồ Sự Chà của người Hà Nhì

Trọng Bảo - 17:13, 18/11/2021

Sau một vụ mùa bội thu, thóc gạo đầy nhà, khi những bông hoa dã quỳ đua nhau khoe sắc cũng là thời điểm đồng bào Hà Nhì ở huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu rộn ràng chuẩn bị đón tết Hồ Sự Chà. Đây là ngày tết truyền thống còn lưu giữ nhiều nghi lễ và nét văn hóa đẹp mang đậm bản sắc của người Hà Nhì trên mảnh đất biên cương cực Tây Tổ quốc.

Vào ngày tết Hồ Sự Chà, mỗi gia đình người Hà Nhì đều chọn con lợn to nhất để mổ cúng ông bà tổ tiên
Vào ngày Tết Hồ Sự Chà, mỗi gia đình người Hà Nhì đều chọn con lợn to nhất để mổ cúng ông bà tổ tiên

Bà Lù Lỳ Pứ, ở bản Lò Ma, xã Ka Lăng huyện Mường Tè cho biết: Tết Hồ Sự Chà là ngày tết truyền thống được người Hà Nhì tổ chức để mừng  vụ mùa bội thu, cầu khấn tổ tiên phù hộ cho năm mới mọi điều may mắn, tốt lành. Ngày tết được tổ chức vào ngày Thìn, tức là ngày con rồng của tháng 10 âm lịch. Theo quan niệm của người Hà Nhì, ngày Thìn là ngày tượng trưng cho sự bình an, giàu có… Trong ngày tết, bà con dân bản gói bánh giầy, bánh chưng, mổ lợn cùng những sản phẩm nông nghiệp do bà con trồng cấy, hoặc khai thác từ tự nhiên để cúng ông bà, tổ tiên.

Chị Phùng Khừ Pư, con dâu bà Pứ chia sẻ: Trong Tết Hồ Sự Chà, bánh giầy là món không thể thiếu và cũng là lễ vật cúng tổ tiên vào đầu giờ sáng ngày tết đầu tiên. Việc làm bánh giầy được giao cho những người phụ nữ trong gia đình chuẩn bị. Ngày xưa, việc làm bánh giầy rất vất vả, chị em phải lựa chọn gạo nếp nương thật ngon và ngâm từ hôm trước, sáng dậy sớm đồ xôi và giã nhuyễn để nặm làm bánh.

“Bây giờ, việc giã bánh giầy được thay thế bằng máy, nên việc làm bánh của chị em phụ nữ cũng đã đỡ vất vả hơn nhiều. Tuy nhiên, món bánh giầy vẫn giữ được hương vị thơm ngon truyền thống. Việc cúng bánh giầy là để gia đình báo cáo với tổ tiên kết quả sản xuất nông nghiệp trong năm qua…”.

Sau công đoạn làm bánh giầy, mọi người tập trung mổ lợn để ăn tết, việc này thường được những người đàn ông trong gia đình đảm nhiệm. Anh Pờ Pó Chừ, con trai bà Pứ bảo: “Với người Hà Nhì, ăn Tết Hồ Sự Chà mà nhà nào mổ con lợn to chứng tỏ năm vừa qua nhà đó mùa màng bội thu, chăn nuôi tốt... Bởi thế, những con lợn được các gia đình mổ tết thường là những con lợn to nhất, đã được cả gia đình dày công chăm sóc, nhiều nhà năm nay mổ lợn nặng tới hơn 1 tạ. Khi mổ lợn, sẽ mang lợn vào trong nhà để cắt tiết…”.

Việc đưa lợn vào trong nhà để cắt tiết cũng là một nghi thức đặc biệt. Theo quan niệm của đồng bào, việc đưa lợn vào nhà là để báo cáo ông bà, tổ tiên kết quả của việc sản xuất, chăn nuôi của gia đình trong năm qua. Sau khi đã cắt tiết xong, con lợn mới được đưa ra ngoài để mổ. Trong quá trình mổ lợn, việc quan trọng nhất là lấy gan lợn để gia chủ và già làng xem. Với người Hà Nhì, lá gan tượng trưng cho ngôi nhà, những đường chỉ gan tượng trưng cho đường làm ăn, sinh sống; do đó, xem gan lợn là để đoán vận mệnh và con đường làm ăn của gia đình trong năm mới. Phong tục xem gan lợn ngày tết  của người Hà Nhì đã được lưu truyền, thể hiện ước muốn bình dị cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới…

Xem gan lợn là một nét văn hóa độc đáo của người Hà Nhì ở Mường Tè
Phong tục xem gan lợn của người Hà Nhì ở Mường Tè được lưu truyền từ lâu đời

Sau khi xem gan lợn xong, mọi người trong gia đình sẽ đi chuẩn bị mâm cúng năm mới. Mỗi phần của con lợn sẽ được chủ nhà lấy một chút, đem luộc để sắp mâm cúng. Mâm cúng thường có bánh giầy, cơm, rượu và một chút muối trắng. Sau khi cúng, mọi người trong gia đình quây quần bên nhau để ăn bữa cơm đầu năm mới và dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp. Mâm cỗ tết của người Hà Nhì cũng có những nét đặc trưng riêng, mang hương vị của núi rừng, khi mà hầu hết các món ăn đều được chế biến từ lợn như thịt luộc, thịt nướng và đặc biệt biệt là món ăn được chế biến từ sản vật của núi rừng như: Sâu măng, cháo măng, nấm hương...

Chủ tịch UBND xã Ka Lăng, Khoàng Sỳ Chừ cho biết: Năm nay, do dịch bệnh Covid-19, nên xã đã tuyên truyền vận động bà con không tổ chức tập trung đông người như mọi năm. Chính vì vậy, bà con năm nay ăn tết chủ yếu là mời họ hàng, con cháu về, chứ không mời mở rộng như các năm trước. Các hoạt động lễ hội như múa hát, văn nghệ cũng rất hạn chế, để bảo đảm công tác phòng, chống dịch bệnh.

“Ngày tết của đồng bào Hà Nhì thường diễn ra từ 3 - 5 ngày. Trong ngày vui đầu năm, mọi người tuyệt đối không để xảy ra to tiếng, cãi vã. Bởi theo quan niệm của người Hà Nhì, những người để xảy ra xô xát đầu năm mới sẽ phải gánh chịu một năm mới không may mắn. Bây giờ đời sống của đồng bào cũng có nhiều thay đổi, bà con đã trồng được những cây có giá trị kinh tế cao như mắc ca, sa nhân tím… nên những năm gần đây, tết của bà con cũng đủ đầy hơn trước nhiều”, anh Chừ cho biết thêm.

Cũng như tết Ga Tho Tho của người Hà Nhì ở huyện Bát Xát (Lào Cai), tết Hồ Sự Chà của đồng bào Hà Nhì ở Mường Tè, Lai Châu là dịp để báo cáo với tổ tiên, ông bà một năm lao động sản xuất. Qua đó, cũng là ước nguyện của đồng bào vào một vụ mùa bội thu trong năm mới.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Miền văn hóa trên những đường ray

Miền văn hóa trên những đường ray

Theo tiếng còi tàu, du khách bước vào hành trình khám phá vẻ đẹp đất nước, con người và nét độc đáo của văn hóa từng vùng miền. Những chuyến tàu du lịch hôm nay đang mang cả một miền văn hóa đến với mỗi hành khách.
Tin nổi bật trang chủ
Việt Nam và Thái Lan tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng và thực hiện chính sách dân tộc

Việt Nam và Thái Lan tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng và thực hiện chính sách dân tộc

Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Thông đánh giá cao những chia sẻ về kinh nghiệm trong thực hiện chính sách dân tộc của Vương quốc Thái Lan thời gian qua; khẳng định đây là những kinh nghiệm hết sức quý báu giúp Việt Nam có thêm tư liệu để hoạch định cũng như thực hiện các chính sách dân tộc, góp phần nâng cao chất lượng đời sống người dân vùng đồng bào dân tộc thiếu số (DTTS) và miền núi.

"Hiểu đúng - Chăm chuẩn - Sống khỏe mỗi ngày"

Sức khỏe - Thanh Phong - 3 phút trước
Là thông điệp được đưa ra tại Chương trình “Yêu thương bắt đầu từ sự chủ động" và ra mắt Quỹ "Vì một triệu phụ nữ Việt Nam khỏe mạnh” nằm trong chuỗi sự kiện: “Phụ nữ chủ động - Gia đình hạnh phúc - Cộng đồng khỏe mạnh” do Tạp chí Gia đình Việt Nam phối hợp cùng Công ty Cổ phần Tập đoàn TCR - nhãn hàng Vagisil thực hiện.
Miền văn hóa trên những đường ray

Miền văn hóa trên những đường ray

Du lịch - Tiêu Dao - Bảo Anh - 5 phút trước
Theo tiếng còi tàu, du khách bước vào hành trình khám phá vẻ đẹp đất nước, con người và nét độc đáo của văn hóa từng vùng miền. Những chuyến tàu du lịch hôm nay đang mang cả một miền văn hóa đến với mỗi hành khách.
Xóa nhà tạm ở vùng núi xứ Thanh: “Khi dân cần, khi dân khó có Công an”

Xóa nhà tạm ở vùng núi xứ Thanh: “Khi dân cần, khi dân khó có Công an”

Xã hội - Quỳnh Trâm - 9 phút trước
“Nếu chỉ dựa vào sức gia đình, chắc phải vài chục năm nữa mới dám nghĩ tới chuyện làm nhà. Giờ có chính quyền và các anh công an chung tay, vợ chồng tôi như trút gánh nặng”, anh Lò Văn Chung, bản Xộp Huối, xã Na Mèo (Thanh Hóa) trải lòng.
Tuyên Quang thực hiện nguyên tắc “6 rõ” để hoàn thành xóa nhà tạm đúng tiến độ

Tuyên Quang thực hiện nguyên tắc “6 rõ” để hoàn thành xóa nhà tạm đúng tiến độ

Chính sách Dân tộc - Vũ Mừng - 15 phút trước
Thực hiện nguyên tắc “6 rõ”: Rõ người, rõ việc, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả, tỉnh Tuyên Quang quyết tâm hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người dân trong tháng 8.
Thay đổi thói quen trong sinh hoạt để loại bỏ ký sinh trùng gây bệnh

Thay đổi thói quen trong sinh hoạt để loại bỏ ký sinh trùng gây bệnh

Sức khỏe - Mỹ Dung - 16 phút trước
Từ đĩa gỏi cá tươi, bó rau sống xanh mướt cho đến những con vật (chó, mèo) được nuôi trong nhà...có thể đang âm thầm tạo môi trường cho ký sinh trùng phát triển, gây tổn thương gan, phổi, thậm chí não, nếu không phòng ngừa kịp thời.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Đẩy mạnh các biện pháp phòng chống tội phạm mua bán người

Đẩy mạnh các biện pháp phòng chống tội phạm mua bán người

Pháp luật - Minh Thu - 18 phút trước
Thông tin từ Bộ Công an cho biết, 6 tháng đầu năm 2025, các lực lượng chức năng đã tập trung triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp về phòng, chống mua bán người, qua đó góp phần nâng cao nhận thức cho người dân trong việc phòng, chống mua bán người, góp phần đảm bảo an ninh trật tự.
Tổ chức hát Quốc ca trong Lễ Thượng cờ tại Quảng trường Ba Đình sáng 16/8

Tổ chức hát Quốc ca trong Lễ Thượng cờ tại Quảng trường Ba Đình sáng 16/8

Thời sự - Minh Thu - 1 giờ trước
Chương trình đi bộ “Cùng Việt Nam tiến bước” do Báo Nhân Dân phối hợp Bộ Công an sẽ được tổ chức sáng sớm ngày 16/8.
Bữa cơm Công đoàn Casumina

Bữa cơm Công đoàn Casumina

Xã hội - Duy Chí - 1 giờ trước
Bữa cơm Công đoàn được Công ty Cổ phần Công nghiệp Cao su miền Nam (Casumina) tổ chức nhân kỷ niệm 94 năm thành lập công ty. Bữa cơm đã duy trì được 5 năm, thể hiện tinh thần đồng hành trong sản xuất kinh doanh, đồng đội, đồng chí cùng hoàn thành nhiệm vụ trong phát triển công ty, đơn vị bền vững.
Quan tâm bồi dưỡng và chăm lo cho lực lượng

Quan tâm bồi dưỡng và chăm lo cho lực lượng "đặc biệt" trong vùng đồng bào DTTS

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 1 giờ trước
Thời gian qua, đội ngũ Người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS đã phát huy vai trò nòng cốt trong tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật, tham gia giải quyết nhiều vụ việc phát sinh ngay tại cơ sở. Họ được nhìn nhận là lực lượng đặc biệt, được ví như những người “truyền lửa” trong cộng đồng; góp phần quan trọng trong phong trào quần chúng bảo vệ An ninh Tổ quốc.
Tai nạn giao thông cả nước giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí

Tai nạn giao thông cả nước giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí

Pháp luật - Minh Thu - 22:58, 14/08/2025
Theo báo cáo của Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác bảo đảm an toàn giao thông quý II/2025; phương hướng, nhiệm vụ quý III/2025 mới được tổ chức, tình hình tai nạn giao thông (TNGT) cả nước đã giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí.