Về Tuy Hòa thưởng thức món chả ram dông

Ở thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, dông cát không chỉ là một nguyên liệu ẩm thực mà còn là nguồn thu nhập quan trọng của nhiều người dân. Từ những bãi cát ven biển, người dân địa phương sử dụng các phương pháp bắt dông như đào hang, đặt bẫy hoặc dùng cần câu chuyên dụng. Qua hết tháng Giêng, tiết trời vào mùa nắng nóng, con dông bắt đầu ra khỏi hang để kiếm ăn, các “thợ săn dông” bắt đầu ra quân, và đó cũng là lúc các quán ăn ở Tuy Hòa rộn ràng chuẩn bị nguyên liệu cho món chả ram dông.

Hương vị miền cát trong từng cuốn chả

Chả ram dông thực chất là một biến tấu độc đáo của chả giò miền Nam hay nem rán miền Bắc, nhưng có kích thước nhỏ gọn hơn và mang nét riêng biệt về đặc sản ẩm thực của Tuy Hòa.

Chả ram dông là sự kết hợp tinh tế giữa nguyên liệu truyền thống và kỹ thuật chế biến khéo léo của những mẹ, những chị hay các đầu bếp ở các quán, nhà hàng... Để làm món ăn này, người ta chọn những con dông lớn đầy đặn, cắt bỏ đầu và bốn chân, xẻ dọc trên lưng để lột da, bỏ đi bộ lòng... Thịt dông được băm nhỏ với nguyên liệu chính là củ sả, trộn đều thêm với gia vị như tiêu, bột ngọt (mì chính), nước mắm ngon và một ít mỡ heo để tăng độ béo. Ngoài ra, có người còn cho thêm nấm mèo và bún tàu để nhân có độ giòn và thơm hơn.

Sau khi chuẩn bị xong nhân, người ta dùng bánh tráng mỏng để cuộn chả ram, tạo thành những cuốn nhỏ vừa ăn. Đặc biệt, bánh tráng dùng để cuốn phải là loại bánh tráng gạo mỏng nhưng dai, giúp chả ram không bị rách khi chiên, rán. Các cuốn chả sau khi hoàn tất sẽ được chiên ngập dầu trên lửa vừa để đảm bảo vỏ ngoài vàng giòn mà nhân bên trong vẫn giữ được độ ngọt và mềm.

Còn nhớ vào mùa bắt dông, khi cha tôi đem dông về để mẹ chế biến món chả ram. Tay thoăn thoắt làm sạch con dông, mẹ tôi nói: “Để thịt mềm và không còn mùi tanh, con dông không được rửa qua nước”. Tôi nhìn mẹ lột bỏ da và gỡ bỏ ruột con dông, rồi sau đó mẹ bầm nhuyễn thịt dông với vài củ sả, trộn cùng ít gia vị là chút muối, ít tiêu và bột ngọt cho ra chiếc thau nhựa nhỏ. Mẹ không quên chừa lại vài con dông để ướp muối ớt nướng nguyên con, theo lời mẹ nói: “Để cha tụi bay chiều lai rai với mấy chú…”.

Chả ram dông khi hoàn thành có màu vàng ruộm, thơm phức, lớp vỏ giòn rụm, còn bên trong thì mềm mịn, đậm đà hương vị. Món này thường được ăn kèm với rau sống như xà lách, dưa leo, rau thơm, chuối chát và chấm với nước mắm tỏi ớt pha chua ngọt. Sự kết hợp giữa độ giòn của bánh tráng, vị ngọt của thịt dông cùng hương thơm của các loại rau tạo nên một tổng thể hài hòa, đánh thức mọi giác quan của người ăn.

Chả ram dông không chỉ là đặc sản của Tuy Hòa mà còn là nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực miền Trung, thể hiện sự sáng tạo và tinh tế của con người nơi đây. Nếu có dịp ghé thăm Tuy Hòa, đừng quên thưởng thức món chả ram dông để cảm nhận trọn vẹn hương vị biển cả và tình người xứ Nẫu. Mỗi cuốn chả ram giòn rụm như một khúc nhạc ngân nga, đưa thực khách vào hành trình khám phá đầy thú vị của ẩm thực Phú Yên.

Hành trình từ món ăn quê đến đặc sản

Ban đầu, chả ram dông chỉ là một món ăn quen thuộc trong bữa cơm của người dân vùng cát Tuy Hòa. Những ngày sum họp gia đình hoặc có khách bà con đến thăm chơi… người dân thường bắt dông về làm thịt, chế biến thành nhiều món khác nhau, trong đó chả ram luôn là món được yêu thích nhất.

Nhận thấy sức hút của món ăn này, các quán ăn địa phương đã đưa chả ram dông vào thực đơn, phục vụ thực khách gần xa. Nhờ hương vị lạ miệng và cách chế biến đặc biệt, món ăn nhanh chóng được nhiều du khách biết đến và săn lùng. Ngày nay, chả ram dông không chỉ có mặt trong các quán ăn mà còn xuất hiện trong những nhà hàng sang trọng, phục vụ như một món đặc trưng để giới thiệu đến du khách gần xa góp phần làm phong phú thêm nền ẩm thực Phú Yên.

Nhiều người khi ghé thăm Phú Yên đều tìm mua chả ram dông về làm quà. Nhờ sự phát triển của công nghệ bảo quản, chả ram dông có thể được đóng gói sẵn và cấp đông để vận chuyển đi xa mà vẫn giữ nguyên được hương vị thơm ngon. Một số cơ sở sản xuất còn tận dụng sự phát triển của thương mại điện tử để giới thiệu đặc sản này đến nhiều tỉnh thành trên cả nước, góp phần quảng bá ẩm thực Phú Yên rộng rãi hơn.

Ông Đặng Nộ (Thãi Nộ - Chủ quán Mỹ Nương) chủ một quán ăn chả ram nổi tiếng ở phường Phú Thạnh, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, chia sẻ: “Bí quyết để làm chả ram dông ngon nằm ở nguyên liệu tươi ngon và cách cuốn chả thật chặt tay. Khi chiên (rán), phải canh lửa vừa phải để chả vàng đều, giòn rụm mà không bị cháy”.

Ngoài ra, để phù hợp với nhu cầu ẩm thực hiện đại, nhiều người còn sáng tạo thêm các phiên bản chả ram như nhân cá, nhân cua hay chả ram chay với nấm, đậu hũ. Dù có biến tấu thế nào, chả ram dông vẫn giữ được hương vị truyền thống, gắn liền với hình ảnh bình dị của miền đất Phú Yên.

Chả ram dông không chỉ đơn thuần là một món ăn ngon, mà còn là biểu tượng cho sự mộc mạc, chân chất của con người Tuy Hòa - Phú Yên. Giữa vùng đất đầy nắng gió, từng chiếc chả ram nhỏ bé nhưng chứa đựng cả tâm huyết và tinh hoa ẩm thực của người dân nơi đây.